Tohumculuk Sektörünün Hedefleri ve Vizyonu Kazım Abak 2nci Uluslararası Tohumculuk Çalıştayı Antalya 2-3 Aralık 2013

Tarım Gelişmiş ve gelişmekte olan tüm ülkelerde vazgeçilemez stratejik sektör Gıda maddelerinin kaynağı Giyim sanayinin (lif) kaynağı Enerji (biyoyakıt) hammaddesi kaynağı Ekonomik gelişmenin lokomotifi Gıda ve enerji güvencesi için stratejik önemli Sosyal bakımdan da önemli

Tarımda yeni eğilimler Üretim teknolojilerinde değişim Girdi kullanımında ve girdi fiyatlarında artma Gıda fiyatlarında hızlı yükselme Uluslararası ürün ticaretinde artma Tüketicinin ödeme gücünde yükselme Kalite beklentilerinde artma Biyoenerji bitkilerine talepte yükselme

Üretim teknolojilerinde değişim Türkiye sebze üretiminin %20’den fazlası örtüaltından ! Adana

Tarımda yeni eğilimler Üretim teknolojilerinde değişim Girdi kullanımında ve girdi fiyatlarında artma Gıda fiyatlarında hızlı yükselme Uluslararası ürün ticaretinde artma Tüketicinin ödeme gücünde yükselme Kalite beklentilerinde artma Biyoenerji bitkilerine talepte yükselme

Sebzelerde aşılı fide üretimi Girdi kullanımında ve masraflarında artışlar Sebzelerde aşılı fide üretimi

Tarımda yeni eğilimler Üretim teknolojilerinde değişim Girdi kullanımında ve girdi fiyatlarında artma Gıda fiyatlarında hızlı yükselme Uluslararası ürün ticaretinde artma Tüketicinin ödeme gücünde yükselme Kalite beklentilerinde artma Biyoenerji bitkilerine talepte yükselme

Gıda ürünlerinde fiyat artışları

Tarımda yeni eğilimler Üretim teknolojilerinde değişim Girdi kullanımında ve girdi fiyatlarında artma Gıda fiyatlarında hızlı yükselme Uluslararası ürün ticaretinde artma Tüketicinin ödeme gücünde yükselme Kalite beklentilerinde artma Biyoenerji bitkilerine talepte yükselme

Kalite beklentilerinde artma

Tarımda yeni eğilimler Üretim teknolojilerinde değişim Girdi kullanımında ve girdi fiyatlarında artma Gıda fiyatlarında hızlı yükselme Uluslararası ürün ticaretinde artma Tüketicinin ödeme gücünde yükselme Kalite beklentilerinde artma Biyoenerji bitkilerine talepte yükselme

Biyoyakıt bitkileri üretiminde hızlı talep artışı

Tohumluk Tarımın temeli Tarımdaki en eski girdi Tarımdaki en önemli girdi Nitelikli çeşit ve özenle üretilmiş tohumluk verime tek başına %50 etki yapabilir Nitelikli tohumluk kullanmadan modern tarım yapmak verimli kaliteli üretim yapmak mümkün değil

Tohumculukta yeni eğilimler Sertifikalı tohum üretim ve kullanımında artma Uluslararası tohum ticaretinde büyüme Üreticilerin yeni çeşitlere daha hızlı erişmesi, Hibrit çeşit kullanımında artma (tür sayısı ve oran) Çeşit değişiminde hızlanma, çeşit ömründe kısalma Özel tarımsal ve teknolojik niteliklere sahip çeşit isteği Transgenik çeşitlerin kullanımında artma Firma sayılarında azalma, firmalarda büyüme

Global yıllık tohum dışticareti

Tohumculukta yeni eğilimler Sertifikalı tohum üretim ve kullanımında artma Uluslararası tohum ticaretinde büyüme Üreticilerin yeni çeşitlere daha hızlı erişmesi, Çeşit değişiminde hızlanma, çeşit ömründe kısalma Özel tarımsal ve teknolojik niteliklere sahip çeşit isteği Hibrit çeşit kullanımında artma (tür sayısı ve oran) Transgenik çeşitlerin kullanımında artma Firma sayılarında azalma, firmalarda büyüme

Tohumculukta yeni eğilimler Sertifikalı tohum üretim ve kullanımında artma Uluslararası tohum ticaretinde büyüme Üreticilerin yeni çeşitlere daha hızlı erişmesi, Çeşit değişiminde hızlanma, çeşit ömründe kısalma Özel tarımsal ve teknolojik niteliklere sahip çeşit isteği Hibrit çeşit kullanımında artma (tür sayısı ve oran) Transgenik çeşitlerin kullanımında artma Firma sayılarında azalma, firmalarda büyüme

Tohumculukta yeni eğilimler Sertifikalı tohum üretim ve kullanımında artma Uluslararası tohum ticaretinde büyüme Üreticilerin yeni çeşitlere daha hızlı erişmesi, Hibrit çeşit kullanımında artma (tür sayısı ve oran) Çeşit değişiminde hızlanma, çeşit ömründe kısalma Özel tarımsal ve teknolojik niteliklere sahip çeşit isteği Transgenik çeşitlerin kullanımında artma Firma sayılarında azalma, firmalarda büyüme

Transgenik çeşitlerde durum Transgenik yetiştiren ülke 28 (8+20) Bu ülkelerdeki toplam nüfus 4 milyar (%60) Yetiştiren üretici sayısı 17.3 milyon Yıllık ekim alanı 170 milyon ha Yığışımlı ekim alanı 1.5 milyar ha Yıllık artış hızı %6-10 Yıllık üretim değeri 98.2 milyar USD

Tohumculukta yeni eğilimler Sertifikalı tohum üretim ve kullanımında artma Uluslararası tohum ticaretinde büyüme Üreticilerin yeni çeşitlere daha hızlı erişmesi, Hibrit çeşit kullanımında artma (tür sayısı ve oran) Çeşit değişiminde hızlanma, çeşit ömründe kısalma Özel tarımsal ve teknolojik niteliklere sahip çeşit isteği Transgenik çeşitlerin kullanımında artma Firma sayılarında azalma, firmalarda büyüme

Global tohum endüstrisi yapısı (Howard 2009)

Dünya tohum ticaretinde firma payları

Yakın gelecekte beklenen gelişmeler Global ekonomide büyüme Hem üretimde hem tüketimde globalleşme Tohum pazarında büyümenin devamı Uluslararası ticarette artma (hem girdi hem ürünlerde) Hibrit tohumluk kullanımında artma Transgenik çeşitlerde artma Sosyal ve çevresel sorumluluklarda artma İklimde değişme (küresel ısınma)

İklim değişiminin getireceği tehlikeler - Kullanılabilir su miktarında azalma/kuraklık - Tuzluluk - Yeni hastalık ve zararlıların çıkması - Bitki deseninde değişiklikler

Tohumculukta AR-GE’nin önemi Tohum sanayii AR-GE harcamalarının en yüksek olduğu sektördür Sanayide AR-GE harcamalarının en az %2 olması istenir AB ülkelerinde tohumculukta AR-GE harcamalarının oranı toplan cironun 20%’si kadardır Bu ülkelerde AR-GE’de çalışan personelin toplam çalışanlara oranı da 25% civarındadır (12500/52000) (ESA Scholte, 2013)

Tohumculuk zincirinde Ar-Ge Islah Tescil Üretim Sertifikasyon İşleme hazırlama Pazarlama Depolama

Bitki ıslahında yakın gelecekteki hedefler Hastalık ve zararlılara daha fazla dayanıklılık Abiyotik stres faktörlerine tolerans (yüksek ve düşük sıcaklık, kuraklık, tuz, yüksek nem, besin maddesi noksanlıkları vb) Herbisitlere tolerans Ürün kalitesinin iyileştirilmesi Daha iyi besin değeri Erkek organ kısırlığı geliştirilmesi ve hibrit çeşitlerin yayılması

AR-GE için neler gerekli Vizyon Nitelikli Araştırıcı ve yardımcı personel Bilgi birikimi Nitelikli materyal Mali kaynak İşbirliği-organizasyon

Ar-Ge kurumları Üniversiteler Kamu Araştırma Enstitüleri Özel sektör ortak Ar-Ge kurumları Özel sektör Ar-Ge birimleri Uluslararası bağlantıları

Özel firmalarda Ar-Ge Firmaların %30’unda araştırma faaliyeti var %35 inde yalnızca adaptasyon denemeleri %30’unda ıslah çalışmaları da var Yerli çeşitler geliştiriliyor ve piyasada iş yapıyor Islah çalışmaları sebzelerde daha fazla TÜBİTAK desteği ve Üniversite işbirliğinde artma

Kamuda durum Ülke geneline yayılmış enstitüler mevcut Bitkisel üretimde ıslah çalışmaları baskın Yetişmiş araştırıcı eleman var fakat yeterli değil Bahçe bitkileri alanında daha dinamik bir yapı Tarla bitkilerinde ıslah çalışma sayısı daha sınırlı

Üniversitelerde durum Çok iyi yetişmiş araştırıcı elemanlar var Bazılarında çok iyi altyapı da mevcut Özel sektör ile ilişkiler yetersiz Ara eleman (mühendis, laborant, asistan) yetersiz Ders yükü ağırlığı çok fazla

Farklı aşamalarda görevler ve finans paylaşımı Uygulamalı Araştırma Hat Geliştirme Çeşit Geliştirme Pazar Başlangıcı Pazarda Büyüme Temel Araştırma Özel sektör Kamu sektörü Ticarileşme öncesi finansman (KAMU SEKTÖRÜ) Ticarileşme aşaması (ÖZEL SEKTÖR)

Üç önemli konu Yüksek varyabiliteye sahip nitelikli materyal için gen kaynaklarına kolay erişim Daha hızlı ve daha etkin ıslahyapabilmek için biyoteknolojiden daha fazla yararlanma Nitelikli ıslahçı ve yardımcı araştırıcı personel

Eğitim ve nitelikli personel Önlisans (ara eleman) eğitimi Teknik eleman (lisans) eğitimi Lisansüstü (master ve doktora) eğitimi Sürekli meslek içi eğitim

Sonuç ve öneriler Türkiye’de tohumculukta Ar-Ge etkinliklerine ayrılan pay sektördeki cironun içinde oldukça küçük Ar-Ge etkinliklerini artırmadan sektörde uluslararası alanda önemli gelişmeler yaşanamaz Firma sayısı çok, çoğunun finansal birikimi yetersiz Kurumlar arası ve firmalar arası işbirliği zorunlu Tohumcuların kendi meslek örgütünün içinde bir merkezi Ar-Ge yapılanması uygun olacaktır Bu merkez eğitim amaçlı da kullanılabilir/düşünülebilir

Teşekkürler