AKILLI ŞEHİR BİLEŞENLERİ ve İSTANBUL HİCRAN HAMZA ÇELİKYAY Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) hcelikyay@setav.org @HCelikyay

ŞEHİR…..SAYISAL ŞEHİR…..AKILLI ŞEHİR Şehirler, toplumların sosyo-kültürel, ekonomik, teknolojik düzeylerini ve sahip oldukları birikimleri en doğru şekilde yansıtan sosyal ve fiziki zeminlerdir.

ŞEHİR…..SAYISAL ŞEHİR…..AKILLI ŞEHİR 1980’lerde şehirlerde bilgi yönetimi, bilgi transferi ve teknolojinin kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır. Hızlı bir süreçte şehirlerin “teknolojik” altyapısı oluşmuştur. Şehirler için, elektronik ve dijital uygulamaların yapıldığı mekânlar anlamına gelen “Sayısal (dijital) şehir”, “bilgi şehri, “elektronik topluluklar”, “siber alanlar” gibi tanımlamalar kullanılmıştır.

AKILLI ŞEHİRLER ZAMAN ÇİZELGESİ 1990…..2000…..2004/5…..2005+ 1990’lar 2000’ler 2004/2005 (Intelligent Cities) 2005 + (Smart Cities) Internet siteleri, yönetim politikaları, stratejik plan ve arazi kullanımı üzerinde statik ve sınırlı bilgi erişimi Ulaşım, arazi kullanımı, planlama, konut politikaları, vergilendirme üzerinde dinamik ve interaktif online servis işletimi Entegre, birlikte çalışabilir internet tabanlı öğrenme sağlayan veri transfer kapasitesi E-öğrenme platformu, bilgi yönetimi ve kütüphane ile digital projeler, yüksek düzeyde programlar, ağ yapıları ve yenilikler, sosyal sermaye ve sürdürülebilirlik

AKILLI ŞEHİR Salt teknolojik gelişimlerin şehir yaşamına uyarlanması şehirlerin “akıllı” olarak tanımlanması için yeterli değildir. Akıllı şehirler, kaynakların etkin ve daha akıllıca kullanıldığı, maliyet ve enerji tasarrufu, hizmet sunumu ve yaşam kalitesinin geliştirildiği, insan unsurunun ve sosyal sermayenin ön plana çıkarıldığı, hayat kalitesi ve şehirde yaşayanların şehir yönetimine katılımı, çevre kirliliğinin azaltıldığı ve karbon salınımının düşük olduğu şehirlerdir. Akıllı şehirler daha yaşanabilir, foksiyonel, rekabetçi, yeni teknolojileri kullanan, yenilikçi ve bilgiyi yönetebilir şehirlerdir.

AKILLI ŞEHİR Akıllı şehirlerin, “bilgi ve iletişim teknolojileri” fikrinden türediği bilinmekle beraber, gerçekte bir alanın “akıllı” olarak tanımlanması genellikle ehliyet, yetenek, IQ ve sosyal adaptasyondur . Akıllı bir şehrin sürdürülebilir şehir olması beklenmektedir mekânsal planlama, mobil sistemleri, eğitim, sosyal denge ve yaşam kalitesi ile sağlanmalıdır. S: Sets science- based targets M: Makes the comprehensive business case A: Absorbs Water R: Retrofits energy T: Transports people, NOT cars

AKILLI ŞEHİR BİLEŞENLERİ Akıllı Şehirler 6 bileşen ile değerlendirilmektedir: Smart Economy Smart Mobility Smart Governance Smart Environment Smart Living Smart People

AKILLI ŞEHİR BİLEŞENLERİ VE GÖSTERGELERİ AKILLI İNSANLAR AKILLI ULAŞIM AKILLI YAŞAM AKILLI YÖNETİM AKILLI ÇEVRE AKILLI EKONOMİ 21.yüzyıl eğitimi Karma erişim modelli Sağlık Bilgi ve İletişim Teknolojileri ve e-devlet uygulamaları Yeşil binalar Girişimcilik ve yenilik Katılımcı bir toplum modeli Çevre dostu ve motorsuz ulaşım seçenekleri Güven Şeffaflık ve kamuya açık veri Yeşil enerji Verimlilik / Üretkenlik Yeniliklerin desteklenmesi Entegre Bilgi ve İletişim çözümleri Enerjik, kültürel ve mutlu Etkin arz ve talep politikaları Yeşil kent planlaması Yerel ve Küresel bağlar

Akıllı Şehir Bileşenlerinin 3 Temel Faktörü TEKNOLOJİ İNSAN KURUMLAR

“AKILLI ŞEHİR” OLARAK İSTANBUL Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) sektörünün %97’si İstanbul’da bulunmaktadır. İstanbul, ülke ekonomisine %40 lık bir katkı sağlamaktadır. Sanayinin 1/3, ithalâtın 1/3, ihracatın 1/5 İstanbul’dan yapılmaktadır. Dünya genelinde yapılan “Akıllı Şehir” sıralamalarında İstanbul şehri de yer almaktadır. Bu sıralamalar çeşitli indeksler öncelikli ele alınarak gerçekleştirilmektedir. “AKILLI ŞEHİR” OLARAK İSTANBUL

AKILLI ŞEHİR SIRALAMALARI 2012 (Cohen) 2014 (Cohen) Smart City Council, 2014 1. Viyana 1. Barselona 1. Kopenhag 2. Toronto 2. Kopenhag 2. Amsterdam 3. Paris 3. Helsinki 3. Viyana 4. New York 4. Singapur 4. Barselona 5. Londra 5. Vancover 5. Paris 6. Tokyo 6. Viyana 6. Stockholm 7. Berlin 7. Brisbane (Avustralya) 7. Londra 8. Kopenhag 8. Los Angeles 8. Hamburg 9. Hong Kong 9. Montreal 9. Berlin 10. Barselona 10. Bogota -Lima 10. Helsinki

AKILLI ŞEHİR SIRALAMALARI (IESE Cities in Motion Index 2014, Cities in Motion - University of Navara Business School)

“AKILLI ŞEHİR BİLEŞENLERİ”, İSTANBUL (IESE Business School, 2014)

ÇEKİM MERKEZİ OLARAK İSTANBUL (Global Cities Index, 2014 ) Listenin başında New York, Londra, Paris, Tokyo, Hong Kong yer almakta, İstanbul’dan daha az çekici olan Bangkok 42., Tel Aviv 54. ve Rio de Janerio ise 56. Sıralarda görülmektedir.

ÇEKİM MERKEZİ OLARAK İSTANBUL (Global Cities Index, 2014 ) İstanbul “çekim merkezi olmada” 2012 yılında 35. sıradayken 2014’te yedi basamak birden yükselerek 28. sırada yer almıştır.

Dünya Lideri Şehirler, (Global Cities Index, 2014 )

SONUÇ Akıllı Yaşam, Sosyal yönü güçlü şehirler, akıllı şehirlerdir. Akıllı insanlar, Akıllı Şehirler, ancak akıllı insanlar ile varlığını sürdürebilir. Akıllı Çevre, Akıllı bir şehrin kendi kaynaklarına sahip olması veya en azından sahip olduğu kaynakları koruyabilmesi esas olmalıdır. Akıllı Ulaşım, Düşük karbon salınımı ile ulaşım; etkin, hızlı, erişim noktalarına yakın ve ulaşılabilir, güvenli, uygun ücret politikası ile entegre ve çok yönlü olmalıdır. Akıllı Ekonomi, Akıllı şehirler akıllı ekonomi ile temellendirilmiştir. Akıllı yönetim ve denetim, Akıllı bir şehir , uluslar arası kabul görmüş belirli yönetim kriterlerine uygun olarak , katılımcılığı esas alan bir şekilde yönetişim ilkeleriyle yönetilmelidir.

TEŞEKKÜRLER…