Kamuda Hizmete Alma ve Atama Kamu hizmetine girme siyasal haklardan biridir. Bu hakkın kullanılışı yönetimde liyakat ilkesiyle ilgilidir. Atama yönetim örgütlenmesinin hiyerarşik kuruluşunu izler. Atama yetkisinin dağılımına bakılarak hiyerarşik sistemin kuruluş özellikleri bulunabilir. B.A.Güler, AÜ SBF, Personel Yönetimi, 2007; 29 sf.

Hizmete alma ve atama Hizmete alma: birçok idari işlemi kapsayan bir süreçtir. insan gücü planlaması, ilan, sınav, değerlendirme ve atama gibi birçok işlemi kapsayan bir süreç Atama: bir idari işlem atamaya yetkili amirin, hazırlanmış bir onay belgesini imzalaması suretiyle, bir ölçüde hizmete alma sürecini tamamlayan son idari işlem

Kamuda Hizmete Alma Kaynak: Süha Oğuz Albayrak, Türk Kamu Yönetiminde Hizmete Alma, Gazi Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Yayımlanmamış çalışma, Ankara 2006.

Hizmete alma sistemleri Merkezi sistem Kamuda hizmete almanın tek bir kurum ya da organ tarafından gerçekleştirilmesi Kurumsal sistem Hizmete almanın tek tek kurumlar tarafından gerçekleştirilmesi Karma sistem Merkezi ve kurumsal sistemlerin birlikte uygulanması

Türkiye’de karma sistem dokuz yöntem 1. Merkezi sınava dayalı merkezi yerleştirme 2. Merkezi sınava dayalı kurumsal sınav 3. Yalnızca merkezi sınava dayalı olarak 4. Yalnızca kurumsal sınavla 5. Sınavsız merkezi yerleştirmeyle 6. Kura yoluyla 7. Sınavsız olarak 8. Naklen/Açıktan Atama yoluyla 9. Kanun aracılığıyla

Merkezi Sınav - Merkezi Yerleştirme (KPSS B Grubu) Kamu kurumlarının yıl içerisinde boş kadro ve pozisyonlarını DPB’ye bildirmesi Boş kadro ve pozisyonların DPB tarafından incelenmesi ve eksikliklerin giderilmesi Boş kadro ve pozisyonların ÖSYM tarafından Türkiye genelinde duyurulması Adayların, duyuru üzerine, tercihte bulunması ÖSYM tarafından merkezi sınavın yapılması ÖSYM tarafından, KPSS puanı esasında yerleştirme yapılması Yerleştirme yapılan kadrolar: Hizmetli, Şoför, Memur, Bilgisayar İşletmeni, Avukat, Mühendis…

2. Merkezi Sınav - Kurumsal Sınav (A Grubu Kadrolar) ÖSYM tarafından merkezi sınavın (KPSS A grubu) yapılması Kamu kurumlarının boş kadrolarını Türkiye genelinde ilan etmesi Adayların ilana çıkan her bir kuruma ayrı ayrı başvurusu Başvuran adaylardan boş kadroların (20) katına kadarının giriş sınavına çağrılması Sadece sözlü veya yazılı+sözlü giriş sınavının ilgili kamu kurumu tarafından yapılması Giriş sınavını kazanan adayların atanması (A) Grubu kadrolar: Uzman Yardımcısı, Müfettiş Yardımcısı,Stajyer Kontrolör, Aday Kaymakam, Denetmen Yardımcısı…

3. Yalnızca Merkezi Sınav ÖSYM tarafından merkezi sınavın yapılması (örneğin KPSS öğretmenlik) İlgili kamu kurumunun boş kadro ve pozisyonları ilan etmesi Adayların ilgili kamu kurumuna başvurusu Puan esasında atanma MEB için öğretmen, Sağlık Bakanlığı için ebe, hemşire, sağlık memuru atamaları

4. Yalnızca Kurumsal Sınavla İlgili kamu kurumunun boş kadro ve pozisyonlarını Türkiye genelinde ilan etmesi Adayların başvurusu İlgili kurumun yazılı ve/veya sözlü ve/veya uygulamalı sınav sonucuna göre atama yapması Polis memurluğuna atama, 657 4/B sözleşmeli personel ataması

5. Sınavsız merkezi yerleştirme Terörle mücadelede şehit düşenlerin ve çalışamayacak durumdaki malullerin eş, çocuk veya kardeşleri ya da çalışabilecek malullerin İçişleri Bakanlığına başvurusu İçişleri Bakanlığının, başvuruda bulunan adayın niteliğine göre ilgili kamu kurumuna atamayı teklif etmesi

6. Kura yoluyla hizmete alma Sağlık Bakanlığının ve diğer kamu kurumlarının ihtiyaç duyduğu, uzman tabip, tabip, diş tabibi ve eczacı kadroları için Sağlık Bakanlığınca ilana çıkılması İlana bütün adayların başvurusu Başvuran adaylar arasından, noter huzurunda yapılan çekilişle boş kadro/pozisyon sayısı kadar atama yapılması

7. Sınavsız hizmete alma 657 sayılı DMK 59 uncu maddede sayılan unvanlar: Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, TBMM memurlukları, Başbakanlık ve Bakanlık müşavirleri, özel kalem müdürü kadroları İlgilinin başvurusun uygun görülmesi üzerine, müşterek kararname ya da atama onayı ile atama işlemi gerçekleştirilir.

8. Naklen/Açıktan hizmete alma Farklı personel kanununa göre görev yapanların (akademik personel, yargı mensupları) 657 sayılı Kanuna tabi kurumlara geçişi Adayın, geçmek istediği kuruma başvurusu Geçiş yapılacak kurumun, geçişi uygun görmesi halinde, muvafakat ya da izin prosedürünü tamamlaması

9. Kanun yoluyla hizmete alma Herhangi bir kamu kurumunda, sözleşmeli, geçici işçi, geçici personel statüsünde çalışanların memur statüsüne geçirilmesi İlgili kamu kurumunun teşkilat kanununa eklenen geçici madde ile atama işleminin sağlanması DİB (10.000) vekil imam 27/04/2005 tarihli ve 5338 sayılı Kanun

Sınavsız Hizmete Alma Geçici personel (kuruma bağlı) Geçici işçi (kuruma bağlı) İstisnai memurluğa atamalar Zorunlu hizmet yükümlüleri MİT görevlileri (Kariyer mesleği için kuruma bağlı) Şehit yakınları ve gaziler Vekaleten hizmete alma Naklen/açıktan hizmete alma (emekli, özelleştirme-sonrası, istifa sonrası) Kanun yoluyla memur olma (sözleşmeli/geçici/işçi çalışanların memurluğa geçmesi)

Kurumsal sistem… ADLİ YÖNETİM Adalet Bakanlığı Anayasa Mahkemesi üye ve yedek üyeleri ile raportörleri Hâkimlik ve savcılık mesleklerinde veya bu mesleklerden sayılan görevlerde Danıştay ve Sayıştay meslek mensupları ve Sayıştay savcı yardımcıları 2. AKADEMİK YÖNETİM Üniversitelerin, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin, Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademilerinin, Devlet Güzel Sanatlar Akademilerinin, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsünün öğretim üye ve yardımcıları (Öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim öğretim planlamacısı kadrolarına atanabilmek için ALES adlı merkezi sınavdan 70 ve üzerinde puan alınması zorunludur) 3. ASKERİ YÖNETİM Milli Savunma Bakanlığı Subay, Astsubay, Uzman Çavuş ve Uzman Jandarma Genelkurmay Mehteran Bölüğü sanatkârları 4. GENEL –SİVİL YÖNETİM İçişleri ve Dışişleri bakanlıklarının Bakanlık Teftiş Kurulları [Üstkurullar personeli] 4.1. Güvenlik Yönetimi Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı Jandarma Genel Komutanlığı ve Askeri Adalet Teftiş Kurulları Emniyet Teşkilatı mensupları 4.2. Sanat Yönetimi Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası üyeleri Devlet Tiyatrosu ile Devlet Opera ve Balesi ve Belediye opera ve tiyatroları ile şehir ve belediye konservatuar ve orkestralarının sanatkâr memurları, uzman memurları, uygulatıcı uzman memurları ve stajyerleri

Merkezi sisteme geçiş Şubat 1999 : İlk Defa Devlet Kamu Hizmeti ve Görevlerine Devlet Memuru Olarak Atanacaklar … Yönetmeliğine bir ek madde ….. devlet memuru olarak çalışmak isteyenlerin “yazılı sınavları” yılda iki defadan fazla olmamak üzere “ülke çapında” ve “merkezi” olarak Devlet Personel Başkanlığı tarafından Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi’ne yaptırılacaktır. DMS: 70+/100 -------- Kurumsal sözlü sınavlara…. (2000’den itibaren tüm memurlar + KİT’lerde memur ve sözleşmeliler) Şubat 1999 : Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Daimi Kadrolarına İlk Defa İşçi Olarak Atanacaklar Hakkında Uygulanacak Sınav Yönetmeliği ile Sürekli İşçilere Merkezi Sınav Koşulu

Ekim 1999 DMS 70+/100 alan kişiler İlköğretim……………..59.871 Lise ve Dengi Okul…264.151 ÖnLisans……………...34.153 Lisans………………....34.364 Toplam…………..….392.539

DMS’den KPSS’ye… Şubat 1999 : Merkezi sınav + Kurumsal sözlü Kasım 1999: Merkezi yerleştirme [Kariyer meslekler hariç, memur ve KİT’te sözleşmeliler] Ocak 2001: Kariyer mesleklerin dahil edilmesi [Kariyer mesleklerde özel yarışma sınavı uygulaması yerine merkezi eleme sınavı + kurumsal yazılı/sözlü] Mart 2002: Tüm alımlarda “A Grubu” ve “B Grubu”

Beş merkezi yerleştirme (%8,6) Kasım 1999 – Şubat 2002 Dönemi Memur ve (KİT’te) sözleşmeli personeli merkezi yerleştirme Beş merkezi yerleştirme (%8,6) Başvuru .…….851 bin Kontenjan ..89 bin Yerleşen…..73 bin Boş kalan…16 bin Haziran 2000: 322 bin / 19 bin Ekim 2000: 68 bin / 5 bin Kasım 2000: 263 bin / 33 bin Mart 2001: 171 bin / 9 bin Şubat 2002: 25 bin / ~7 bin

2002: KPSS Sistemi A Grubu : Kariyer meslekler KAMU GÖREVLERİNE İLK DEFA ATANACAKLAR İÇİN YAPILACAK SINAVLAR HAKKINDA GENEL YÖNETMELİK Bakanlar Kurulu Kararı : 18 Mart 2002  No:2002/3975 RG : 3/5/2002 No:24744 Kapsamı: Memurlar ve KİT Sözleşmelileri Özelliği: “A Grubu” ve “B Grubu” ayırımı A Grubu : Kariyer meslekler Özel yarışma sınavlı + belli yetişme programlı + program sonrası yeterlik sınavlı meslekler Kurumlar sözlü sınava, merkezi eleme sınavını başaranlar arasından alacakları kadronun ençok 20 katını çağırır…. B Grubu : (A-dışındakiler) 190’da (A) dışındaki unvanlar…. “Nitelik-Kod Kılavuzu”…. Merkezi yerleştirme

KPSS Sınavları 6-7 Temmuz 2002 10-11 Temmuz 2004 Başvuru 2,5 milyon; sınav ücreti 22,5 ve 27,5 milyon TL. 10-11 Temmuz 2004 2-3 Temmuz 2005 [A grubu ve öğretmenlik] 1-2 Temmuz 2006 (1) ve 17 Eylül 2006 (2) Başvuru 3 YTL; sınav ücreti 35 – 65 YTL. 30 Haziran- 01 Temmuz 2007[A grubu ve öğretmenlik] Başvuru 2 YTL; sınav ücreti 35 – 65 YTL.

Değerlendirme Kamuda hizmete alma merkezi insangücü planlaması yapılmaması ve merkezi sınav sisteminin kapsam ve nitelik bakımından kesin bir yapıya kavuşturulamaması nedeniyle sorunludur. Merkezi sınav sisteminin kapsamı tüm istihdam türlerini ve tüm kamu kurumlarını kapsama bakımından dardır. Siyasal bir hakkın kullanılmasında sınav sisteminin paralı işlemesi sorunlu bir durumdur. Kamu hizmetine alma, ilkeleri ve işleyişi bakımından ayrı bir tüzükle düzenlenmelidir.

Atama nedir? Bir kişinin Kamu hizmetine girişi; Belirli makamlarda bulunması; Başka bir sınıfa geçmesi; Başka bir yerde görevlendirilmesi ile ilgili kararlar…

Atamada Genel Yasal Dayanaklar Memurlar: Yasa 2451 -bakanlıklar ve bağlı kuruluşlarda Yasa 2477 -özel statülü kuruluşlarda Yasa 657 Kurumların özel kuruluş yasaları Diğer Kamu Görevlileri: Yasa 2802 -Adliyede Yasa 926 -Askeriyede Yasa 2914 -Akademide Bu yasalara göre çıkarılmış yönetmelikler…..

Atama Kararı Türleri Emirli atama Kararnameli atama A) BKK Valiler ; büyükelçiler; milli güvenlik, din işleri, yüksek denetleme, [üstkurul üyeleri…] B) Ortak Kararname Müsteşar… genel müdür… kaymakam… bölge – il müdürü…. Emirli atama Atamaya yetkili amirin (Bakan, Müsteşar, Genel Müdür, Belediye Başkanı) onayı ile yapılan atamalar: Memur, avukat, öğretmen vb.

Örnek: BAKANLIKLAR VE BAĞLI KURULUŞLARDA ATAMA USULÜNE İLİŞKİN KANUN Kanun Numarası: 2451, Kabul Tarihi: 23 Nisan 1981 Yayımlandığı R. Gazete       : Tarih : 25/4/1981   Sayı : 17321 Yayımlandığı Düstur            : Tertip : 5   Cilt : 20   Sayfa : 257              Madde 1 – Başbakanlık ve bakanlıklarla, bunlara bağlı kuruluşlarda, teşkilat kanunu bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, atama ve nakiller bu Kanunda belirtilen usullere göre yapılır.              Türk Silahlı Kuvvetleri (Jandarma Genel Komutanlığı dahil) ve Milli Savunma Bakanlığı ile birinci fıkra kapsamı dışında kalan diğer kamu kuruluşlarının kendi özel kanunlarındaki atama ve nakillere ilişkin hükümlerin uygulanmasına devam olunur.              Madde 2 – Bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilen unvanları taşıyan görevlere Bakanlar Kurulu kararı ile, (2) sayılı cetvelde gösterilen unvanları taşıyan görevlere müşterek kararla atama yapılır.              Bunların nakilleri ve görevden alınmaları da aynı usule göre olur.              Dışişleri Bakanı, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, Başbakanın ve Devlet Başkanının şifahi  muvafakatlarını almak kaydıyle, dışişleri memurlarını, dış teşkilattan merkeze, merkezden dış teşkilata, dış teşkilatta bir memleketten diğer bir memlekete daimi görevle gönderebilir. Bunlarla ilgili kararname derhal Başbakanlığa gönderilir.              Madde 3 – Bu Kanuna ekli cetvellerde yer almayan unvanları taşıyan kadro ve görevlere yapılacak atama ve nakillerde, bu Kanunun kapsamına giren kuruluşların teşkilat kanunlarında veya özel kanunlarındaki hükümlerin uygulanmasına devam olunur. Ancak bunlardan bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Bakanlar Kurulu kararı ile atanmaları öngörülenler müşterek kararla, müşterek kararla atanmaları öngörülenler ise Bakan onayı ile atanırlar.              Bakanlar atama yetkilerini bu konuda hazırlanacak yönetmeliklerde belirtilecek esaslara göre alt kademelere devredebilirler.              Madde 4 – Bakanlıkların yurt dışı daimi görevlerine, atamalar müşterek kararla yapılır. Diğer bakanlıklara ait müşterek kararlarda ilgili bakanla birlikte Dışişleri Bakanının da imzası bulunur.              Madde 5 – Bu Kanunun kapsamına giren kuruluşların teşkilat kanunları ile özel kanunlarındaki inha, seçim, görüş alma ve atama niteliklerine ilişkin hükümler saklıdır.              (Ek Madde 1 – (Ek: 25/7/1996 - 4158/1 md.)              Bakanlar Kurulu'nun birden fazla siyasi parti tarafından oluşturulması halinde, bu Kanuna göre alınacak müşterek karar, Başbakandan başka Meclis'te en çok üyesi olan diğer iktidar partisine mensup Başbakan Yardımcısı tarafından da imzalanır.              Ayrıca, diğer kanunlarda Başbakanın imzası ile yapılması öngörülen atama, nakil ve görevden alma işlemlerinde de yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır. Cetveller ektedir……..

Büyükelçiler, Daimi Temsilciler, Daimi Delegeler; 2451 yasasının ek cetveli: (1) Sayılı Cetvel –Bakanlar Kurulu Kararnamesiyle…. Valiler; Büyükelçiler, Daimi Temsilciler, Daimi Delegeler; Diyanet İşleri Başkanı, Yüksek Din Kurulu Üyeleri; Yüksek Denetleme Kurulu Başkan ve üyeleri; Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı; (MGK genel sekreteri, 2003’te çıkarıldı)

2451 yasasının ek cetveli: (2) Sayılı Cetvel -Müşterek (Ortak) Kararnameyle atamalar… Müsteşar ve yardımcıları (Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri ve Yardımcıları dahil); Genel Müdür ve Yardımcıları (Ticaret Bakanlığı Dış Ticaret Genel Sekreteri ve Yardımcısı, Hazine Genel Müdürü ve Milletlerarası İktisadi İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreteri ve Yardımcısı, İçişleri Bakanlığı Sivil Savunma idaresi Başkanı ve Yardımcısı dahil), Devlet Planlama Teşkilatı Genel Sekreteri ve Daire Başkanları, Devlet Planlama Teşkilatı Planlama Uzmanı, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurul Üyeleri ve Genel Sekreteri, Vakıflar Genel Müdürlüğü İdare Meclis Başkan ve Üyeleri, (Ek: 5/5/2005-5345/34 md.) Gelir İdaresi Başkanı, Devlet Personel Başkanı Atom Enerjisi Komisyonu Genel Sekreteri, Bakanlıklardaki Kurul Başkanları ve Üyeleri, Strateji Geliştirme Başkanları Bakanlık Müfettişleri (Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanları ve Bankalar Yeminli Murakıpları dahil) ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişleri Bakanlık Müşavirleri, Birinci Hukuk Müşaviri, Bakanlık Daire Başkanları, İl İdare Şube Başkanları, Bölge Müdürleri ve Başmüdürler, Vali Muavini, Kaymakam, İl Hukuk İşleri Müdürü, Polis Akademisi Başkanı, İl Emniyet Müdürü