YÖNETİM- ÖRGÜT TEORİLERİ MODERN EKOL- SİSTEM TEORİSİ Yrd. Doç. Dr. Şule Aydın Turan

Neoklasiklerin görüşleri (Özetle) Örgütler karşılıklı bağımlılık içeren bölümlerden oluşan sosyal sistemlerdir Örgütlerin iki önemli işlevi vardır: mal ve hizmet üretimi ve mensuplarının tatmini Örgütün teknik ve insani olmak üzere iki yönü vardır ve bunlar birbirlerini etkiler Kişilerin verimliliği fiziksel yeteneklerinden çok sosyal yeteneklerine bağlıdır. Kişilerin motivasyonunda maddi olmayan ödüllerin önemli rolü vardır Kişiler kural ve düzenlemelere grup üyesi olarak tepki gösterirler

Neoklasiklerin Değerlendirilmesi ve Eleştiriler Değerlendirme Klasiklerden farklı olarak araştırmalara dayanması İnsanın veri olarak değil değişken olarak alınması Katkılar Davranış bilimlerinin yönetim-örgüt sorunlarına odaklanması İnformal örgütün analizi Verimlilik amacına, tatminin eklenmesi Kavramlar: kararlara katılım, iş genişletilmesi, merkezkaç yönetim, aşağıdan yukarı haberleşme, Eleştiriler Mayo’nun araştırmalarının yönetim yanlısı olması Araştırmaların bilimsel geçerliliği, istatistiki olarak anlamlılığı Kapalı sistem varsayımı Ekonomik ve toplumsal koşulların etkisi Sendikaların etkisinin dikkate alınmaması

Modern yönetim- örgüt teorisi Modern yaklaşım Bir sentez yaklaşımı: iş (klasik), insan (neoklasik), iç ve dış çevrenin Öncekilerden farklı olarak bir örgüt olarak işletmenin çevresindeki değişimlere uyum sağlaması gereken, birimleriyle ve dış çevresiyle etkileşim halinde Modern yönetim- örgüt teorisi Sistem yaklaşımı Durumsallık yaklaşımı

Sistem Teorisinin Ortaya Çıkışı Von Bertalanffy, «Genel Sistem Teorisi» Olayları tek bir açıdan ve başka olay ve çevre şartlarından kopuk incelemek yerine, her olayı belirli bir çerçeve içinde, başka olaylar ile ilişkili olarak inceleme Tanım: aralarında belirli ilişkiler bulunan ve dış çevre ile de ilişkili olan, belirli parçalardan (alt birim- alt sistem) oluşan bütün Alt birimlerin her birinin kendilerine has işleyiş özellikleri var ancak etkinlikleri birbirlerine bağlı Sistem bu her iki alana aynı anda bakıyor

Bakış açısını ifade eden üç temel soru: Sistemin önemli parçaları nelerdir? Parçaları birbirlerine bağlayan başlıca süreçler nelerdir? Sistemin amaçları nelerdir? (asıl soru) Parçalar bütünün amacına hizmet ettikleri ölçüde önemlidir. Örn. İnsan Vücudu Örn. Sistem olarak örgüt Parçalar: çalışanlar, makineler, maddi kaynaklar, görevler, yetki ilişkileri, informal gruplar vb. Süreçler: haberleşme, karar alma

Sistem bakış açısının katkıları (yönetici açısından) Bütüncüllük: alt sistemler ve çevre ile birlikte sistem Amaçların büyük sistemin amaçları ile ilişkilendirilmesi Alt sistemlerin amaçlarına göre örgütlenme olanağı Birimlerin asıl sisteme katkısının belirlenebilmesi

Temel Kavramlar Sistem- alt sistem Kapalı-açık sistem Analiz düzeyleri açısından Alt sistemin önemi: bir sistemin işleyişi, alt sistemler arasındaki işlevsel bağlılığın bir sonucu olar. Ort. Çıkar. Kapalı-açık sistem Çevre: sistemin faaliyette bulunduğu ortam Sistem çevre ile alış veriş halindeyse açık, değil ise kapalıdır. (aslında kategorik bir ayrım değil az ya da çok bulunan bir özellik) Biyolojik ve sosyal sistemler açık; mekanik sistemler açık ya da kapalı olabilir. Girdi-süreç-çıktı Girdi-çıktının diğer sistemler ile ilişkisi Sistemin sınırları ve girdilerin kısmi kontrolü Klasikler, kapalı sistem? Sadece kontrol edilebilen faktörlere odaklanma Dinamik denge: çevredeki değişimlere göre değişiklikler yaparak varlığını sürdürme

Çevre Sistemin sınırları Her sistem bir çevrede faaliyet gösterir. Özellikle açık sistemler için çevre çok önemli. İlgili çevre koşulları Sistemin sınırları Sınır: incelemenin amacına göre belirli değişkenleri içine alacak şekilde çizilebilecek hayali bir çizgi İç bünyeye ilişkin «değişkenleri» çevreye ilişkin «faktörler»den ayırır Kapalı sistemlerde sınırlar katı (örn. Üretim birimleri bu eğilimdedir), açık sistemlerde (örn. Pazarlama birimleri bu eğilimdedir) sınırlar geçirgen Sınırsal birimler (örnek?)

Entropi- negatif entropi Termodinamikten gelir; her şeyin yıprandığını söyleyen yasa Faaliyetlerin bozulması, dengenin kaybolması, belirsizliklerin artması, sonunda sistemin faaliyetlerinin durması yönündeki eğilim Kapalı sistemlerde entropi kuvvetli Negatif entropi: açık sistemlerde çevre ile etkileşim yoluyla entropi durdurulabilir; bu eğilim zayıflarsa faaliyet belirli bir süre sonra durur.

Değişkenler ve parametreler Sistemin yapı ve işleyişini etkileyen faktörlerden sistemin sınırları içinde olanlar «değişken» (kapalı sistemler değişkenler tarafından etkilenir) Sistemin sınırları dışında olanlar «parametre» (açık sistemler hem değişkenler hem parametreler tar. Etkilenir) Dengeli Durum ve Dinamik Denge, Çevreden alınan her türlü girdi sayesinde koşullarda bir değişimin yaşanması durumunda da dengeye gelebiliyor Input, Output ve Geri Besleme Açık sistemlerde

Değişik Input-Output İlişkisi Kapalı sistemlerde aynı girdilerden aynı çıktılar elde edilirken, açık sistemlerde çok çeşitlik girdilerden çok çeşitli çıktılar elde edilebilir.