TÜRKİYE’DE BOR MADENİ VE ENERJİ SORUNUNDA YENİ(LENEBİLİR) VE TEMİZ ENERJİ KAYNAKLARI
Dünya Bor Rezervleri ÜLKE GÖRÜNÜR EKONOMİK REZERV MUHTEMEL MÜMKÜN (bin ton) TOPLAM REZERV REZERVDEKİ PAY (%) Türkiye 227.000 624.000 851.000 72,20 A.B.D. 40.000 80.000 6,80 Rusya 60.000 100.000 8,50 Çin 27.000 9.000 36.000 3,10 Arjantin 2.000 7.000 0,80 Bolivya 4.000 15.000 19.000 1,60 Şili 8.000 33.000 41.000 3,50 Peru 18.000 22.000 1,90 Kazakistan 14.000 1.000 1,30 Sırbistan 3.000 0,30 369.000 807.000 1.176.000 100,00
Borun Türkiye’de Dağılımı
Mineral Formülü %B2O3 Bulunduğu Yer Boraks (tinkal) Na2B4O7 10H2O 36,6 Kırka,Emet, Bigadiç, ABD KORNİT (Razorit) Na2B4O7 H2O 51 Kırka,ABD, Arjantin Üleksit NaCAB 5 O9 8H2O 43 Bigadiç;Kırka, Emet ,Arjantin Kolemanit CA2B6O115H2O 50,8 Emet,Bigadiç,küçükler, ABD Propertit Na CAB 5O9 5H2O 49,6 Kestelek, Emet, ABD, Pandermit(Priseit) CA 4 B10 O 197H2O 49,8 Sultan çayır, Bigadiç Borasit Mg3 B7O13Cl 62,2 Almanya Szaybolit MgBO2 (OH) 41,4 Rusya Hidroborasit CaMgBO116H2O 50,5 Emet
Borun Kullanım Alanları 1.Endüstriyel Kullanım Alanları 2.Enerjideki Kullanım Alanları
1.Endüstride Kullanımı a. Cam Sanayi; özel cam ürünlerinde, rafine sulu/susuz boraks, borik asit veya kolemanit/boraks gibi doğal haliyle kullanılmaktadır.(örnek BORCAM ürünler)
b. Seramik Sanayi; borik asit seramik sanayinde, seramiği çizilmeye karşı korumaktadır.
c. Temizlik ve Beyazlatma Sanayi; mikrop öldürücü ve su yumuşatıcı etkisi nedeniyle kullanılmaktadır.
ç. Tarım Sanayinde; bor minerali birçok bitkinin temel besin maddesidir.Bitkilerdeki bor eksikliğini gidermek için susuz boraks ve boraks pentahitrat içeren karışık bir gübre kullanılmaktadır.
d. Metalurji Sanayi; curuf yapıcı ve metallerde alaşım elamanı olarak kullanılmaktadır.
e. Nükleer Sanayi; atom reaktörlerinin kontrol sistemleri ile soğutma havuzlarında ve reaktörlerin alarm ile kapatılmasında bor kullanılmaktadır.
f. Yanmayı Geciktirici Maddeler Sanayi; Bor bileşikleri plastiklerde yanmayı önleyici olarak giderek artan oranda kullanılmaktadır.
g. Diğer Kullanım Sanayi; Araçların soğutma sistemlerinde korozyonu önlemek üzere boraks, antifiriz karışımına katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. Tekstil sanayinde, nişastalı yapıştırıcıları viskozitelerinin ayarlanmasında, kazeinli yapıştırıcıların çözücülerinde, proteinlerin ayrıştırılmasında yardımcı madde,
boru ve tel çekmede akıcılığı sağlayıcı madde, dericilikte kireç çökertici madde olarak boraks kullanılmaktadır. Borik asit üretimi, jet füze yakıtları gibi yaklaşık 400 alanda bor ve türevleri kullanılmaktadır
2.Enerjide Kullanımı a. Hidrojen Taşıyıcı Olarak Bor NaBH4 + 2 H2O 4 H2 + NaBO2 Ford Crown Victoria / Ford Explorer / Ford Mercury Sable ‘Hydrogen on Demand’ sistemiyle çalışan arabalardır. Hidrojeni en iyi saklayabilen madde sodyum bor hidrürdür.
b.Bor Esaslı Akü Sistemleri Millenyum Cell Şirketinin çeşitli bor aküleri ürettiği bilinmektedir.
c. Bor Esaslı Yakıt Pilleri Hydrogen on Demand. sistemiyle çalışan bu piller akülerdeki tepkime mekanizmasıyla aynı şekilde çalışmaktadır. Uluslararası otomobil üreticisi Daim-Chrysler firması Millenium Cell Şirketi’nin ‘Hydrogen on Demand’ teknolojisiyle hidrojen yakıt pili olarak kullanıldığı otomobillerini tanıtmışlardır. Araca Natrium ismi verilmiştir
ç. Bor Yakıtlı Motorlar Elementel olarak yakıldığı zaman en yüksek enerjiyi veren element yine BOR dur. Nitekim 1 L hidrojende 8.03 MJ enerji varken, bu 1 L borda 92.77 MJ değere ulaşır. Bu da borun hidrojenle kıyaslandığında hiç şüphesiz daha üstün olduğunu gösterir
d. Bor Füzyon 1997 yılında Science Dergisi’nde yayınlanan bir makaleye göre, Florida Üniversitesinde çalışan üç fizikçi bilim adamının yaptığı çalışmalar sonucu 200 gr Bor ile 100 MW enerji elde edilebildiği belirtilmektedir. Bu yeni bor reaktörlerinin 10 yıl içinde faaliyete geçeceği yer alan başka bir bilgidir
Görüldüğü üzere Bor 200’ü alternatifsiz olmak üzere 400 ün üzerinde malzemede kullanılarak sanayinin vazgeçilmez bir hammaddesi olmakla birlikte geleceğin petrolü olduğunu da göstermektedir.
YENİ(LENEBİLİR) VE TEMİZ ENERJİ KAYNAKLARI
a. Güneş Enerjisi: Güneş enerjisinden güneş termik santralleri ve güneş pilleri ile doğrudan elektrik elde edilmektedir. Anadolu güneş enerjisi için önemli bir potansiyele sahiptir. Ülkemiz üzerine yılda 80 Mtep güneş enerjisi düşmektedir. Dünyada, güneş evi ve sera uygulamaları gittikçe yaygınlaşmaktadır
b. Rüzgar Enerjisi: Rüzgar enerjisi bakımından Türkiye rüzgar gücü yüksek olan ülkeler arasında ilk %30 içindedir. En uygun bölgeler Marmara, Ege ve Akdeniz kıyılarıdır. Bugün Türkiye’de 3 büyük rüzgar santrali bulunmaktadır. Bu santraller Çeşme Germiyan’da Delta Plastik, Çeşme Alaçatı’da ARES ve 17 adet türbinle Bozcaada ve Çanakkale’ye elektrik sağlayan kurulu en büyük tesis Bozcaada’daki BORES’tir. Otuz tane de kurulmayı beklemeyen aday proje vardır
c. Dalga Enerjisi: Üç yanı denizlerle kaplı olan ülkemizde dalga enerjisi kullanılmamaktadır. Kıyılarımızın kullanıma uygun olan kısımlarında 18.5 TWh/yıl düzeyinde enerji bulunduğu hesaplanmıştır. İngiltere, Norveç, İrlanda ve Portekiz’de dalga enerjisiyle ilgili pilot çalışmalar yapılmaktadır.
ç. Jeotermal Enerji: Jeotermal enerji bakımından ülkemiz 4500 MW ile dünyada yedinci sıradadır. 170 jeotermal alan bulunmasına rağmen 105 kuyu açılmıştır. Denizli-Kızıldere ve Aydın-Germencik’te jeotermal santraller bulunmaktadır
d. Biodizel Enerji: Biyokütle bakımından da ülkemizde odun, yağlı tohum bitkileri, elyaf bitkileri, bitkisel, hayvansal ve şehirsel atılar fazlasıyla mevcuttur. Bu potansiyel enerji ihtiyacımızın %13’üne karşılık gelmektedir. Son olarak da hidrojenin yakıt olarak kullanılmasına baktığımızda karşımıza yakıt pilleri çıkmaktadır
e. Hidrolik Enerji: Türkiye’deki ekonomik hidrolik enerji potansiyeli125 milyar kWh/yıl ile Avrupa’da ikinci sıradadır ve ne yazık ki bu potansiyelin %30’u değerlendirilebilmektedir. Toplam 129 adet hidroelektrik santral bulunmaktadır. Termik ve doğal gaz santralleriyle arşılaştırıldığında hidroelektrik santralleri avantajlı görünmektedir
Sürdürülebilir kalkınma sürdürülebilir enerji politikaları gerektirir. Bu yüzden Türkiye kendi enerji ihtiyacını kendi (yeni)lenebilir ve temiz enerji kaynaklarıyla karşılamalıdır.
Desing By AVER