Örgütsel Davranış ve Çağdaş Yaklaşımlar Yrd. Doç. Dr. Fahrettin Eldemir

İçindekiler (Yönetsel ve Örgütsel) Kuramsal Görüşler Sistem Yaklaşımı Durumsallık Yaklaşımı Toplam Kalite Yaklaşımı

Yönetsel ve Örgütsel Bazı Kuramsal Görüşler Douglas McGregor ve X ve Y Kuramı George C. Homans’ın İnsan Grubu Yaklaşımı Chris Argyris’in Olgunlaşma Kuramı A. Maslow’un İnsan Gereksinimleri Kuramı F. Herzberg’in Çift Etmen (Hijyen-Güdüleme) Kuramı Rensis Likert’in Yönetim Sistemleri Yaklaşımı Kurt Lewin’in Güç Alanı Analizi Blake ve Mouton’un Yönetim Biçimleri

Douglas McGregor ve X ve Y Kuramı Taylor ve Fayol’dan etkilenmiştir. Vasat insan işi sevmez, işten kaçmanın yollarını arar. Yönetilmeyi tercih eder, sorumluluktan kaçar. Bencildir, kendi amaçları öndedir. Yenilik ve değişiklikten hoşlanmaz. Örgütsel sorunları çözmede çok az yeteneği bulunur. Parlak zekalı değildir ve ödüllendirilerek harekete geçirilebilir.

Douglas McGregor ve X ve Y Kuramı Y Yaklaşımı: Fiziksel ve düşünsel çabalar oyun ve dinlenme kadar doğaldır (Ortalama insan işten nefret etmez.) Sıkı yönetim ve ceza tek yol değildir. Amaçlara bağlılık ödüllere bağlıdır. Normal insan elverişli şartlarda sorumluluğu sadece kabul etmez , onu aramayı da öğrenir. Örgütsel sorunların çözümünde gerekli olan yetenekler her insanda vardır. Çağdaş sanayi yeteneklerden yalnızca bir kısmından yararlanabilmeyi sağlar.

George C. Homans’ın İnsan Grubu Yaklaşımı (İnsan Grubu adlı yapıtı) Duygular Faaliyetler Karşılıklı İlişkiler

Chris Argyris’in Olgunlaşma Kuramı Kişiyi olgunlaştıran 7 değişim: Kişi (Bebek gibi) zamanla pasif durumdan aktif duruma geçer. Kişi zamanla kısmi bağımsızlık kazanır. Birkaç davranıştan çok türlü davranışa yönelir. Rastgele yüzeysel ilgiler yerine güçlü ilgiler gösterecek. Şimdiki zaman yerine geçmiş ve gelecek zamanı da dikkate alacaktır. Kendini küçük görmek yerine eşit ve ya daha üst düzeylere gelecektir. Kendini tanıyamama duygusundan sıyrılarak kendini tanıyıp davranışlarını kontrol edecektir.

A. Maslow’un İnsan Gereksinimleri Kuramı Kendini Güncelleştirmek (Yaratıcılık) Takdir ve Saygı Sevgi ve Ait Olma Güvenlik Fizyolojik

F. Herzberg’in Çift Etmen Kuramı İşyeri koşulları ne olmalı? (Hijyen ve Güdüleme) Hijyen Fiziksel çalışma koşulları İş güvenliği Ücret ve maaş Ast – üst ilişkisi Yöneticinin teknik bilgi ve becerisi İşletme politikası ve yönetimi Güdüleme İşi tamamlayabilmesi İşyerinde tanınması İşi sevmesi Yetki ve sorumlulukların verilmesi Terfi etme ve sosyal statü Mesleki gelişim

Rensis Likert’in Yönetim Sistemleri Yaklaşımı Örgütün en önemli serveti insandır; diğerleri sigortalanabilir. Örgütlerin yönetim sistemlerini 1’den 4’e derecelendirmiştir: 1’de astlara güven en az. 4’te ise astlara güven tamdır.

Kurt Lewin’in Güç Alanı Analizi Örgüt; birbirine zıt olan iki gücün (grubun) çarpışma alanıdır. Sosyal ve psikolojik baskı unsurları Sürükleyici güçler ve kısıtlayıcı güçler

Blake ve Mouton’un Yönetim Biçimleri (1978) Yönetim insan ihtiyaçlarını karşılamaya azami dikkat, rahat ve arkadaşça bir örgüt İş başarma konusunda arzulu kişiler örgütsel amaçlar etrafında birleştirilerek karşılıklı güven, sevgi ve saygı Moral tatminkar bir düzeyde tutularak beklenen verimliliğe ulaşmak İnsana Dönüklük Sıradan bir örgüt üyesi olarak iş yapmak konusunda asgari ölçüde çaba harcamak İş koşullarını düzenleyerek sonuçlara ulaşmak. İnsanı asgari ölçüde dikkate almak Verime Dönüklük

ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ VE ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR Sistem Yaklaşımı Durumsallık Yaklaşımı Toplam Kalite Yaklaşımı Küreselleşme ve Örgütsel Davranış

Sistem Yaklaşımı Sistemi bir, iki veya daha fazla bağımsız parçaların kısmı veya alt sistemlerin bütününden oluşmuş ve çevresindeki diğer sistem ile üst sistemlerle snırları çizilebilen örgütlenmiş bir birlik olarak tanımlayabiliriz.

Sistem Yaklaşımı Örgütsel Sistem Girdiler Çıktılar İnsanlar (emek) Ürünler, Hizmet Hammaddeler Dönüşüm Kâr/zarar Makina, teçhizat Süreci Çevreye Bilgi Para+teknoloji Değer veya İnsan Tatmini Bilgiler Fayda Yaratma Örgütsel Büyüme Geri Besleme (Bilgi ve tecrube)

Sistem Yaklaşımının Ana Kavramlar Sistemler arası hiyerarşi, İçsel elenme Çok amaçlılık Sistemlerin eş sonuçluluğu Alt sistemler Hollizm(Bütünlük) Açık sistemler görüşü Girdi-Değişim-Çıktı modeli Sistemin sınırları Negatif Entropi Dinamik denge Geri-besleme

Amaçlar ve Değerler Alt Sistemi Psikososyal Alt Sistem Örgütsel Sistem ÇEVRESEL SİSTEM Yönetsel Alt Sistem Amaç Belirleme Planlama Kaynakların Biraraya Getirilmesi Örgütlenme Uygulama Kontrol Amaçlar ve Değerler Alt Sistemi Kültür Felsefe Toplumun Genel Amaçları Grup Amaçları Birey amaçları Yapısal Alt Sistem Görevler İş Akışı İş grupları Otorite Bilgi Akışı Prosefürler Kurarlar Teknik Alt sistem Bilgiler Teknikler Teknik Alt Yapı ve Kolaylıklar Makina Araç Gereçler Psikososyal Alt Sistem İnsan Kaynakları Tutumlar Algılamalar Motivasyon Grup Dinamiği Liderlik Haberleşme Bireylerarası İlişkiler

Sistem Yaklaşımında Çevre-örgüt Etkileşimine Analitik Bakış GENEL ÇEVRE FAKTÖRLERİ Sistem Yaklaşımında Çevre-örgüt Etkileşimine Analitik Bakış Ekonomik Teknolojik YAKIN ÇEVRE FAKTÖRLERİ Politik Müşteriler Rakipler ÖRGÜT İÇİ FAKTÖRLER Amaçlar İnsanlar Teknoloji Örgütsel yapı ve ilişkiler Strateji ve planlar Sosyo Kültürel Satıcılar Bankalar Hukuksal (yasal) Belediye Devlet Doğal Aracılar Çevre Halkı Sendikalar Dinsel Sivil örgüt Kurumları Ahlaksal Uluslararası

Durumsallık Yaklaşımı Durumsallık Modeli Durumsallık Yaklaşımı: Her örgütü kendi çevresi ve mantığı içinde analiz etme-lidir. Körü körüne doğmatik ve genel-ci Görüşleri uygulamamalıdır. Örgütler için önce-den bulunmuş genel ilke ve kurarlar uygun düştüğü taktirde geliştirilen örgütsel modelde kullanılabilir. Örnek Olay Yaklaşımı: Her örgütün kendine özgü koşulları var-dır. Yöneticiler bunu dikkate almak zorun- dadırlar. Her örgütün kendine göre modeli kurulmalıdır. Genel ve Evrensel Yaklaşım: Tüm örgütler için uygulanabilecek genel kurarlar ve modeller vardır. Tek model her duruma uygundur