SPOR PSİKOLOJİSİ Prof Dr Süheyla Ünal

Spor Spor; bireyin, biyolojik kökenli dürtülerin amacına ulaşmasını sağlarken, aynı zamanda temel gereksinmelerini de karşılayan bir davranış biçimidir

Spor Bireyin Enerjisini Kaslarını Zihinsel yetilerini Algılarını Hızlı karar vermesini Toplumsal becerilerini kullanmasını gerektirir BEDENSEL-RUHSAL-TOPLUMSAL

Sporun ruhsal-toplumsal etkileri Sevme, paylaşma, toplumsallaşma Hakkını arama ve hak yememe Yarışma, kazanma ve kaybetme kabullenme Kurallara uyma Haz duyma Ilkel dürtülerin toplumca kabul görecek biçimde ifade bulması

Beyin-Beden ilişkisi Gelişmenin, büyümenin birçok süreci eğitim almak ve zihinsel açıdan olgunlaşmak beynimizdeki birçok sinir hücresinin yararlı bir şekilde bağlantılar yapmasını gerektirmektedir Sportif refleks ve becerilerin öğrenilmesi ve geliştirilmesi beden ve beyin arasındaki sinir yolaklarının uyarlanması ve güçlenmesi ile gerçekleşir

Sinir sistemi Sinir yolaklarının önemli bir bölümü beyinle beden arasında yer alır Bu yolakların etkin işlev görmesi için fiziksel açıdan eğitilmesi gereklidir Bu eğitim sürecinde imajinasyon, simulasyon gibi zihinsel teknikler de etkin bir şekilde kullanılır

Spor psikolojisi Beden-beyin arasındaki bu karşılıklı yakın etkileşim spor etkinliklerinin yararlı ve başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamada psikoloji biliminden yararlanması gereğini ortaya koymaktadır

Spor psikolojisi Spor faaliyeti öncesi, spor faaliyeti esnasında ve sonrasında insanlarda ortaya çıkan psikolojik değişikliklerin sebeplerini ve etkilerini araştıran ilim dalıdır

Spor psikolojisinin akademik kökenleri Biyolojik bilimler Sosyal bilimler Fiziksel bilimler Biyomekanik Psikoloji Eksersiz Fizyolojisi Spor Sosyolojisi Kültürel Antropoloji Sport Psikolojisi Spor Sosyal Psikolojisi Motor Öğrenme Motor Gelişim Motor Kontrol

Spor psikolojisinin ilgi alanları

Spor psikolojisi Fiziksel ve motor performansı etkileyen ruhsal süreçler Fiziksel aktiviteye katılmanın ruhsal gelişim, sağlık ve iyi olma hali üzerine etkileri

Spor psikolojisinin amacı İstenilen düzeyde sporcu yetiştirmek Antremanların verimliliğini arttırmak Öğrenme sürecini hızlandırmak Sporcuların yetişmesini sağlayacak yöntemler geliştirmek Sporcuları zihinsel, ruhsal ve duygusal yönden geliştirmek ve korumak Ulaşılacak performansın önündeki engelleri ortadan kaldırmak

Spor psikolojisinin alanları Performansı arttırıcı uygulamalar Teknik öğrenimi hızlandırıcı uygulamalar Performansın önündeki engelleri kaldırmaya yönelik uygulamalar

Performansı arttırıcı uygulamalar Sporcu seçimi Kişilik Güdülenme Konsantrasyon Özel karşılaşma stratejileri

Teknik öğrenimi hızlandırıcı uygulamalar Motor öğrenme çalışmaları Zihinsel antreman Psikolojik düzenleme çalışmaları

Performans engellerini ortadan kaldırmak Stres Anksiyete Heyecan Sürantreman

Spor psikoloğunun işlevleri Psikolojik danışmanlık Eğiticilik Araştırmacılık

Zihinsel becerileri geliştirmek Spor psikologları Klinik Spor Psikoloğu Eğitici Spor Psikoloğu X Normal Davranış Normalüstü davranış Anormal Davranış Zihinsel becerileri geliştirmek Sorun çözümü

Klinik spor psikoloğu Ruhsal sorunları olan sporculara yardım etmek

Eğitici spor psikoloğu Sporculara “mental koçluk” yapmak Takımlara danışmanlık yapmak Performansı arttırmak Motor ve zihinsel öğrenmeyi geliştirmek Imajinasyon, gevşeme, amaç geliştirme, kendine güveni, odaklanmayı arttırma, enerji düzeyini ayarlama, iyimserlik

Akademik spor psikoloğu Spor psikolojisi alanında çalışacakları eğitmek Spor psikolojisi ile ilgili araştırmalar yapmak En başarılı eğitici ve sporcuları gözleyerek, bunların uyguladıkları yöntemlerin ilkelerini belirlemek Sporcu ve antrenörlere özel sorunlar hakkında çözüm önerileri geliştirmek Psikoloji laboratuvarında elde edilen bulguları uygulamaya uyarlamak

Tarihçe Sokrat, Platon, Aristo- insan yaşamında oyunun eksersizin ruhsal yönü Hipokrat, Galen, İbni Sina, Taocu rahipler eksersiz ve aşırı zorlanmanın sağlığa etkileri 1883 Dr Speck eksersiz fizyolojisi 1899 Triplett laboratuvar temelli ilk spor psikolojisi gözlemi, motor öğrenme ve kişilik

Tarihçe 1925’te spor psikolojisi laboratuvarı kurulması 1939’da lisans üstü eğitim 1960’lı yıllardan itibaren gelişme Son 30 yılda uygulama alanında ilerleme 1965’te Uluslararası Spor Psikoloji Birliğinin kurulması

Türkiye 1908- Selim Sırrı Tarcan 1924-Ali Sami yen, Burhan Felek 1943- Sporun fizyopatolojisi kitabının çevirisi 1970-Lütfü Öztabağ Spor Psikolojisi, Antrenörlük Psikolojisi, Sabri Özbaydar Spor Psikolojisi kitapları 1982’de Ege Üniversitesinde yüksek lisans ve doktora