Eğitim Programı Ankara, Türkiye Strateji Geliştirme Daire Başkanları 26 Şubat- 2 Mart 2007

Program ve Performans Esaslı Bütçeleme VBTB: Hollanda yaklaşımı Mr. S. de Bruin

Program Öğrenme hedefleri Konuya giriş Performans esaslı bütçelemenin tarihi ve kabul edilmesinin ardındaki etmenler Performans esaslı bütçelemenin amacı Hollanda bütçesinin yapısı Örnekler Sonuçlar Sorular

Mr. S. de Bruin hakkında kısa bir bilgi Tarım, Çevre ve Gıda Kalitesi Bakanlığında çevreden sorumlu dairede iki yıldır görev yapmaktadır. Daha önce ise aynı bakanlığın mali işler dairesinde 6 yıl çalışmıştır. Tarım, Çevre ve Gıda Kalitesi Bakanlığı’nda performans esaslı bütçeleme sisteminin yerleştirilmesi süreciyle yakından ilgilidir. Her iki yaklaşım hakkında bilgi sahibidir. Aynı zamanda kendisi Hollanda Maliye Akademisinde ders vermektedir.

Öğrenme Hedefleri Bu dersin sonunda katılımcılar: Hollanda bütçe yapısının bazı kısımlarının modern kamu mali yönetimini niçin yansıttığını açıklayabilecekler; Performans ve program esaslı bütçeleme ve muhasebenin uygulanması esnasında sorulması gereken sorular hakkında bilgi sahibi olacaklar.

Öğrenme hedefleri Bugün hangi soruların yanıtlanmasını isterdiniz?

Performans esaslı bütçelemeye giriş (I) Bütçe yalnızca rakamlardan oluşmamaktadır. Bütçe: - devlet politikasının hedeflerini açıklamalı, - bu hedeflere ulaşmada kullanılacak araç ve tedbirleri, - hedef ve tedbirlere ilişkin maliyetleri içermelidir.

Performans esaslı bütçelemeye giriş (II) Yıllık rapor yapılan harcamaların yasalara uygun olarak gerçekleştirildiğini göstermelidir. Aynı zamanda yıllık rapor devlet politikasının sonuçlarını da açıklamalıdır. -Hedeflere ulaşıldı mı? -Bütçe çağrısında belirtilen tedbirler alınmış mıdır? -Maliyetler öngörülen sınırlar içinde miydi?

Performans esaslı bütçelemenin tarihi ve etmeni Mecliste bu konudaki memnuniyetsizliğin artması Algemene Rekenkamer’in eleştirel yaklaşımı Toplum (vergi mükellefleri) devlete ödediği verginin hakkını alacağı bir sistem istemekteydi.

Kısaca ortaya çıkışı (I) 1998: -Rapor: “siyasi arenaya ilişkin yıllık rapor, yeni bir hesap verebilirlik anlayışı -Rapor: “21. Yüzyılda bütçe” 1999: -Rapor: “bütçe politikasından politika muhasebesine” (alternatif bütçe 2000)

Performans esaslı bütçelemenin Hollanda’daki tarihi (II) 2001: -Performans esaslı bütçeleme anlayışına uygun ilk bütçe (2002 bütçesi) 2003: -Performans esaslı bütçelemeye uygun ilk yıllık rapor (2002 bütçe yılı için hazırlanan rapor) 2004: -Performans esaslı bütçelemenin değerlendirilmesi

Hollanda’da performans esaslı bütçelemenin amacı Politika, politika sonuçları ve bütçe arasında daha sağlam bir ilişki kurma; Tüm birimlerin şeffaflığını artırma; Kamuda sorun teşkil eden unsurların çözülmesi; Sorunun çözülmesinde devletin üstlendiği rol.

Bütçe için sorulması gereken üç temel soru Ne elde etmeyi hedefliyorsunuz?(amacınız nedir?) Bu hedefe ulaşmak için hangi tedbirleri alacaksınız? Bu hedeflere ulaşmanın bedeli ne olacaktır?

Yıllık raporda yanıtlanması gereken üç temel soru Hedeflere ulaşıldı mı? Kararlaştırılan tedbirler alındı mı? Maliyetler hesaplanan sınırlar içerisinde kaldı mı?

Hesap verebilirlik Performans esaslı bütçeleme yalnızca daha şeffaf bir bütçe hedeflemekle kalmaz aynı zamanda muhasebe sisteminin iyileştirilmesini de öngörür. Yapılan harcamalara değil sonuçlara dayanan bir hesap

Hedeflerin faydaları nelerdir? Hedefler sayesinde istediklerinizi net bir şekilde ifade edebilirsiniz. Hedefler daha iyi bir hesap verebilirlik düzeyi sağlar. Hedef olmadıkça hesap verebilirlik de olmaz.

Hollanda bütçesinin yapısı Politika gündemi Politikayı oluşturan unsurlar - Genel hedefler (söz konusu politikanın toplum üzerindeki etkileri) - Operasyonel (özel) hedefler (genel hedeflere bağlı, şayet mümkünse kantitatif olarak belirlenmelidir) - Tedbir ve araçlar - Bütçe üzerindeki sonuçlar - Bütçenin esnekliği - Etki üzerine varsayımlar

Operasyonel hedef Motivasyon/kanuna uygunluk Kullanılacak araçlar (örneğin: ilgili mevzuat, yardımlar, iletişim kanalları vs.) Göstergeler

Genel hedef (toplum üzerindeki etkisi) Politikanın gerekliliği ve içeriği (araçlar ve öncelikler, ayrılan bütçe) Bakanlığın sorumluluğunun tanımlanması Başarıya etki eden önemli faktörler

Performans esaslı bütçeleme örneği (I) (konu:organik tarım) HedefKullanılacak araçPerformansAyrılan bütçe Organik çiftçiliğin payı (ha) 10% in 2010 Toplam harcamalarda organik tarımın payı 5% in 2007 Yardımlar€ 2,8 mln. Danışmanlık hizmetleri € 3,9 mln.

Performans esaslı bütçeleme örneği (II) (Bitki hastalıkları ve ürünlerin korunması) HedefKullanılacak araçPerformansAyrılan bütçe Tarım sektörünün üzerindeki çevre yükünün azaltılması 2005’te 75 % Su kaynaklarının daha temiz olması 2005’te 50 % Artıklara ilişkin standartların aşımının azaltılması 50 % in 2005 Yeniliklere yapılan katkılar € 3,2 mln. Kontrollerin sıklaştırılması € 1,3 mln.

Performans esaslı bütçeleme örneği (III) (Hayvan sağlığı) HedefKullanılacak araç PerformansBütçe Koyunları kayıt altına alma sisteminin yerleştirilmesi I&R-sistemi2005’te 100 %€ 6,0 mln. EnforcementTüm canlı hayvan sayısının %5’i € 7,o mln. Çiftlik ziyaretleri ve danışmanlık hizmetleri € 6,0 mln.

Operasyonel hedeflere dair görüşmeler Politika oluşturan birim ile mali birim arasındaki iç müzakereler Bakanlık bünyesindeki mali birim ile Maliye Bakanlığı arasındaki müzakereler Potansiyel rol çatışması

Bütçe üzerindeki etkileri Bütçe ile hedefler arasında bir ilişki kurulmuş olur. Hedeflere ulaşılması için alınacak tedbirler belirlenir. Performans göstergelerinden faydalanılır. Gerçekleştirilecek faaliyetlere ilişkin zaman çizelgesi oluşturulur. Politika önlemleriyle ilgili uygulamaların maliyetleri belirlenir. Bütçenin esnekliği belirlenir.

Kurumlar üzerindeki etkileri Yönetim kontrol sistemlerinin gözden geçirilmesine olanak verir. Bilgi sistemlerinin adaptasyonunu sağlar. Yeni bilgi sitemlerine yatırım yapılmasını sağlar. Kurumsal yönetimin gözden geçirilmesine olanak verir.

Siyasi sonuçları Bakan ulaşmak istediği hedefleri, bunlara ulaşırken hangi faaliyetlerde bulunacağını ve maliyetin ne olacağını açık bir şekilde belirtmiş olur. Sizce Bakanın konumu zorlaşmış mıdır? Ya da meclise “şartları açıkça belli” olan bir sözleşme sunan Bakanın konumu güçlenmiştir diyebilir miyiz?

Uygulamada karşılaşılan zorluklar Bütçe sürecine karşılık politika süreci Ölçülebilir hedeflere gereğinden (?) fazla mı önem verilmektedir? Hedeflere ulaşıldı ancak politikanın yanlış olduğu görüldü Konu hakkında bilgi talebi

Uygulamada karşılaşılan zorluklar Çalışma sürecinde yapılacak değişikliklere karşı doğacak muhalefet Yeterince kabul görmeme. Mali konularda değişikliğe gidilmesi şüphe uyandırabilir. Şeffaflık tehdit edici olabilir. Karar verici merciler ile mali uzmanlar arasında görüş ayrılığı olabilir, bu iki taraf arasında yeterli bir iletişim olmayabilir.

İkilemler, tehditler ve tuzaklar İlerlemeye karşılık kalite Teklik ilkesine karşılık çeşitlilik Normatif yaklaşıma karşılık faydacılık Kişiler üzerindeki yükün artması Beklentilerin yönetilmesi

Öğrenme hedefleri Bu dersin sonunda katılımcılar: Hollanda bütçe yapısının bazı kısımlarının modern kamu mali yönetimini niçin yansıttığını açıklayabilecekler; Performans ve program esaslı bütçeleme ve muhasebenin uygulanması esnasında sorulması gereken sorular hakkında bilgi sahibi olacaklar.

SORU?

Son Her son aslında bir başlangıçtır