MARKA Nedir, Nasıl Korunur? Mustafa DALKIRAN Marka Uzmanı mustafa.dalkiran@tpe.gov.tr 6 Ağustos 2008

Konular Fikri Mülkiyet Hakları Marka nedir? “Marka olmak” ne demektir? İşletmeler ve ülke için önemi nedir? Nasıl bir marka? - marka seçerken nelere dikkat etmeli? Marka çeşitleri Nasıl korunur, önemi nedir? Marka tescilinin sağladığı haklar nelerdir? Marka ihlalleri, yaptırımlar, cezalar Marka ve İnternet 6 Ağustos 2008

FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI Sınai Mülkiyet Hakları Eser Sahibinin Hakları (Telif Hakları) ve Bağlantılı Haklar (Kültür & Turizm Bak.) (Intellectual Property) Sınai Mülkiyet Hakları (Türk Patent Enst.) (Industrial Property) 6 Ağustos 2008

SINAİ MÜLKİYET HAKLARI Buluşlar (Patent, Faydalı Model) Endüstriyel Tasarımlar Markalar Markalar Coğrafi İşaretler Entegre devre topografyaları 6 Ağustos 2008

Marka Nedir? Marka mıyız? Değil miyiz? Markamız ne kadar güçlü? Rakiplerimize göre zayıf yanlarımız neler? 6 Ağustos 2008

Marka Nedir? Marka Marka Tüketicinin ürün hakkındaki düşüncesidir “Bir bir veya bir grup üretici ve / veya satıcının mal ve hizmetlerini belirlemeye, tanıtmaya ve rakiplerininkinden ayırıp farklılaştırmaya yarayan isim, terim, sözcük, simge (sembol), tasarım (dizayn), işaret, şekil, renk veya bunların çeşitli bileşenleridir” “Bir satıcı veya satıcı grubunun ürün ve hizmetlerini tanımlamayı ve rakiplerinden ayrıştırmayı amaçlayan bir isim, bir terim, işaret, sembol veya tasarımdır.” Marka Bir işletmenin mallarını ya da hizmetlerini diğer işletmelerinin mallarından ya da hizmetlerinden ayırt eden işaretlerdir. Marka Şeker ve esans katılmış bir şişe gazlı su ile ...................... arasındaki farktır. P. Stobart. 6 Ağustos 2008

Markanın Temel Fonksiyonları Ayırt edicilik Orijin ve kaynak işareti Reklam ve tanıtım aracı Kalite göstergesi İmaj Güven aracı / taahhüt Ticari değer / varlık 6 Ağustos 2008

Nasıl Bir Marka? Ürüne, hedef kitleye uygun; - hedef pazar Ürünü çağrıştıran Kulağa hoş gelen Ürüne uygun bir imaj Tescile uygun Tüketicinin bilinç altına tesir etmeye elverişli Özgün - piyasadaki mevcut markalardan farklı - sıradan olmayan, ayırt edici niteliğe sahip 6 Ağustos 2008

Başarılı Bir Marka İçin: Marka cemaati Firma kültürü Markanın özü odak bir mesaj özgün bir kimlik tutarlı bir imaj Yol haritası, hedefler Farklılıklar, yeni fikirler, inovasyon, Yeni teknolojiler Müşteri ilişkileri, hizmet 6 Ağustos 2008

Marka Çeşitleri: İşaretin şekline/türüne göre Kelime, şekil, logo, harf, rakam, slogan, 3D, ses, renk, koku ... Markanın amacına göre Ticaret markası Hizmet markası Markanın fonksiyonuna göre Ortak Marka Garanti markası Tescil yöntemi ve kapsamına göre Ulusal marka Uluslararası marka (Madrid Sistemi) Bölgesel marka (AT Marka Sistemi) Tanınmış marka 6 Ağustos 2008

İşaretin Şekline/Türüne Göre Marka Çeşitleri 6 Ağustos 2008

                Kelimeler... 6 Ağustos 2008

Şekiller, logolar... 6 Ağustos 2008

Harfler, rakamlar... 501 6 Ağustos 2008

Harf/Rakam + Logo... 6 Ağustos 2008

Slogan... ”Impossible is nothing” ”İyi ki O’na rastladım” ”CONNECTING PEOPLE” ”Impossible is nothing” 6 Ağustos 2008

Tasarım... Üç boyutlu markalar 6 Ağustos 2008

Ses... 6 Ağustos 2008

Renk... 6 Ağustos 2008

Koku... Sınıf: 28. Taze biçilmiş çimen kokusu Çimen yeşili narenciye kokusu Sınıf: 5, 16, 18, 24. Olgun çilek kokusu Sınıf: 3, 16, 18, 25. 6 Ağustos 2008

Amacına Göre Marka Çeşitleri 6 Ağustos 2008

Ticaret Markası Bir işletmenin ürettiği veya ticaretini yaptığı malları diğerlerinden ayırt eder. 6 Ağustos 2008

Ticaret Markası Bir işletmenin sunduğu hizmetleri, diğerlerinden ayırt eder. 6 Ağustos 2008

Fonksiyonuna Göre Marka Çeşitleri 6 Ağustos 2008

Garanti Markası Marka sahibinin kontrolü altında, bu markayı kullanmaya yetkili kılınmış bir çok işletme tarafından üretilen mal ve/veya hizmetlerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi kaynaklarını ve kalitesini garanti etmeye yarayan işaretlerdir GM başvurusu, marka üzerinde hak sahibi olmak isteyen kuruluş tarafından yapılır 6 Ağustos 2008

Garanti Markası Temel Özellikleri Sahibi bir garanti otoritesidir (kamu, yerel otorite veya özel bir üretici birliği) GM sahibi kendisi üretim yapmaz / markayı kullanmaz GM sahibi, markayı taşıyan ürünlerin, belirlenen (onaylanmış) standartları taşımasını sağlar Bu standartlar tescil başvurusuyla birlikte sunulan teknik yönetmelikte belirtilir GM, standartları sağlayan herkes tarafından kullanılabilir GM sahibi aynı zamanda sertifika otoritesidir GM, ürünün belirlenen bazı standartları taşıdığına ilişkin olarak tüketicileri bilgilendirir 6 Ağustos 2008

Ortak Marka Bir sözleşme çerçevesinde, tüzel kişilerin veya tüzel kişilik meydana getirmeksizin bir araya gelen gerçek kişilerin oluşturduğu bir birliğe dahil işletmelerce üretilen mal ve/veya hizmetleri, diğer işletmelerin mal ve/veya hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan ve bu işletmelerin herbiri tarafından ayrı ayrı kullanılabilen işaretlerdir 6 Ağustos 2008

Ortak Marka Temel Özellikleri (1) Müşterek (ortak) bir oluşuma ait markadır (birlik, üretici veya kooperatif vb.) Sadece birliğin üyeleri tarafından kullanılabilir Birlik çoğunlukla üyeleri tarafından bazı standartların sağlanması için oluşturulmuştur (coğrafya, malzeme, üretim yöntemi, hizmet yöntemi vb.) Bu standartlar tescil başvurusuyla birlikte sunulan teknik yönetmelikte belirtilir Sadece bu standartları sağlayan üyeler tarafından kullanılabilir İhtiyaca ve ticari yapıya göre hizmet markası ya da ticaret markası olabilir 6 Ağustos 2008

Ortak Marka Temel Özellikleri (2) Üyeler ortak marka ile birlikte bireysel markalarını da kullanabilir Bireysel markalarda olduğu gibi; Mal ve hizmetleri ayırt etme işlevi görür Tüketici güvenini artırır Malların, hizmetlerin ve üreticinin prestijini artırır Mal ve hizmetlerin kaynağını işaret edici nitelikte olmalıdır Kamuyu yanıltıcı şekilde kullanılan ortak marka iptal edilir Yenileme için ortaklardan birinin başvurusu yeterlidir. 6 Ağustos 2008

Ortak Marka Avantajları (1) Grubun sosyal, kültürel ve iktisadi gelişimini besler Pazardaki konumunu güçlendirir İmajını geliştirir Ününü / prestijini artırır Haksız rekabeti ve taklidi önler Yatırımcıya olan güveni artırır Riski minimize eder Piyasadaki itimadı geliştirir İş çevresindeki işbirliği ve know-how artar 6 Ağustos 2008

Ortak Marka Avantajları (2) Grubun pazarlama stratejisini korur, uygulamasına katkı sağlar Marka konseptini “birey”den “grup”a taşır Bölgesel gelişmenin güçlü bir aracı olabilir KOBİ’ler için fırsata dönüştürülebilir Piyasaya birlikte girme Ürün farkındalığını artırma Maliyet paylaşımı 6 Ağustos 2008

Temel Farklılıklar Ortak Marka Garanti Markası Birliğe dahil herkes (marka sahibi dahil) kullanabilir Sadece üyeler kullanılabilir (kapalı sistem) Birliğe ve kullanıcılara işaret eder Ürün standartlarını birlik belirler Sahibi birliktir Garanti Markası Marka sahibi kullanamaz (mal/hizmet üretemez) Standartları sağlayan herkes tarafından kullanılabilir (açık pazar) Ürün standartlarına işaret eder Ürün standartlarını otorite belirler Sahibi genellikle bir kamu otoritesidir 6 Ağustos 2008

MARKA KORUMASI Neden & Nasıl? 6 Ağustos 2008

Marka Önemli bir varlıktır Güçlü bir pazarlama aracıdır Haksız rekabeti önlemenin etkili bir yoludur İyi bir marka çok taklit edilir Çok taklit edilen marka sulanır Tescil taklidi önler 6 Ağustos 2008

Markanın Değeri (Interbrand) 2006 Sıra Marka 2006 Marka Değeri (Milyar Dolar) 1 COCA-COLA 70,453 2 MICROSOFT 56,926   3 IBM 56,201   4 GENERAL ELECTRIC 48,907   5 INTEL 32,319   6 NOKIA 30,131    7 MCDONALDS 24,699   9 TOYOTA 27,941 10 DISNEY 27,848 12 MERCEDES 21,597 Markanın Değeri (Interbrand) 6 Ağustos 2008

Markanın Değeri (Millward Brown) 2006 Sıra Marka 2006 Marka Değeri (Milyar Dolar) 1 GOOGLE  66,3 2 GENERAL ELECTRIC 61,8 3 MICROSOFT 54,9 4 COCA-COLA 44,1 5 CHINE MOBILE 41,2 6 MARLBORO 39,1 7 WALL-MART 36,8 8 CITIBANK 33,7 9 IBM 33,5 10 TOYOTA 33,4 Markanın Değeri (Millward Brown) 6 Ağustos 2008

“Emekli FBI Ajanları Sahte Mal Peşinde” “deterjan, tıraş bıçağı, şampuan, diş macununun dünyaca ünlü markaları, Türkiye’de taklit ürünlerle başa çıkamayınca sorunu emekli FBI ajanları ve Türk polisleriyle çözmeye başladı” 6 Ağustos 2008

“En Çok Taklit Edilen Markalar” Adidas, Nike, Polo, Panasonik, Microsoft, Citizen, Versace, Gucci, Lacoste, Dolce Gabbana, Dkny, Prada, Viagra, Sony 6 Ağustos 2008

Marka Tescili yolu... Ulusal tescil Uluslar arası tescil Madrid Sistemi Madrid Anlaşması Madrid Protokolü CTM (AT Marka Sistemi) 6 Ağustos 2008

R ULUSAL TESCİL 6 Ağustos 2008

ULUSAL MARKA BAŞVURUSU (Başvuru formu, ücret, marka örneği) EKSİK DOĞRU GİDERİLDİ SINIFLANDIRMA GİDERİLMEDİ BENZERLİK ARAMASI İNCELEME BAŞVURU RED MUTLAK RED NEDENLERİ BAŞVURU KABUL BAŞVURU RED RMB’DE YAYIN YAYINA İTİRAZ İTİRAZ TESCİL 6 Ağustos 2008

Marka Tescil Başvurusu Doğrudan başvuru sahibi tarafından Marka vekili tarafından Başvuru İçin Gerekli Belgeler Başvuru dilekçesi Marka örneği Ücret 6 Ağustos 2008

Marka Tescilinin Şartları Bir teşebbüsün mal ve hizmetlerini diğer teşebbüslerin mal ve hizmetlerinden ayırt etme Çizimle görüntülenebilme veya benzer şekilde ifade edilebilme Baskı yoluyla yayımlanabilme ve çoğaltılabilme 6 Ağustos 2008

Marka Tescilinin Maliyeti Başvuru Ücreti 115 YTL (Bir sınıf için) Tescil Ücreti 460 YTL Yenileme Ücreti 515 YTL (10 yılda bir) 6 Ağustos 2008

Marka Tescilinin Sağladığı Haklar Münhasır kullanım hakkı Taklidin önlenmesi Lisans Devir/Satış Miras 6 Ağustos 2008

İzinsiz Kullanım Yaptırımlar, Cezalar Para cezaları (15.570 - 51.150 YTL) Hapis cezaları (1 - 4 Yıl) Malların toplatılması Üretim araçlarına ve mallara el koyma Maddi ve manevi tazminat cezaları 6 Ağustos 2008

Marka Koruma Süresi 10 Yıl (başvuru tarihinden itibaren) Sınırsız yenileme hakkı 6 Ağustos 2008

ULUSLARARASI TESCİL (Madrid Sistemi) 6 Ağustos 2008

Neden Uluslararası Tescil Küreselleşme Uluslararası ticaretteki gelişmeler Çok uluslu şirketlerin ortaya çıkması Bölgesel birleşmeler Sınai mülkiyet haklarının ülkesel karakteri Dünyadaki farklı koruma sistemleri 6 Ağustos 2008

Uluslararası Tescilin Avantajları Madrid Sistemi ile; bir ofis aracılığıyla bir form kullanılarak bir dilde tek bir ücret ödeyerek tek bir başvuru yapılır... birden çok ülkede tek bir tescil numarası ile tek bir yenileme tarihi içeren çok sayıda tescil elde edilir. 6 Ağustos 2008

Türkiye Madrid Protokolü’ne taraftır 75 ülke + CTM tescili esas tescil veya başvuru şartı İngilizce 6 Ağustos 2008

Madrid Sistemi Ücretler 1- Esas ücret(basic fee) Renksiz marka örn: 653 CHF (3 sınıf) Renkli marka örn: 903 CHF (3 sınıf) 2- Bütünleyici ücret (Ek sınıf ücreti) (supplementary fee): 73 CHF 3- Tamamlayıcı ücret (Her bir ülke için) (complementary fee): 73 CHF 4- Bireysel ücretler EC: 2,229 CHF (3 sınıf) (Ek sınıf: 461) Çin: 310 CHF (1 sınıf) (Ek sınıf: 155) Japonya: 115 + 383 (1 sınıf) (Ek sınıf: 88 + 383) ABD: 337 (1 sınıf) (Ek sınıf: 337) UK: 369 (1 sınıf) (Ek sınıf: 102) Türkiye: 424 (1 sınıf) (Ek sınıf: 83) 6 Ağustos 2008

Avrupa Topluluğu Marka Tescil Sistemi (CTM) 6 Ağustos 2008

CTM Nedir? Avrupa Birliği üye ülkelerinin tamamını koruma kapsamına alan ve her üye ülkede eşit haklar sağlayan bir marka tescil sistemidir 6 Ağustos 2008

CTM Amaç Ortak Pazar Mal ve hizmetlerin serbest dolaşımı Üye ülke marka mevzuatlarının ve tescil sistemlerinin uyumlaştırılması 6 Ağustos 2008

CTM Genel özellikler üniter karakter bütün üye ülkelerde geçerli tek tescil AB + ulusal mevzuata uygunluk bütün üye ülkelerde tescil edilebilirlik 6 Ağustos 2008

CTM Avantajlar AB’de etkin ve eşit etkide marka hakkı tek dilde, tek ofise yapılan tek bir başvuru fiyat avantajı bir ülkede kullanım AB de kullanım gereksinimini karşılar marka ihlal davalarında Topluluk mahkemeleri kıdem (seniority) 6 Ağustos 2008

Ücretler: CTM Ücretler 1- Başvuru ücreti Online : 750 € (3 sınıf) Kağıt : 900 € (3 sınıf) Ek sınıf : 150 € 2- Tescil ücreti 900 € (3 sınıf) Ek sınıf: 150 € 3- Yenileme ücreti Online : 1350 € Kağıt : 1500 € 6 Ağustos 2008

Marka & Internet – Alan Adları 1990’lı yıllarda internette gelişmeler E-ticaret, E-Europe, E-Turkiye, E-Devlet, E-Okul..... E-Marka; Global ağda en önemli tanıtım araçlarından birisi Sanal tüketicinin tercihlerindeki önemli rolü Gerçek piyasadaki tanınmışlığın, imajın, güvenirliğin sanal piyasadaki etkisi 6 Ağustos 2008

e-MARKA Uyuşmazlık kaynakları İnternetin global karakteri Dünyanın her tarafından anında ulaşılabilme özelliği Web sitelerinin devamlı ve anında değiştirilebilme özelliği Kontrol güçlüğü Marka haklarının ülkesel karakteri Farklı ülkelerdeki farklı hak sahipleri Markaların sektörel korunması Aynı marka üzerinde, aynı ülkede birden çok hak sahibi DNS tahsis sistemi, marka ile uyuşmazlık 6 Ağustos 2008

MARKA PATENT TASARIM İnternetten Başvuru - Araştırma- Dosya Takibi 6 Ağustos 2008

6 Ağustos 2008

MARKA 6 Ağustos 2008

MARKA 6 Ağustos 2008

MARKA 6 Ağustos 2008

MARKA 6 Ağustos 2008

MARKA 6 Ağustos 2008

MARKA 6 Ağustos 2008

Öneriler Marka seçiminde 5 kritik soru: Ürünle uyumlu mu, hedef tüketici kitlesine hitap ediyor mu? Özgün mü, ayırt edici niteliği yüksek mi? Sektörde başkaları tarafından kullanılıyor mu, ya da başkaları adına tescilli mi? Tescil edilebilir mi, uluslar arası tescil mümkün mü? Alan adı olarak tescil edilebilir mi, internette kullanıma uygun mu? 6 Ağustos 2008

TEŞEKKÜRLER Mustafa DALKIRAN Marka Uzmanı mustafa.dalkiran@tpe.gov.tr 6 Ağustos 2008