NİŞANTAŞI SMYO SAĞLIKTA KALİTE AKREDİTASYON DERS NOTU ARALIK 2015 ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ NİŞANTAŞI SMYO SAĞLIKTA KALİTE AKREDİTASYON DERS NOTU ARALIK 2015

Çalışan Sağlığını Tanımlayalım; Çalışanların; Fiziki, ruhsal ve sosyal durumlarının en üst düzeye taşınması, Sağlıklarına gelebilecek zararların en aza indirilmesi için korunma yöntemlerinin uygulanması, Kişinin işe ve işin kişiye uygunluğudur. World Health Organization. ( Dünya Sağlık Örgütü-DSÖ )

Meslek Hastalığını Tanımlayalım; Sigortalının; Çalıştırıldığı işin niteliğine göre Tekrarlanan bir sebeple veya İşin yürütüm şartları yüzünden uğradığı, geçici veya sürekli hastalık, sakatlık ya da ruhi arıza halleridir. TC Sosyal Güvenlik Kurumu

İŞ KAZASI NEDİR? Bir işin yürütümü sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedence veya ruhça arızaya uğratan olaya İş kazası denir

Olayın “İŞ KAZASI” sayılabilmesi için gerekli durumlar Kazanın; Sigortalı işyerinde bulunduğu sırada, İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, İşveren tarafından görevle başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, Sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında gerçekleşmesi.

TÜRKİYE’DE SAĞLIK KURUMLARINDA…. Hastane çalışanları için kesici delici alet yaralanmalarının ve diğer küçük iş kazalarının yetersiz rapor edildiği bilinmektedir. Bildirim mekanizması oluşmuş ender hastanelerde de; yaralanmaların %60 kadarının rapor edilmediği saptanmıştır. Çalışan güvenliği kavramı konusunda farkındalık yetersizdir. Çalışan Güvenliği ile ilgili amacın doğru algılanması gerekmektedir.

Sağlık Sektöründe “ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ” faaliyetlerinde Amaç Tüm kurum personelinin (hizmet satın alımı ile çalışanlar dahil) Çalışma ortamları ve yaptıkları işlerden dolayı karşılaşabilecekleri tehlikeleri tanımlamak , risk değerlendirmesi yapmak ve koruyucu önlemler almak esasına dayanır.

WHO ya göre çalışan güvenliğini tehdit eden riskler nelerdir? FİZİKSEL RİSKLER ( Gürültü,Titreşim,Aydınlatma,Termal Konfor,Havalandırma,Radyasyon,Basınç Değişimleri BİYOLOJİK RİSKLER ( Tıbbi atıklar,bakteri,virüsler,vektörler) KİMYASAL RİSKLER ( Gaz,buhar,toz,duman,kimyasal sıvılar vb) ERGONOMİK RİSKLER( Sandalye,masa,klavye ,Mouse ) PSİKOSOSYAL RİSKLER ( Fiziksel-sözel şiddet,taciz,stres,mobbing) YANICI PATLAYICI TEHLİKELERDEN KAYNAKLANAN RİSKLER ELEKTRİKSEL RİSKLER

TÜM BU RİSKLERİN YARATACAĞI SORUNLARI ÖNLEYEBİLMEK İÇİN RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ YASAL OLARAK ZORUNLU HALE GETİRİLMİŞTİR! 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ KANUNU ile…

Sağlık Çalışanlarında RİSK DEĞERLENDİRMESİ 5 adımda yapılabilir. Tehlikelerin tanımlanması Risklerin değerlendirilmesi Önlemlerin belirlenmesi (İşleyiş ve Yasal zorunluluklar) Önlemlerin uygulanması İzleme ve gözden geçirme (Çalışan Güvenliği vizitleri)

Sağlık kurumlarında; Çalışan Güvenliği Ekibi kurulmalı, Faaliyetlerin Planlanması yolu ile Çalışan Güvenliği Kültürü oluşturulmalı, Çalışanlar işe başlarken; İşe giriş muayeneleri yapmalı, Çalışanlara ait veriler; kişisel sağlık kartları ile kayıt altına alınarak takip edilmeli, Riskli alan çalışanlarına periyodik sağlık taramaları yapılması gerekir.

Çalışan güvenliği için bir raporlama sistemi geliştirilmeli, “İş kazası bildirimi” prosedürü hazırlanarak hastane içinde veri toplanması sağlanmalı, Toplanan iş kazası bildirimleri düzenli olarak gözden geçirilerek; işyerinde koruyucu önleyici tedbirler alınmalı ve kurumsal düzenlemeler yapılmalı, Ulusal raporlama çabalarına katkıda bulunulmalıdır.

ÇALIŞANLARIN GÜVENLİĞİNİ DÜZENLEYEN YASA, STANDARTLAR/4857 sayılı İŞ KANUNU İş Kanununun 5.bölüm 77. maddesinde; İşverenler iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için; her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, İşçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler denmektedir.

Bu yasa kapsamında çıkarılan YÖNETMELİKLER İş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği İş ekipmanları kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği İş yeri, bina ve eklerinde alınacak sağlık ve güvenlik önlemlerine ilişkin yönetmelik Tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliği Tehlikeli atık yönetmeliği Radyasyon güvenliği yönetmeliği Biyolojik etkenlere maruziyet risklerinin önlenmesi hakkında yönetmelik

Bu yasa kapsamında çıkarılan YÖNETMELİKLER _2 Ekranlı araçlarla çalışmalarda sağlık ve güvenlik hakkında yönetmelik İş kanununa ilişkin çalışma süreleri yönetmeliği Geçici ve belirli süreli işlerde iş sağlığı ve güvenliği hakkında y. Kişisel koruyucu önlemlerin işyerinde kullanılması hakkında y. Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esasları hakkında y. Gebe ve emziren kadınların çalıştırılma şartıyla emzirme ve çocuk bakım yurtlarına ait y. Gürültü yönetmeliği

07.04.2004 Tarihli Resmi Gazete

İşverenin Yükümlülükleri Madde 4 — İşverenler, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının tesis edilmesi için gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler. Bu amaçla, işverenler; Çalışanları yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, Onların karşı karşıya bulundukları mesleki riskler ve bunlarla ilgili alınması gerekli tedbirler konusunda işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği eğitim programlarını hazırlamak, Eğitimlerin düzenlenmesini, çalışanların bu programlara katılmasını sağlamak ve verilecek eğitim için uygun yer, araç ve gereç temin etmekle yükümlüdürler.

Çalışanın Yükümlülükleri Madde 5 — Çalışanlar; Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının tesisi için işyerinde düzenlenecek olan iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine katılmak ve Bu konudaki talimat ve prosedürlere uymakla yükümlüdürler.

Sağlik Sektöründe Iş Kazalarina Göre Risk Grupları Hemşireler Hekimler Temizlik Görevlileri Teknik Personel Diğer Sağlık Çalışanları

Mola 5 dk

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİNİ TEHDİT EDEN ANA UNSURLAR Radyasyon kaynaklı risk unsurları Gürültü Travma Tehlikeli atıklar Kanserojen mutojen maddeler (Sitotoksik ajanlar) Tıbbi atıklar (enfekte ve biyolojik atıklar) Enfeksiyon bulaşma riski Allerjen maddeler Tesis kaynaklı risk unsurları Donanım, elektrik ve elektronik cihazlar Laboratuar kaynaklı risk unsurları

I- RADYASYON KAYNAĞI BULUNAN ÜNİTELER Radyoloji ünitesi Angio Skopi Endoskopi Nükleer tıp Hasta yatak başı çekimleri

II-GÜRÜLTÜ Hastaneler oldukça gürültülü ortamlardır. (Özellikle cihazların çok olduğu laboratuar ortamları,yoğun bakım üniteleri ) Kullanılan koruyucu ekipmanın etkinliği odyometrik testlerle kontrol edilmelidir. 0 db İnsanın duyabildiği en düşük ses şiddeti 30 db Fısıltı ile konuşma 60 db Normal konuşma veya daktilo sesi 90 db Kamyon sesi veya çim biçme makinesi sesi 100 db Asfalt delme makinesi 115 db Konser veya barlarda yüksek sesli müzik 140 db Jet uçağı sesi Genel olarak 85 db üzerindeki sesin kulağa zararlı olacağı kabul edilir.

Psikososyal riskler*MOBBİNG Latince’de kararsız kalabalık, şiddete yönelmiş topluluk anlamındadır İngilizce’de “mob” fiili, bir yerde toplanmak, saldırmak ve rahatsız etmektir. Türkçe’de ise duygusal linç, psikolojik terör, işyerinde zorbalık, psikolojik taciz, duygusal taciz, duygusal saldırı, yıldırma şeklinde tanımlanmaktadır

III-TRAVMA/Psikososyal riskler Tüm çalışanlar risk altındadır Çalışma saatleri, süreleri (yetersiz personel sayısına rağmen artmış olan iş yükü) Çalışma ortamı (eksik malzeme, bozuk cihazlar ile çalışmak zorunda kalma vb.) Tükenmişlik sendromu Ağır yük kaldırma Fiziksel şiddet

Çalışma yaşamında stres kaynakları; PSİKOSOSYAL RİSKLER Aşırı iş yükü, İşin sıkıcı olması, Ücret yetersizliği, Yükselme olanağının bulunmaması, Çalışma koşullarında yetersizlikler, Karara katılamama Değerlendirmede adaletsizlik, Zaman baskısı, Araç gereç yetersizliği, İş ortamında huzursuzluk, İşyerinde dedikodu, İş gerekleri ile kişilik uyumsuzluğu, Statü düşüklüğü

MOBBİNG TE Amaç; Bir işyerindeki kişi ya da kişiler üzerinde sistematik baskı yaratarak, ahlak dışı yaklaşımlarla (yersiz suçlamalar, aşağılamalar) performanslarını ve dayanma güçlerini yok ederek, işten ayrılmaya zorlamak İş yaşamından dışlamak için psikolojik taciz, kötü davranış, uygun olmayan görev ve adaletsiz maaş yöntemini kullanmak.

IV-TEHLİKELİ ATIKLAR Sıkça karşılaşılanlar; Sitotoksik ajan (kemoteropotikler) İzopropil alkol (el dezenfektanları) Etilen oksit, Gluteraldehid (Sterilizasyon) Formaldehit, Ksilen, Formikasit, Asetik asit (patoloji) Sodyum hipoklorit (çamaşır suyu) İyodofor içeren sl.….

TEHLİKELİ ATIK RİSK ALANLARI Onkoloji tedavisi yapılan birimler Sterilizasyon çalışanları Patoloji çalışanları Radyoloji ünitesi çalışanları Laboratuar çalışanları Temizlik personeli TÜM SAĞLIK ÇALIŞANLARININ RİSK ALTINDA OLDUĞU UNUTULMAMALIDIR

VI- TIBBİ ATIKLAR Tıbbi atık nedir?( Bkz EK_) Uluslararası Biyotehlike Amblemi Tıbbi atıklar Madde 13- EK-2’de C, D ve E grupları altında yer alan tıbbi atıklar, başta doktor, hemşire, ebe, veteriner, diş hekimi, laboratuvar teknik elemanı olmak üzere ilgili sağlık personeli tarafından oluşumları sırasında kaynağında diğer atıklar ile karıştırılmadan ayrı olarak biriktirilir. Toplama ekipmanı, atığın niteliğine uygun ve atığın oluştuğu kaynağa en yakın noktada bulunur. Tıbbi atıklar hiçbir suretle evsel atıklar, ambalaj atıkları ve tehlikeli atıklar ile karıştırılmaz.

EK_2

VII- ENFEKSİYON RİSKİ Kan ve diğer vücut sıvıları yolu ile bulaşan patojenler Kan ve diğer vücut sıvıları Salya, Vajinal sekresyon, Serebrospinal sıvı, Sinovial sıvı, Perikardial sıvı, Pleural sıvı, Amnion sıvısı Ter İdrar Balgam vb. Hangi biyolojik etkenler sıklıkla karşımız çıkar?Önem sırasına göre: HIV Hepatit B Hepatit C Hepatit A Stafilokok ve Streptokok enf. Shigella ve Salmonella enf. Pnömoni Sifilis Kızamık

AŞILAR ve TARAMALAR Hepatit B Tetanos / Difteri Grip Aşısı PPD ve akciğer film taraması (Gereken durumlarda) Erişkin aşı programı çerçevesinde riskli hastalığı bulunan yada immünsupresif çalışanlara özel aşılar

İMMÜNSUPRESİF ÇALIŞAN İÇİN AŞI PROGRAMI” Çerçevesinde Astım, diyabet, kronik kalp hastalığı vb. hastalığı olan ya da asplenik çalışanlar için Pnömokok aşısı planlanır Asplenik personele Meningokok ve Act-Hib aşısı uygulanır. Asplenik? Dalak, kapsüllü bakterilerden vücudu koruyan bir organdır. (Spleno:Dalağa ait olan )

LATEKS ALLERJİLERİ Diğer lastik ürünler 19- Üriner kateterler 18-   Diğer lastik ürünler 19- Üriner kateterler 18- Kolostomi torbaları 17- Elastik bant ve kafflar 16- Bandajlar 15- 5% Yüz maskeleri 14- Silgiler 13- Doğum kontrol gereçleri 12- Prezervatifler 11- Süspansiyonlar 10- Sütyenler 9- Kemerler 8- Diş tespit lastiği 7- Biberon emzikleri 6- Köpük yastıklar 5- 10% Lastik bantlar , toplar 4- Sıcak su küvetleri 3- 40% Lastik Eldivenler 2- Balonlar 1- LATEKS ALLERJİLERİ

SKS VERSİYON _V e göre SKS-Hastane hedeflerinden birisi Sağlıklı Çalışma Yaşamıdır: Sağlık çalışanları için ideal ve güvenli bir çalışma ortamı ve altyapısının sağlanmasıdır KKY07 Çekirdek Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Komitesi bulunmalıdır. 50

Bölüm Sağlıklı Çalışma Yaşamı HSÇ01 Opsiyonel İnsan kaynaklarının planlanması, çalışanların ve çalışma yaşamının geliştirilmesi amaçlarına yönelik gereklilikleri yerine getirecek bir yönetim yapısı oluşturulmalıdır. HSÇ02 Hastanenin insan kaynakları ihtiyaçları doğrultusunda, personel temin planı oluşturulmalıdır. 10 HSÇ03 Personel istihdamına yönelik süreçler tanımlanmalıdır. 10 HSÇ04 Opsiyonel Çalışanların görevlerine ilişkin performans kriterleri belirlenmelidir. Puansız HSÇ05 Hastane, sağlıklı bir çalışma yaşamının sağlanması için yıllık hedeflerini belirlemelidir. 10 HSÇ06 Çekirdek Çalışanların sağlığını ve güvenliğini tehdit eden unsurlara yönelik düzenleme bulunmalıdır. 50 HSÇ07 Çekirdek Çalışanların sağlık taramaları yapılmalıdır. 50

HSÇ08 Çekirdek Çalışanlar tarafından kişisel koruyucu ekipman kullanılmalıdır. 50 HSÇ09 Çalışma ortamlarının ve çalışma yaşamının geliştirilmesi için gerekli fiziki ve sosyal imkânlar sağlanmalı, çalışanın iş yaşamı ile ilgili bireysel ihtiyaçları karşılanmalıdır.30 HSÇ10 Hastanede engelli ve kronik hastalığı olan personele yönelik düzenlemeler yapılmalıdır. 30 HSÇ11 Çalışanların görüş, öneri ve şikayetleri alınmalı ve değerlendirilmelidir. 30 HSÇ12 Çalışan memnuniyet anketleri uygulanmalıdır. 30 SRG09 Çekirdek Çalışanların radyasyondan korunmasına yönelik tedbirler alınmalıdır. SAS12 Çekirdek Acil serviste hasta ve çalışanların can ve mal güvenliği sağlanmalıdır.

KKY07 Çekirdek Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Komitesi bulunmalıdır KKY07.02 Komitenin görev alanı tanımlanmalıdır. Komitenin görev alanı aşağıdaki konuları içermelidir: Çalışanların zarar görme risklerinin azaltılması Riskli alanlarda çalışanlara yönelik gerekli önlemlerin alınması Fiziksel şiddete maruz kalınma risklerinin azaltılması Kesici delici alet yaralanmasına yönelik risklerin azaltılması Kan ve vücut sıvılarıyla bulaşma risklerinin azaltılması Sağlık tarama programının hazırlanması, takibi gibi Komite yılda en az 4 defa ve gerektiğinde toplanır