İSTİHDAM VE İSTİHDAMLA İLGİLİ KAVRAMLAR

İstihdam ne demek: İstihdam, işverenler tarafından işi olmayan kişilere sağlanan açık iş pozisyonlarına denir. Diğer bir deyişle işsizleri iş sahibi yapmak için işe kabul etme anlamına gelir. İstihdam'ın iktisadi olarak anlamı ise; bir ülkenin ekonomisindeki üretim alanlarında çalışmak için mevcut ya da hazır olan nüfusa istihdam denilir.

İstihdam üçe ayrılır: Eksik İstihdam : Az miktarda işçinin işe alınarak mevcut istihdamın tam olarak sağlanamaması durumudur. Tam İstihdam : İşsizliğin en aza indirgenmesi ya da mevcut istihdama göre tam sayıda işçi çalıştırılmasıdır. Aşırı İstihdam : Tam istihdamın üzerinde ve yeterinden daha fazla işçi çalıştırılmasıdır.

Faal Nüfus : Bir ülke nüfusunun kazanç elde etme amacıyla ekonomik faaliyet gösteren bölümüne “aktif nüfus “ ya da “iktisaden faal nüfus “adı verilmektedir. Tanımın kapsamına çalışabilecek yaşa gelmiş ve bir işte fiilen çalışanların yanı sıra iş aramakta olanlarda alınmaktadır. Gelişmiş batılı ülkelerde aktif nüfusu belirlerken 15–64 yaş sınırı esas alınmaktadır. Aktif nüfus bazen 15 yaş üstü nüfus olarak ta tanımlanmaktadır

İşgücü:Etkin nüfus içinde yer alıp, cari ücret düzeyinde ve çalışma koşullarında çalışanlar ile işsizlerin toplamı. İstihdam Hacmi: Bir ekonomide işgücünün bir kısmı iş bulup çalışabildiği halde bir kısmı işsiz kalır. İşgücünün, kendine ait bir işi olup fiilen çalışan kısmına istihdam hacmi denir.

Tam İstihdam: İşgücünün tamamının iş bulması durumuna tam istihdam denir. Geniş anlamda: ekonomideki bütün üretim faktörlerinin kullanıldığını ifade eder. dar anlamda ise: sadece emek faktörünün tam kullanımını ifade eder.

Noksan İstihdam:Belirli bir dönemde kaynakların tam kullanımı, yani tam istihdam, hemen hemen imkansızdır. Buna karşılık, kaynağın türüne göre az veya çok eksik kullanım durumları ile karşılaşılır. Bu duruma geniş anlamda eksik istihdam veya noksan istihdam denir. 

İŞSİZLİK VE BAŞLICA İŞSİZLİK TÜRLERİ Açık İşsizlik: Bireyin isteği dışında ve cari ücret düzeyinden iş aradığı halde iş bulma imkanından yoksun olması hali en genel ifadeyle işsizliği açıklamaktadır. Gizli işsizlik : Herhangi bir üretim dalında gereğinden fazla kişinin çalışması, veya bir kısım çalışanların üretime katkıda bulunmamaları durumunda ortaya çıkar.

Friksiyonel İşsizlik: Bu tür işsizlik işçilerin daha iyi iş imkanları elde etmek veya daha yüksek ücretten yararlanmak amacıyla yer ve meslek değiştirmelerinden doğmaktadır.

Teknolojik işsizlik: Teknolojik işsizlik kavramı, ilk olarak 1930 yılında İngiliz İktisatçı John Keynes tarafından açıklanmıştır. Keynes’in tanımını özetlersek teknolojik işsizlik; özellikle az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde teknolojinin gelişmesine paralel olarak, insan gücünün yerini makinelere ve online sistemlere bırakması ve söz konusu insanların işsiz kalmasıdır.

Yapısal İşsizlik: Bir ülkenin ekonomik yapısından veya toplam talebin bünyesinde meydana gelen değişmelerden kaynaklanır. Mevsimsel İşsizlik:Özellikle tarım ve inşaat sektörlerinde çalışanlar kış mevsiminde işsiz kalır. yaygın işsizlik türlerinden biridir. Gönüllü ve Gönülsüz İşsizlik:Bir ekonomide çalışmayanların bir kısmı gönüllü olarak işsizdirler. Bunlar iş beğenmez, ücreti düşük bulurlar ve aradığını bulamazlar. Gönülsüz işsiz ise piyasa koşullarını kabul etmesine rağmen iş bulamazlar.

Konjonktürel İşsizlik: Ekonomideki konjonktüre bağlı olarak kendini gösteren işsizlik türüdür. Ekonominin durgunluk dönemlerinde işsizlik artmakta ve genişleme dönemlerinde ise azalmaktadır. Konjonktürün genişleme döneminde mallara olan yurtiçi ve yurtdışı talep artmakta ve üretim çoğalmaktadır. Buna paralel olarak da istihdam genişlemesi yaşanmaktadır.

Doğal İşsizlik :Doğal İşsizlik = Friksiyonel işsizlik + Yapısal işsizlik toplamıdır. Doğal işsizlik oranı gelişmiş ülkeler bakımından %3, gelişmekte olan ülkeler bakımından %6 civarındadır. Türkiye ekonomisi için %6’lık bir işsizlik oranı doğal olup %6’nın üzerindeki işsizlik oranları ekonomi için hastalık belirtisidir. Bir ekonomide mevcut doğal işsizlikle mücadele için: Yapısal politikalar Nüfus artışını frenlemek Yatırımları özendirmek Mesleki eğitim hızlandırılması gibi önlemler gerekir.