Öğretimde Kullanılan Teknikler (1) Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü 06532 Beytepe ANKARA e-Posta: sadi @ hacettepe.edu.tr Web: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/

Öğretim Teknikleri Öğretim materyallerini sunmada ve öğretim etkinliklerini yapılandırmada izlenen özel bir yoldur. Teknik, bir öğretme yöntemini uygulamaya koyma biçimi, ya da sınıf içinde yapılan işlemlerin bütünü olarak tanımlanabilir.

Yöntem-Teknik İlişkisi Hedefe ulaşmak izlenen kısa yol Yöntemi uygulamaya koyma biçimi Tasarım Uygulayım Hedeflere ulaşmak için öğretme-öğrenme sürecini desenleme, planlama Desenlenen, planlanan düşüncelerin uygulamaya aktarılmasında izlenen yol

Hedef–Strateji-Yöntem-Teknik İlişkisi Bilgi Sunuş Anlatma Gösteri Beyin Fırtınası Kavrama Buluş Tartışma Örnek Olay Soru-Cevap Uygulama Analiz Sentez Araştırma Gösterip Yaptırma Problem Çözme Benzetim Drama Grup Çalışması

Öğretim Tekniklerini Sınıflandırma Yaygın Olarak Kullanılan Teknikler A- Grupla Öğretim Teknikleri: Beyin Fırtınası Soru-Cevap Drama ve Rol Yapma Benzetim Mikro Öğretim Eğitsel Oyunlar İkili ve Grup Çalışmaları Grup 66 Altı Şapkalı Düşünme B- Bireysel Öğretim Teknikleri: Bireyselleştirilmiş Öğretim Programlı Öğretim Bilgisayar Destekli Öğretim

Beyin Fırtınası Birden fazla kişinin bir araya gelerek, bir konuyla ilgili yaratıcı fikirlerini tartışmaksızın açıklayarak, birbirleriyle fikir alış-verişinde bulundukları, bireyin yaratıcı düşünme gücünü geliştiren bir öğretim tekniğidir.

Beyin Fırtınası Tekniğinde Amaç Bir konuya çözüm getirmek Karar vermek Hayal yoluyla düşünce ve fikir üretmek Beyin fırtınası tekniği “Buluş fırtınası” olarak da bilinir.

Beyin Fırtınası Tekniğinin İlkeleri Olası bütün çözümler ileri sürülür Önerilen bir çözüm başka çözüm önerilerinin ortaya çıkmasını sağlar (Güdülenmiş çağrışım) Önerilen çözümleri (fikirleri) savunmak gerekmez. Fikirler hızla ifade edilir ve yazıya geçirilir Fikirler değerlendirilir.

Beyin Fırtınası Tekniğinin İlkeleri-2 Beyin fırtınasında seçilecek problem basit ve sınırlı olmalı, karmaşık ve çok genel problemlerden kaçınılmalıdır. Seçilen konu (çözülecek problem) tartışılabilecek nitelikte ve öğrencinin ilgi alanı içerisinde yer almalıdır.

Beyin Fırtınası Tekniğinin İşleyişi Amaç veya sorun saptanmalı Zaman sınırı getirilmeli Katılım sağlanmalı Eleştiri yapılmalı Tartışma sonunda bir analiz, değerlendirme ve yeniden örgütlenme yapılmalı

Beyin Fırtınası Tekniği Kullanılırken Yapılması Gerekenler Serbest ve neşeli bir ortam yaratılmalı Uçuk fikirlerin ifade edilmesine izin verilmeli Değerlendirmenin zamanında başlaması sağlanmalı Tüm düşünceler numaralanmalı Fikir üretme tıkandığında sorun yeniden tanımlanmalı Yöneten eleştirel tutum takınmamaya özen göstermeli

Beyin Fırtınası Tekniği Kullanılırken Yapılmaması Gerekenler Asla ses kayıt cihazı kullanılmamalı Kimseyle dalga geçilmemeli Çalışmayı başkalarının izlemesine izin verilmemeli Yeni fikirlerin üretilemediği durumlarda çalışma sona erdirilmeli Beyin Fırtınasının değerlendirilmesi: a- Çalışmaya katılan herkesin katılımı ile, veya b- Seçilecek küçük bir grup tarafından yapılabilir.

Soru Cevap Her düzeyde davranışın kazandırılmasında, her konu alanında ve her türlü gruplar için kullanılabilecek bir tekniktir. ????? !!!!!

Soru-Cevap Tekniğinin Kullanımı Yaygın olarak/her derste kullanılır. Bir konunun anlaşılma derecesinin saptanmasını ve eklemelerle-düzeltmelerin yapılmasını olanaklı kılabilir. Öğrencilere düşünme ve konuşma (kendini ifade edebilme gücü-becerisi) alışkanlıkları kazandırır. Öğretmen sınıfın düzeyini daha iyi anlayabilir. Sınıf içi iletişimi sağlar. Öğrencilerin çözüm üretme becerileri gelişir. Buluş yoluyla öğrenme etkinliği sonucu öğrencide kendine güven (özgüven) gelişir. Öğrencinin bilinçaltında kalmış düşüncelerini ortaya çıkarabilir. Öğrenciler diyalog kurmayı ve sorgulamayı öğrenirler. Öğrenciler neden-sonuç ilişkilerini daha iyi görebilirler.

Soru-Cevap Tekniğinin İlkeleri Sorular bütün sınıfa yöneltilmeli Gönüllü öğrencilere öncelik verilmeli Kolay sorular yavaş öğrenenlere yanıtlatılmalı Öğrencilere (yanıt için) yeterli zaman verilmeli. Doğru yanıtlar anında pekiştirilmeli Yanlış yanıtlar düzeltilmeli İpuçları ve yan sorular sorulmalı Öğrencilere soru yöneltildiğinde seçkisiz bir sıra izlenmeli Tüm sınıfın katılımı sağlanmalı. Öğrencilerin birbirlerine ve öğretmene sorular sormalarına olanak tanınmalı. Öğrencilerin düzeyi gözetilmeli.

Soru-Cevap Tekniğinin İlkeleri… Üzerinde durulacak önemli noktalarla ilgili sorular hazırlanmalı, Sorular dersten önce hazırlanmalı, Soruların açık ve anlaşılır olmasına dikkat edilmeli, Soruların amacına uygun olmasına dikkat edilmeli İyi bir sorunun var olan bilgiyi yoklamak yerine sınıfın üzerinde çalıştığı konuyla ilgili sorunlara çözüm arayıcı olması gerektiği unutulmamalı.

Drama Drama, önceden yazılı bir metin olmaksızın, katılımcıların kendi yaratıcı buluşları, özgün düşünceleri öznel anıları ve bilgilerine dayanarak oluşturdukları eylem durumları ve doğaçlama canlandırmalarıdır.

Drama (2) Bu teknik hem oyuncuya hem de seyirciye yöneliktir. Öğretmen yönetici rolündedir. Öğrenciye sınırlama ve zorlama yoktur. Öğrenci o anda aklına geleni söyler. Etkili ve dikkatli dinleme yeteneğini geliştirir. Kişinin kendine olan güvenini artırır.

Drama (3) Anlama yeteneğini ve yaratıcılığı artırır. Akıcı konuşmayı geliştirir. Dile hakimiyeti ve iyi ifade yeteneğini geliştirir. Bilgilerin etkili kullanımını sağlayarak onları pekiştirir. Fazla araç-gereç gerekmez. Oyunlar her zaman her yerde oynanabilir. Doğal drama (radyo ve TV yayınlarını taklit etme vb.) Biçimsel drama (kuklalar, pantomim vb.) Küçük çocuklara uygulandığında basit ve kısa oyunlar seçilmeli.

Rol Yapma (Sosyodrama) Öğrenci kendi duygu ve düşüncelerini başka bir kişiliğe girerek ifade eder. Yaratıcı düşünce önemlidir. Deneysel bir eğitim tekniğidir.

Rol Yapma (Sosyodrama)-2 İlk uygulamada gönüllüler seçilmeli. Öğrenciler bir konuşma metninde geçen aynı cümleleri kullanma yerine (duruma uygun olma koşuluyla) kendi cümlelerini kullanabilmeliler. Öğrenciye yapacağı (canlandıracağı) rol hakkında önceden genel bir bilgi verilmeli.

Benzetim Öğrenmeyi desteklemek üzere gerçeğe uygun olarak geliştirilen bir model üzerinde yapılan bir öğretim yaklaşımıdır. Örnekler: Pilotların uçuş öncesi yapay koşullarda eğitimi, Tıpçıların kadavra üzerinde çalışmaları, İlk Yardım kursunda manken üzerinde çalışmalar.

Benzetim-2 Bu teknikte öğrenciler bir olaya katılırlar ve ona şekil verirler. Olay yapaydır ancak öğrencilerin yaptıkları gerçektir.

Benzetim (2) Öğrencilerin rolleri, işlevleri, görev ve sorumlulukları vardır. Öğrenciler problem çözme ve karar verme durumundadırlar. Yani analiz, sentez ve değerlendirme yapmak durumundadırlar. Öğrenci derse katılmakta, güdülenmekte, somut ve yaparak-yaşayarak öğrenme sağlanmaktadır. Öğrenciye her zaman anında dönüt verilebilmelidir. Öğrenciler bildikleri ilkeleri hayata geçirebilirler. Öğrencilerin iletişim becerileri gelişir.

Mikro Öğretim Öğretmen adaylarına hizmet öncesinde deneyim kazandırmayı amaçlayan bir tekniktir. Yüz yüze eğitimin gerçekleştirilmesi için sınıf içinde uygulanır. Bir öğretmen adayı bir dersin küçük bir bölümünü sunar.

Mikro Öğretim-2 Öğretme işlemiyle ilgili olarak sözlü, yazılı (öneri, katkı ve eleştiriler) ve teyple (ve video ile) dönüt alınır. Alınan dönütler ışığında mikro ders yeniden düzenlenir.

Mikro Öğretim (3) Bu teknikte en önemli sorun doğal bir ortamın yaratılamamasıdır (Aynı düzeyde bilgiye sahip akran gruplarına ders verme söz konusudur ve bu da pek kolay değildir.). Bu teknikte önemli olan bir konuyu öğretmek değil, bir tekniği uygulamaktır, öğretim basamaklarını başarıyla uygulamaktır. Bir davranış seçilmeli, Amaçlar belirlenmeli, Ders planı hazırlanmalı, Araçlar hazırlanmalı.

Mikro Öğretim (4) Sunuları yapacakların performanslarını değerlendirmek için "Değerlendirme formları" geliştirilmeli. Belirlenen beceri ve davranışları değerlendirmede kullanılacak ölçütler saptanmalı.

Eğitsel Oyunlar Öğrenilen bilgilerin pekiştirilmesini veya daha rahat bir ortamda tekrar edilmesini sağlayan etkinliklerdir. Eğitsel oyunlar öğrenmeye yönelik olmalıdır. Oyunun kuralları sınıftaki herkesin etkin olarak katılımına izin verebilmeli ve oyunun belli bir amacı olmalıdır. Oyunun kuralları açık seçik anlaşılmalıdır. Eğitsel oyunlara genellikle dersin ortasında ya da sonunda yer verilmelidir.

Kaynakça Bilen, M. (1999). Plandan uygulamaya öğretim. Ankara: Anı Yayıncılık. Demirel, Ö. (2008). Öğretim İlke ve Yöntemleri: Öğretme sanatı (14. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık. Senemoğlu, N. (2009). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Ün-Açıkgöz, K. (2007). Aktif öğrenme. İzmir: Biliş Eğitim Yayınları.

Teşekkürler!!! 