ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

EĞİTİM Bireylerde, kendi yaşantıları yoluyla meydana gelen davranış değiştirme sürecidir. ÖĞRETİM İstendik yönde davranış değişikliği sağlamak için yapılan planlı ve programlı öğrenme-öğretme faaliyetleridir.

ÖĞRETİM İLKELERİ Öğrenciye görelik ilkesi (Çocuğa görelik, düzeye uygunluk) Öğretim süreci, öğrencinin düzeyine uygun yürütülmeli ve farklı yöntem ve teknikler kullanılarak bireysel farklılıklara hitap edilmelidir. Aktivite (Etkin katılım) ilkesi Öğretim sürecinde öğrencilerin daha fazla sayıda duyu organı ile sürece katılmaları sağlanmalıdır. Not; Sorularda duyu organı akla gelmeli. Açıklık (Ayanilik) ilkesi Öğretim sürecinde açık, net, anlaşılır bir ifade tarzı kullanılmalı. Ayrıca öğretim malzemesi mümkün olduğu kadar somutlaştırılarak daha fazla duyu organına hitap etmelidir. Etkin katılım ilkesinin ön koşuludur. Yaşama yakınlık (Hayatilik) ilkesi Öğretim sürecinin kazanımları, hayatta kullanılabilir ve fayda sağlayabilir türden olmalıdır. Aktüalite (Güncellik) ilkesi Öğretim süreci günlük yaşam koşulları ile paralel olmalıdır.

6. Bütünlük ilkesi Öğretim malzemesi (konu) kendi içerisinde tutarlı bir bütün oluşturan parçalardan meydana gelmelidir. Ayrıca öğrenci bütün gelişim alanlarıyla birlikte desteklenmelidir. (Ruhsal, sosyal, fiziksel,vs.) Konu Öğrenci 1 4 2 3

1 Yaş Öğretim 8 Yaş Somut Basit Bilinen Yakın Soyut Karmaşık Ekonomiklik (Emek ve zaman) ilkesi Emek, zaman ve para açısından az harcama ile fazla verim elde edilmelidir. Sosyallik ilkesi Öğrencinin sosyalleşmesi desteklenmeli mevcut kuralların varlığını benimsemeli; iyi bir vatandaş olarak yetişmeli ve bireysel hak ve özgürlüklere dair farkındalık kazanması sağlanmalıdır. Aşamalılık ilkesi Öğretim süreci belirli aşamalarla, belirli yönlere doğru yürütülmelidir. 1 Yaş Öğretim 8 Yaş Somut Basit Bilinen Yakın Soyut Karmaşık Bilinmeyen Uzak

Kuram Strateji Yöntem Teknik Taktik Kazanım

Öğretim Stratejileri Strateji: Bir dersin hedeflerine ulaşmak için seçilecek olan yöntem, teknik ve araçları etkileyen genel yaklaşımdır. Başlıca 3 Öğretim Stratejisi vardır; 1. Sunuş Yoluyla Öğretim (David Ausebel) 2. Buluş Yoluyla Öğretim (Jerome Bruner) 3.Araştırma-İnceleme Yoluyla Öğretim (John Dewey)

STRATEJİLER SUNUŞ YOLUYLA ÖĞRETİM David Paul AUSEBEL Öğrencilerde ön bilgi oluşturma, soyut, karmaşık, zor bilgi öğretimi özet ve tekrar amacıyla önceden hazırlanmış örgütlü bilgilerin öğretmen tarafından öğrencilere aktarıldığı stratejidir. Yapılan aktarımların amacı öğrencilerde anlamlı öğrenmeler oluşturmaktır.

Aşamaları Öğretmen; ön organize edicileri (örgütleyicileri) sunar. Öğrencileri öğrenmeye hazır hale getirir. Öğretmen; kavram, ilk, genelleme ve tanımları sunar. Öğrenmeyi gerçekleştirmek. Öğretmen; örnekleri sunar. Öğrencinin bilişsel yapısını güçlendirmektir. Öğretmen; örnekler sunar (Gerekli ise) Öğretmen; örnek olmayan örnekler sunar. (Gerekli ise) Öğrencide oluşan bilgi karışıklığını gidermek Öğretmen; öğrencilerden örnekler toplar. Öğrencilerden dönüt almaktır. Öğretmen; genel özet ve değerlendirmeler yapar.

Öğrenci merkezlidir, öğretmen yönlendirici konumundadır. BULUŞ YOLUYLA ÖĞRENME STRATEJİSİ Jerome BRUNER Öğrencilerin ön bilgi,ön yaşantı, ilgi, merak, öğrenme isteği, keşfetme eğilimi ve sezgisel düşüncelerini kullanarak, öğretenin yönlendirmeleri ile bilgiye kendilerinin ulaştıkları stratejilerdir. Öğrenci merkezlidir, öğretmen yönlendirici konumundadır. Öğrenci-Öğrenci etkileşimi yoğundur. Bu sebeple hedeften sapma ihtimali yüksektir. Bireysel farklılıklar ön plandadır. Tümevarımsal (Parçadan bütüne, genelden özele) bir işleyişi vardır. Etkin katılım düzeyi yüksektir. Güdüleyicidir. Ders sıkıcılığı, disiplin problemi ihtimali azalır.

SINIRLILIKLARI - Örnek bulmak zordur.(Her öğrenci farklılığına hitap edecek sayıda örnek bulmak) Her dersin ya da konunun işleyişine uygun değildir. AŞAMALARI 1- Öğretmen konuya dair bir örnekler sunar, öğrenciler bu örnekleri inceler. 2- Öğretmen konuya dair ek örnekler sunar, öğrenciler ek örnekleri inceler. 3- Öğretmen örnek olmayan durumları sunar, öğrenciler örnek olmayan durumları inceler. 4- Öğrenciler kavram, ilke, tanım ve genellemelere ulaşırlar. 5- Öğrenciler; örnek, ek örnek ve örnek olmayan durumlar sunar. 6- Öğretmen ve öğrenci genel özet ve değerlendirmeler yaparlar.

ARAŞTIRMA - İNCELEME YOLUYLA ÖĞRETİM STRATEJİSİ John DEWEY, D. SUCHMAN John Dewey, Empirizm (Deneycilik) felsefe akımının kurucusudur. (Üst düzey düşünme becerileri geliştiren en etkili stratejidir. En etkili strateji olmasına karşın suistimale en açık stratejidir. Hedeften sapmalar bu stratejide daha yüksektir. Kazanıma göre gidişat değişebileceği için aşamalılık yoktur.) - Öğrencilerin ilgi ve merakları dikkate alınarak belirlenen kazanımlar doğrultusunda seçilen konu veya problem durumlarını birey ya da grup halinde bilimsel süreçler yaşatılarak sonuca ulaştırıldığı stratejidir. - Süreç sonunda oluşan ürün üzerinden süreç değerlendirmesi yapılır. - Üst düzey düşünme becerilerini geliştirmede etkilidir. -Disiplinler arası geçiş sağlar. (Çok etkili bir kazanımdır.) - Öğrencilerde görev, sorumluluk, yardımlaşma ve işbirliğini geliştirir. - Etkin katılım düzeyi yüksektir. Yaparak yaşayarak öğrenmeler oluşturur. -Tümevarım - Tümdengelim birlikte kullanılabilir.

Sınırlılıkları; -Hedeften sapma ihtimali yüksektir. - Suiistimale açıktır. - Öğrenci kontrolü zordur. - Süreç değerlendirmesi yapmak zordur. En ekonomik olmama ihtimali yüksektir.

Öğretim Yöntemleri Yöntem: Bir dersin hedeflerine ulaşmak için izlenen yoldur. Başlıca ÖğretimYöntemleri; 1. Anlatım yöntemi 5. Gösterip-yaptırma yöntemi 2. Soru-cevap yöntemi 6. Problem çözme yöntemi 3. Tartışma yöntemi 7. Proje yöntemi 4. Örnek olay yöntemi

ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ 1- Anlatım (Takrir) Yöntemi; (Ana yöntem ve bilinen en eski yöntedir) En genel yöntemdir. Etkin katılımı aza indirmesi sebebiyle sıkıntı yaratabilir. Öğrencileri sıkıp dikkatlerini canlı tutamayacağı için diğer yöntemlerle kullanıldığında ancak etkili olabilir. - Belirlenen konu, bilgi ve ya kazanımların öğretici tarafından çeşitli ifadelerle aktarıldığı yöntemdir. (Öğrenci de anlatıcı olabilir.) - Ana yöntemdir. Bütün strateji yöntem ve tekniklerle iç içedir, hiçbirinden ayrılmaz. Sınırlılıkları; -Kalabalık gruplarda, ekonomi ve zaman sorunlarında idealdir. -Öğrenciler hazırcılığa alışablir. -Etkin katılım düzeyi düşüktür. Bu yüzden ezbere öğrenmeler oluşabilir.

2- Soru-CevapYöntemi; -Öğrencilerin öğrenme düzeylerini tespit etme, bilgi eksiliklerini,yanlışlıklarını açığa çıkarma ve giderme Dikkatlerini çekme ve derse katılımı arttırma amacıyla önceden hazırlanmış sorularla uygulanan yöntemdir. -Hazırlanan Sorular; Öğrenci seviyesine uygun Çözümlü Amaca göre cevap türü içerir nitelikte olmalı -Sorular sınıfa yöneltilir, gönüllü öğrencilerden cevaplar alınır. -Dersin her aşamasında kullanılabilir.

3- Tartışma Yöntemi; Belirlenen yöntemin en az iki kişi tarafından karşılıklı olarak fikir alışverişi, yorum değerlendirme, soru cevaplarla incelendiği yöntemdir. Soru cevap yönteminin kazanımlarının yanı sıra öğrencide; Kendini ifade Dinleme Farklılıklara saygı duyma Demokrasi bilinci Eleştirel düşünme İletişim becerileri hoşgörü becerilerini geliştirmek amacıyla kullanılır. Hedeften sapma ihtimali yüksek olduğu için mutlaka başkan (öğretmen) eşliğinde yürütülür ve başkan dilediği an tartışmaya müdahale edebilir. Tartışma sonrasında mutlaka değerlendirme yapılmalıdır.

Tartışma yönteminin kazanımlarının yanı sıra öğrencilerde; 4- Örnek Olay Yöntemi; Günlük hayatta karşılaşılabilecek bir olayın örneğini sınıfa getirilip öğrencilere sunulması ve öğrencilerin yaptıkları tartışmalar ile örnek olaya dair çözüm önerileri ürettikleri yöntemdir. Tartışma yönteminin kazanımlarının yanı sıra öğrencilerde; Sorun çözme Karar verme Yaratıcı düşünce Deneyim kazanma Problem çözme becerilerini geliştirmek amacıyla kullanılır. Seçilen örnek olay; Günlük hayatta karşılaşılabilir olmalı, birden fazla çözümlü olmalı,öğrencilerin seviyesine uygun olmalı, konu ile ilgili olmalıdır.

5- Gösterip Yaptırma Yöntemi; Öğrencilere sunulan gösteri ile oluşturulan görsel ya da işitsel öğrenmelerin uygulanarak kalıcı hale getirilmesinin amaçlandığı yöntemdir. Bir psikomotor beceri, Meslek öğretimi Araç gereç kullanımı Soyut bir konuyu somutlaştırmak amacıyla kullanılır.

Temel amaç, öğrencilerde yaparak-yaşayarak öğrenmeler oluşturmaktır. 6- Proje Yöntemi; Öğrencilerin ilgi ve merakları doğrultusunda belirlenen konu ya da durumunu birey veya grup halinde bilimsel süreçler yaşanılarak sonuca ulaştırıldığı ve bir ürün ortaya konulan sistemdir. Yapılacak değerlendirme süreç ağırlıklıdır. Temel amaç, öğrencilerde yaparak-yaşayarak öğrenmeler oluşturmaktır. Kazanımları; Öğrencilerde görev ve sorumluluk bilinci İşbirliği, yardımlaşma, sosyalleşme ve üst düzey düşünme becerilerini geliştirir Disiplinler arası geçiş imkanı sağlar 7- Problem Çözme Yöntemi; Günlük hayatla ilgili bir problem durumunu birey veya grup halinde problem çözme basamakları kullanılarak sonuca ulaştırıldığı yöntemdir. Temel amaç öğrencileri hayata hazırlamaktır. Ekonomik değildir, amaçta sapmalar yaşanır.

Öğretim Teknikleri Teknik: Seçilen yöntemlerin uygulama biçimleridir. Öğretim Teknikleri 3 başlık altında incelenir; 1.Grupla öğretim teknikleri 2.Bireysel öğretim teknikleri 3.Sınıf dışı öğretim teknikleri

ANLATIM TEKNİKLERİ 1- KONFERANS; Genellikle bilimsel ya da akademik bir konuda dinleyicileri bilgilendirme, aydınlatma, yapılan çalışmaları aktarma amacıyla uzman kişi ya da grubun sunumlar yaptığı yaptığı tekniktir. 2- BRİFİNG; Bir kurumun yapısı, işleyişi, denetimi veya tanıtım amacıyla görevli kişi ya da kişilerin ilgili kişi ya da kişilere bilgilendirme amacıyla sunum yapmasıdır.

3- NUTUK (Söylev); Güncel bir konunun bütün detaylarıyla dinleyicileri etkilemek, bilgilendirmek, fikirlerini kabul ettirmek amacıyla coşku, heyecan ve duygu yüklü ifadeler kullanılarak aktarıldığı tekniktir. 4- DEMEÇ (Açıklama); Güncel bir konunun özeti hakkında geniş kitleleri bilgilendirme ve haberdar etme amacıyla herhangi bir aracının kullanıldığı anlatım tekniğidir.

TARTIŞMA TEKNİKLERİ 1- PANEL; Güncel ve sosyal içerikli bir konuda, konu hakkında dinleyicileri bilgilendirme,duyarlılık kazandırma, farkındalık oluşturma, sorularına cevap vermek amacıyla uzman bir grubun paylaşımlar yapması daha sonrada dinleyicilerin sorularına cevap verilen tekniktir. 2- FORUM; Genellikle güncel bir konuda karşıt görüşlerin dinleyicilerle birlikte soru- cevap şeklinde uygulamalarla tartışıldığı tekniktir.

3- ZIT PANEL; İşlenen dersin tekrarı, bilgilerin pekiştirilmesi, kontrolü, öğrencilerin derse katılımını sağlama amacıyla sınıfın tamamının soru ve cevap gruplarına ayrılarak uygulanan tartışma tekniğidir. 4- KOLLEGYUM(Uzman Daveti); İşlenen dersin tekrarı, bilgilerin pekiştirilmesi, derse katılımın ve uzman görüşü alma amacıyla sınıfta oluşturulan öğrenci ve uzman gruplarının konuyu paylaşmaları daha sonra dinleyicilerin sorularını cevapladıkları tekniktir.

5- AÇIK OTURUM; Belirlenen güncel bir konuda ortak paydaları paylaşma, bilgilenme, karşıt görüşleri açığa çıkarma, saygı duyma amacı ile herkesin özgürce katılımına açık bir şekilde yürütülen tekniktir. 6- SEMPOZYUM (Bilgi Şöleni); Bilimsel, akademik bir konunun farklı boyutlarının panel oturumları şeklinde bir program dahilinde birleştirilerek tartışıldığı bir tekniktir. Bütün konuşmalar, soru-cevaplar kayıt altına alınır ve yayımlanır.

7- ÇALIŞTAY (Düşünme Atölyesi-Workshop); Belirlenen konu ile ilgili alanında uzman kişilerin bir araya gelip fikir alışverişini, beyin fırtınası gibi etkinliklerle yapılacakları, plan ve programları, iş listelerini oluşturdukları tekniktir. Teorik ile pratik arasında bağ kurar. 8- SEMİNER; Genellikle lisans/lisansüstü eğitiminde öğrencilerin çalışmalarını değerlendirmek, dönüt vermek, yönlendirmek amacıyla uzman grup ve dinleyicilere sunum yapılması şeklinde yürütülen tekniktir.

9- MÜNAZARA; Belirlenen münazara konusunun dinleyici ve jüri grubu önünde kanıt bulma savunma tez, antitez, sentez ilişkileri kurma karşıt fikirleri çürütme amacı ile iki grup tarafından tartışıldığı tekniktir.

10- BÜYÜK GRUP TARTIŞMASI; Sınıftaki tüm öğrencilerin bireysel katılımının mümkün olduğu durumlarda, belirlenen bir konu yada derse yönelik yapılan tartışmalardır. Öğretmen gerekli gördüğü yerlerde dönüt ve düzeltmeler yapar. 11- KÜÇÜK GRUP TARTIŞMASI; Büyük grup tartışmasının uygulanamadığı durumlarda, sınıf içerisinde oluşturulan küçük grupların konuyu kendi aralarında tartıştıkları tekniktir. Zaman kullana becerisi geliştirmek amacıyla üye sayısı kadar tartışma süresi belirlenirse vızıltı grupları oluşturulmuş olur.

12- ÇEMBER TARTIŞMA; Öğrencilerin belirlenen bir konu hakkında fikirlerini almak, gerekli dönüt ve değerlendirmeler yapma amacıyla yüz yüze etkileşim sağlanarak alınan kayıtlara göre düzeltmeler yapılan tartışma tekniğidir. 13-KOMİSYON; Belirlenen konunun küçük bir grup tarafından derinlemesine incelenerek bir rapor oluşturularak, sınıfa sunulan tekniktir.

BEYİN FIRTINASI Alex Osbourne Öğrencilerin yaratıcı düşünme hayal gücü ve soru çözme becerilerini geliştirmek amacıyla belirlenen problem durumuna dair akıllarına gelen fikirlerin ilk ve ham şeklinin toplandığı, kaydedildiği daha sonra sınıfla birlikte değerlendirilerek geçerli fikirlerin benimsendiği tekniktir. Ters Beyin Fırtınası; Hatalardan ders almak Beyin fırtınasının olumsuz konu başlığı ile uygulanarak hataları açığa çıkarmak ve ders alma, ironik düşünme gibi becerilerin geliştirildiği tekniktir

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME Edward De BONO ‘‘Lateral Düşünce’’ Yasal Düşünce Öğrencilerde; farklı bakış açıları edinme lateral düşünme, yaratıcı düşünme farklılıklara saygı duyma, empati, konuyu farklı bakış açılara göre değerlendirme sistemli, örgütlü düşünme becerilerini geliştirmek için 6 farklı renkte şapka ile uygulanan tekniktir.

GÖRÜŞ GELİŞTİRME Öğrencilerde; değer yargısı geliştirme yargısı içeren bir konunun zıt kutuplarının ve aradaki değerlendirmelerini tartışarak, hoşgörü, farklılıklara saygı, fikirsel anlamda ilerleme kanıt bulma, argümantasyon kendini ifade gibi becerilerini geliştirmek amacıyla tüm sınıfın katılımı amacıyla tüm sınıfın katılımı ile uygulanan tekniktir.

İSTASYON TEKNİĞİ Öğrencilerde; bir işe başlama, katkı sağlama, sonlandırma, yaratıcı düşünme, yardımlaşma - işbirliği gibi becerileri geliştirmek amacıyla bütün sınıfın katılımıyla konunun farklı kısımlarının ilerletildiği ve bir ürün oluşturulan tekniktir.