GÜADEK İzleme ve Yönlendirme Komitesi Prof. Dr. F.Çiğdem Güldür Bologna Süreci ve EUA Temsilcisi BOLOGNA SÜRECİ

ABD ile yarışabilir ve onu geçebilecek bilgi temelli bir Avrupa ekonomisi için: Öğrenci, öğretim elemanı ve yönetsel kadro hareketliliği yüksek, Ulusal eğitim alanları birbiri ile karşılaştırılabilir, Eğitimi Avrupa boyutunda ele alan, Eğitim ve araştırma etkinliklerini birbiri ile sıkı ilişkilendirmiş Tüm süreci iç ve dış paydaş katılımı ile sürekli denetleyen ve izleyen Avrupa Yüksek Öğrenim Alanı ve Bilgi Toplumu oluşturmak

Bologna “Magna Charta Universitatum”1988 Üniversiteler Anayasası 2 sayfalık bir metin, 388 Avrupa Üniversite rektörü tarafından onaylanmış Üç temel görüş Geleceği, kültürel, bilimsel ve teknolojik gelişmeler belirleyecek Topluma hizmet üniversitelerin de bir fonksiyonu Çevre duyarlı kuşaklar yetiştirilmesi hedeflenmeli Dört temel prensip Özerklik Öğretim ve araştırma birlikteliği Öğretim ve araştırmada özerklik İnsancıl anlayış

Kolay anlaşılan ve karşılaştırılabilir bir derece sisteminin uygulanması Lisans ve lisansüstü olmak üzere iki dereceli bir sistemin uygulanması Kredili bir sistem oluşturulması (ECTS/AKTS) Hareketliliğin önündeki engellerin kaldırılması Kalite güvencesinde Avrupa boyutunun oluşturulması Yükseköğretimde Avrupa boyutunun güçlendirilmesi BOLOGNA DEKLARASYONU 1999

LİSBON Toplantısı 2000 “Sürdürülebilir ekonomik büyüme becerisi ile vatandaşlarına daha iyi iş/yaşam ve sosyal bütünlük sağlayarak dünya genelinde rekabetçi ve bilgiye dayalı bir ekonomiye sahip olmalıdır” BOLOGNA SÜRECİNİN SİYASAL HEDEFİ

BOLOGNA DEKLARASYONU Milat  Bologna Bildirisi 1999  Salamanca Kongresi 2001 EUA  Prague 2001Türkiye’nin katılımı  Graz Kongresi 2003 EUA  Berlin 2003 Glasgow 2005 EUA  Bergen 2005  Londra 2007

BOLOGNA SÜRECİ EYLEM PLANI Bologna Deklarasyonu ile: Bologna Deklarasyonu ile: 1. Kolay anlaşılan ve karşılaştırılabilir bir derece sisteminin uygulanması 2. Lisans ve lisansüstü olmak üzere iki dereceli bir sistemin uygulanması 3. Kredili bir sistem oluşturulması (ECTS/AKTS) 4. Hareketliliğin arttırılması 5. Kalite güvencesinde Avrupa boyutunun oluşturulması 6. Yükseköğretimde Avrupa boyutunun güçlendirilmesi Prag Bildirgesi ile: 7. Yaşam boyu öğrenim 8. Yüksek Öğrenim Kurumları (EUA) ve Öğrencilerin (ESİB) sürece katılımı 9. Avrupa Yüksek Öğrenim Alanı’nın cazibesinin arttırılması Berlin Bildirgesi ile:Berlin Bildirgesi ile: 10. Avrupa Yükseköğrenim Alanı ve Avrupa Araştırma Alanı arasında sinerji, doktora programları

Bu iddialı hedefi gerçekleştirmek için ekonominin radikal dönüşümünün yanı sıra sosyal refah ve eğitim sistemlerinin de modernleştirilmesi gereklidir yılı itibariyle Avrupa, eğitim sistemi ve eğitim kalitesi ile dünyanın lideri olmalıdır. Bu hedef Avrupa genelinde eğitim sisteminin kökten reformunu gerektirmektedir. Her ülkedeki ulusal durum ve kültürle uyumlu olmak kaydıyla, Avrupa genelinde ortak deneyimlerinin paylaşılması, ortak hedeflere yönelik işbirliği yapılması ve birbirinin deneyiminden faydalanılması suretiyle gerçekleştirilecektir. EĞİTİM ÖĞRETİM HEDEFİ-1

GENEL DEĞERLENDİRMELER Eğitimde farklılıklar korunarak ortak hedeflerin benimsenmesi Açıklık Karşılıklı güven ve tanıma Birbirinin deneyimlerinden yararlanma EĞİTİM ÖĞRETİM HEDEFİ-2

BOLOGNA SÜRECİNİN GİRDİLERİ Hareketlilik ve Tanınma Müfredat Yenileme Avrupa Kredi Transfer Sistemi ve Diploma Eki Yaşam Boyu Öğrenim Ortak Dereceler Kalite Güvencesi Göstergeleri Doktora programları

Yüksek öğrenimde Avrupa çapında hareketlilik uygulamaları pilot projeler ile 1987 ‘de başlamıştır yılından itibaren öğrenci/öğretim üyesi değişim programları şeklindeki hareketlilik Sokrates-Erasmus Programı ile yapısal bir çerçevede ve giderek artan bir boyutta devam etmiştir. Sokrates Programı kapsamında en yüksek bütçe Erasmus programına; Erasmus içinde de en büyük pay öğrenci ve öğretim üyesi hareketliliğine ayrılmıştır. HAREKETLİLİK

Hareketlilik kısaca “Yeni Avrupa”ya doğru değişimin motoru Bologna sürecinin temeli Yüksek öğrenimde Avrupa boyutunun anahtarı Avrupa yüksek öğrenim alanının cazibesinin arttırılmasının itici gücüdür. Geniş çaplı bir hareketlilik sağlanmadıkça Bologna’nın ulusal bir kapsamla sınırlı kalacağı ifade edilmektedir. HAREKETLİLİK

Hareketliliği Destekleyen AB Programları ERASMUS  Öğrenci/öğretim üyesi LEONARDO  Öğrenci/öğretim üyesi/çalışan ERASMUS MUNDUS  Öğrenci DİĞER İKİLİ PROGRAMLAR HAREKETLİLİK

2010 Hedefine Doğru Akademik hareketliliğin sadece öğrenci /öğretim üyesi değişim programları kapsamında değil, ortak diploma programları, ortak eğitim programları ve ortak araştırmalar kapsamına doğru genişletilmesi Akademik hareketlilik yanında mesleki hareketliliğin de teşvik edilmesi (Leonardo, Europass) amaçlanmaktadır yılı itibariyle hareketliliğe katılan öğrenci sayısının 3 milyona ulaşması beklenmektedir. HAREKETLİLİK

ORTAK DERECELER Değişik ülkelerden en az iki üniversite tarafından birlikte Tasarlanan/geliştirilen, Organize edilen/uygulanan derece programı. Öğrenci değişik üniversitelerde eğitimini tamamlar. Diploma/Derece: Tek, Tek ortak, Çift (single, single joint, double, multiple)

NEDEN ORTAK DERECELER? Bologna Sürecinin tüm boyutları ile ilişkili: Kalite güvencesi Tanınma Şeffaflık ve yükseköğretim sistemlerinin yakınsaması Hareketlilik Yükseköğretimde Avrupa boyutu Avrupa yükseköğretiminin çekiciliğinin artırılması İstihdam edilebilirlik. YARATICI BİR MEKANİZMA

Projenin önem verdiği konular/temalar:  Kalite güvencesi ve denklik  Öğrenci deneyimi ve hareketliliği  Müfredatın Entegrasyonu ve Sürekli Yürütülebilirliği

ERASMUS MUNDUS Avrupa yüksek öğrenim alanında kaliteyi yükseltmeyi, ortak dersler yaratmayı ve üçüncü ülkelerden iyi öğrencileri Avrupa’ya taşımayı hedefleyen bir program Hedef: 250 ortak yüksek lisans programı Destek: 230 milyon Euro Dört Eylemi var

ERASMUS MUNDUS Eylem 1: Ortak Yüksek Lisans Programları (En az 3 ülkeden en az 3 üniversite konsorsiyumu, 1-2 yıllık Master programları) Eylem 2: Erasmus Mundus Bursları (Üçüncü dünya ülke öğrenci ve akademisyenlerine yönelik) Eylem 3: Üçüncü Ülkelerle Ortaklıklar (Partnerships: Eylem 1’de kabul edilen programlara üçüncü ülke üniversitelerinin katılımı) Eylem 4: Avrupa Yüksek Öğrenim Alanının Cazip Hale Getirilmesi

ERASMUS MUNDUS Türkiye, Bulgaristan ve Romanya halihazırda üçüncü ülke kabul edilmekteler Maalesef Eylem 2 kapsamında öğrencilerimiz üçüncü ülke vatandaşı kabul edilmiyor Katılımımız için görüşmeler sürüyor. Mutlaka bu programa katılmamız gerekli.

NİTELİKLER ÇERÇEVESİ AVRUPA NİTELİKLER ÇERÇEVESİ- European Qualifications framework ULUSAL NİTELİKLER ÇERÇEVESİ- National Qualifications Framework

ULUSAL NİTELİKLER ÇERÇEVESİ Bir eğitim sistemi içerisindeki genel nitelikleri tanımlar ve bunlar arasındaki ilişkinin nasıl olduğunu belirtir. Ulusal nitelikler çerçevesi  uluslararası alanda anlaşılabilir olmalı  her eğitim seviyesinde kazanılan niteliklere,  Yeterlikleri de içeren öğrenme ürünlerine(çıktıları),  Öğrenci İş yükü ve kredilere (ECTS)  Kalite ve kalite güvencesine odaklı olmalıdır.

AVRUPA NİTELİKLER ÇERÇEVESİ Berlin Bildirgesi- Üye ülkeler yüksek öğrenim sistemlerindeki her derece için karşılaştırılabilir ve karşılıklı anlaşılabilir nitelikleri belirlemek için çalışacaktır. Avrupa yüksek öğrenim alanı için en üstte bir (Avrupa) nitelikler çerçevesi oluşturulacaktır. Şemsiye çerçeve- framework for frameworks. Neden? Uluslararası şeffaflık Niteliklerin uluslararası tanınması Öğrenenler ve mezunların uluslararası hareketliliği için...Bologna hedefleri

Nitelikler çerçevesi belirli bir eğitim sistemi içinde tüm düzeylerdeki niteliklerin sistematik bir tanımını ve öğrencilerin bu nitelikler arasında hareket edebildiği bir genel çerçeve sağlar. Bu yüzden nitelikler eğitimin tüm amacını kapsayacak bir şekilde tanımlanmalı ve çerçeve çok yönlü olmalıdır. NİTELİKLER ÇERÇEVESİ

ÖĞRENME ÇIKTILARI bilgi, beceri ve yeterlikler Öğrenme çıktıları belli bir öğrenme süreci sonunda öğrenenlerin sahip olmaları beklenen bilgi, beceri ve yeterlikler olarak tanımlanmaktadır. Öğrenme çıktıları, bir öğrencinin bilmeyi, anlamayı ve/veya öğrenme sürecinin sonunda yapabilmeyi beklediklerinin ifadesidir.

KALİTE GÜVENCESİ Kaliteye SİSTEMATİK, BELİRLİ BİR YAPI İÇERİSİNDE DÜZENLİ OLARAK dikkat edilerek sürekliliğinin sağlanması ve geliştirilmesidir

KALİTE GÜVENCESİ Kalite güvencesinde en önemli araçlar SWOT ANALİZİ (Güçlü yanlar, zayıf yanlar, fırsatlar ve tehditler), PAYDAŞ GÖRÜŞLERİ, ÖZ DEĞERLENDİRME SÜREÇ TAKVİMİ ÖLÇME DEĞERLENDİRME

KALİTE GÜVENCESİ? Bir bilim değil ortak bir duyarlılıktır Bir kara kutudur Ne olduğu bu başarılınca öğrenilir Herkes için bir sorumluluktur Süreçlerin ve yönetimin bir parçası olmalıdır Herkesin iyiliği ve mutluluğu için bir araçtır Kalite güvence sisteminin uygulanması kalitenin iyi olmadığı anlamını taşımaz. Öz değerlendirmenin yapılması kalite eksikliği nedeniyle değildir.

KALİTE GÜVENCESİNDE AVRUPA BOYUTU Bergen 2005 Yükseköğrenim Kurumlarının iç ve dış kalite güvencesinde ENQA (European Network for Quality Assurrance) Standart ve İlkelerini uygulaması Formal olmayan ve informal olan öğrenmelerin de tanınmasını geliştirmek için yüksek öğretim kurumlarıyla ve diğer kurumlarla birlikte çalışılması.

NEDEN KALİTE GÜVENCESİ ? Eğitim, araştırma ve yönetimde daha iyiye gitme isteği Çağın gereği olarak sürekli iyileşme, dönüşüm Bologna süreci girdileri için  Avrupa Yükseköğrenim Alanının oluşturulması  Değişim programları  AKTS  Diplomaların tanınırlığı Yükseköğrenimde artan rekabet Yükseköğrenimin diğer sektörlerle işbirliği/rekabeti Memnuniyet/güvenilirlik/tanınırlık

DOKTORA PROGRAMLARI Hareketlilik Avrupa boyutu ve işbirliği Bütünleşik doktora programları Araştırmada Avrupa alanı yaratmak Ortak projelerin yürütülmesini sağlamak Doktora eğitiminde uyum oluşturmak Doktora eğitiminde kaliteyi yakalamak ve ABD ile buluşlarda yarışabilmek

DOKTORA PROGRAMLARI Danışmanlık ( yükleri,eğitimi,sorumlulukları,gereksinimleri) İzleme ve doktora programı çıktıları Değerlendirme ve Ölçümleri Avrupa’da aynı olmalı Orijinal çalışmaların çıkması için kriterlerin olması Ortak doktora programların olması

NASIL SAĞLANIR? Bologna süreci girdilerinin program içine yansıması ve sürekli iyileştirilmesi ile Yeterliklerin belirlenmesi ile Müfredat Geliştirme ve Ayarlama ile Gösterge nedir? Eğitim Müfredatının yeniden yapılandırılması AKTS DE

AKTS European Credit Transfer System ECTS) Öğrencilerin çeşitli yükseköğretim kurumlarından almış oldukları eğitimlerin, Avrupa’daki diğer yükseköğretim kurumları tarafından da tanınması ile ilgili sorunlara çözüm getirmek üzere Avrupa Kredi Transfer Sistemi geliştirilmiştir.

Lizbon Konvansiyonu(11 Nisan 1997)  Avrupa’da yükseköğretimde herhangi bir ülkede kazanılan niteliklerin başka bir ülkede tanınması ve Avrupa genelinde hareketliliğin desteklenmesidir Bologna Bildirgesi (1999)  Avrupa’da öğrenci ve öğretim üyesi hareketliliğinin arttırılmasını hedeflemiştir. Berlin Konferansı (2003)  Hareketliliğin Avrupa Yüksek Öğretim Alanının oluşturulmasında temel özelliklerden biri olduğu vurgulanmıştır..

Programın amaçları, öğrenim çıktıları (learning outcomes ) ve yeterlikler (competences) belirlenmiş olmalıdır. Her bir ders için belirlenen “Öğrenme çıktıları”na ulaşmak için ortalama bir öğrencinin iş yükü tahmin edilerek verilmelidir. AKTS KREDİ SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ

DİPLOMA EKİ Diplomanın anlaşılması için diplomaya ek olarak verilen bir dokümandır yılından itibaren tüm birinci ve ikinci kademe program mezunlarına ücretsiz olarak verilen “ akademik tanınma” ve “şeffaflık” dokümanıdır.

ÜNİVERSİTEMİZDE DURUM Hareketlilik Erasmus kapsamında Yapılan ikili anlaşma sayısı: 45 Giden Sayısı: 141 öğrenci 28 öğretim eleman Projeler kapsamında Leanardo projeleri: 225 öğretim elemanı 426 öğrenci Comenius projeleri: 19 öğrenci FP6 projeleri: 4 Öğretim elemanı

GÜADEK tarafından yürütülmektedir. Kurumsal değerlendirme başvurusu yapılmıştır. SWOT analizleri, memnuniyet anketleri yapılmıştır. Akademik Birimlerin özdeğerlendirmeleri yapılmıştır. Üniversitenin özdeğerlendirme çalışmaları devam etmektedir. KALİTE GÜVENCESİ

Bu kapsamda programların yeterliklerinin ve program çıktılarının belirlenmesi gerekmektedir. (Akreditasyon) AKTS formları için müfredat düzenlemeleri yapılmaktadır. Diploma Eki verilmektedir. NİTELİKLER ÇERÇEVESİ

Yürütülen herhangi bir ortak dereceler programımız bulunmamakta fakat çalışmalar devam etmektedir. DOKTORA PROGRAMLARI Avrupa’ya göre oldukça iyi durumdayız. Kredilendirilmiş bir programımız bulunmaktadır. Diğer programlarda olduğu gibi genel yeterliliklerin belirlenmesi ve program çıktılarının yapılması gerekmektedir. ORTAK DERECELER

SONUÇ BOLOGNA süreci Eğitim ve Öğretim hedeflerinin tümünü içeren, Üniversiteyi Avrupa boyutlarına taşıyacak, Eğitim programlarını akreditasyona götüren, Sürekli iyileşmeyi ve yapılanmayı sağlayan bir süreçtir......

TEŞEKKÜRLER