PAMPHYLİA BÖLGESİ Pamphylia’nın (Pamfilya) kelime anlamı çok dil konuşulan, çok kabilelerden oluşmuş, ülke; kabileler ülkesi demektir. Kökü Yunanca olup, Pamp: çok, hilia: Irk, cins anlamında, yani "çok ırklı - soylu yer " anlamına gelir. Bizanslı ETİYEN, Pamphylia (Pamfilya) adının Lonya lı Raphyos MANTO'nun kızı Pamphylia'ya (Pamfilya) atfen sonradan konduğunu yazar.
Güney Anadolu’da Pisidya’nın güneyinde, Likya ve Kilikya arasında kalan tarihsel bölgedir. Akdeniz’den Toros Dağları’na kadar uzanan, 50 km genişliğinde, 110 km uzunluğundaki bölge, bugünkü Antalya ili sınırları içerisindedir. PAMPHYLİA BÖLGESİ
Antalya yöresindeki Karain Mağarası, Beldibi ve Belbaşı kaya sığınaklarında ele geçen buluntular, buradaki yerleşmenin yontma taş çağı ve orta taş çağı dönemlere kadar geriye gittiğini gösterir. MÖ. 1200’lerde başlayan büyük “Ege Göçü” sonunda Pamfilya, Likya, Kilikya küçük bağımsız birer güç olarak varlıklarını sürdürdüler. PAMPHYLİA BÖLGESİ
PAMFİLYA BÖLGESİNİN BAŞLICA KENTLERİ ASPENDOS SİDE PERGE SİLLYON TERMESOS ATTALEİA ARİASSOS PHASELİS
ASPENDOS Aspendos veya Belkıs Antalya ili Serik ilçesinde bulunan Belkıs köyünde yer alan amfi tiyatrosuyla meşhur bir antik kenttir. Yunan efsanesine göre, şehir Truva Savaşı’ndan sonra Pamphylia’ya gelen kahraman Mopsos liderliğindeki Argive kolonicileri tarafından kurulmuştur. Aspendos bölgede kendi adına madeni para bastıran ilk şehirlerden biridir.
Aspendos’ta ilk tarih öncesi gömü ile karşılaşılmıştır.
SİDE Side" adı Anadolu dilinde "Nar" anlamına gelmektedir. Bu özellik ve belgede bulunan bazı yazıtlardan elde edilen bilgiler Side tarihinin Hititlere kadar uzandığını göstermektedir. 1895-97 yılında Yunan ayaklanmasının sıçradığı Girit’ten kaçan Müslüman Türkler, yarımadanın uç kısmına bir köy kurularak Girit Adası'ndan gelen göçmenler buraya yerleştirilmişlerdir. Bugünkü köyün çekirdeğini oluşturan küçük köy zamanla tüm yarımadayı kaplamıştır. Antik yapılarıyla kendine özgü mimarisiyle, köy evlerinin bir arada bulunması sonradan "Selimiye" adını alan Side'nin turizme açılmasında büyük rol oynamıştır. Side, en önemli liman kentidir.
PERGE Perge, Antalya'nın 18 km doğusunda, Aksu ilçesi sınırları içinde bulunan, bir zamanlar Pamphylia Bölgesine başkentlik yapmış antik bir kenttir. Şehirdeki akropolisin(yukarıda bulunan şehirin) Tunç Çağı döneminde kurulduğu düşünülmektedir. Helenistik dönem boyunca şehir eski dünya içerisindeki en zengin ve güzel şehirler arasında sayılmaktadır. Ayrıca Yunan matematikçi Pergeli Apollonius'un memleketidir. Bölge içerisinde tarihöncesi çağa ait mağaralara ve yerleşimlere rastlanmaktadır. Mağaralar içerisinde en tanınmış olanı Karain Mağarası, Karain’in komşusu olan Öküzini Mağarası, Beldibi, Belbaşı kaya sığınakları ve Bademağacı bölgedeki en tanınmış tarihöncesi yerleşim alanlarıdır.
Perge, antik dönemde üzerinde bulunduğu ticaret yolu nedeniyle önem kazanmıştır. Perge çeşmesi ve agora sütunlu yol.
SİLLYON Serik ilçesine 15 km uzaklıkta olan Aspendos ve Perge arasında yüksekçe bir tepe üzerinde kurulmuş yerleşim yeridir. Şu an harabe durumundadır. M.S. 2. yüzyılda Bergama Krallığı'na bağlı olarak yakın tarihe kadar Karahisar - Tekke adı ile bu günkü Yanköy Köyü yakınlarında bulunan Koçhisar Tepesi'nde kurulmuştur. Antik devrin en zengin şehirlerinden birisidir. Yöre halkı tarafından "Asar" diye anılır.
TERMESOS GÜLLÜ DAĞI ÇERİSİNDE 1050 METRE YÜKSEKLİKTE BİR PLATO ÜZERİNDE YER ALIR. PAMFİLYA YERLİ HALKINDA OLMALARINA RAĞMEN KONUŞTUKLARI DİL PSİDiA AİT GREK ALFEBESİ İLE YAZILMIŞTIR. TERMESOS TİYATROSU, 26 BASAMAKLI OLUP, 6 BİN KİŞİ KAPASİTELİDİR. Termesos ulusal park girişi.
TERMESOS GYMNAİUS VE LAHİTLER
ARİASSOS ARRİASOS BİR DAĞIN YAMACINDA KURULMUŞ OLAN ŞEHİRDİR.ŞEHİR HAMAMLARI,KAYA MEZARLARI AÇISINDAN GÖRÜLMEYE DEĞERDİR.bulunduğu yer nedeni ile geçiş ücreti ve haraç ile yaşamıştır.kentin en görkemli yeri anıtsal giriş kapısıdır
Yanları tabula ansatalıdar yüzleri pisidia tapi kalkanlı lahitler ve doğrudan kayaya oyulmuş basit gömü şekilleri kullanılmıştır
ATTALEİA ATTELEİA en iyi korunmuş eserlerden biri hadrianus kapısıdır.pamfilya nın en güzel yapısı olarak bilinmektedir.sütunlar hariç beyaz mermer den yapılmıştır.orijinali iki katlıdır Hıdırlık kulesi : iç yapısının özelliği nedeni ile savunma amacıyla kullanılan yada işaret ateşi yakılan bir yer olduğu sanılmaktadır.
Nekropol Antalya merkezinde yer alır Nekropol Antalya merkezinde yer alır. yapılan kazılarda mezarlarda ölüler için bırakılan eşyalara rastlanmıştır bunlara örnek verecek olursak değişik formlarda kaseler, testi ve biberonlar,yazıtlı sunaklar,gözyaşı şişeleri,deniz kabuklarından süs eşyaları,bronz ve gümüş sikkeler ve bunlara benzer birçok hediye bulunmuştur. nekropolde suana kadar yapılan kazılarda 802 mezara ulaşılmıştır,
PHASELİS Coğrafi konumu önemli bir liman kenti olduğunu gösterir. Bazen likya bazen pamfilya şehri olarak kabul edilse de gerçekte her iki bölgenin sınırında yer alır. Üç limana sahiptir; Kuzey limanı Kuzey doğu limanı Güney batı limanı.