TORAKSIN RADYOLOJİK ANATOMİSİ Prof. Dr. Hayati BİLGİÇ 2008
TORAKSIN RADYOLOJİK ANATOMİSİ Loyola University Chicao
TORAKSIN RADYOLOJİK ANATOMİSİ
Bütün hastalarda daima önce arka-ön akciğer (postero-anterior) grafisi ve gerekirse ilave olarak sol yan akciğer grafisi çekilir. Arka-ön projeksiyonda çekilen akciğer grafisinde x-ışınları sırt bölgesinden vücuda girer, ön kısımdan çıkarak filme gelir (kaset yada film önde yer alır). Sol yan grafide ise x-ışınları vücudun sağ tarafından girip sol yandan çıkar ve filme gelir.
Filmlerin Değerlendirilmesi: 1.Film doğru dozda çekilmiş mi? 2.Hastanın duruşu doğru mu? 3.Hasta yeterli inspirium yapmış mı?
Bu film santral pozisyonda mı çekilmiştir? Bunu nasıl saptarız? Bu niçin önemlidir?
Bu film santral pozisyonda mı çekilmiştir?
Doğru bir duruşta her iki klavikula ucunun orta hattaki spinöz çıkıntılara uzaklıkları eşit izleniyor.
a’da normal pozisyonda her iki akciğer dokusunun opasifikasyonunun aynı olduğuna b’de sola rotasyone durumda sol akciğer dokusunun; c’de sağa rotasyone durumda sağ akciğer dokusunun daha opak izlendiğine dikkat ediniz. Ayrıca klavikula uçlarının orta hatta uzaklıkları da eşit değil.
İlk torasik vertebrayı nasıl tanımlar sınız?
Bu film bir PA yada AP görünüm müdür? Bunu söyleyebilir miyiz?
PA bir görünümü yorumlarken nelere önem verilmelidir?
a’da normal pozisyonda skapulalar akciğer alanları dışında iken sağ akciğer periferinde izlenen lezyonun b’de scapulaya ait opasite tarafından gizlenip izlenemediğine dikkat ediniz.
Bu film bir PA yada AP görünüm müdür? Bunu söyleyebilir miyiz?
AP bir görünümü yorumlarken nelere önem verilmelidir?
Bu film normal dozda çekilmiş bir film midir? Bu dozu nasıl değerlendiririz?
Bu doz uygun bir doz mudur?
a’da normal dozda çekilen bir filmde rahat izlenebilen sağ akciğerdeki lezyonun b’de sert çekilen bir filmde çok zor seçilebildiğine c’de ise yumuşak çekilen bir filmde bronkovasküler yapıların daha da belirginleştiğine dikkat ediniz.
Bu hasta tam bir inspirasyon yapmış mıdır?
Eğer hasta tam bir inspirasyon yapmazsa hangi problemlerle karşılaşılır?
Yeterli bir inspiriumda diyafragmaların (kırmızı hatlar ile gösterilen bölümler) 5-6. ön kostalar (sol akciğerde gösterilmiştir) ; 10-11. arka kostalar (sağ akciğerde gösterilmiştir) düzeyinde oluşuna dikkat ediniz.
AKCİĞER GRAFİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ AKCİĞERLERLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ a. Dansitede artma Konsolidasyon Atelektazi Nodül, kitle Kist, kavite İntertisiyel hastalık b. Dansitede azalma Hava hapsi Pnömotoraks Oligemi
AKCİĞER HASTALIKLARINDA TEMEL RADYOLOJİK GÖRÜNÜMLER a. Opasite X-ışınlarının çevre akciğer dokusuna göre daha fazla tutulması Bir bölgenin çevresine göre daha beyaz görünmesi (radyoopasite, dansite) b. Lüsensi Bir oluşumun çevresindeki absorbe edicilere göre x-ışınlarını daha az olarak absorbe etmesi sonucu oluşur Sınırlı bir alanın çevresine göre daha siyah görülmesidir
AKCİĞER HASTALIKLARINDA TEMEL RADYOLOJİK GÖRÜNÜMLER c. Konsolidasyon Homojen Belli bir şekli olmayan İçinde hava-bronkogramı bulunabilen Keskin sınırlı olmayan, hacim kaybı göstermeyen opasifikasyon Ödem: Hidrostatik, kapiller (leak) sızıntı (ARDS) Enfeksiyon: Pnömoni Kanama ve vaskülit: Travma, kanama diyatezi, Goodpasture’s sendromu, Wegener’s granülomatozisi, hemosiderozis Kronik interstisiyel akciğer hastalığı: Bronşiolitis obliterans-organize pnömoni, pulmoner alveolar proteinozis, eozinofilik pnömoniler Malign tümörler: Bronşioloalveolar kansinom, lenfoma Aspirasyon: Lipid pnömonisi, boğulma
AKCİĞER HASTALIKLARINDA TEMEL RADYOLOJİK GÖRÜNÜMLER d. Hava bronkogramı İçinde hava bulunmadığı için dansitesi artmış akciğer parankimi içinde hava ile dolu bronş veya bronşiollerin dallanma gösteren lüsensiler oluşturmaları e. Atelektaziler Tüm akciğerde veya akciğerin bir kısmında hacim kaybı (kollaps= hacim kaybı) 1. Obstrüktif atelektazi (rezorptif ): Bronş içi veya bronş dışı nedenlerle olabilir 2. Pasif atelektazi (kompresif): Pnömotoraks, plevral effüzyon,bül, kitle 3. Skartrizasyon atelektazisi: Enfeksiyon (tb, fungal), radyoterapi, sarkoidozis, interstisiyel fibrozis 4. Adezif atelektazi: ARDS, hiyalen membran hastalığı
AKCİĞER HASTALIKLARINDA TEMEL RADYOLOJİK GÖRÜNÜMLER f. Nodül-Kitle İyi sınırlı yuvarlak opasitelerdir. Nodül < 3 cm, kitle >3 cm Soliter pulmoner nodülün % 95 nedeni: Malign tümörler: Primer veya metastatik Granülomlar: Tüberküloz veya fungal Benign tümörler: Hamartomlar
AKCİĞER HASTALIKLARINDA TEMEL RADYOLOJİK GÖRÜNÜMLER g. Kist İnce duvarlı (>3 mm) İyi sınırlı Hava ile çevrili İçinde sıvı mevcuttur h. Kavite Konsolidasyon, kitle veya nodül içinde radyolüsen alan. Lezyonun nekrotik kısmının bronşial sistem içine dökülmesi ve yerine hava dolması ile oluşur. Genellikle duvarı 3 mm’den kalındır.
AKCİĞER HASTALIKLARINDA TEMEL RADYOLOJİK GÖRÜNÜMLER Kistler ve Kaviteler Konjenital Enfeksiyon: pnömotosel, pyojenik abse, tüberküloz, fungal enfeksiyon, septik enfarktlar Vaskülit Romatoid nodüller Malignansiler: Primer veya metastatik tümörler, squamöz hücreli kanser, sarkomlar Posttravmatik pnömotosel Amfizem-bül Bronşiektazi Diffüz interstisiyel akciğer hastalığı
AKCİĞER HASTALIKLARINDA TEMEL RADYOLOJİK GÖRÜNÜMLER ı. Tek taraflı hiperlüsen akciğer Havayolları obstrüksiyonu: Büyük hava yolları: astma, mukus tıkacı, yabancı cisim Küçük hava yolları: Swyer-James sendromu, (bronşiolitis obliterans) Kompansatris: lobektomi veya lober kollaps sonrası Amfizem, bül, hava kisti Konjenital: Hipogenetik akciğer sendromu, konjenital lober amfizem Vasküler (oligemi): Pulmoner emboli, pulmoner arter stenozu Göğüs duvarı anormallikleri: Mastektomi, Poland’s sendromu (konjenital pektoral kas yokluğu) Plevral: Pnömotoraks
AKCİĞER HASTALIKLARINDA TEMEL RADYOLOJİK GÖRÜNÜMLER i. Plevral hastalık Plevral efüzyonlar Ampiyem Pnömotoraks Fokal plevral hastalık Yaygın plevral hastalık
AKCİĞER HASTALIKLARINDA TEMEL RADYOLOJİK GÖRÜNÜMLER j. İnterstisiyel akciğer hastalığı İnterstisiyel hastalıklarda görülen değişiklikler Lineer veya retiküler opasiteler Nodüller ve nodüler opasiteler Buzlu cam dansitesi Balpeteği (fibrozis bulgusu)
TORAKSIN BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİK DEĞERLENDİRİLMESİ Prof. Dr. Hayati BİLGİÇ 2008