TFF GÖZLEMCİLER VE TEMSİLCİLER KURULU EĞİTİM ALT KOMİSYONU
RAPOR YAZIM DİLİ
GÖZLEMCİ RAPORU : Hakemin o müsabakadaki performansını, Hakemin daha sonraki müsabakalara hazır olup olmadığını, taşıdığı potansiyeli, Hakemin geliştirilebilecek yönlerini, Hakemlerin eğitiminde ele alınması gereken öncelikli konuları AÇIKÇA BELİRTMELİDİR.
BİR GÖZLEMCİMİZİN YAZDIĞI RAPORUN GENEL DEĞERLENDİRME BÖLÜMÜ OKUYALIM: GÖRGÜ KURAL VE DAVRANIŞLARI DÜZEYLİ BİR SEVİYEDE. DİSİPLİNLİ VE OLGUN BİR KARAKTERE SAHİP. GÖREVİNİ SEVEREK YAPMAYA ÇALIŞIYOR.
HAKEMİN O MÜSABAKADAKİ PERFORMANSINI, BİR SONRAKİ MÜSABAKAYA HAZIR OLUP OLMADIĞINI, HAKEMLİK YETENEKLERİNİ, YANSITIYOR MU ?
OKUDUĞUMUZ RAPOR BU İŞLEVLERİ KARŞILAMAYA YETERLİ Mİ ?
HAKEMİN VE HAKEMLİĞİMİZİN GELİŞMESİNE KATKI YAPACAK BU RAPORLARIN AÇIK VE ANLAŞILIR OLMASI GEREKİR.
GÖZLEMCİLİK KURUMUNUN DOĞRU YÖNTEMLERLE VERECEĞİ HİZMET, HAKEMLİĞİMİZİN GELİŞİMİNE DOĞRUDAN ETKİ EDECEKTİR.
BU AÇIDAN BAKILDIĞINDA; RAPOR YAZIMI VE YAZIMLA İLGİLİLERE VERİLECEK MESAJ BÜYÜK ÖNEM KAZANMAKTADIR.
MESAJIN YERİNİ BULMASI İÇİN MESAJI VERENLE ALANIN BİRBİRİNİ TANIMASI, BİRBİRİNE İNANMASI VE DAHA ÖNEMLİSİ BİRBİRİNİ ANLAMASI GEREKİR.
GÖZLEMCİNİN YAZDIKLARI, HAKEM GTK VE MHK TARAFINDAN NET BİR ŞEKİLDE ANLAŞILMALIDIR.
ANLAMAK İÇİN ORTAK DİLİ KONUŞMAK, ORTAK DİLİ YAZMAK GEREKİR.
RAPOR DİLİNE GEÇMEDEN ÖNCE İÇERİK KONUSUNU ELE ALMALIYIZ.
HAKEM GÖZLENİRKEN VERDİĞİ VERMEDİĞİ KARARLARI, OYUNU YÖNETMEDEKİ BECERİSİ, KURALLARI YORUMLAMASI VE UYGULAMASI, OYUNUN KONTROLÜ, DİSİPLİN UYGULAMASI, FİZİKİ DURUMU VE YER ALMASI, YARDIMCI VE DÖRDÜNCÜ HAKEMLE İŞBİRLİĞİ
HAKEMİN TÜM BU KONULARDAKİ PERFORMANSI DİKKATLİCE NOT EDİLMELİ VE RAPORA AÇIKÇA YANSITILMALIDIR.
RAPORUNUZU OKUYAN GÖREVLİ, SİZİN YANSITTIKLARINIZLA HAKEM HAKKINDA TÜM BİLGİLERE SAHİP OLMALIDIR. HİÇ BİR TEREDDÜT YAŞAMAMALIDIR.
HAKEMİ İZLEMEDEN, İZLEMİŞ KADAR BİLGİYE SAHİP OLMALIDIR.
YETERSİZ AÇIKLAMA;
YETERSİZ İFADELER BARAJ MESAFELERİNİ AÇTIRMADA OTORİTER DEĞİLDİ. GERİ PASI İYİ DEĞERLENDİRMEDİ RAKİBİ DÜŞÜREN OYUNCUYA VERDİĞİ İHTAR DOĞRUYDU…
HAKEM, RAPORUNU ALDIKTAN SONRA; KENDİ PERFORMANSINI, OLUMLU VE OLUMSUZ YANLARINI AÇIKÇA GÖREREK EKSİKLERİNİ GİDERMEYE YÖNELTİLMELİDİR.
RAPOR YAZIMINDA 3 NOKTA BÜYÜK ÖNEM KAZANMAKTADIR. 1. RAPORUN İÇERİĞİ DOLU OLMALIDIR, 2. İFADELER AÇIK VE ANLAŞILIR 3. YAZIMDA ORTAK DİL KULLANILMALIDIR.
ORTAK DİLDEN KASIT; Yöresel veya kişisel kavramlar yerine: Oyun Kuralları Kitabında, FIFA Talimatlarında, GTK Talimatlarında kullanılan terimlerin, ifadelerin kullanılmasıdır.
ÖRNEKLER : ‘Geri pası’ yerine Kaleciye ayakla bilerek pas, ‘Penaltı atışı’ yerine Penaltı vuruşu, ‘Gol çizgisi’ yerine Kale çizgisi ‘Oyun sahası’ yerine Oyun alanı ‘Entbol’ yerine’ Bilerek elle oynama gibi kitabi terimler kullanılmalıdır.
YARDIMCI HAKEMLERE L1-L2 DENMİŞ… YARDIMCILARI İLE BİR KAÇ POZİSYON DIŞINDA GENELDE UYUMU İYİ İDİ. BATMAN BLD. SPORUN 19. DAKİKADAKİ ATAĞINDA L1'İN OFSAYT BAYRAĞINI GEÇ GÖRMESİ, L2 'NİN 72.DK. DA ÖNÜNDEKİ FAULDEN SONRA …
MAÇIN ZORLUĞU HAKKINDA KESİN BİR İFADE YOK HATALI İFADEYE ÖRNEK : HAKEMİN KARŞILAŞTIĞI ZOR DURUMLAR NORMALDİ. MAÇIN ZORLUĞU HAKKINDA KESİN BİR İFADE YOK
ÖRNEK : ‘Topla elle oynadığından ihtar verildi’ YERİNE ‘Topa bilerek elle oynayarak rakibin başlayacak atağını sportmenlik dışı bir şekilde önlediğinden ihtar verildi’ OLMALIDIR.
Çünkü ihtar, elle oynamamın değil; Rakibin güzel bir atağını kural dışı önleyerek kabul edilemez sportmenlik dışı hareketinin sonucudur.
İÇERİK : HAKEMİN KURALLARI YORUMLAMASI VE UYGULAMASI NASIL? Hücum futbolunu teşvik ediyor mu ? İkili mücadelelere izin veriyor, oyunu durdurmakla ihlali yapan takıma bir avantaj sağlayacağı hallerde oyunu devam ettiriyor mu? Düşündüğü avantajın oluşmaması halinde derhal ihlali yapanı cezalandırıyor mu?
Topu kazanmaya yönelik dikkatli ve kontrollü hareketlerle, Rakibe yönelik sportmenlik dışı müdahaleleri ayırt ediyor mu? Ciddi faullü oyunu ihraçla cezalandırıyor mu? Bariz gol şansının veya bariz bir golün elle önlenmesinde gerekli yaptırımı uyguluyor mu?
Aynı oyuncuya yapılan faulleri dikkate alarak önlem alıyor mu? Rakibe yönelik sertlikleri önlemede yeterli mi? Hırçın, oyunu bozan,sık sık hakeme itiraz eden oyuncuları zamanında tespit edip uyarıyor mu?
Barajı açtırmada başarılı mı? Serbest vuruşu prosedüre uygun kullandırabiliyor mu? Vuruşun ihlal yerinden kullanılması konusunda dikkatli ve abartısız mı? Zaman çalma teşebbüslerini önleyebiliyor mu? Sakatlanmalarda FIFA’nın belirlediği prosedürü uyguluyor mu?
Oyunun gelişimini dikkate alarak zamanında yer alabiliyor mu? Serbest vuruş ve köşe vuruşlarında takımların oyun planlarını da dikkate alarak uygun yer seçimi yapıyor mu? Oyuncuların koşu yollarını tıkamamaya özen gösteriyor mu? Pozisyon almaya çalışırken hakem-top-yardımcı çizgisini her zaman sağlayabiliyor mu?
Hakem - yardımcı hakem sorumluluk ayrımına dikkat ediyor mu? Pozisyona hakim olduğu durumlarda yardımcılarının işaretlerini dikkate almayarak resen kararlar verebiliyor mu? Uzak kaldığı, göremediği pozisyonlarda yardımcılarına zamanında bakarak onların işaretlerini değerlendiriyor mu? Yardımcı ve dördüncü hakemlere yönelik itirazları önlemede yeteri kadar enerjik ve etkili mi?
BU ÖRNEKLERİ ARTTIRABİLİRİZ. BURADA ANLATILMAK İSTENEN HAKEMİN YAPMASI GEREKENLERLE YAPMAMASI GEREKENLERİN OYUN KURALLARI KİTABI, GÖZLEMCİ VE TEMSİLCİLER KURULU TALİMATLARINA UYGUN BİÇİMDE İFADE EDİLMESİDİR.
BU İFADELER, HAKEMİN PERFORMANSI HAKKINDA TEREDDÜTSÜZ BİLGİLERE SAHİP OLMAMIZI SAĞLAMALIDIR.
FİZİKSEL DURUMA OLUMSUZ BİR ÖRNEK Fiziksel olarak kilolu olmamasına rağmen giydiği gömlek kendisini saha içinde kilolu gösteriyor. KİLOLU MU ? DEĞİL Mİ ? KARAR VERİN.
‘Hakem; 25.dakikada 3 nolu oyuncunun 11 nolu oyuncuya yaptığı faulü göremedi.’ YERİNE; ‘ Hakem, 25 dakikada A takımından 3 nolu oyuncunun rakibini geçmesinden sonra kolundan tutarak durdurmasını, iyi bir görüş açısına sahip olamadığından değerlendiremedi.’
‘Hakem, zaman geçiren A takımı kalecisine 88.dakikada ihtar verdi.’ YERİNE ‘ Hakem, 88.dk.da topu kale çizgisine koyduktan sonra vuracakmış gibi yapıp tekrar topu düzelterek abartılı bir şekilde vuruşu geciktirdiğinden A takımı kalecisine ihtar verdi.’
‘Faul yaptı’ yerine Nasıl bir ihlal gerçekleşti. ‘Sert girdi, sert faul yaptı’ yerine Topu hedef almadan, yandan hız alıp kayarak rakibin ayaklarına vurduğundan hakem tarafından ihtarla cezalandırıldı.
‘Avantajı kesti’ yerine A takımından 6 nolu oyuncunun rakibini geçmesinden sonra, önünde atak şansı yaratacak boş alana doğru koşmaya başladığında, rakibin çelmesine rağmen oyunu devam ettirme şansını elde etti. Hakem, oyunu devam ettirmek yerine durdurarak faulü yapan oyuncuya ihtar verdi. Atağı devam ettirdikten sonra bu oyuncuya ihtar verebilirdi.
‘Gol veya gol pozisyonu olması nedeniyle güzelliğe çomak sokmadığı kanaatindeyim.’ ‘Güzelliğe çomak sokmak’ açık ve anlaşılır bir ifade değil. Yukarıdaki cümle MHK’ye hakemin doğru veya yanlış yaptığı, neyi nasıl yaptığı konusunda bir fikir vermiyor.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUS; İFADELERİN KURALIN RUHUNA UYGUN OLMASIDIR. ‘HAKEME İTİRAZ ETTİ’ yerine ‘Hakemin kritik bir pozisyonda köşe vuruşuna karar vermesi üzerine A takımından 8 no’lu oyuncu, hakeme doğru koşarak sporcuya yakışmayacak tarzda ellerini kollarını tehdit eder gibi sallayarak kararına tepki gösterdi.’
KURALIN RUHU OYUNU SIK SIK KESMEMEK, TERDDÜTLÜ DURUMLARDA OYUNU DEVAM ETTİRMEK İSE; ‘Hakem, bazı gizli faulleri göremedi’ İBARESİ BİZİ YETERİ KADAR AYDINLATMIYOR.
İHLAL NASIL YAPILIYOR. İHLALE MARUZ KALAN OYUNCU BİR ZARAR GÖRÜYOR MU? İHLALE MARUZ KALAN OYUNCUNUN TAKIMI AVANTAJINI BU İHLAL SONUCU KAYBEDİYOR MU? İHLALİ YAPAN OYUNCUNUN TAKIMI HAKSIZ BİR AVANTAJ ELDE EDİYOR MU?
HAKEM NEDEN DEĞERLENDİRMİYOR ? YER ALMADA HATALAR YAPTIĞINDAN MI? DOĞRU AÇIDAN İZLEMEDİĞİNDEN Mİ? TOPU KAZANMAYA YÖNELİK İKİLİ MÜCADELELERDE UFAK TEFEK TUTMA VE İTMELERE İZİN VERDİĞİNDEN Mİ? DEĞERLENDİRMİYOR.
YARDIMCI HAKEM TOPU SON ÇİZGİYE KADAR TAKİP ETMİYOR ? Hangi durumlarda ? Çok yüksekten açıkça kale çizgisini geçen ve auta giden top için son çizgiye kadar depar atmaya gerek var mıdır ?
Topun kale çizgisini geçip geçmeyeceği ihtimalinin bulunduğu durumlarda, Topun kale direklerinden oyun alanına dönebileceği durumlarda, Kalecinin topu elinden kaçırabileceği durumlarda, Oyuncuların kale çizgileri civarında bir mücadeleye girdikleri durumlarda Yardımcı hakem kale çizgisine kadar inerek pozisyon alacaktır. Yardımcının tam çizgide ve yüzü oyun alanına dönük olarak yapacağı tespit daha doğru ve inandırıcı olacaktır. Kritik pozisyonlarda işaret veren yardımcının verdiği işaretin doğruluğundan çok; bulunduğu yer ve görüş açısı dikkate alınmalıdır.
‘YARDIMCI HAKEM TOPU SON ÇİZGİYE KADAR TAKİP ETMİYOR’ İFADESİ TEK BAŞINA BİZE YARDIMCI HAKEMİN YAPMADIKLARINI, YAPMASI GEREKENLERİ, BUNU NASIL YAPABİLECEĞİ KONUSUNDA AYDINLATMIYOR. YAZILACAK DOĞRU VE AÇIKLAYICI İFADELER YARDIMCIYA IŞIK TUTMALIDIR.
‘17.dakikadaki gibi bayrak işaretini hakemin önünün açık olduğu anda verdi.’ Yerine; Hakemin görüş alanında meydana gelen bir faulü, hakem kendisinden yardım beklemediği halde bayrak kaldırarak işaret etti.
‘YARDIMCI HAKEM AKTİF DURUMDA OLAN OYUNCU İÇİN OFSAYT KARARI VERMEDİ’ yerine TOPLA OYNAYARAK AKTİF OYUNUN İÇİNDE BULUNAN A TAKIMI 8 NOLU OYUNCU İÇİN OFSAYT İŞARETİ VERMEDİ. yazılmalıdır.
BURADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUS; AKTİF OYUNUN İÇİNDE OLMA UNSURLARININ NELER OLDUĞU VE YARDIMCI HAKEMİN KARAR DEĞİL, İŞARET VEREBİLECEĞİDİR. OFSAYT KARARINI ANCAK HAKEM VEREBİLİR.
OFSAYTIN YARDIMCI HAKEM TARAFINDAN DOĞRU DEĞERLENDİRİLİP DEĞERLENDİRİLMEDİĞİ; SADECE GÖZLEMCİNİN YARDIMCI İLE AYNI HİZADA OLDUĞU DURUMLAR İÇİN GEÇERLİDİR.
ÇAPRAZDA KALAN POZİSYONLARDA YARDIMCININ VERDİĞİ İŞARETTİN DOĞRULUĞUNDAN ÇOK; *YARDIMCININ DOĞRU HİZA ALIP ALMADIĞI, *KOŞARAK MI, *CEPHESİNİ OYUN ALANINA DÖNEREK Mİ TESPİT YAPTIĞI DİKKATE ALINMALIDIR.
BU ÖRNEKLEMELERLE ; HEM İÇERİK HEM DE POZİSYONUN DOĞRU YAZILMASI HEDEFLENMİŞTİR.
HAKEM, NEYİ YAPAMADI ? NİÇİN YAPAMADI ? DOĞRU UYGULAMA İÇİN NELER YAPMALIDIR ? SORULARININ YANITI RAPORUNUZDA YER ALMALIDIR.
HAKEMİN TEKNİK KAPASİTESİ, KURALLARI YORUMLAMADA VE UYGULAMADAKİ DOĞRULUK ORANI KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ,CESARETİ, DÜRÜSTLÜĞÜ, TUTARLILIĞI, KARARLILIĞI, EKİBİNİ YÖNETMEDEKİ BAŞARISI, OYUNU VE OYUNCULARI, TEKNİK ALANI KONTROLDEKİ BAŞARISI, PROBLEMLERİ ÇÖZME BECERİSİ, FUTBOL BİLGİSİ, OLAYLARI ÖNCEDEN SEZİP ÖNLEM ALMADAKİ USTALIĞI, HIZLI VE TEMPOLU OYUNA (POZİTİF FUTBOLA KATKISI),
RAPORDA AÇIKÇA BELİRTİLMİŞ OLMALIDIR.
DOĞRU RAPORLAMA İÇİN: DİKKATLİ NOTLAR ALINIZ, HAKEMİN O MAÇTAKİ PERFORMANSINI DEĞERLENDİRİNİZ, AÇIK VE ANLAŞILIR İFADELER KULLANINIZ,
DOĞRU RAPORLAMA İÇİN: HAKEME VE MHK’YE MAÇTA YAŞANAN POZİSYONLARA DAYANARAK GÖRÜŞÜNÜZÜ BİLDİRİNİZ, HATALARIN YANINDA BU HATALARIN NASIL GİDERİLEBİLECEĞİ KONUSUNDA HAKEME REHBER OLUNUZ.
HAKEMLERİN ADİL VE OBJEKTİF BİR ŞEKİLDE DEĞERLENDİRİLMESİ VE SIRALANMASI SİZİN RAPORLARINIZ SONUCU OLUŞACAKTIR. DOĞRU RAPORLAR DOĞRU HAKEMİ BULMAMIZA YARDIMCI OLACAK VE HAKEMLERİMİZİN GELİŞİMİNE EN BÜYÜK KATKIYI YAPACAKTIR.
GÜZEL BİR SÖZ : DÜŞÜNCELERİNİ TAM VE YERİNDE KELİMELERLE İFADE ETMEYEN İNSAN, YANLIŞ TARTILARLA İŞ GÖRMEYE ÇALIŞAN SATICIYA BENZER. Goethe
DOĞRU RAPORLARINIZ, ADİL DEĞERLENDİRMELERİNİZ, IŞIK TUTAN ÖNERİLERİNİZ TÜRK HAKEMLİĞİNE YOL GÖSTERECEKTİR.
KATKILARINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER GTKEAK KASIM - 2007 GTKEAK KASIM - 2007