İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Gıda Güvenliği ve Hijyenin İhracata Etkisi MERAL GÜNDÜZ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Tarım Dairesi gunduzm@igeme.org.tr

DÜNYA TİCARETİ YENİ DÜZENLEMELERLE TANIŞTI... DÜNYADA NELER OLUYOR? DÜNYA TİCARETİ YENİ DÜZENLEMELERLE TANIŞTI... (DTÖ- Dünya Ticaret Örgütü)

DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ SPS- Sağlık ve Bitki Sağlığı ANLAŞMASI TBT-Ticarette Teknik Engellerin KALDIRILMASI ANLAŞMASI

GIDA GÜVENCESİ; dünya nufusunun 800 milyonu kronik yetersiz beslenme, 1.2 milyarı açlık korkusu yaşıyor. GIDA GÜVENLİĞİ;gıda güvencesine sahip kesimler ve uluslararası ticareti yönlendiren kuruluşlar ise bu ticaretin gıda güvenliği kapsamında yerine getirilmesini istiyor.

ADİL TİCARET “ FAIR TRADE ” - Gıda Güvenliği ve Kalitesi (tüketici) - Çevre ve Kirlilik (Doğal kaynakların etkin kullanımı) - Çalışanların Sosyal ve Ekonomik Hakları -Mesleki sağlık ve güvenlik

İHRACATÇI İŞLETME AŞAMASINDA (TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ ARAÇLARI) SA 8000 (Sosyal Sorumluluk) HACCP (Kritik Kontrol oktalarında Tehlike Analizi) OHSAS 18001 (Mesleki Sağlık ve İş Güvenliği) GP (İyi Uygulamalar) ISO 14001 (Çevre Yönetim Sistemi) ISO 9001:2000 (Kalite Yönetim Sistemi)

GIDA GÜVENLİĞİ HACCP Yaş meyve ve sebze dahil tüm tarımsal sektörlerde ve tedarik zincirindeki tüm işletmelerde ithalatçı firma talebi olmaktan çıkarak zorunlu uygulamaya girmesi bekleniyor. İyi uygulamalar HACCP sistemini destekleyen ve hijyenin artırılmasına katkı sağlayan uygulamalar olarak dikkat çekmektedir. SA 8000 (Sosyal Sorumluluk 8000 Standardı) Personel hijyeni konusunu da kapsıyor

CIVARINDA DÖVİZ GETİRİSİ MEYVE VE SEBZE İŞLEME SANAYİ 2001 YILI 40 MİLYON TON ÜRETİM 11 MİLYON TON MEYVE 29 MİLYON TON SEBZE 1.5 MİLYON TON YAŞ İHRACAT 450 MİLYON DOLAR CIVARINDA DÖVİZ GETİRİSİ MEYVE VE SEBZE İŞLEME SANAYİ 1.5 MİLYAR DOLAR DÖVİZ GETİRİSİ 2 milyar $

Gıda Sanayii ihracatımızın AB, ABD ve japonya’ya yönelik.

FİRMA ÖLÇEĞİ; Ocak 2002 tarihi itibariyle belge sahibi 3627 işletmenin belge sahibi olduğu belirlenmiştir. 433 adedi gıda sanayiinde faaliyet göstermektedir. İç piyasaya çalışanlar ve hazır yemek sektöründe faaliyet gösterenler elendiğinde 190 civarında firmanın ihracat yaptığı belirlenmiştir. İhracat yapan firmalara gönderilen anket formlarının75’inden cevap alınmıştır.

% 55’i KOBİ, % 45’i büyük ölçeklidir, Firmalardan alınan 75 cevap üzerinden değerlendirme yapıldığında; Anket formna cevap veren firmaların, % 55’i KOBİ, % 45’i büyük ölçeklidir, % 84’ü AB, Kuzey Amerika ve Uzakdoğu ülkelerine ihracat yapıyor, %44’ü hammadde sorununun gıda güvenliği ve kalitesini etkileyen firma dışı dışı faktörlerin başında geldiğini ifade ediyor, %43’ü hammaddeyi piyasa koşullarından temin ediyor, %37’si gıda güvenliğine ilişkin uygulaması olan tedarikçiler ile çalışıyor.

İşletmelerin % 51’i hammaddeyi her açıdan kontrol etmektedir. İşletmelerin % 59’u iyi hijyenik uygulamalar yürütmektedir. İşletmelerin % %71’i iyi üretim uygulamaları yürütmektedir. İşletmelerin % 83’ü HACCP sistemini uygulamaktadır. İşletmelerin HACCP sistemini uygulamakla birlikte belgelendirme yoluna gitmedikleri belirlenmiştir.

Önümüzdeki yıllarda gıda güvenliğini sağlamaya yönelik sistemlerin ihracatı doğrudan etkileyeceği göz önüne alındığında bahsedilen sistemleri firma ölçeği ayırımı yapılmaksızın uygulamanın önemi ortaya çıkmaktadır. Bahsedilen nedenlerle; Hammadde sorununun çözümüne yönelik olarak iyi tarımsal uygulamaların yürütülmesi (meyve ve sebze işleme sanayii), tedarik zincirindeki firmalar ile anlaşmalar yapılması ve eğitim verilmesi, hammaddenin her açıdan kontrolunun sağlanarak işlenmesi nihai ürünün güvenliği ve kalitesinin sağlanması açısından önem arzetmektedir.

HACCP sisteminin başarıyla uygulanabilmesi için iyi üretim uygulamaları ve iyi hijyenik uygulamaları gibi iyi uygulamaların yaygınlaşması önem arzetmektedir. Önümüzdeki yıllarda özellikle AB ülkelerince HACCP sisteminin sadece uygulanması değil belgelendirilmesi de talep edileceğinden sistemi uygulayan işletmelerimizin belgelendirmeye gitmeleri ihracatın olumsuz etkilenmemesi açısından önem arzetmektedir.

Gıda sanayiinde; “TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ” sistemini uygulayabilmenin ilk koşulu gıda güvenliğini sağlamaya yönelik sistemleri uygulamakla mümkün olacaktır.