Temel Bilgi Teknolojileri Yrd. Doç. Dr. Doğan Aydoğan

ÖZEL UYGULAMA YAZILIMLARI ÇOKLU ORTAM (MULTIMEDIA) BİLGİ YÖNETİM SİSTEMLERİ UZMAN SİSTEMLER WEB TASARIMI SANAL GERÇEKLİK ROBOTLAR

ÇOKLU ORTAM NEDİR? Metin, grafik, ses, animasyon içerikli bilgini bilgisayar ortamına işlenmesi ve gönderilmesi «çoklu ortam» anlamına gelmektedir. Multi – ÇOK Media – ARAÇ Televizyon, radyo veya gazeteden farklı olarak internet içeriği sayısal veriye dönüştürür ve gönderir. Lineer çoklu ortam uygulamalarında seyircinin etkileme şansı yoktur. Örn: film Non-lineer çoklu ortam uygulamalarında seyirci içeriğe etki edebilir. Örn: Oyun

ÇOKLU ORTAM TARİHİ 1960 yılında Microsoft Video for Windows çoklu ortam desteğini duyurmuştur. Aynı dönemde Apple «Quicktime» uygulamasını duyurdu. 1990 yılı itibari ile kişisel bilgisayarlar yaygınlaştı ve multimedia içerik daha ulaşılabilir hale geldi. Bu bilgisayarlar Cd ve ses kartı aracılığı ile multimedia içeriğie ulaşılmasının önünü açmıştır. 2000 yılından sonra telefonlar akıllı hale gelmiş ve multimedia içeriği oynatabilir hale gelmiştir.

ÇOKLU ORTAM OYNATICILARI Çoklu ortam dosyaları için bir çok program mevcuttur. Önemli ve yaygın olanlar: Windows Media Player – Windowsla birlikte gelen ve yaygın bir oynatıcıdır. Media Player Classic – Windows Media Player’ın geliştirilmiş halidir. DVD, altyazı ve codec desteği vardır. i-Tunes : Apple firmasının ürettiği İ-tunes windoes işletim sistemlerinde de kullanılabilmektedir.

ÇÖZÜCÜLER (CODEC) Ses veya görüntüyü olduğu şekli ile kodlayarak dijitalleştirdiğimizde fazla yer kaplamaktadır. Örn bir şarkı ortalama 100 mb yer kaplar. Bu nedenle insan gözünün ve kulağının fark edemeyeceği şekilde ses veya görüntü sıkıştırılarak, kapladığı yer azaltılır. Bu sıkıştırma esnasında bir formül, yöntem uygulanır. Buna codec diyoruz. Bir oynatıcı sıkıştırılmış dosyayı oynatırken bu codecten yararlanarak içerği kullanıcıya sunar. Çözücü (Codec) Compression/DECompression (sıkıştırma ve çözme) Codec iki şekilde olabilir Encoder ve Decoder Encoder veriyi dijital biçime dönüştürür. Decoder dijital veriyi çözümler.

ÇÖZÜCÜLER (CODEC) Dünyada değişik dosya biçimleri için değişik firmalar tarafından üretilmiş yüzlerce codec olabilir. Ancak genel olarak kullanılan yaygın codecler mevcuttur. K-Lite Pack, ACE Mega Codecs Pack gibi derlemeleri kurarak yaygın codecleri bilgisayarınıza kurabilirsiniz.

VİDEO SIKIŞTIRMA- ENCODİNG Bazı yaygın şifreleme formatları vardır. Bu formatların dosyayı taşıma biçimi farklıdır. Çözücü codec bu dosya türüne bakarak, içerikteki veriye ulaşır ve sunar. MPEG-4 – Apple firması tarafından üretilmiş bir video sıkıştırma formatıdır. ASF (.Asf ya da .wmv) Microsoft tarafından üretilmiş video sıkıştırma formatlarıdır. Flash video (.flv) Adobe firması tarafından geliştirilmiştir. İnternet ortamında video sunumu için kullanılır. Flash Player 9 ve sonraki versiyonları mpeg-4 dosyalarını da oynatmaktadır. AVI (.avi) – En eski ve gittikçe kullanımı azalan bir formattır.

VIDEO ÇÖZÜCÜLER - DECODING Video görüntüsünü çözümleyerek ekrana gönderen video çözücüler bazı algoritmalar kullanarak bunu çözer. Bu çözücülerin basıları şunlardır. MPEG – 4 - 2001 yılında standartlaşmıştır. Ve bir çok encode formatını çözmektedir. H.264 – Telefonlardan, yüksek çözünürlüklü videolara kadar geniş bir hedefi olan yaygın bir çözücüdür. DivX – En yaygın MPEG – 4 formatıdır. Bir DVD filmi hiç kayıpsız 10 kat daha küçük bir alana sıkıştırabilir. Xvid – Divx bir firma tarafından üretilirken, Xvid açık kaynak üretilen ve ücretsiz dağıtılan bir çözücüdür. VC-I – H.264 çözücüsüne karşın Microsoft tarafından geliştirilen ve H.264 gibi telefondan, sinema görüntüsüne kadar geniş bir yelpazeyi destekleyen bir çözücüdür.

PLATFORMDAN BAĞIMSIZ DOSYA FORMATI Bir dosya aynı bilgisayarda, aynı programda sorunsuz çalışır. Ancak başka bir bilgisayara, işletim sistemine ve programa geçildiğinde sorun yaşanacaktır. Aynı şekilde bir dosya Chrome üzerinden sorunsuz çalışırken, Safari ya da Internet Explorer’da çalışmayabilir. Bu nedenle platformdan bağımsız dosya türlerine ihtiyaç vardır. PDF en yaygın dosya türüdür.

PDF NEDİR? Adobe firması tarafından geliştirilen ve taşınabilir metin formatı (PDF) adını alan bir dosya türüdür. PDF dosyaları, yazı, ses, animasyon, video barındırabilir. Ücretsiz PDF okuyucu programlar rahatlıkla tüm PDF dosyalarını okur. PDF NASIL OLUŞTURULUR Adobe ACROBAT programını kullanarak bilgisayarınızdaki değişik verileri (ses, görüntü, yazı) bir araya getirebilir ve PDF olarak kaydedilmesini sağlayabilrsiniz. Adobe Distiller uygulamasını kurarak, yazı ve sunumlarınızı PDF olarak kaydedebilirsiniz. Bunun için herhangi bir programda yazdırma anında yazıcı olarak ADOBE DISTILLER seçilmelidir.

PDF dosyaları Windows, Linux, Macintosh ya da Android farketmez tüm işletim sistemlerinde çalışır ve bütünlüğünü korur. Yazı, resim, 3 boyutlu tasarımlar sıkıştırma kaybı yaşamaz. Adobe Acrobat ile hazırlanan dosyaları e-imza ile imzalayabilir ya da şifre koruması koyabilirsiniz. Sadece çıktı alınmasını şifrelemekte mümkündür.

EndNote EndNote programı ile kişisel bir veritabanı oluşturabilir ve yazı, resim, grafiklerinizi bu şekilde kullanabilirsiniz. EndNote programı yaygın akademik stilleri destekler ve yazı yazım sürecini hızlandırır. Programın 3 temel özelliği vardır. Online arama aracıdır. İçeriğinde bulunan bağlantı özellikleri kullanılarak online veritabanlarına ulaşabilir ve aradığınız içeriği bilgisayara indirebilirsiniz. Bilgisayarda bulunan yazı, PDF, resim ve ses dosyalarını veritabanı mantığıyle düzenleyebilir ve arama yapabilir. Böylece yazı yazarken bu unsurlara kolayca ulaşılabilir. Akademik stilleri korur. Word ya da Open Office de hazırlanan yazıları belirlenen stillere dönüştürebilir.

EndNote’u kimler kullanıyor. Akademik çalışma yapan herkes için uygun bir yazılımdır. Online veritabanlarında makale arama Erişiminize açık veritabanlarında makale arama Tam metin PDF dosylarına referans numarası atama Veri tabanlarından içerik import özelliği Herhangi bir alana göre yazar,anahtar kelime konu bibliyografyası oluşturmak. Pdf dosyalarından yazıların altını çizebilme Çift kayıtlı dosyları görme ve karşılaştırma Gruplama özelliği ile akıllı ve karma dosya grupları oluşturmak

GÖRÜŞMEK ÜZERE