Dr. Meltem GÖKDAĞ BALTAOĞLU İşbirlikli Öğrenme Dr. Meltem GÖKDAĞ BALTAOĞLU

İşbirlikli Öğrenme Nedir? Öğrencilerin ortak bir amaç doğrultusunda küçük gruplar halinde birbirinin öğrenmesine yardım ederek çalışmasıdır.

değildir! Her grup çalışması işbirlikli öğrenme (Örneğin öğrencilerin yetenek ya da başarı durumlarına göre gruplanması işbirlikli öğrenme değildir.)

Bir grup çalışmasının İşbirlikli öğrenme olabilmesi için gruptaki öğrencilerden beklenen, hem kendilerinin hem de diğerlerinin öğrenmesini en üst düzeye çıkarmaya çalışmalarıdır.

Bir başka değişle; Gruptaki her üye gruptaki diğer üyeler başarmadan kendisinin de başaramayacağını bilir ve bu nedenle diğer arkadaşlarının öğrenmesine yardımcı olur.

İşbirliği için öğrencilerin birbiri ile etkileşerek birbirine yardımcı olması ve ortak bir ürün ortaya koyması esastır.

İşbirlikli öğrenme; Öğrencilerin daha hızlı veya daha çabuk soru sorması değildir. Yalnızca bir öğrencinin bir problemi çözdüğü ve diğer öğrencilerin ondan kopya çektiği bir ödevi onlara paylaştırmak değildir. Bir kişinin tüm işi yapmasına rağmen, herkesin grup ürününde aynı puanı alması değildir. Daha az ders yapmak isteyen öğretmenler için bir kaçış yolu değildir (Symser, 1999).

İşbirlikli Öğrenmenin Avantajları 1) İşbirlikli öğrenmenin bilişsel ve duyuşsal öğrenme ürünleri üzerinde -başka yöntemlere göre- daha olumlu etkilerinin olduğu araştırmalarla kanıtlanmıştır.

İşbirlikli Öğrenmenin Avantajları 2) İşbirlikli öğrenme akademik başarıyı artırmakla kalmamakta; öğrencinin kendisine olan güveni, konu alanına ilişkin tutum ve ilgi gibi özelliklerini de artırmaktadır. Dolayısıyla eğitimde ihmal edilmiş olan ve başka yöntemlerle gerçekleştirilmesi çok güç ya da olanaksız olan duyuşsal özelliklerin öğretilmesi sorununa çözüm getirmektedir.

İşbirlikli Öğrenmenin Avantajları 3) Öğrenciler işbirlikli öğrenme gruplarında geçirdikleri yaşantılar sayesinde grup içinde çalışma vb. beceriler kazanarak, gelecekteki iş ve aile yaşamına hazırlanmaktadır. Bu da eğitimin “öğrencileri yaşama hazırlama” işlevine katkı getirmektedir.

İşbirlikli Öğrenmenin Avantajları 4) İşbirlikli öğrenme öğrencilerin derse katılımını artırarak; dolayısıyla sınıftaki disiplin sorunlarını azaltarak vb. öğretmenin yükünü hafifletmektedir.

İşbirlikli Öğrenmenin Avantajları 5) Grup çalışması sırasında her bir üyenin öğrenmesi sağlanmaya çalışıldığından bir anlamda öğretim bireyselleştirilmiş olmaktadır.

İşbirlikli Öğrenmenin Avantajları 6) İşbirlikli öğrenmenin maliyeti düşüktür.

İşbirliğini Engelleyen Durumlar

Hazıra Konma Etkisi Genellikle gruba verilen sorumluluk bir ya da birkaç kişi tarafından üstlenilir. Her grup üyesi işin kendi payına düşen kısmını yapmaz ya da grup ürününe eşit katkıda bulunmaz. Buna karşılık hak etmediği halde bundan da önemlisi öğrenmediği halde grup başarısına ortak olur.

Sömürülme Etkisi Gruptaki bazı üyelerin hazıra konacağını fark eden üyelerin bunu önlemek için çabalarını azaltmalarıdır.

Zenginin Daha da Zenginleşmesi Durumu daha iyi olan öğrencilerin liderlik ve benzeri rolleri alarak yapılan işten daha fazla yarar sağladığı durumlarda ortaya çıkar.

Sorumluluğun Karışması Bir grupta daha iyi durumda olan öğrencilerin, kötü durumda olan öğrencilerin önerilerine ve açıklamalarına değer vermemesi onları görmezden gelmesi durumudur.

Özetle; İşbirlikli öğrenme öğrencileri gruplara ayırıp birlikte çalışmalarını söylemekle gerçekleşmez.

Ya da; Öğrencilere grup ödevi yaptırmak ve birbiriyle tartışması birbirine yardımcı olması da işbirlikli öğrenme değildir.

İşbirliği İçin Gerekli Koşullar

Olumlu Bağımlılık İşbirliğinin en önemli koşuludur. Olumlu bağımlılık bireylerin ortak amaç ve ödül için çabalarını birleştirecekleri bir durum yaratır.

Grup Ödülü İşbirliğini sağlamada ve etkili kılmada esas olan grup ödülünün verilmesidir.

Bireysel Değerlendirilebilirlik / Grup Sürecinin Değerlendirilmesi Grup başarısının tek tek bireylerin öğrenmesine bağlı olması durumudur. Bireysel değerlendirilebilirlik; - Grup üyelerinin birbirilerini değerlendirmesi - Öğretmenin her bir öğrencinin başarı düzeyini değerlendirmesi ile sağlanabilir.

Bireysel Değerlendirilebilirlik / Grup Sürecinin Değerlendirilmesi Grup sürecinin değerlendirilmesi grup etkinliğinin sonunda, grup üyelerinin hangi davranışlarının katkı getirip getirmediği, hangi davranışların sürmesi, hangilerinin değişmesi gerektiğinin saptanmasıdır.

Yüzyüze (destekleyici) Etkileşim İşbirlikli öğrenme gruplarında öğrencilerin ortak işin bir kısmını üstlenip onu birbirinden bağımsız çalışarak bitirmeleri yeterli değildir. Yüzyüze etkileşim söz konusudur. Öğrenciler bunu yardım etme, dönüt verme, güvenme, yapılanları tartışma vb. davranışlarla gerçekleştirirler.

Sosyal Beceriler İşbirlikli öğrenme gruplarında sosyal becerilerin etkililiği üst düzeydedir. Öğrencilere etkili iletişim becerileri öğretilmeli ve bütün öğrencilerin bunları kullanmaları özendirilmelidir.

Eşit Başarı Fırsatı Öğrencilerin başarı durumlarına bakılmaksızın eşit derecede gayret etmeleri ve her öğrencinin katkısının değerlendirilmesi demektir.

İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Uygulama Aşamaları

Kullanım Sıklığı Sürenin %30-%80’ lik kısmında işbirlikli öğrenme uygulamalarına yer verilmesi tavsiye edilir.

Sınıfın Düzenlenmesi Birbirini görebilecek ve rahatça iletişim kurabilecek biçimde gruplar halinde oturmalıdır.

Planlama Dersin hangi aşamasında ne kadar süre ile kullanılacağı saptanmalıdır.

Teknik Seçimi Dersin amacına, konuya, öğrencilerin öğrenme düzeyine, yetenek vb. özellikleri ile gereksinimlerine ve eldeki olanaklara bakılarak tekniklerden biri seçilmelidir.

Grupların Oluşturulması Grup büyüklüğünün 2-6 kişi arasında olmasına ve grupların yetenek, cinsiyet, başarı durumu, etnik köken vb. özellikler açısından heterojen olmasına özen gösterilmelidir.

Grup İçinde Rollerin Dağıtılması İşbirlikli uygulamaları sırasında her öğrenciye rol verilmesine ve rollerin dönüşümlü olarak dağıtılmasına özen gösterilmelidir. Böylece grup içerisinde bir ya da birkaç öğrencinin ön plana çıkması önlenmiş olacaktır.

Grup İçinde Rollerin Dağıtılması Rollerden bazıları şunlardır : Malzeme getirici Yazıcı Okuyucu Sözcü Kontrol edici Özetleyici Destekleyici ( cesaretlendirici) İş bittikten sonra temizleyici

Ses Tonu İşbirlikli öğrenme grupları çalışma sırasında seslerini kendi arkadaşlarının duyabileceği kadar yüksek, diğer grupları rahatsız etmeyecek kadar alçak tutmalıdır.

Öğretmenin Rolü Öğretmen, yine öğrenme çevresini düzenleyen, öğrencilerin öğrenmesinden sorumlu olan kişidir. Öğretmen, sorumluluklarını öğrencilerle paylaşarak yerine getirir.

Öğrencinin Rolü Kendinin ve arkadaşlarının öğrenmesinin sorumluluğunu taşıyan, öğrenme etkinlikleri sırasında bazen öğrenci, bazen öğretici olan, araştıran, soru soran, yanıt veren, kararlar alan, konuşan kısacası etkin bir öğrencidir.

İşbirlikli Öğrenme Uygulama Çalışması

Birlikte Öğrenme Tekniği Öğretimsel hedeflerin belirlenmesi Grup büyüklüğüne karar verme Öğrencilerin gruplara ayrılması Sınıfın düzenlenmesi Öğretim malzemelerinin bağımlılık yaratacak şekilde planlanması Bağımlılık sağlamak için grup üyelerine roller verme Akademik işin açıklanması Gruplar arasında işbirliğinin sağlanması İstendik davranışların belirlenmesi Grup çalışmasına yardımcı olma İşbirliği becerilerini öğretebilmek için araya girme Dersi sona erdirme Öğrenci öğrenmesini nitel ve nicel olarak değerlendirilmesi Grubun ne kadar iyi çalıştığının değerlendirilmesi

TAKIM ÇALIŞMASI

TAKIM ÇALIŞMASI