1 T.C. Yükseköğretim Kurulu Yükseköğretim Kurumlarında Bologna Eşgüdüm Komisyonları’nın (BEK) Yapılanması BOLOGNA UZMANLARI ULUSAL TAKIMI PROJESİ BEK Modeli Üzerine Ulusal Konferans İstanbul Üniversitesi 4 Aralık 2009

22 Akademik, ekonomik, sosyo- kültürel ve siyasi ihtiyaçlar uluslararasılaşmayı gerekli kılıyor.  Akademik Boyutta; Küreselleşen dünyada Öğrenci/Mezun/Öğretim elemanı Hareketliliği/Dolaşımı kaçınılmaz artış gösteriyor. Başka ülkelerde alınan derecelerin şeffaf, anlaşılır ve tanınır olması önem kazanıyor. Rekabet, eğitimin kalitesini kaçınılmaz kılıyor. Yeni teknolojiler, eğitim ve araştırma materyallerini değiştiriyor, esnek öğrenme yöntemlerinin önemi artıyor. Gerek eğitim, gerek araştırma alanlarında ortak programlar ve projeler prestij ve öncelik kazanıyor. 21. Yüzyılda Yükseköğretimdeki Yönelimler

devam… Ekonomik Boyutta  Küreselleşen ekonomilerde yükseköğretimin önemi artıyor.  İstihdam etme ve istihdam edilme arasındaki bağın görünürlüğünün artması iş dünyasının yükseköğretime ilgisini artırıyor.  Rekabet edebilme işlevi yükseköğretimin kalitesi ile işgücünün kalitesini birbiriyle daha somut ilişkilendiriliyor.  Yaşam boyu öğrenmenin rolü ve önemi belirginleşiyor.

devam… Sosyo-kültürel Boyutta  Yükseköğretime erişimin artması ve sosyal çeşitliliği kapsamasının önemi vurgulanıyor.  Öğrenen merkezli, öğreneni teşvik etmeyi temel alan politikalar ve yaklaşımlar önem kazanıyor.  Eğitimdeki eşitsizliklerin (cinsiyet, sosyo-ekonomik statü, fiziksel –ruhsal engeller vb) giderilmesi için önlemlerin alınması birçok uluslararası kurum tarafından öneriliyor.  Kültürlerarası Diyalogun yaygınlaştırılması giderek önem kazanıyor.

devam Siyasi Boyutta;  Ülkeler yükseköğretim kurumlarının, elemanlarının ve öğrenci veya mezunlarının uluslararası arenada rekabet edebilecek düzeyde olmasını tercih ediyor.  Diğer alanlarda olduğu gibi yükseköğretimde de uluslararası işbirliğini güçlendirmeye yönelik ortak projeler, programlar, bilgi ağları yapılandırılıyor.  Eğitim sistemlerini uluslararası arenada tanınır ve karşılaştırılabilir olabilecek şekilde yeniden yapılandırıyor.  Hareketlilik ve dolaşım oranlarında “beyin göçü” nün önüne geçmek için giden ve gelen dengesini korumaya çalışıyor.

66 Küresel Gelişmeler  Avrupa Konseyi, Avrupa Komisyonu, UNESCO, OECD ve daha başka pek çok uluslararası kuruluş yükseköğretime dair çalışmalar başlatmışlardır.  Avrupa Komisyonunca desteklenen Eğitim ve Gençlik Programlarıyla öğrenci/öğretim elemanı ve personel hareketliliği başarılı bir şekilde uygulanmaya konmuştur.  1999 yılında Avrupa Düzeyinde 29 Ülkenin Eğitim Bakanları tarafından imzalanan Bologna Deklarasyonu, günümüzde 46 ülkenin dahil olduğu bir yükseköğretim yapılanması reformu niteliği kazanmıştır.  A.B.D ve Japonya ile rekabet için Üye ülkelerin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarına uygun Avrupa Yükseköğretim Alanı’nı oluşturmak hedefiyle başlayan Bologna Süreci artık “küresel” boyut kazanmıştır.  A.B.D, Uzak Doğu, Avustralya, Güney Amerika gibi bölgeler Bologna sürecini takip etmeye ve referans olarak kullanmaya başlamışlardır.

77 Bologna Sürecinin Temel Hedefleri  Yükseköğretim sistemlerini birbiri ile uyumlu, kolay anlaşılır ve ulusal ve uluslararası bir çerçevede tanınır duruma getirmek  Yükseköğretim kurumları arasında işbirliğini, hareketliliği ve mezunların istihdam edilebilirliğini arttırmak

88 Türk Yükseköğretimi ile Bologna Süreci’nin Ortak Hedefleri  Uluslararası rekabette yer almak  Öğrenci merkezli uygulamaları ve ders programlarını oluşturmak  Mezunların istihdam edilebilirliğini arttırmak  Derece ve diplomaların tanınırlığını arttırmak  Yükseköğretimimizi yeterlilikler çerçevesinde yeniden yapılandırarak kalite ve şeffaflığı artırmak  Kalite güvencesi sisteminin uygulanmasını sağlamak  Öğrencilerin, öğretim elemanlarının, mezunların dolaşımını/hareketliliğini özendirmek, kolaylaştırmak, kalitesini artırmak

99 Yükseköğretimimizde Yeniden Yapılanma Çalışmaları Bu kapsamda tarihli YÖK Genel Kurul Kararı ile Yükseköğretim kurumlarının, Bologna Süreci esasları doğrultusunda yeniden yapılandırılmasını ve sürdürülebilir gelişmesini yönlendirmek üzere her yükseköğretim kurumunda bir “Bologna Eşgüdüm Komisyonu-BEK” oluşturuldu.

10 BEK Üyeleri Her üniversitede rektörün görevlendireceği aşağıdaki daimi üyelerden oluşur:  Eğitim ve/veya Uluslararası İlişkilerden Sorumlu Rektör Yardımcısı/ları  ADEK Başkanı  Bologna Uzmanı (var ise)  AKTS/DE ve Erasmus Koordinatörü/leri  Öğrenci İşleri Daire Başkanı  Öğrenci Konseyi Başkanı  Rektörün uygun gördüğü diğer üyeler

11 BEK’lerin Çalışması  BEK, Başkanın çağrısı üzerine toplanır.  Her akademik yarıyılda en az bir değerlendirme toplantısı yapar.  Gerektiğinde üniversite birimleri düzeyinde alt çalışma grupları oluşturabilir.

12 BEK’lerin Görevleri  Bologna sürecinin faaliyet alanlarına giren ve YÖK tarafından çerçevesi belirlenmiş olan konularda kurumun “Yıllık Eylem Planı”nı hazırlamak, uygulanmasını sağlamak; “Kurum Raporu”nu hazırlanacak yıllık ulusal rapora veri oluşturmak üzere, her yılın en geç Mayıs ayı sonuna kadar Yükseköğretim Kurulu’na göndermek.  Bologna Süreci’nin ana çalışma alanlarında iç ve dış paydaşlara ilgili mevzuat ve uygulama konularında sistematik olarak hizmet içi eğitim seminerlerinin düzenlenmesini sağlamak. Kurum ve birimlerin akademik kurullarında Bologna Süreci uygulamalarının yerleşmesi için gerekli önlemler almak.  Yapılan çalışmaları değerlendirip yeni dönem uygulamaları için strateji belirlemek.  Bologna Süreci’yle ilgili, Yükseköğretim Kurulu’nun, Avrupa Yükseköğretim Alanında faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların (EUA, ENQA, ESU, EURASHE gibi) etkinliklerini izlemek, katılmak ve bu doğrultuda kurum içi hazırlıklara öncülük etmek.

13 Son 1 Yılda BEK’ler neler yaptı?  Her yükseköğretim kurumunda kuruldu.  Yıllık eylem planlarını hazırladı?  Düzenli toplantılar yaptı?  Kurumda hizmet içi eğitim sağladı?  Alt Komiteler oluşturdu?  BEK Raporunu hazırlayıp Mayıs sonunda YÖK’e ulaştırdı.

14 BEK Rapor Formu  BEK Rapor Formu, YÖK tarafından hazırlanarak tüm yükseköğretim kurumlarına iletildi.  E-posta ile ve resmi yazıyla, imzalı olarak gönderilmesi istendi. Amacı:  Yükseköğretim kurumlarının mevcut durumlarını ortak ve karşılaştırmalı olarak tespit etmek  Yükseköğretim kurumlarının reformlarını yoğunlaştıracakları alanlar konusunda farkındalık oluşturmak, rehberlik etmek, teşvik etmek  Türk yükseköğretim stratejilerine rehberlik edecek verileri elde etmek  Elde edilen verilerle Ulusal Raporumuzu reel verilere dayandırarak hazırlamak

15 Rapor Formatı BEK Raporları formatı doldurma ve değerlendirme aşamalarının işlevsel olması dikkate alınarak hazırlandı. Bölümleri: Kapak sayfası ve açıklamalar A- Öğrenci ve Öğretim Elemanı Sayıları B- Araştırma C- İstihdam Edilebilirlik D- Kalite Güvencesi E- Diploma Eki ve Kredi Sistemleri F- Yaşam Boyu Öğrenme G- Ortak Dereceler H- Hareketliliğin Özendirilmesi J- Bologna Sürecinde Öğrenciler ve Sosyal Boyut Cevaplayıcı Görüşler

16 Raporların Değerlendirme Aşaması  Yükseköğretim kurumlarımızdan gelen ve yaklaşık 600 değişkenden oluşan raporların değerlendirmesi tamamlanmıştır.  Raporlarda hatalı-eksik kısımların değiştirilmesi için BEK’lerle irtibat kuruldu.

17 Raporlarda Karşılaşılan Sorunlar  Raporun Formatında değişiklik yapıldığı  Sorularda kısaltmalar, eklemeler, yer değiştirmeler yapıldığı  Atlama sorularına da cevap verildiği  Açık uçlu sorularda tutarsız cevaplar verildiği  Kavramsal hatalar yapıldığı  Birbiriyle çelişen cevaplar olduğu  Gerçekçi olmayan, abartılı verilere yer verildiği görüldü.

18 Neler Yapılmalı? Bir Örnek…  Her yükseköğretim kurumunda kuruldu.  Yıllık eylem planlarını hazırladı?  Düzenli toplantılar yaptı?  Kurumda hizmet içi eğitim sağladı?  Alt Komiteler oluşturdu?  BEK Raporunu hazırlayıp Mayıs sonunda YÖK’e ulaştırdı.

Önümüzdeki Süreç  Yükseköğretim kurumlarımızdaki yeniden yapılanma çalışmalarına ağırlık verilmesi –Kurum içinde öğretim elemanlarına, personele ve öğrencilere bilgilendirmenin yapılması –İstihdam edilebilirliği artırmak için iş dünyasıyla ve diğer paydaşlarla diyalogun artırılması –AKTS çalışmalarının öğrenci iş yüküne dayalı olarak hesaplanması –DE çalışmalarının tamamlanması –Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi kapsamında öğrenme çıktılarını temel alarak ders programlarının ve müfredatın güncellenmesi –İç ve Dış Kalite Süreci mekanizmalarının oluşturulması, çalıştırılması –Yıllık eylem planının hazırlanması ve yapılanların Senato’ya sunularak kurumsallaştırılması gerekmektedir.

20 İletişim: YÖK, AB ve Uluslararası İlişkiler Birimi