TEHLİKELİ MADDELER EĞİTİMİ DANGEROUS GOODS TRAINING 2011

İÇERİK Tanım Amaç Önem Tehlikeli Maddelerin Havayolu ile Taşıma Gereklilikleri Sorumluluklar Tehlikeli Madde Limitleri Ülke ve Taşıyıcı Varyasyonları Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması Tehlikeli Maddelerin Listesi Paketleme İşaretleme Etiketleme Overpack Radyoaktif Maddeler Yükleme Acil Durum (Emergency) Prosedürleri

PAKET KULLANIM İŞARETLEMELERİ Tehlikeli madde içeren her paketin dış yüzeyinde kalıcı ve okunur bir şekilde uygun işaretlemeler yapılmalıdır.

a) İçeriğin uygun gönderi adı (proper shipping name) ÖRNEK; CARTRIDGES, POWER DEVICE UN 0323 * işareti varsa maddenin teknik adı Environmentally hazardous substance solid n.o.s (doğru teknik isim) UN 3077 UN / ID kodları ile birlikte UN / ID numarası UN 0323 (UN →UN kodu 0323 →UN numarası

PSN ve UN

b) Gönderici ve alıcının tam adı ve adresi Shipper: (Gönderici) ………………….. Consignee: (Alıcı) ……………………

c) 1. Sınıf patlayıcılar için patlayıcının net miktarı ve paketin brüt ağırlığı yazılmalıdır. (TNT, dinamit)

d) Gönderi birden fazla paket içeriyor ise; Sınıf 2,3,4,5,6,8 maddelerini içeren her paket üzerine UN numarası ve uygun gönderi adı (Proper shipping name) nın yanına net miktarı yazılmalıdır.

e) Kuru buz içeren her paket üzerine kuru buzun net ağırlığı yazılmalıdır.

f) Bölüm 6.2 bulaşıcı maddeler için gönderiden sorumlu kişinin adı ve telefon numarası yazılmalıdır.

g) 2. sınıf soğutulup sıvılaştırılmış gazlar, paketin dik pozisyonu, ok işaretleri veya “DİK TUTUN” etiketleri ile gösterilmelidir. “KEEP UPRIGHT” 120° lik açılarla (silindir paketler için) yer alacak şekilde paket çevresine veya paketin her bir yüzüne yazılmalıdır. Ayrıca “DO NOT DROP – HANDLE WITH CARE” (düşürmeyiniz – özen gösteriniz) ifadeleri açıkça yazılmalıdır.

h) UN 3373 içeren paketlere “BIOLOGICAL SUNSTANCE CATEGORY B” yazılmalıdır. Biyolojik madde net miktarı yazılmaz ancak yanında kurubuz kullanılıyorsa kurubuzun net miktarı yazılmalıdır.

i) A144 provizosuna göre, içinde kimyasal oksijen jeneratörü olan Koruyucu Solunum Cihazı (PBE) taşınıyorsa paket üzerinde PSN’in yanına “Air Crew Protective Breathing Equipment (smooke hood) in accordance with special Provision A144” ifadesi yazılmalıdır.

j) Çevreye zarar veren madde paketleri üzerinde 7.1.6.3’de istenen işaretleme yer almalıdır.

UN3077 ve UN3082 olarak tanımlanmış UN Model Regulations 2. 9 UN3077 ve UN3082 olarak tanımlanmış UN Model Regulations 2.9.3 şartlarına uyan çevreye zarar veren tehlikeli maddeleri veya karışımlarını içeren paketler üzerine IATA DGR 2010 FIGURE 7.1.A’da gösterilen “Environmentally Hazardous Substance Mark” işareti konulmalıdır.

ETİKETLEME KURALLARI Etiketleme konusunda Gönderici ve Taşıyıcı Sorumluluğu şu şekildedir

Gönderici Sorumluluğu Paket veya overpack üzerindeki ilgisiz etiketlerin çıkarılması veya silinmesi Doğru özellikte ve kalıcı etiketlerin kullanılması Gerekli bilgilerin, her bir etiket üzerine kalıcı bir şekilde yazılması Etiket veya etiketlerin doğru yerlerde sağlam bulundurulması Paket veya overpack taşımaya sunulduğunda etiketlemenin tam ve doğruluğundan emin olunması Kullanılacak etiketlerin taşıma şartlarına dayanıklı, yeterli kalıcılıkta, görünür ve okunur olması.

TAŞIYICI SORUMLULUĞU Taşıyıcı kabulden sonraki süreçlerde, etiketlerin düşenlerini yerine yapıştırmak ve tanınmaz halde olanları yenilemek ile yükümlüdür.

ETİKET TİPLERİ Risk Etiketleri Handling Etiketleri

Risk Etiketleri 45° lik açıları olan eşkenar dörtgen şeklindedirler. Riski açıklayan kelimeler dörtgenin alt bölümünde yeralır. (bulaşıcı maddeler ve radyoaktifler hariç ülke ve taşıyıcı şartı yoksa bu kelimeler yazılmayabilir. )

RİSK ETİKETLERİ

Risk Etiketleri Bazı maddeler asıl riskleri ile beraber yan riske sahip ise; taşıdığı her risk için ilgili sınıf veya bölüm numarasını taşıyan en az bir adet (radyoaktifler için 2 adet) etiket paket üzerine yapıştırılmalıdır.

Handling Etiketleri Risk etiketlerine ilaveten tehlikeli madde paketlerinin uygun handling’i ve depolanmasında bilgi vermek amacı ile kullanılan etiketlerdir.

Handling Etiketleri

Manyetik materyal etiketi IMP (International Message Procedure) kodu: MAG Bu etiket, mıknatıs gibi manyetik madde içeren paketler üzerine 9.sınıf etiketi yerine yapıştırılır.

Kargo Uçağı Etiketi IMP Kodu: CAO Paketin kargo uçağında taşınmasının zorunlu olduğunu gösterir. Risk etiketlerinin yanında ve aynı yüzde görülmelidir. 31 Aralık 2012 tarihine kadar her iki etiket kullanılacak. 01 Ocak 2013 tarihinden itibaren CARGO AIRCRAFT ONLY etiketi zorunlu olacak.

Yön Bildiren Etiketler Sıvı içeren birleşik paketler ve bu paket veya overpack üzerine yapıştırılır. Paket üzerine karşılıklı yüzlerde olmak kaydı ile en az 2 adet yapıştırılır.

Soğutularak sıvılaştırılmış gazların etiketi IMP kodu: RCI 2.2 bölümünde yeralan soğutularak sıvılaştırılmış gazları içeren paketler üzerinde risk etiketinin yanında bulunmalıdır.

Isıdan uzak tutun etiketi Bölüm 4.1 in kendiliğinden reaksiyon veren (self-reactive) maddeleri veya bölüm 5.2 organik peroksitleri içeren paketler üzerinde risk etiketlerinin yanında kullanılır.

Lityum pili/bataryası etiketi Lityum bataryası olduğunun belirlenmesi için kullanılan etikettir. Lithium ion Battery veya Lithium Metal Battery Her ikisi de var ise “lithium metal and lithium ion batteries” yazılmalıdır.

DİKKAT EDİLECEK DURUMLAR Etiketler okunur görünür olmalı Başka bir etiket tarafından kapatılmamalı. Silindir şeklindeki paketlerde etiketler üst üste gelmemeli. Etiketler yapıştırıldıkları paket zemini ile kontras renklerde olmalıdır. Değillerse kenarlarından çerçeve yapılmalıdır.

Aynı etiket paketin farklı iki yüzünde birden bulunmamalıdır. Etiket yapışmıyorsa sağlam bir şekilde asılmalıdır. Kargo uçağında taşınması zorunlu olan kargolar için “Cargo Aircraft Only” etiketi, risk etiketi ile aynı yüzde ve onun yanına yapıştırılmalıdır.

“This Way Up” etiketi karşılıklı olmak üzere en az iki adet olmalı ve oklar aynı yönü göstermeli. Bu etiket iç kaplarda 120 ml veya daha az sıvı ya da ilk kapta 50 ml veya altında bulaşıcı madde olduğunda ve radyoaktif madde taşınması hariç tüm sıvı tehlikeli madde içeren birleşik kaplar ve overpack ler için zorunludur.

“overpack” içinde yer alan paketlerin üzerindeki etiketler açıkça görünür olmalı veya iç paketlerde gereken tüm etiketler aynen overpack üzerine tekrar yansıtılmalıdır. İç paketlerin görünür olmadığı overpacklerde aynı sınıftaki veya bölümdeki maddeler için bir adet etiket kullanımı yeterlidir.

AÇIK OVERPACK ve KAPALI OVERPACK

Paket ölçüleri yeterli olduğunda etiketler uygun gönderi adıyla aynı yüzde ve yan yana olmalıdır. Yan riski gösteren etiketler asıl riskin yanında yer almalıdır. Etiketler gönderici ve alıcı adı ve adresinin yanına yapıştırılabilir.