YÖNETİMDE YENİ GELİŞMELER E-TİCARET T.C. Esenyurt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü YÖNETİMDE YENİ GELİŞMELER E-TİCARET Öğretim üyesi: Prof. Dr. Fatih SEMERCİÖZ Hazırlayan : Muhammed Mürsel CEYLAN 1432110023

E-TİCARET E-Ticaret, Türkçe Elektronik-Ticaret’in kısaltılmasıdır. E-ticaret doğrudan mal, hizmet alımı ve ödemelerin elektronik ortamda yapılmasını ifade eder. Ayrıca, internet üzerinden alış veriş yapılan sitelerin genel tanımıdır.

E-TİCARET SİTELERİ E-Ticaret sitelerine örnek olarak en çok bilinen; Ebay.com gittigidiyor.com sahibinden.com dealextreme.com sitelerini verebiliriz…

E-TİCARET TARİHİ Elektronik ticaret, tüm dünyada ticaretin serbestleştirilmesi eğilimi ile birlikte, 2000'li yıllardan sonra yaşanan ve bilgi iletişimini kolaylaştıran teknolojik gelişmelerin bir parçası olarak ortaya çıkmıştır. Geleneksel pazarlama yöntemlerine, İnternet olanaklarını da ekleyen kuruluşlar, sadece belirli bir kitleye satış yapabilmenin ötesine geçip, üretkenliği ve yaratıcılığı arttıran küresel e-ticaret bağlantıları kurma şansını elde edebilmeye başlamıştır.

E-TİCARET TARİHİ Geçmişte bir ölçüye kadar kapalı bilgisayar ağları üzerinden gerçekleştirilen elektronik ticaret uygulamaları, güvenli olmakla birlikte maliyeti yüksek sistemlerdir. Günümüzde, açık bilgisayar ağı olan internet, elektronik ticaret için çok daha uygun bir altyapıdır. Yeni İnternet teknolojileri ile İnternet üzerinden yapılan işlemlerin maliyeti diğer araçlara oranla hayli düşmüştür.

E-TİCARET FAYDALARI Bu da özellikle KOBİ'lerin dünya ticaretinde daha fazla yer almalarına olanak sağlamaktadır. Elektronik ticaret, özellikle KOBİ'ler için çok uygun bir ticaret şeklidir. Elektronik ticaret, ürün seçeneklerinin artmasını, ürünlerin kalitesinin yükselmesini ve daha hızlı bir şekilde ödenerek teslim alınmasını sağlamaktadır.

E-TİCARET FAYDALARI Potansiyel tüketicilerin dünyanın her yanında pazara arz edilen ürünler hakkında bilgi sahibi olmalarına ve yeni üreticilerin dünya pazarlarına girmelerine imkân vermektedir. Daha düşük fiyatlı ve kaliteli ürünlerin pazara girmesi üreticiler arasında rekabetin artmasına ve tüm ticari işlemlerin maliyetinin düşmesine neden olmaktadır. Normal koşullarda ortalama 10 yıl alan markalaşma süreci, elektronik ticaret sayesinde 2 yıla inmiş durumdadır.

E-TİCARET NEDİR? E-ticaret bir bakıma Sanal Organizasyonlarla alakalıdır. Evde otururken sanki bir süpermarketin içinde raflar arasında dolaşıyormuş gibi, bir süpermarket sitesine girip bilgisayar ekranında dolaşmak, beğenilen ve satın alınan ürünler üzerinde “tık”lamak ve bir süre sonra bu ürünlerin eve teslim edildiğini görmek hem bir sanal organizasyon hem de bir e-ticaret uygulamasıdır. Ancak e-ticaret (e-commerce) ile e-işletme (e-business) birbirinden farklıdır.

E-TİCARET ile E-İŞLETME FARKLILIKLARI E-ticaret doğrudan mal, hizmet alımı ve ödemelerin elektronik ortamda yapılmasını ifade eder. E-işletme ise tüm işletme fonksiyonlarının elektronik ortamda yapılmasını ifade eder. Elektronik ortamda işletme hakkında bilgi verme, iletişim, müşteri şikayeti alma, hammadde satıcıları ve piyasaları izleme, müşteri ilişkilerini yürütme, insan kaynakları uygulamaları vs. e-işletme örnekleridir.

E-TİCARET MODELLERİ Elektronik Ticaret’in hayatımıza girmesiyle beraber zamana bağlı olarak da bu sistem kendi arasında modellere ayrılmıştır. E-Ticaret Modelleri; B2B, B2C, C2C ve B2G olarak adlandırılmaktadır. Her E Ticaret yapan şirket, bu modellerden en az birini kullanmaktadır. Şimdi bunları biraz detaylı inceleyelim.

E-TİCARET MODELLERİ – B2B B2B (Business to Business) : İşletmeden işletmeye ticaret yapılan E Ticaret modelidir. Diğer bir deyişle 2 firma arasında gerçekleşen alışveriş türüdür diyebiliriz. Ülkemizde de en sık kullanılan e-ticaret modelleri arasındadır.

E-TİCARET MODELLERİ – B2B Bu türü kullanan işletmeler son kullanıcıya bir ürün satışı gerçekleştirmezler. Örnek vermek gerekirse; hastane cihazları satan bir üreticinin, cihazlarının hastane tarafından satın alınması gibi. Veya toptan satış gerçekleştiren üreticinin, ürünlerini toptan olarak mağazalara dükkanlara satması gibi.

E-TİCARET MODELLERİ – B2B B2B e-ticaret modelinde alıcı firmalar ve satıcı firmalar aynı web sitesinde buluşurlar. B2B platformları satmak istenilen ürün ve hizmetlerin online olarak sergilendiği, anlatıldığı e-ticaret portallarıdır. Bu platformlarda fiyat sunma, teklif alma ve verme gibi işlemler gerçekleştirilebilir. Yine aynı şekilde alıcı firmalar da satıcı firmaların fiyat ve tekliflerini değerlendirme olanağı bulurlar.

E-TİCARET MODELLERİ – B2B B2B platformları sektöre özel belirli kategorilerde de olabilirken aynı zamanda tüm sektörleri de içerebilmektedir. B2B Platformları ücretli ve ücretsiz olmak üzere ikiye ayrılabilir. Ücretli platformların kısmen ücretsiz hizmet ve ürün sergileme alanları da olabilmektedir. B2B e-ticaret platformlarına örnek olarak www.alibaba.com, www.kompass.com ve www.tradeturkey.com, örnek verilebilir.

E-TİCARET ile B2C FARKLILIKLARI B2C: ”Business to Costumer” kelimesinin kıslatılmış halidir. İşletmeden tüketiciye işlem yapılan bir e ticaret modelidir. Türkçe karşılığı firmadan perakende müşterisine ya da firmadan tüketiciye şeklinde çevrilebilir. En popüler e-ticaret yöntemi olmasından dolayı örnek olarak neredeyse tüm e-ticaret şirketleri verilebilir. Hepsiburada.com gibi siteler buna örnek olarak gösterilebilir.

E-TİCARET MODELLERİ – C2C C2C (Consumer to Consumer), Tüketiciden tüketiciye işlem yapılan bir E-Ticaret modelidir. Tüketiciler arasında yapılan online alış-verişi ifade eder. Bu e-ticaret modelinde tüketiciler online web sitesinde bir araya gelerek ürün ve hizmetlerini sergilerler. Alıcılar da tüketicilerdir, sunulan ürün ve hizmetleri online veya offline olarak satın alırlar.  

E-TİCARET MODELLERİ – C2C C2C (Tüketiciden tüketiciye) eticaret modeline şu işlemleri örnek verebiliriz; Arabamızı başka birine satmak veya başka birinden araba satın almak, Evimizi başka birine satmak veya başka birinden ev satın almak, Kullanılmış veya yeni bir eşyamızı satmak, Açık artırma ile ürün satmak veya almak. Ülkemizde C2C E-ticaret modeline örnek olarak; Gittigidiyor.com ve eBay.com sitelerini örnek olarak gösterilebiliriz.

E-TİCARET MODELLERİ – B2G B2G (Business to Government), İşletmeden devlete işlem yapılan bir E-Ticaret modelidir. Kamu kurumları ve firmalar arasındaki e-ticaret elektronik ağlar üzerinden yapılan ticareti ve diğer faaliyetleri kapsamaktadır. İşletmelerin devlete olan ihalelerini gösteren bir E Ticaret modelidir. Bu e-ticaret türünde firmalar satıcı, kamu kuruluşları alıcı durumundadır.

E-TİCARET MODELLERİ – B2G Örnek vermek gerekirse; Askeriye’nin alacağı un için ihale açması ve bu ihaleleri üreticilerin girmesi ve ihaleyi kazanan işletmenin o unu Askeriye’ye satması gibi. Başka bir örnekle bir kamu kuruluşu herhangi bir ihtiyacını karşılamak için internette ihalelerini yayınlar ve en uygun fiyat teklifi veren firma ile ticaret yapar. Kamu kurumları bu sayede zamandan tasarruf ederek en uygun fiyat teklifi ile ihtiyaçlarını karşılamış olurlar.

E-TİCARET MODELLERİ – M2M M2M (Machine to Machine), makineler arası ticaret örnek olarak verilebilir. Makinelerin birbiri ile haberleşmesine dayalı teknolojileri ifade etmektedir. Günümüzde birçok cihaz birbiri arasında bağlantı kurarak, işlemler yapmaktadır.

E-TİCARET MODELLERİ – M2M Özellikle WEB 3.0 ‘ın gündemde olduğu günümüzde insanlar artık Semantic web , yapay zeka gibi kavramlara önem veriyor. Makineler artık sizin yerinize düşünmeye başladı ve sizin için en iyi olanı arıyorlar. Bu maksatla M2M, kullandığınız cihazın diğer cihazlarla veri paylaşmasını ve bu verileri sizin için değerlendirmesini ifade etmektedir.

E-TİCARET MODELLERİ – M2M Bir örnek ile anlatmak gerekirse bir alışveriş mağazasına gittiniz. Önceden bilgilerinizi ( Beden ölçüleriniz,zevkleriniz, renkleriniz, tarzınız ) girmiş olduğunuz cihazınız, M2M teknolojisi ile mağazanın cihazıyla iletişime geçer. Mağaza size kendi ürünleri arasından size en uygun olan seçenekleri gönderir. Sizin zevklerinize ve beden ölçülerinize uygun olmayan seçenekler makineler tarafından elenmiş olur.

E-TİCARET MODELLERİ – M2M Böylelikle makineler iletişime geçmiştir,verileri paylaşmışlardır ve size uygun analizi gerçekleştirmişlerdir. Veya evinizde yangın çıktığını haber veren sensörlerin cep telefonunuza mesaj atması örnek olarak verilebilir.

E-TİCARET MODELLERİ – M2M Birbirinden farklı cihazların birbirleri ile kablolu veya kablosuz olarak iletişimini sağlayan teknolojiyi ifade eden M2M teknolojisi eş zamanlı olarak; Makineler arası veri paylaşımı ve elde edilen verileri analiz etme Bulunduğunuz yerdeki cihazınızın başka bir makine ile yönetimi Cihazdan elde edilen veriler ile gerekli durumlarda cihaza müdahele Komut gönderme M2M cihaz sahibine zaman, veri ve enerji tasarrufu sağlayarak uzun vadede büyük miktarda kar etmesini sağlayan bir teknolojidir.

E-TİCARET MODELLERİ – M2M M2M Kullanım Alanları Alarm ve güvenlik Araç takip Uzaktan ölçümleme ve erişim Sayaç otomasyonu ve Mobil POS gibi veri kullanımını gerektiren birçok kurumsal uygulamalar

E-TİCARET MODELLERİ – M2M Kaynak: BTK – M2M Raporu 2013

E-TİCARET MODELLERİ – M2M M2M hizmetlerinde önem sıralamasına yönelik olarak, Analysys Mason firması tarafından en fazla pazar hacmine sahip mobil işletmeciler arasında yapılan anket sonucuna yer verilmektedir. Sektör Önem Derecesi  (1:En Önemli-10:Az Önemli) Otomotiv 1,1 Sanayi/Üretim 6,1 Enerji 3,7 Perakende 6,4 Güvenlik/Gözetim 4,9 Sağlık 6,9 Tüketici Elektroniği 5,3 Finansal Hizmetler 8,2 İzleme 5,7 Akıllı Şehirler 8,5

TEŞEKKÜRLER