7th International Congress of Research in Education ULEAD 2017 ANNUAL CONGRESS 7th International Congress of Research in Education Besinlerin Sindirimi Konusunda Bilgisayar Destekli Öğretim Materyalinin Tasarlanması ve Değerlendirilmesi Ufuk ÇORUH, Alpaslan ÜLKEN, Cansu ALAKAŞ, Ayşenur ELEVLİ Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü 55200 –Atakum/SAMSUN ÖZET Bu çalışmada, beşinci sınıf Fen Bilimleri Dersi kapsamındaki “Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim” ünitesinde yer alan Besinlerin Sindirimi konusunda bilgisayar destekli öğretim (BDÖ) materyali tasarlanmıştır. Tasarlanan materyal 35 Fen Bilgisi öğretmeni adayı tarafından, literatür taraması sonucu elde edilen Öğretim Materyali Değerlendirme Formu kullanılarak değerlendirilmiştir. Öğretim materyali değerlendirme formu ile nicel veriler elde edilmiştir. Formla elde edilen verilerin ortalamaları alınarak tablolar halinde sunulmuştur. Elde edilen bulgular ışığında tasarlanan öğretim materyalinin, Fen Bilgisi eğitimi için uygun olduğu görülmüştür. Günümüzde bilişim teknolojilerinin süratli gelişmesiyle eğitim ve teknoloji günlük yaşamımızın vazgeçilmezi olmuştur. Günlük yaşamın her alanında teknolojiden faydalanılması sonucunda eğitim sistemi içinde teknoloji yerini almıştır. Bilişim teknolojilerinin eğitim-öğretimde kullanımının artması ile uzaktan öğrenme, bilgisayar destekli öğretim, elektronik öğrenme ve daha farklı yaklaşımları ortaya çıkarmıştır. Bu yaklaşımlardan biri olan bilgisayar destekli öğretim, öğrenme faaliyetlerini kolaylaştırmakta ve kalıcı öğrenmeler sağlamaktadır (Derviş ve Tezel, 2009). Eğitim-öğretim ortamlarındaki bütün faaliyetlerde bilgisayarların kullanılmasına “Bilgisayar Destekli Öğretim” kısa adıyla (BDÖ) denir. Farklı öğrenme hızına sahip öğrencilerin kendi öğrenme hızında öğrenmesine olanak verir, öğrencileri derse güdüleyerek motivasyonlarını arttırır ve kalıcı öğrenmeler sağlar. Öğretmen ve öğrenciye bir nevi yardımcı kaynaktır (Demircioğlu ve Geban, 1996). Fen Bilimleri eğitimi kapsamında yer alan biyoloji alanındaki kavramların soyut ve karmaşık olması nedeniyle öğrencilerin öğrenmesi zorlaşmaktadır. Yapılan araştırmalara göre böyle konuların öğretilmesinde görsellere yer verilmesi gerektiği belirtilmiştir (Karal, Erümit ve Çimer, 2010). Bu gibi sebeplere dayanılarak Fen Bilimleri dersi kapsamındaki “Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim” ünitesinde yer alan Besinlerin Sindirimi konusunda bilgisayar destekli öğretim (BDÖ) materyali geliştirilmiştir. BDÖ Materyali Değerlendirme Formu ile nicel veriler elde edilmiştir. Nicel veriler materyalin “öğretimsel uygunluk”, “programlama uygunluğu”, “öğretim programına uygunluk” ve “materyalin biçimsel uygunluğu” kategorileri altında incelenmiştir. MATERYALİN BİÇİMSEL UYGUNLUĞU PROGRAMLAMA UYGUNLUĞU ÖĞRETİMSEL UYGUNLUK ÖĞRETİM PROGRAMINA UYGUNLUK BULGULAR GİRİŞ ÖLÇÜTLER 1 2 3 4 5 Ort. f Renk ve grafiklerin kullanımı 12 21  4,54 Yazılımda görsel öğelerin kullanımı 6 10 19  4,37 Ekran yoğunluğu 14 17  4,20 Ekran okunabilirliği 8 27  4,77 Ekran alanının kullanımı 23  4,60 Genel Ortalama  4,49 ÖLÇÜTLER 1 2 3 4 5 Ort. f Hatalardan arınık olması 12 20  4,48 Düzgün çalışması 6 26  4,65 Öğrenci girdisinin hatasız görüntülenmesi 16 17  4,42 Çalışma hızı 10 25  4,71 Genel Ortalama  4,56 ÖLÇÜTLER 1 2 3 4 5 Ort. f Bilgilerin doğruluğu ve güncelliği 11 24 4,68 İçerik ve etkinliklerin uyumu 12 22 4,60 Yönergelerin açık ve anlaşılır olması 10 4,65 Geribildirim ve dönüt özellikleri 16 18 4,48 Bireysel veya işbirlikçi öğrenmeye uygunluğu 21 İçeriğin kavrana bilirlik düzeyi 19 4.54 Aktif katılımı ve etkileşimi sağlama 17 14 4,28 Yaratıcılığı teşvik etme, mantıksal düşünmeyi geliştirme 13 4,00 İçeriğin uygun bölümlere ayrılması ve mantıklı bir sırayla sunulması 4,45 Dikkat çekici olma 4,51 Motivasyonu artırma/güdüleme 6 15 4,20 Kullanım kolaylığı 23 4,54 Öğrenci özellikleriyle ve gelişimiyle uyumu 4,42 Genel Ortalama 4,46 ÖLÇÜTLER 1 2 3 4 5 Ort. f Çalışma süresinin uzunluğu 7 15 13  4,17 Dersin hedeflerine ve kazanımlarına uygunluğu 18  4,45 Konu bütünlüğünü sağlama 12 23  4,65 Yazılımın kullanım esnekliği ve geliştirebilirlik 11 20  4,42 Etkinliklerin bilgiyi inşa ettirme özellikleri 6 14  4,25 Genel Ortalama  4,38 MATERYAL TASARIM SENARYO Şekil 1. Sindirim Sistemi ile ilgili sürükle bırak oyununun taslak ve senaryosu. Şekil 2. Diş Çeşitleri ile ilgili sürükle bırak oyununun taslak ve senaryosu. TASARIM Fen Bilimleri Dersi kapsamındaki Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim ünitesinde yer alan Besinlerin Sindirimi konusunda BDÖ materyali tasarlandıktan sonra öğretmen adayları tarafından materyal değerlendirme formunda yer alan ölçütler baz alınarak materyal değerlendirilmiştir. Materyal değerlendirme formunda yer alan biçimsel uygunluk kategorisine göre genel ortalama 4,34 değer almıştır. Biçimsel uygunluğun bu değeri alması materyalin öğrenci dikkatini çekmede ve motivasyon sağlamada iyi olduğunu gösterir. Materyalin programlama uygunluk kategorisine göre 4,56 değer alması teknik açıdan hatalardan arınık olduğu ve materyalin kullanım kolaylığı sağladığını gösterir. Materyal öğretimsel uygunluk kategorisinde yer alan ölçütler bazında değerlendirildiğinde 4,45 değer alması materyalin içerik açısından güncel bilgileri barındırdığı, ders içeriği ile uyumlu olduğu, konuyu kavramada yeterli düzeyde olduğu, öğrenci gelişimi ile uyumlu olması ve aktif katılımı sağlaması açısından iyi bulunmuştur. Öğretim programına uygunluk kategorisine göre incelendiğinde 4,38 değer alması materyalin dersin hedef ve kazanımlarına uygun olduğunu göstermiştir. Ayrıca her bir maddenin 3,40 üzerinde değer alması materyalin fen öğretiminde kullanılmasının öğrenci başarısı üzerinde etkili olabileceğini göstermiştir. SONUÇ Şekil 1. Sindirim Sistemi ile ilgili sürükle bırak oyununun ekran görüntüsü Şekil 2. Diş çeşitleri ile ilgili sürükle bırak oyununun ekran görüntüsü KAYNAKLAR Derviş, N., Tezel, Ö., (2009). Fen Ve Teknoloji Dersinde Bilgisayar Destekli Öğretimin Öğrencilerin Başarılarına ve Bilimsel Düşünme Becerilerine Etkisi. 10 Mart 2017, http://www.eab.org.tr/eab/2009/pdf/154.pdf Demircioğlu, H., Geban, Ö., (1996). Fen Bilgisi Öğretiminde Bilgisayar Destekli Öğretim ve Geleneksel Problem Çözme Etkinliklerinin Ders Başarısı Bakımından Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 183-185. Karal, H., Fiş Erümit, S. ve Çimer, A., (2010). Bitkilerde Üreme Konusunda Bilgisayar Destekli Öğretim Materyalinin Tasarlanması ve Değerlendirilmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 2.