BAHAR DİNÇSOY EĞİTİM BİLİMLERİ Öğrenme stİllerİ BAHAR DİNÇSOY EĞİTİM BİLİMLERİ

Eğitim sürecinde öğrencilerin en önemli özelliklerinden biri öğrenme kapasiteleridir. Bireyler öğrenirken farklı farklı yöntemler kullanırlar. Bu yöntemler bireyin öğrenme sürecinin niteliğini ve onun öğrenmeye yaklaşımını belirleyen tercihler olan öğrenme stilleridir.

Herkes öğrenebilir ancak herkes aynı şekilde öğrenemez. Bir öğrencinin öğrenme stilini belirleyerek gerekli düzenlemeleri yapmak öğrenci başarısını büyük oranda artırıcı bir hamledir. Her öğrencinin en iyi öğrendiği yol, onun öğrenme stilidir. Bir öğrencinin algılamasını, çevredeki diğer insanlarla ilişkilerini ve öğrenme çevresindeki davranışlarına etki eden bilişsel, duyuşsal ve fizyolojik yapısı, onun öğrenme stilini belirler. 

Bazı öğrenciler veriler ve olaylar üzerinde yoğunlaşırken , bazı öğrenciler teorik ve matematiksel modellerde daha rahattırlar. Bazı öğrenciler şemalar, grafikler ve resimler gibi bilginin görsel şekillerine daha rahat tepki verebilirken, bazıları da yazılı ve sözlü açıklamaları tercik ederler. Bazıları da aktif etkileşimci bir şekilde öğrenmeyi tercih ederken, bazıları da daha kişisel ve kendi duyguları ışığında öğrenmeyi tercih ederler. İşte bu farklılıklar öğrencinin öğrenme stilini belirleyici bir rol oynar.

İyi veya kötü öğrenme stili yoktur İyi veya kötü öğrenme stili yoktur. Önemli olan her öğrenciye en uygun şekilde öğreneceği stille öğretmektir. İnsanlar genellikle dört yoldan bilgi edinirler:

1. Görsel: Görerek ve okuyarak öğrenmeyi tercih edenler 1. Görsel: Görerek ve okuyarak öğrenmeyi tercih edenler. Kendi kendine okuyarak öğrenirler, renkli temsil, grafik ve haritaları tercih ederler; en iyi öğrenme yolları Not alma, liste yapma Öğrenilecek bilgileri okuma  Kitaplar, video filmleri, filmler ve basılı malzemelerle öğrenme  Bir gösteriyi izleme

2. İşitsel: İşiterek, dinleyerek ve tartışarak öğrenmeyi tercih ederler; Yüksek sesle konuşma  Bir öğretmeni dinleme Küçük ve büyük grup tartışması yapma Çalışma yerinde fon olarak sözsüz müzik dinleme

3. Kinestetik: Bazılarının aklında hareket enerjisi daha iyi kalır 3. Kinestetik: Bazılarının aklında hareket enerjisi daha iyi kalır. Bunlar öğrenecekleri şeylerle fiziksel temas kurarak, yaparak öğrenirler; Tactil, kişinin el ile duyumsamasına dayanır. Kinestetik gezme, pandomim, dramatize etme en iyi öğrenme yollarıdır. 4. Sosyal: Bazı öğrenciler de başkalarıyla sosyal etkileşim (interaksiyon) halinde daha iyi öğrenir. Grup çalışmaları bu öğrenciler için uygundur.

Çoklu zeka kuramı Gardner, zekânın iki değil yedi yönlü olduğunu savunmuştur. Böylece sadece dilde ve matematikte başarılı olanların değil, müzikte sporda dansta, iletişimde, doğada, resimde kendini gösterenlerin ve kendini iyi tanıyanların da zeki olduğunu ortaya çıkarmıştır. Çoklu zeka kuramına göre 7 çeşit zeka bulunmaktadır:

Müzik, Sanatsal, Mantıksal-matematiksel, Dilsel-sözel, Bedensel-kinestetik (atletler ve aktörler) Kişiler arası (interpersonel) (diplomat doğanlar) Kişilerarası (intrapersonel)(aynı duygu ve mizaçta olanlar) 

Öğrenme stili modelleri Gregorc öğrenme stili Dunn öğrenme stili Grasha-reichmann öğrenme stili modeli Kolb öğrenme stili modelidir.

Gergorc öğrenme stili modeli: Her insanın zekasını farklı olduğunu ve bireyin kişisel özelliklerinin belirlenmesinde zekanın ana etmen olduğunu ileri sürer Algılama yeteneğinin çok önemli olduğunu vurgular. Gregoric öğrenme stili iki temel üzerine kuruludur: Bilginin nasıl alındığı (algılama) ve bilginin nasıl işlendiği

Algı somut ya da soyut olarak 2 şekildedir. Somut algılamada beş duyu organıyla algılanması esastır. Bu özellikteki kişiler sol beyinli kişiler olarak adlandırılmaktadır. Soyut algıda ise zekaya dayalı algılama söz konusudur. Sağ beyinli kişiler bu gruba girerler.

Diğer boyutta ise beynin sağ ve sol yarı kürelerinin çalışma özellikleri ile ilgilidir. (bilgi işleme) Ardışıklık, Sıralı işleme, düşünceyi adım adım ilerletme, mantıksal sıra içinde işlem yapma. Sol yarım küre Rastgele (random) bilgi işlemede işlem sırası önemli değildir. Hangisi önemli ise o öne alınır. Sağ yarım küreye atfedilir.

Algılama ve bilgi işlemedeki ikililer bir araya geldiğinde dört öğrenme stili ortaya çıkar: Somut sıralı Soyut sıralı Somut rasgele Soyut rasgele 

Somut sıralı(ardışık) öğrenme stiliyle öğrenenler fikirleri uygulamaya koymayı severler, olaylar üzerine yoğunlaşırlar, belli zaman dilimleri içinde sistematik (adım adım) çalışır, soyut fikirlerden somut ürünler çıkarırlar. Ayrıntıya dikkat ederler, çalışırken belli metodları vardır. Yaparak yaşayarak öğrenmeyi severler.

Soyut sıralı öğrenme stiliyle öğrenenler mantıksal analitik ve sözelcidirler. Karar vermeden önce bilgi toplamak fikir analizi yapmak isterler. Kavramları mantıksal olarak düzenlerler. Bir konu ile uzun uzadıya uğraşmayı, bir şeyi tekrar tekrar yapmayı sevmezler.

Soyut rastgele öğrenme stiliyle öğrenenler ilişkilere ve duygulara odaklanırlar. Başkalarını samimiyetle dinler, onların duygularını anlamaya çalışırlar. Başkalarının duygusal ihtiyaçlarını tanır, gruba uyarlar. Öğrenmeyi bireyselleştirir, geniş, genel ilkelere odaklanırlar. Herkesle dostça ilişkiler kurmayı severler.

Somut rastgele öğrenme stiliyle öğrenenler deneme yanılma yaklaşımını tercih ederler. Problem çözmede iç görü ve içgüdüleri kullanırlar. Zengin uyarıcıları bulunan çevreleri severler.

Dunn ve Dunn Öğrenme Stili Modeli Dunn öğrenme stiline göre biyolojik ve kişisel gelişim özelliklerinden kaynaklanan farklılıklar öğretimi bazı öğrenciler için uygun hale getirirler. Bu model bilişsel stiller ve beynin bölümlenmesi üzerine kurulmuştur. Bilişsel stillerde kavram oluşturmada kişinin düşünme biçimi ve alan bağımlılığına bakılıyor. Kişinin düşünme biçimi düşüncesiz uçtan düşünceli, yansıtıcı uca doğru bir uzam içinde yer alır.

Alan bağımlı ve bağımsızlığı da global ve analitik düşünme biçimleriyle ilgilidir. bütüncül düşünmeye sahip olanlar bütünün parçaları arasındaki ilişkilere bakarlar (holistic) Analizci düşünürler de bilgiyi sırayla ve parça parça alırlar.

Bu öğrenme stiline göre öğrenme stilleri Çevresel(ses,ışık,sıcaklık) Duygusal(motivasyon,kararlılık, sorumluluk) Fizyolojik(algısal,yiyecek,zaman) Psikolojik(çözümsellik,bütünsellik,beyin sağ sol küreyi tercik etme) Sosyolojik(bireysellik,ikili grup, yetişkinle öğrenme) gibi 5 etmenden oluşur.

Grasha-Reichmann öğrenme stili Öğrenmenin akademik bir bağlamda gerçekleştiğine inanılır.öğrencilerin çeşitli etkileşimleri göz önüne alınır. Buna göre 6 çeşit stil vardır. Bağımsız: meraklı ve kendine güvenen kişiler vardır. Bireysel çalışma. Bağımlı: öğretmeni kaynak olarak görüp, istenilen kadar öğrenirler. Kılavuza ihtiyaç duyarlar. Katılımcı: öğrendiklerinden zevk alır aktif olarak katkıda bulunurlar. Beklentileri bilir karşılamaya çalışırlar.

Pasif: grubun uç noktası aktiviteye katılmayan, edilgen davranan, kaçınmacı kişilerdir. İşbirlikçi: işbirliğinden zevk alır,grup çalışmalarında verimli olurlar. Rekabetçi: akrandan daha başarılı olma ve ödül alma beklentisiyle çalışırlar. Öğrenmeyi kazanç kayıp ekseninde görür. Grupta 1. olma amaçlarıdır.

Kolb Öğrenme Stili Modeli Yaşantısal öğrenme kuramına dayanmaktadır. Bu da düşünceler yaşantı yoluyla tekrar tekrar oluşabilmekte ve sürekli değişmektedir. Süreç üründen daha önemli bir yere sahiptir. öğrenmeyi etkileyen alanlar: Somut yaşantı: sezgilere dayalı, yeni görüş ve düşüncelere açık bireyler Yansıtıcı gözlem: dikkatlice gözlemleyen, farklı bakış açılarından değerlendirebilen bireyler. Soyut kavramlaştırma: mantık kavramlar ve düşünceler ve bilişsel yaklaşım kullanan bireyler. Aktif yaşantı: pratik uygulamalar, yaparak yaşayarak öğrenme öne çıkar.

Herkes bu dört öğrenme biçimini bileşeni bir öğrenme stiline sahiptir Herkes bu dört öğrenme biçimini bileşeni bir öğrenme stiline sahiptir. Bu öğrenme stilleri de dört tanedir Değiştiren öğrenme stili: somut yaşantı ve yansıtıcı gözlemin bileşenidir. Öğrenme durumunda sabırlı, nesnel, dikkatli, yargılarda bulunan fakat eylemde bulunmayandır. Kendi duygu ve düşünceleri ön plandadır. Özümseyen öğrenme stili: Soyut kavramsallaştırma ve yansıtıcı gözlemin bileşimidir. Nedir? Sorusu belirleyici sorularıdır. Ana özellikleri soyut kavram ve fikirler üzerinde durma, kavramsal modeller yaratma

Yerleştiren öğrenme stili: Somut yaşantı ve aktif yaşantı öğrenme biçimlerini kapsar. Ana özellikleri planlama yapma, kararları yürütme, yeni deneyimler içinde yer alma. Açık fikirli ve değişmelere kolay uyum sağlar. Yaparak ve hissederek öğrenirler. Ayrıştıran : Soyut kavramsallaştırma ve aktif yaşantı öğrenme biçimlerini kapsar. Ana özellikleri problem çözme, karar verme, fikirlerin mantıksal analizi, sistematik planlamadır. Yaparak öğrenme önemlidir. Nasıl? sorusu ana belirleyicidir.

Sınıf içinde farklı öğrenme stillerine sahip çok sayıda öğrenci bulunmaktadır.ilk olarak öğrenme sürecine katkıda bulunabilmek için öğretmene bu farklılıkları kabul etmek ve buna uygun bir öğrenme ortamı sunmak gerekmektedir. Öğrencilerin güçlü yanlarını ortaya koymak ve bu yönlerini nasıl kullanacaklarını göstermek öğretmene düşmektedir. Böylece öğrenmeye yönelik tutum ve başarıda yükselecektir.

Kaynakça Boydak,A. (2001). Öğrenme stilleri. İstanbul : Beyaz Koç, D.E.K. (2007). İlköğretim öğrencilerinin öğrenme stilleri: fen başarısı ve tutumu arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi http://www.egitim.aku.edu.tr/ogrenstil.doc http://www.sivasram.gov.tr/arge_ogrenmesitilleri.htm