Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com G. Hüseyin Gülen ÜNİTE 6: AVRUPA TARİHİ ORTAÇAĞ AVRUPA TARİHİ Sınıflı toplum vardır. Soylular  vergi vermez yönetimde söz sahibidirler. Din Adamları  Vergi vermezler. Kiliseye ait toprakların sahibi olup, ekonomik ve siyasi güç oluştururlar. Burjuvalar  Tüccar sınıfıdır. Yönetimsel hakları yoktur. Hür Köylüler  Vergi verirler, feodal beyin topraklarında çalışırlar. Serfler (Köleler)  Feodal beyin malları konumundadırlar. Hiçbir hakları yoktur. Kavimler Göçü ile başlar. İstanbul’un Fethi ile sona erer. Ortaçağ Avrupa’sına Feodalite ve Kilise-Papalık egemen olmuştur. FEODALİTE Merkezi Krallıklar zayıftır. Devlet içinde ayrı birer askeri, siyasi ekonomik güç oluştururlar. Siyasi birlik yoktur. Zenginliğin ölçütü topraktır. Toprağa sahip olmak, siyasi ve ekonomik güç oluşturmaktır. Kapalı ekonomi görülür. Uluslar arası ticaret azdır. Ticari faaliyetler feodal beyin topraklarında gerçekleşir Süzeren (Koruyan) - Vassal (Korunan) Halk Kavimler Göçü ’nün getirdiği düzensizlikte sığınacak bir güç aramıştır. Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com KİLİSE Feodalite ile beraber güç kazanmıştır. Merkezi otoritenin yokluğu kilisenin güçlenmesinde önemli bir faktördür. Skolastik Düşünce hakimdir. Kilisenin ortaya koyduğu bu düşünce de her şey İncil de yazmaktadır. Kilisenin öğretilerinin dışına çıkılmamalıdır. Bilimsel gelişme durmuştur. http://www.ghgulen.com

Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com Otoritesini Artıran Uygulamalar; Aforoz; Kişileri dinden çıkarmak Enterdi; Bir ülkedeki kilise faaliyetlerini durdurmak. Bir ülkeyi dinden çıkarmak. Endüljans; Toprak ve ya para karşılığı kişilerin günahlarını affetmek. Engizisyon Mahkemesi; Kiliseye karşı gelenlerin yargılandığı Kilise Mahkemesi. Siyasi Güç Elde Ettiğinin Göstergeleri; Krallara taç giydirmesi Enterdi uygulaması Toprak sahibi olması Haçlı Seferlerini düzenlemesi Sosyo - Ekonomik Nedenler: Avrupa’nın fakir olması Doğunun zenginliğine kavuşma isteği Şövalyelerin macera arzusu I. Haçlı Seferi 1095-1099; Bizans’ın rehberliğinde Anadolu’ya geçen Haçlılar, önce İznik’i aldılar. Eskişehir yakınlarında I. Kılıç Arslan, Dorileon Muharebesi ile Haçlıları durdurmak istediyse de başarılı olamadı. Haçlılar, Kudüs’e ulaştılar. Kudüs’te Latin Krallığı ve çevresinde bir çok Latin prenslikler kurdular. II. Haçlı Seferi 1147-1149; Musul Atabeyi I. İmadeddin Zengi'nin 1144 yılında Urfa'yı ele geçirerek Urfa Kontluğu'na son vermesi üzerine Haçlılar Avrupa'dan yardım istediler. Alman İmparatoru ve Fransa Kralı II. Haçlı Seferi'ni başlattılar. Ancak başarılı olamadılar. Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com HAÇLI SEFERLERİ Siyasi Nedenler: Bizans’ın Türklere karşı Avrupa’dan yardım istemesi Feodal Beylerin yeni topraklar ele geçirmek istemesi Dini Nedenler: Kilisenin halkı kışkırtması Kluni tarikatını kışkırtmaları Kudüs’ü Müslümanlardan almak

Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com III. Haçlı Seferi 1189–1192; Selahaddin Eyyubi'nin 1187 yılında Kudüs'ü Hıttin Savaşı ile ele geçirmesi üzerine Alman İmparatoru Anadolu'ya girdi. Fransa Kralı ve İngiltere Kralı Akdeniz yoluyla Akka'yı ele geçirdiler. İngiltere Kralı birkaç defa Kudüs’ü ele geçirmek için hücumda bulundu ise de Selahattin Eyyubi'nin başarılı savunması dolayısıyla başaramadı. Bu olay Selahattin Eyyubi'nin İslam aleminde önemini artırıp sevilmesine neden oldu. IV. Haçlı Seferi 1202–1204; Bizans’taki taht kavgalarını fırsat bilen Haçlılar İstanbul’u işgal ederek burada Latin Krallık kurmuşlardır. İstanbul Ortodoks iken Papa’ya bağlanmıştır. İznik’e kaçan Bizans sülalelerinden Palalogoslar İstanbul’u geri alarak 1261’de Bizans’ı tekrar kurmuştur. Siyasi Sonuçları: Türklerin Anadolu’dan çıkarılamayacağı görüldü. Bizans kısa süreliğine İstanbul’u kaybetti. İznik ve Trabzon Rum Devletleri kuruldu. Feodalite zayıfladı. Türklerin batıya ilerleyişi bir süre için durdu. Dini Sonuçları: Kiliseye duyulan güven sarsıldı. Kudüs Müslümanlarda kaldı. Ekonomik Sonuçları: Akdeniz ticareti gelişti. Anadolu ve Ortadoğu topraklarında ticaret geriledi. Burjuvalar güçlenmeye başladı. Kültürel Sonuçları Skolastik düşünce zayıfladı Barut, pusula, matbaa ve kağıt gibi buluşlar Avrupalılar tarafından öğrenildi İslam dünyasını Avrupalılar yakından tanındı. Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com

Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com MAGNA CHARTA (1215) GÜLLER SAVAŞI 1455-1485 İngiltere Kralı Yurtsuz John ile soylular arasında imzalanmış sözleşmedir. Avrupa’da ilk kez bir kralın hakları kısıtlanmıştır. Bu İngiltere’de Parlamenter sisteme geçişin ilk adımı olmuştur. Osmanlı’da; Padişahın haklarını kısıtlayan ilk belge olan Sened-i İttifak’a benzer. Kanun üstünlüğü getirmesi açısından ise Tanzimat Fermanı’na benzemektedir. Ya da Çift Gül Savaşı İngiliz tarihinde gerçekleşen iç savaştır. Savaşa bu adın verilmesinin nedeni, savaşa neden olan York Hanedanının armasının beyaz gül, Lancaster Hanedanının armasının üzerinde ise kırmızı gül olmasıdır. YENİÇAĞ AVRUPA TARİHİ İstanbul’un Fethi ile başlar Fransız İhtilaline kadar sürer. YÜZYIL SAVAŞLARI 1337-1453 İngiltere‘nin Fransa’yı işgal etmek istemesi üzerine başlayan savaşlardır. İngiltere yenilmiştir. Fransa’da milli duyguların gelişmesine neden olmuştur. Top ilk kez 1346 Kresy Savaşında İngilizler tarafından kullanıldı. Fransa topraklarındaki feodal beylerin zayıflamasına ve Fransa kralının otoritesini arttırmasına neden olmuştur. Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com COĞRAFİ KEŞİFLER Nedenleri: Pusulanın geliştirilmesi, Gemi sanatının ilerlemesi, Doğunun zenginliği, İpek-Baharat yolları Türklerin elinde olması, Hıristiyanlığı yaymak

Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com Öncüler; Portekiz ve İspanya Sonra; İngiltere, Fransa. Portekiz Kralı adına; Bartolomeu Dias – Ümit Burnu’nu keşfetti. Vasco Dö Gama – Hindistan yolunu İspanya Kralı adına; Kristof Kolomp – Amerika (fark etmedi) Amerika Vespuci – Amerika kıtasını dünyaya ilan etti Macellan-Del Kano – Dünyayı dolaştı Sonuçları: Yeni kıtalar bulundu, Akdeniz önemini yitirdi, Atlas okyanusu limanlarının önemi arttı, Hıristiyanlık yayıldı, Osmanlı, Ceneviz, Venedik ekonomik açıdan zayıfladı, Mesen sınıfı ortaya çıktı, Avrupa zenginleşti, Sömürge İmparatorlukları kuruldu. RÖNESANS Nedenleri: Matbaanın geliştirilmesi kâğıdın ucuzlaması Eski Yunan ve Roma eserlerinin incelenmesi Mesen sınıfının katkısı Coğrafi Keşifler ile kiliseye olan güvenin sarsılması İstanbul’un fethi sonrası Bizanslı bilimadamlarının İtalya’ya gelmesi. Önce; İtalya’da ortaya çıkmıştır. Nedenleri; Akdeniz ticareti ile zenginleşmiş olmaları Şehir devletleri halinde yaşıyor olmaları Özgür düşüncenin olması Papalığın burada olması Sonuçları: Hümanizm gelişti, Skolastik düşünce yıkıldı. Özgür düşünce gelişti. Avrupa’da aklı öncü alan sorgulama ve araştırma duygusu arttı. Aydınlanma çağı başladı, Reform’un ortaya çıkmasına ortam hazırladı. Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com

Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com REFORM Nedenleri: Matbaanın geliştirilmesi kâğıdın ucuzlaması, Katolik Kilisesi’nin bozulması, Katolik Kilisesi’nin aşırı zenginleşmesi halkın fakir olması, Rönesans ile özgür düşüncenin gelişmesi, İncilin ulusal dillere çevrilmesi İlk olarak ALMANYA’da başladı. Öncüsü Martin Luther’dir. Katolik Kilisesi’nin eleştirilmesi sonucu Avrupa’da yeni mezhepler ortaya çıktı. Almanya’da Protestanlık-Ogsburg Antlaşması ile Fransa’da Kalvenizm-Nant Fermanı ile İskoçya’da Presbiteryenlik İngiltere’de Anglikanizm-Kralın desteği ile Reform hareketi en kolay İngiltere’de meydana gelmiştir. Bunun nedeni kralın Reformcu olmasıdır. Sonuçları: Skolastik düşünce yıkıldı, Mezhep birliği bozuldu, Eğitim kilisenin elinden alındı ve laikleşti, Mezhep savaşları olan 30 Yıl Savaşları başladı. Westfalya Anlaşması ile Mezhepler serbest bırakıldı. YEDİ YIL SAVAŞLARI 1756-1763 İngiltere ile Fransa’nın sömürge savaşlarıdır. Fransa yenildi sömürgelerini İngiltere’ye kaptırdı. Fransa ve İngiltere ekonomik krize girdi. Fransa’da İhtilalin nedenlerinden oldu. Fransa İngiltere’yi ekonomik açıdan zayıflatmak için savaş ve Fransız ihtilalinin getirdiği ekonomik kayıpları karşılamak amacıyla Osmanlı’nın Mısır toprağını ele geçirmek istemesine neden oldu. İngiltere Amerika kolonilerine fazla vergi alınca kolonilerin bağımsızlık savaşını başlatmasına yol açtı. Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com

YAKINÇAĞ AVRUPA TARİHİ AMERİKAN BAĞIMSIZLIK HARAKETi YAKINÇAĞ AVRUPA TARİHİ Nedenleri: Yedi Yıl savaşları sonrası İngiltere’nin kolonilere ek vergiler koyması . Kolonilerin I. Philedelphia Kongresi ile İngiliz Meclisi’nde temsil edilme hakkı istemesi İngiltere’nin kabul etmemesi. 1774’te I. Philedelphia Kongresi ile koloniler İngiltere meclisinde temsil hakkı istedi. İngiltere bunu kabul etmedi. II. Philedelphia Kongresi ile koloniler İnsan Hakları Bildirisini yayınlandı (1776). Koloniler savaş kararı aldı. Fransa ve diğer Avrupa devletleri İngiltere’yi zayıf düşürmek için kolonilere destek oldular. Koloniler Versay Antlaşması ile bağımsız oldular. (1783) Koloniler 1787 de Anayasa oluşturarak ABD kurdular. ABD’nin kurulması Avrupa siyasetine karşı bir denge unsuru oluşmasını sağlamıştır. Fransız İhtilali ile başlar günümüze kadar sürer. FRANSIZ İHTİLALİ (1789) Nedenleri: Yedi Yıl savaşlarının getirdiği ekonomik yıkım, Mutlak Krallığın baskısı, Halkın sosyal sınıflara ayrılması, Aydın sınıfın halkı bilinçlendirmesi, ABD’nin ve İngiltere’deki meşruti yapının etkisi Burjuva ve köylü ortak hareket etti. İnsan ve Yurttaş Hakları bildirisini yayınladılar. Milliyetçilik, eşitlik, laiklik, demokrasi, özgürlük kavramları yayıldı. Mutlak krallıkların yıkılabileceği anlaşıldı. Burjuva sınıfı daha da güçlendi. Bu durum yönetimin burjuvaların eline geçmesine ortam hazırladı. Osmanlı’ya olumsuz etkisi; parçalanmayı hızlandırdı. Olumlu etkisi; demokrasi fikrini getirdi. Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com

Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com VİYANA KONGRESİ (1815) SANAYİ (ENDÜSTRİ) DEVRİMİ Nedenleri: Napolyon Bonapart liderliğinde gelişen Fransa’nın yükselişini durdurmak, Napolyon Savaşları sonunda bozulan Avrupa sınırlarını tekrar eski haline getirmek. Milliyetçilik, fikrini ortadan kaldırıp imparatorlukları korumak, Avusturya, İngiltere, Prusya ve Rusya katıldı. Kongre’de Avusturya etkili oldu alınan kararlar Metternich Kararları olarakta adlandırılır. Bu Kongre ile Avrupa’da RESTORASYON DÖNEMİ başladı. Bu dönem 1827 Navarin Olayı ve 1830 İhtilalleri ile sona erdi. Bu Kararlar ile; İsveç ve Norveç birleştirildi. Belçika ve Hollanda birleştirildi. Fransa ihtilal öncesi sınırlara çekildi. İtalya’da yedi krallık oluştu. Alman kökenliler birleştirilerek Germen Federasyonu kuruldu. Bu Almanya’nın siyasi birliğini kurmasına zemin hazırladı 18.yy’ın ikinci yarısında ilk kez İngiltere’de ortaya çıkmıştır. Üretimde makineleşme sürecine geçiştir. Buhar makinesinin icadı ve üretimde kullanılmasıyla başlayan dönemdir. Sonuçları: Kol gücünün yerini makineler aldı. Küçük işletmeler yerine fabrikalar kuruldu. İşçi ve İşveren sınıfları ortaya çıktı. Buna bağlı olarak sosyalizm fikri doğdu. Tarım toplumundan sanayi toplumuna geçildi. Köyden kente göçler arttı. Şehirler hızla büyüdü. Bu alt yapı sorunlarını beraberinde getirdi. Sağlık alanındaki ilerlemeler ölüm oranlarının azalmasına bu Avrupa nüfusunun artmasına yol açtı. Bankacılık, sigortacılık gelişti. Sömürgecilik emperyalist nitelik kazandı. Kapitalizm güçlendi. Seri üretim ile beraber hammadde ve Pazar ihtiyacı arttı. Sömürge rekabeti I. Dünya Savaşı’na neden oldu. Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com

Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com Sanayi İnkılabı’nın, Osmanlı Devleti’ne etkisi olumsuz olmuştur. Sanayileşemeyen Osmanlı devleti Avrupa devlerinin sömürgesi durumuna düşmüştür. 1848 İHTİLALLERİ Fransa’da ortaya çıktı. Kral Lui Flip’in işçi haklarını arttırmaması sonucu çıktı. İşçi sınıfı talep ettiği hakları almak için isyan çıkarmıştır. İşçi sınıfı önemini arttırmıştır. Fransa’da köle ticareti ve idam cezaları; Avusturya’da toprak köleliği yasaklanmıştır. İtalya ve Prusya anayasaları oluşturuldu. Bu İtalya ve Almanya’nın siyasal birliği oluşturmasına zemin hazırladı. 1830 İHTİLALLERİ Viyana kongresi ve Restorasyon Dönemi uygulamalarına tepki olarak ortaya çıktı. Fransa’da kral X. Şarl mutlakiyeti getirmek isteyince halk isyan etti. Lui Flip Kral oldu. Liberal demokratik sistemler güçlendi. İsveç ile Norveç, Belçika ile Hollanda ayrıldı. Gür Hüseyin Gülen-Tarih Öğretmeni-http://www.ghgulen.com

Ünite Bitti. Soru Bankasındaki ünite sorularını çözelim!

ÖSS - 1993 Ortaçağda Avrupa toplumlarının soylular, rahipler, burjuvalar ve köylüler olmak üzere sınıflara ayrılması aşağıdakilerden hangisini göstermektedir? A) Şehirli sınıfın ticaretle uğraştığını B) Halk arasında eşitsizlik olduğunu C) Din adamlarının yetkilerine göre sınıflara ayrıldığını D) Halkın yaşam düzeyinin yüksek olduğunu E) Halk arasında belli mesleklere önem verildiğini

ÖSS - 2004 Ortaçağ Avrupası'nda Katolik Kilisesi, dini hakların yanı sıra dünyevi haklara da sahipti. Düşünce alanında, kilisenin koyduğu kurallar geçerliydi ve bunlara aykırı düşünceleri dile getirmek mümkün değildi. Bu durumun aşağıdakilerden hangisini engellediği savunulabilir? A) Katolik Kilisesi'nin varlığını sürdürecek önlemler almasını B) Kişisel yaratıcılığın ön plana çıkmasını C) Sanat alanında işlenen konuların sınırlı olmasını D) Din adamlarının krallar üzerinde etkili olmasını E) Yöneticilerle din adamları arasında sorun çıkmasını

ÖYS - 1988 Aşağıdakilerden hangisi Haçlı Savaşlarının nedenlerinden biridir? Hıristiyanların, kutsal tanıdıkları yerleri Müslümanlardan almak istemeleri Derebeylerin kuvvetlerinin azalması Papazların dinsel otoritelerini yitirmeleri Pusula, barut ve kâğıt gibi buluşların Batıya yayılması Hıristiyanların Müslümanları daha yakından tanımaları

ÖYS - 1992 Haçlı Seferleri ve Coğrafya Keşiflerinin başlamasında ortak etken aşağıdakilerden hangisidir? Gemicilikte yeni buluşların yapılması Kutsal şehir Kudüs'ün Müslümanların elinde olması Avrupalıların Doğunun zenginliğinden yararlanmak istemeleri Şövalyelerin macera peşinde koşmaları Türklerin Avrupa'ya geçmesinin önlenmeye çalışması

ÖYS - 1990 Aşağıdakilerin hangisinde, Yeniçağ başlarında Avrupa'da görülen; I. Matbaanın bulunması II. Coğrafya Keşifleri III. Eski anıt ve eserlerin incelenerek bunlardan yararlanılması gelişmelerinin üçü de etkili olmuştur? A) Pusulanın bulunması B) Kavimler Göçü C) Rönesans Hareketleri D) Sömürgecilik yarışı E) Ulusçuluk akımları

ÖSS – 1999 XVI. Yüzyılda Almanya’da her prens kendi kabul ettiği mezhebe tebaasını da sokma hakkına sahipti. Koyu Katolik olan Alman imparatoru bütün tebaasını zorla Katolik yapmaya çalışınca, Protestan mezhebinden olanlar ayaklanmıştır. Almanya içindeki bu mezhep mücadelesi bütün Avrupa’ya yayılmış; Fransızlar, Katolik oldukları halde, Almanya’daki Protestanları desteklemişlerdir. Fransa’nın Protestanları desteklemesi aşağıdakilerden hangisine bağlanabilir? Avrupa’daki din savaşlarını sona erdirmek istemesine Almanya’nın tek yönetim altında birleşerek güçlenmesine karşı olmasına Protestan mezhebini resmen tanımış olmasına Prenslerin inanç özgürlüğüne sahip olmasını onaylamasına Topraklarında çeşitli mezheplerden insanların bulunmasına

ÖYS - 1985 I. Yeni ticaret yollarının bulunması II. Rönesans ve reform hareketleri III. Fransız ihtilâli IV. Amerika’nın keşfi V. Otuz yıl savaşları VI. Mutlak krallıkların kurulması Bunların hangileri, siyasal ve ekonomik açıdan, Osmanlı İmparatorluğu’nu diğerlerinden daha fazla etkilemiştir? II, V II, IV IV, VI I, III V, VI

ÖSS - 2001 Avrupa’da Reform hareketleri başladıktan sonra görülen bazı gelişmeler şunlardır: I. Ogsburg Anlaşması’yla halkın, bağlı bulunduğu hükümdar veya prensin kabul ettiği mezhebe girmeye zorlanması II. Avrupa’da yeni mezheplerin ortaya çıkması III. Okulların kiliseden alınması gelişmelerinden hangileri, inanç özgürlüğü doğrultusundaki gelişmeleri kolaylaştırıcı bir ortam sağlandığını gösterir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III

YGS - 2013 Viyana Kongresi’nde Kutsal İttifak oluşturan monarşik Avrupa devletleri; ırk, dil, din unsurlarını gözetmeden sınırları yeniden çizmiş ancak bu durum tepkilere yol açmıştır. Bu devletler, monarşik yapılarını korumak için tepkilere karşı baskı ve şiddet uygularken içlerinden bazıları Osmanlı Devleti’nde çıkan Yunan isyanını desteklemişlerdir. Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir? Avrupa’da barış ortamının sağlandığının Osmanlı Devleti’nin denge politikası izlediğinin Avrupa devletlerinin çıkarları doğrultusunda hareket ettiğinin Osmanlı Devleti’nin ıslahat çalışmaları yaptığının Avrupa devletlerinin yönetime halkın katılımını hedeflediğinin

LYS - 2013 Avrupa’da Kavimler Göçü, Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılması ve sonrasında Batı Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasının getirdiği karışıklıklar devam ederken insanlar kendilerini emniyette hissetmedikleri için güçlü kişilerin koruması altına girme ihtiyacı duymuştur. Bu durum aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur? Katolik Kilisesi’nin gücünün azalmasına Merkezi krallıkların kurulmasına Cumhuriyet yönetimlerinin başlamasına Feodalite rejiminin oluşmasına Coğrafi keşiflerin yapılmasına

LYS - 2013 Aşağıdakilerden hangisi, Aydınlanma Dönemi düşünürlerinin savundukları görüşlerden biri değildir? Bilim ve teknolojinin gelişmesi Skolastik felsefenin güçlenmesi Kilisenin etkisinin azalması Parlamenter sistemin gelişmesi Mutlakiyet yönetimlerinin yıkılması