Madde Bağımlılığı Politikası Doç.Dr. Gonca POLAT
Politika metinleri Ulusal Uyuşturucu Politika ve Strateji Belgesi 2006-2012 Ulusal Uyuşturucu Eylem Planı (2007-2009) Ulusal Uyuşturucu Eylem Planı (2010-2012) Ulusal Uyuşturucu Politika ve Strateji Belgesi 2013-2018 Ulusal Uyuşturucu Eylem Planı (2013-2015) EMCDDA’e Sunulan Yıllık Ulusal Raporlar (2006’dan 2014’e kadar) Diğer ilgili politika belgeleri: Türk Ceza Kanunu (Denetimli Serbestlik Hizmetlerine ilişkin düzenlemeler) Sağlık Bakanlığı- Ulusal Ruh Sağlığı Politikası Sağlık Bakanlığı Ulusal Strateji ve Eylem Planı (2009-2013) Sağlık Bakanlığı HIV/AIDS Ulusal Strateji ve Eylem Planı Sağlık Bakanlığı Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği Uyuşturucu Başta Olmak Üzere Madde Bağımlılığı Ve Kaçakçılığı Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Raporu 2008
Türkiye’de Bağımlılık Politikası Yasal düzenlemelerin zemini: Kritik coğrafi konum Uluslararası işbirliği Yaygınlaşan madde kullanımı
2.Uyuşturucu sorununun iç mesele olarak görüldüğü dönem (1990’lar) 1.Uyuşturucu sorununun dış mesele olarak görüldüğü dönem (1970-1980’ler) Haşhaş ekiminin kontrolü Uluslararası baskı Transit ülke olma Güvenlik- arz azaltımı 2.Uyuşturucu sorununun iç mesele olarak görüldüğü dönem (1990’lar) Avrupa ve Doğu ülkeleri arasındaki Uyuşturucu pazarının hareketlenmesi Güvenlik sorunu Madde kullanımının artışı ülke içerisinde Talep azaltımı ile ilgili karar alınması 3.Sistematik politika geliştirme süreci (2000’ler) EMCDDA ‘e dahil olma Yıllık raporlar, eylem planı (2 yılda bir), Strateji ve Politika Belgesi (5 yılda bir)
Bağımlılık politikasının genel özellikleri Önlemenin devlet sorumluluğunda görülmesi Uluslararası işbirliği Polisin merkezi rolü Arz-talep mücadelesinde dengesizlik Güvenlik sorunu Halk Sağlığı sorunu Uyuşturucu bağımlılığı bir hastalık, uyuşturucu bağımlısı ise hasta olarak görülmekte ve bu sorun önemli bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmektedir (STRATEJİ BELGESİ 2013-2018)
Temel yaklaşım Halk Sağlığı Yaklaşımı Önleme Tedavi Güvenlik Zarar azaltma Sektörler arasında koordinasyon, bütünlüklü ele alış
Zorluklar Arz ve talep azaltımı çalışmaları arasında dengesizlik (Ulusal Raporlar, AB İlerleme Raporları, Katılım Ortaklığı Belgesi) Zarar azaltımının noksanlığı Tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinde eksiklik (Ulusal Raporlar, AB İlerleme Raporları, Katılım Ortaklığı Belgesi) Önleme, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri gelişmesi gereken alanlar (AB Raporları) Taraflar (sektörler) arasında işbirliğinde yaşanan sıkıntılar İstatistiki bilgi eksikliği Tedavi kuruluşlarının yüksek eşik seviyeli oluşu, tedavinin katı kurallardan oluşması
Tedavi Programları Detoksifikasyon (3 hafta) Farmakolojik+Psikoterapötik yöntemler Motivasyonel görüşme Relaps önleme için bilişsel terapiler Sınırlı sunulan hizmetler: Kendine yardım grupları Rehabilitasyon olanakları, programları Bulunmayan hizmetler: Opiyat Sürdürme tedavisi (OMT) (Yasal düzenleme halen devam etmektedir) Damar içi kullanımına ilişkin şırınga değişim programları Toplumla yeniden bütünleşme programları
Tedavi yaklaşımı 1. Hastanın yoksunluk belirtileri, fiziksel ve ruhsal sorunlarına yönelik müdahalelerin gerçekleştirilmesi 2. Hastanın ayık yaşama uyum sağlaması için gerekli bilgi ve beceriler geliştirilmesi 3. Nüksün önlenmesi için gerekli psikoterapötik yaklaşımlar ve ilaç tedavilerinden yararlanılır.
Katılım? Bağımlıların ihtiyaçlarının politika süreçlerine yansıması yataklı kuruluşların istatistiklerinde demografik bilgiler ile sınırlıdır HİZMET ve YAPI vurgusu, madde bağımlılarının İHTİYAÇLARINA ilişkin bir bakış açısının eksikliği Madde bağımlılarının sorunları çoğunlukla tedavi sisteminin sınırlılıkları çerçevesinde ele alınmaktadır. Örneğin: Tedaviye erişim zorluğu Tedavi kuruluşlarında sınırlı yatak sayısı Uzun bekleme süreleri