Çevresel Yönetim Planlarının (ÇYP) Amacı, İçeriği ve Uygulaması Proje Uygulama Birimleri ne Yönelik ECA Koruma Önlemleri Eğitimi Ankara 16-17 Mayıs 2011 Esra Arıkan

ÇYP’lerin Rolü ÇD raporu önerilerinden ve alternatiflerinden hangilerinin fiili olarak kabul edilip uygulanacağını gösteren bir Eylem Planı; Çevresel faktörlerin genel proje tasarımına dahil edilmesindeki en önemli bağlantı; Proje ile ilgili diğer koruma önlemleri politikalarına olan bağlantıları tanımlar; Çevresel etki azaltma önlemlerinin ve bunların uygulamadaki izlemesinin Borçlunun yasal bir yükümlülüğü haline gelmesini sağlar (Kredi Anlaşması)

OP/BP 4.01 - ÇYP’ler ile ilgili Kategori A projeler için, ÇYP, ÇED’in temel bir unsurudur (veya ayrı bir rapor gerekir); Bazı Kategori B projeler sadece bir ÇYP gerektirebilirken (çevresel sorunlar nispeten küçük ve rutin ise, sahaya özgü değil ise); bazı Kategori B projeler “özel tasarım” etki azaltma unsurlarının yer aldığı ÇD raporları gerektirebilir; ÇYP’nin uygulamasına Kredi Anlaşmasında yer verilir; ÇYP Proje İşletim El Kitabının önemli bir parçası olmalıdır; Borçlu, ÇYP’ye uyum durumunu raporlamalıdır; ÇYP’lere ilişkin spesifik gereklilikler OP 4.01 Ek C’de belirtilmektedir (formatı takip etmek gerekmez)

ÇYP’yi kim hazırlar? ÇYP, Müşteri tarafından hazırlanan ve finanse edilen Çevresel Değerlendirmenin (ÇD) bir parçasıdır; Finansal Aracılık projelerinde, ÇYP alt borçlu tarafından hazırlanmalıdır Müşteri genellikle mevcut bir Proje Uygulama Birimini (PUB) ÇYP, ÇD, ÇYÇ için görevlendirir; Müşteri ÇYP’nin hazırlanmasında PUB’ne yardımcı olmak üzere yerel/uluslararası Danışmanlar tutabilir

OP 4.01 uyarınca, iyi bir ÇYP şunları içerir: Proje ile ilgili olarak öngörülen olumsuz çevresel ve sosyal etkilerin bir özeti; Etki azaltma önlemlerinin ve planının açıklaması; İzleme faaliyetlerinin ve planının açıklaması; Eğitim de dahil olmak üzere kurumsal düzenlemeler; Uygulama programı ve raporlama prosedürleri; Tahmin edilen ilgili maliyetler ve finansman kaynakları

ÇYP’lerin içeriği … İlgili ÇED raporunda tanımlanan tüm çevresel hususları ele almalıdır; Aşağıdaki amaçlar için kapsamlı, ayrıntılı ancak kolaylıkla anlaşılabilir olmalıdır: Borçlunun ne yapılacağını ve kimin sorumlu olduğunu tam olarak bilmesi; Dünya Bankası ekibinin, uygulamanın Yasal Anlaşma ve Operasyonel Prosedürler ile uyumlu olup olmadığını tespit etmek için denetleme sırasında ne arayacağını tam olarak bilmesi

ÇYP’lerin Formatı Belirli bir format yok; Tipik olarak bir giriş metni olur ve daha sonra tanımlanan olası çevresel etkilere yönelik spesifik etki azaltma önlemlerinin (Etki Azaltma Planı) ve ilgili izleme faaliyetlerinin (İzleme Planı) sunulduğu tablolar yer alır; Ayrı bir doküman – ÇED raporunun bir parçası; Proje İşletim El Kitabına dahil edilebilir (ayrı bir bölüm olarak, ek olarak veya Proje İşletim El Kitabının geneline yayılabilir);

Etki Azaltma Planı Yönetilmesi gereken kilit çevresel hususları tanımlar; Başarılacak spesifik eylemler de dahil olmak üzere her bir muhtemel etkiyi yönetmeye yönelik spesifik etki azaltma önlemlerini açıklar; Etki azaltma önlemlerinin uygulanmasından sorumlu makamları belirler; İlgili tahmini maliyetleri sunar

Çevresel Etki Azaltma Planı Proje Faaliyeti Potansiyel Çevresel Etkiler Önerilen Etki Azaltma Önlem(ler)i (mevzuat/ düzenlemeler dahil) Kurumsal Sorumluluk (uygulama/ koordinasyon dahil) Maliyet Tahminleri İnşaat Öncesi Aşama 1) 2) 3) İnşaat Aşaması İşletme ve Bakım Aşaması

Etki Azaltma Planı (devamı) Uygun etki azaltma önlemlerinin tanımlanması kritik öneme sahiptir; ÇYP’yi hazırlayan danışmanın uzmanlık birikimine ve deneyimine ve Kirlilik Önleme ve Azaltma El Kitabı gibi kaynaklara dayalıdır; Etki azaltma önlemleri uygulanabilir ve pratik olmalıdır; Etki azaltma önlemleri kolaylıkla gözlenebilir ve kontrol edilebilir olmalıdır Kötü örnek: “İnşaat yüklenicisi ekipmanların aşırı gürültü yapmasını önleyecektir” İyi örnek: “İnşaat yüklenicisi, standardı karşılamak için tasarlanmış ve bakımı yapılmış ekipmanları kullanarak, tüm cihazların gürültü seviyesinin kaynaktan 1 metre uzaklıkta 75 dB [A] veya daha düşük olmasını sağlayacaktır (XYZ/123 sayılı Ulusal Yönetmelik uyarınca)”

Örnek: Dökümhane için Çevresel Etki Azaltma Planı İnşaat Aşaması Proje Faaliyeti Potansiyel Çevresel Etkiler Önerilen Etki Azaltma Önlemleri Kurumsal Sorumluluk Maliyet ABD$ Tesis inşaat sahası içerisinde ve erişim yolu güzergahı boyunca arazi kullanımı Bitki örtüsüne zarar verilmesi Uygun temizleme tekniklerinden (elle temizleme; makine ile temizleme değil) yararlanılacaktır. Koruma altındaki ağaç türleri taşınacaktır. Taşımanın mümkün olmaması halinde, proje sahibi ÇOB ile spesifik ağaçların korunmasına yönelik pratik bir tazminat üzerinde anlaşacaktır Yüklenici/ Tesisi İşleten Şirket “5000” Verimli üst toprak kaybı ve toprak erozyonu Verimli üst toprak tabakası çıkarılarak inşaat çalışmalarından uzak izole bir yerde depolanacak ve akıntıyla uzaklaşmasının/erozyonun önlenmesi için üzeri plastik bir örtü ile kaplanacaktır. İnşaatın tamamlanmasının ardından, üst toprak geri getirilecek ve alan orijinal bitki örtüsüne/yerli bitki örtüsüne benzer bitkiler ile yeniden bitkilendirilecektir. İnşaat işleri Toz ile hava kirliliği Gerektiğinde, özellikle sıcak kuru ve rüzgarlı havalarda inşat sahası su püskürtülerek ıslatılacaktır. 2000 İnşaat işlerinden kaynaklanan gürültü İnşaat çalışmaları sadece normal çalışma saatleri içerisinde gerçekleştirilecektir (07:00 – 19:00). Bu saatlerden önce/sonra inşaat çalışmasının gerekmesi halinde, yerel halk en az bir hafta önceden bilgilendirilecektir. -

Örnek: Dökümhane için Çevresel Etki Azaltma Planı İşletme Aşaması Proje Faaliyeti Potansiyel Çevresel Etkiler Önerilen Etki Azaltma Önlemleri Kurumsal Sorumluluk Maliyet ABD$ Kömür Yakma Havaya NOx, SO2, CO ve parçacık madde emisyonları Düşük NOx’li yakıcılar ve NOx kontrolü için su enjeksiyonu; SO2 kontrolü için sadece düşük kükürtlü (<%0,1, ağırlığa göre) kömür yakılması; CO, PM ve VOC kontrolü için iyi yakma kontrolü; Yayılmayı kolaylaştırmak için en az 45 m. Baca yüksekliği. Santral işletmecisi Santral tedarik ve tesis yüklenicisi 0.8 million Ekipman Çalıştırma Ekipmanlardan kaynaklanan gürültü 100 m. mesafede gürültünün 70 dB(A) düzeyini geçmemesi amacıyla yakma türbinleri için akustik perdeler 150,000 Tüm İşletme Aşamaları İşçi Sağlığı ve Güvenliği Kişisel koruyucu ekipmanların kullanımı (eldivenler, gözlükler, emniyet kemerleri) İşçilere yönelik aylık işçi sağlığı ve güvenliği eğitimleri gerçekleştirilecektir Sahada emniyet mühendisi görevlendirilecektir. 50,000

İzleme Planı Etki Azaltma Planında açıklanan etki azaltma önlemlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamaya yönelik seçilen göstergeleri tanımlar (örneğin; inşaat sırasındaki gürültüyü kontrol altına almaya yönelik bir etki azaltma önlemi varsa, izleme planı inşaat sırasında gürültü ölçümlerini içermelidir); Projenin çevre ile ilgili ulusal düzenleyici gerekliliklere ve DB koruma önlemleri gerekliliklerine uymasını sağlar; Halkın katılımı sürecinde ortaya çıkabilecek endişeleri ele alır; İzlemeden sorumlu makamları belirler; İlgili tahmini maliyetleri ortaya koyar

Çevresel İzleme Planı Önerilen Etki Azaltma Önlemi İzlenecek Parametreler Yer Ölçümler (yöntem ve ekipmanlar dahil) Ölçüm Sıklığı Sorumluluklar (inceleme ve raporlama dahil) Maliyet (ekipman ve bireyler) İnşaat Öncesi Aşama İnşaat Aşaması İşletme ve Bakım Aşaması Tüm Aşamaların Toplam Maliyeti

Örnek: Dökümhane için Çevresel İzleme Planı İnşaat Aşaması   Ne Nerede Nasıl Ne Zaman/Kim Tarafından Maliyet ABD$ Potansiyel Çevresel Etkiler İzlenecek parametre ne? Parametre nerede izlenecek? Parametre nasıl izlenecek? Parametre ne zaman/kim tarafından izlenecek? Bitki örtüsüne zarar verilmesi Kullanılan temizleme ve taşıma prosedürleri; ÇOB ile kararlaştırılan şekilde sağlanan tazminatların kayıtları Tesis sahası, boru hattı ve erişim yolu güzergahı Görsel olarak ve inşaat öncesi fotoğraf çalışması ile karşılaştırma yoluyla İnşaat dönemi boyunca aylık olarak; Yüklenici/ Kontrol Mühendisi - Verimli üst toprak kaybı ve toprak erozyonu Toprak depolama prosedürleri ve yeri Toprak depolama sahaları Görsel Saha hazırlama ve inşaat dönemi boyunca haftalık; Yüklenici Toz kaynaklı hava kirliliği Toz düzeyi Tüm aktif inşaat sahaları İnşaat boyunca; Yüklenici/ Kontrol Mühendisi İnşaat çalışmalarından kaynaklanan gürültü Gürültü düzeyi, dB[A] Sertifikalı ölçüm cihazları kullanan ruhsatlı bir kuruluş tarafından yapılan ölçümler İnşaat boyunca; Yüklenici “Tahmini standart maliyetler”

Örnek: Dökümhane için Çevresel İzleme Planı İşletme Aşaması Ne Nerede Nasıl/Maliyetler Ne Zaman/Kim Tarafından Potansiyel Çevresel Etkiler İzlenecek parametre ne? Parametre nerede izlenecek? Parametre nasıl izlenecek? Parametre ne zaman ve kim tarafından izlenecek? Havaya NOx, SO2, CO ve parçacık madde emisyonları İlgili standartlar şunlar: (1) NO2 ≤ 400 mg/m3; (2) SO2 ≤ 850 mg/m3; (3) CO ≤ 150 mg/m3; (4) PM ≤ 100 mg/m3 Tesis bacasında Tesise sağlanan sürekli izleme ekipmanları ile; maliyetler tesisin kendi kendini izleme planının bir parçasıdır– kolaylıkla tahmin edilebilir İşletmeye alma zamanında başlangıç testi ve daha sonra yıllık testler. NOx ve CO için sürekli. Tesis yönetimi tarafından İnşaat işlerinden kaynaklanan gürültü Gürültü düzeyi, dB[A]. İlgili sınırlar limits - 100 metrede 70 dB(A) Saha sınırından 100 metre uzaklıkta (konut alanına en yakın uçtan) Sertifikalı ölçüm cihazları kullanan ruhsatlı bir kuruluş tarafından yapılan ölçümler; ulusal standart maliyetler Tesis işletmeye alınmadan önce bir kez ve tesis işletmeye girdikten sonra yıllık olarak İşçi Sağlığı ve Güvenliği Kişisel koruyucu ekipman kullanımı İşçi Sağlığı ve Güvenliği eğitimlerinin kayıtları Saha içinde Görsel olarak ekipmanların pratik kullanımı ve yeterli miktarda ekipmanın bulunup bulunmadığının kontrolü yoluyla. Eğitimlerin kayıtları kontrol edilecek ve gerekirse iyileştirmeler yapılacak Ekipman: emniyet mühendisi tarafından günlük olarak Eğitim kayıtları: emniyet mühendisi tarafından aylık olarak

ÇYP Kurumsal Düzenlemeleri Genel çevresel yönetim sistemi proje uygulaması boyunca (inşaat ve işletme aşamaları) nasıl işliyor ve uygulanmasından kim sorumlu; Etki Azaltma Planının uygulamasını kim denetleyecek; Verileri kim toplayacak (İzleme Planından); Bilgilerin üretilmesi için verileri kim analiz edecek; Tavsiye edilen eylemlerin nasıl gerçekleştirildiğini belirten raporları kim (ve ne sıklıkla) hazırlayacak, Raporları kim alacak ve gerekli işlemleri yapacak (örneğin yüklenicinin görevine son verilmesi, yüklenici ödemelerinin durdurulması, sorunların giderilmesi için yapılacak harcamalar için yetki verilmesi, vs.) – gerekli yetkiye sahip olmalıdır

ÇYP Denetlemesinin Rolü Borçlunun projeyi koruma önlemleri politikalarına ve yasal anlaşmaya uygun olarak gerçekleştirip gerçekleştirmediğinin belirlenmesi; Proje uygulaması sırasında ortaya çıkan sorunların tanımlanması ve bunların çözümüne yönelik eylemlerin/faaliyetlerin Borçluya tavsiye edilmesi; Projenin sürdürülebilirliği önündeki kilit risklerin tespit edilmesi Müşteriye uygun risk yönetim stratejilerinin tavsiye edilmesi

ÇYP Denetlemesi ile ilgili Sorunlar ÇYP’lerin uygulanması (yürütülmesi) genellikle sorunlu olmuştur … Gerçekçi olmayan/yetersiz izleme göstergeleri; Ekip üyeleri tarafından yetersiz sıklıkta saha ziyaretleri; İzleme hususlarının ve raporlarının yetersiz incelenmesi ve değerlendirilmesi; Uygulama sırasındaki proje değişiklikleri karşısında ÇYP’nin revize edilmemesi; Kararlaştırılan eylemlerin Borçlu tarafından uygulanmasının yetersiz takibi (bir önceki misyona göre); Önerilen kurumsal kapasite önlemlerinin etkisizliği

Yeterli ÇYP Denetlemesi için Çözümler PUB bünyesinde projeye özel bir Çevre Uzmanının görevlendirilmesi iyi bir uygulamadır; Banka ekiplerinde, proje döngüsü içerisinde mümkün olduğunda kısa zamanda Çevre Uzmanlarının kullanımı; İzleme ve Raporlama Programı uygulamaya dönük çevresel göstergeleri kapsamalıdır; İhale ve Sözleşme Dokümanları, etki azaltma/izleme ile ilgili ÇYP hükümlerini içermelidir; Etki azaltma önlemlerinin güncel olarak revizyonu, kurumsal görevlendirmeler, vs. dahil olmak üzere aktif denetlemeye ihtiyaç duyulur.

ÇYP’nin Proje İşletim El Kitabına Entegrasyonu Proje İşletim El Kitabının bir bölümü olarak ÇYP Proje İşletim El Kitabının eki olarak ÇYP ÇYP unsurlarının, İşletim El Kitabının ilgili yerlerine yerleştirilmesi Tavsiye Edilen- 1 ve 3 veya 2 ve 3

TEŞEKKÜRLER…