Eşleştirme Programı World Wide Mating Service (WMS)

... konulu sunumlar: "Eşleştirme Programı World Wide Mating Service (WMS)"— Sunum transkripti:

1 Eşleştirme Programı World Wide Mating Service (WMS)
Veteriner Hekim Tahir S. Yavuz

2

3 Eşleştirme programı İstenilen verim seviyesinde boğa seçimi İstenilen fiziksel özellikler üzerinde yoğunlaşma İstenilen fiyat aralığında boğa seçme

4 Eşleştirme Programı (WMS) nin yararları
İneklerin uzun ömürlülüğünü, dolayısıyla sürüde daha uzun süre kalmasını sağlar. Akrabalar arası tohumlamayı engeller. Sürülerde bir örnekliliği arttırır. Resessif (çekinik) genlerin kontrolünü sağlar. Zaman kazandırır. WMS dünyanın en başarılı ve en geniş veritabanlı eşleştirme programıdır.

5 34 ülkede kullanılmaktadır.
Dünyada; 34 ülkede kullanılmaktadır. 2007 verilerine göre 4 milyonun üzerinde eşleştirme yapılmıştır. 1973 yılında kullanılmaya başlanmış olup, 2008 yılı itibariyle 35 yıldır kullanılmakta olan bir programdır.

6 Avrupa’da 14 yıldan beri kullanılmaktadır.

7 2007 yılında Dünya’da 443. 000 adet inek, 103
2007 yılında Dünya’da adet inek, adet düve olmak üzere toplam adet WMS programı ile eşleştirme yapılmıştır. (Kuzey Amerika hariç)

8 WMS her bir inekte 17 farklı özelliği değerlendirir.
Çiftçinin bireysel hedeflerine bağlı olarak hizmet verir. Bilimsel bir program olup, üstün bilgisayar teknolojisini kullanır.

9 WMS eşleştirme programının temel felsefesi
Dengeli Verim Tip

10 WMS ile sürünün zayıf özellikleri belirlenerek, çiftçinin ihtiyaçları doğrultusunda boğa seçimi yapılır.

11 WMS İLE DÜZELTİLEBİLECEK HOLSTEIN IRKINA AİT FİZİKSEL ÖZELLİKLER
ENDAM SÜTÇÜLÜK KONDİSYONU GÜÇ VÜCUT DERİNLİĞİ SAĞRI AÇISI ARKA BACAKLAR (YANDAN GÖRÜNÜM) ARKA AYAK AÇISI ÖN MEME LOBU BAĞLANTISI ÖN MEME BAŞI YERLEŞİMİ MEME BAŞI UZUNLUĞU ARKA MEME LOB YÜKSEKLİĞİ ARKA MEME LOB GENİŞLİĞİ MEME LOB DESTEĞİ MEMENİN DİZE UZAKLIĞI SAĞRI GENİŞLİĞİ ARKA BACAKLAR (ARKADAN GÖRÜNÜŞ) ARKA MEME BAŞI YERLEŞİMİ

12 ABD Holstein Birliği Lineer Tip Özelliklerinin Aktarılabilirliği
İRSİYET DERECESİ (h2) Endam 0.42 * Güç 0.31 Vücut Derinliği 0.37 Sütçülük Irkı Görünümü 0.29 Kalça Açısı 0.33 Kalça Genişliği 0.26 Arka Bacaklar, Yandan görünüş 0.21 Arka Bacaklar, Arkadan görünüş 0.11 * Ayak Açısı 0.15 Ayak Bacak Skoru 0.17 Meme Lobu Ön Bağlantısı Arka Meme Yüksekliği 0.28 Arka Meme Lob Genişliği 0.23 Meme Lob Ayrımı 0.24 Meme Lob Derinliği Ön Meme Başı Yerleşimi Meme Başı Uzunluğu Final Skor

13 1.ENDAM Endam (Boy, Pos, Yükseklik)
Referans nokta: Kalçaların arasındaki omurganın en üst noktasından, yere kadar olan mesafedir. cm, inç veya lineer skala ile ölçülmektedir. 1 Kısa (1.30 cm) 5 Orta (1.42 cm) 9 Yüksek (1.54 cm) Referans skala: 1.30 – 1.54 cm ; Her puan için 3 cm

14 2.SÜTÇÜLÜK KONDİSYONU (FORMU)
Dikkat edilecek başlıca nokta, kaburgaların açısı veya eğimi olmalıdır Memeye doğru daha açılı bir eğim daha yüksek skor demektir Ayrıca; Kaburga açıklığına ve esnekliğine, Kemiklerin düzlüğüne, dizlerin düzgünlüğüne Boynun uzunluğuna, dizle kalça arasındaki kısmın inceliğine de bakılmalıdır Sütçülük kondisyonu, süt verimi ile yüksek derecede ilgilidir.

15 * KÖTÜ NORMAL İYİ

16 SÜTÇÜLÜK KONDİSYONU (FORMU) = 9
İYİ

17 Sütçülük Kondisyonu (Formu) = 5
NORMAL

18 3.GÜÇ Göğüs zemininin genişliği ve kemik yapısı üzerinde durulmalı,
Ayrıca, Kalbin derinliği Burnun genişliği Vücudun genel genişliğine de dikkat edilmeli.

19 * GÜÇSÜZ NORMAL ÇOK GÜÇLÜ

20 Güç = 9 ÇOK GÜÇLÜ

21 Güç = 1 GÜÇSÜZ

22 4.VÜCUT DERİNLİĞİ * SIĞ NORMAL DERİN

23 5.PELVIC AÇI / SAĞRI EĞİMİ
Sağrıda bulunan oturak yumrusundan, kalça yumrusuna doğru olan eğimi ölçer Bu özelliğin gelişmesi çoğunlukla reprodüksiyon (dölverimi) sağlığını etkiler.

24 * DİK NORMAL ÇOK EĞİK

25 Sağrı Eğimi = 9 EĞİK SAĞRI AÇISI

26 Sağrı Eğimi = 1 DİK SAĞRI AÇISI

27 6.SAĞRI GENİŞLİĞİ * DAR NORMAL GENİŞ

28 7.BACAKLAR-YANDAN GÖRÜNÜM
Diz eklemindeki eğimin miktarını ölçer Hayvan yürürken kolayca gözlenebilir. İneğin arka ayaklarının düzgün olması , sürüdeki ömrünün uzun olması ile yüksek derecede ilişkilidir.

29 * DİK NORMAL EĞİK

30 Bacaklar Yandan Görünüm = 9
EĞİK BACAK

31 Bacaklar Yandan Görünüm = 2
DİK BACAK

32 8.ARKA BACAKLAR–ARKADAN GÖRÜNÜM
Sadece arka bacakların yerleşimini analiz eder. Sürüdeki yaşam ömrü ile çok yüksek derecede ilişkilidir.

33 * ÇOK DIŞA DOĞRU NORMAL ÇOK İÇE DOĞRU

34 Bacakların Arkadan Görünüşü
İÇE DOĞRU

35 Bacakların Arkadan Görünüşü
DIŞA DOĞRU

36 9.AYAK AÇISI Pek çok faktör nedeniyle düşük irsiyet derecesine sahiptir. Ölçülen bölgeler: Ayağın önü veya yüzü Tüylü derinin başladığı çizgi Bu çizgi yere ne kadar paralel olursa, açı o kadar dik olur.

37 * EĞİK NORMAL DİK

38 Ayak Açısı DİK AYAK AÇISI

39 Ayak Açısı EĞİK AYAK AÇISI

40 10.ÖN MEME LOBU BAĞLANTISI
Ön meme lobunun vücut duvarına bağlantı gücünü ölçer.

41 * KÖTÜ NORMAL İYİ

42 ÖN MEME LOBU KÖTÜ

43 ÖN MEME LOBU İYİ

44 11.ARKA MEME LOBU YÜKSEKLİĞİ
WMS Programının hedefi, arka meme loblarının aşağı doğru olacak şekilde değil, geniş olması yönünde seçim yapmaktır.

45 11. Arka meme lobu yüksekliği
* KÖTÜ NORMAL İYİ

46 ARKA MEME LOBU YÜKSEKLİĞİ
YÜKSEK İYİ

47 Arka Meme Lobu Yüksekliği
DÜŞÜK - KÖTÜ

48 Sarkıklık ve destek durumunu ölçer
12.MEME DESTEĞİ Sarkıklık ve destek durumunu ölçer Bu kriterde, meme başı yerleşimi veya memenin dize olan uzaklığı değerlendirilmez.

49 * KÖTÜ NORMAL İYİ

50 Meme Desteği İYİ

51 Meme Desteği KÖTÜ

52 17.ARKA MEME LOB GENİŞLİĞİ
İYİ

53 17.ARKA MEME LOB GENİŞLİĞİ
KÖTÜ

54 13.MEMENİN DİZE OLAN UZAKLIĞI (Meme Derinliği)
Meme alt tabanının en alçak noktasının diz çıkıntısına olan uzaklığı ile ilgilidir.

55 * KÖTÜ NORMAL İYİ

56 Memenin Dize Olan Uzaklığı (Meme Derinliği)
NORMAL

57 Memenin Dize Olan Uzaklığı (Meme Derinliği)
SIĞ MEME

58 * 14.Ön Meme Başı Yerleşimi 14. Ön meme başı yerleşimi
Referans noktası: Meme lobunun ortasından itibaren meme başlarının pozisyonu 1 – 3 Lobun dışına doğru 4 – 6 Lobun ortasında 7 – 9 Lobun içinde *

59 15.Meme Başı Uzunluğu * KISA NORMAL UZUN

60 16.Arka Meme Başı Yerleşimi
* KÖTÜ NORMAL İYİ

61 WMS ile Engellenebilecek Resessif Geçen Kalıtsal Hastalıklar
CVM = Omurga bozukluğu BLAD = Sığırlarda Lökosit bağlanma eksikliği DUMPS = Üridin Monofosfat sentezi eksikliği

62

63

64

65   

66

67

68

69

70

71

72 WMS Eşleştirme Programında Türkiye’deki Durum
Ege Vet 2004 Nisan ayında eğitimlere başlamış, aynı yılın Haziran ayında ise program uygulamaya konulmuştur.

73 Yetişmiş veteriner hekimler tarafından bugüne kadar (Nisan 2008) 42
Yetişmiş veteriner hekimler tarafından bugüne kadar (Nisan 2008) eşleştirme yapılmıştır.

74 Eşleştirme programının başarısı için;
Fiziksel özellikler için eğitilmiş eleman, Genlerin kontrolü için pedigri ve iyi kayıt sistemi, gerekir.

75 TEŞEKKÜR EDERİZ.