AVRUPA BİRLİĞİNDE MESLEKÎ REHBERLİK ve MEB ÇALIŞMALARI Dr. Ruhi KILIÇ Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürü

AB BELGELERİNE GÖRE REHBERLİK Bireylere eğitim, meslekî ve kişisel yaşamları hakkında karar verme ve bu kararları uygulama konusunda yardımcı olmak üzere tasarlanan faaliyetler bütünüdür.

AB BELGELERİNDE REHBERLİK Ortak meslekî eğitim politikasına ilişkin prensipler (1963/Konsey Kararı) Meslekî eğitimde topluluk politikasının ve eylem plânının geliştirilmesi (1971, 1991, 1994/Konsey Kararları) Hayat Boyu Öğrenme ETF, CEDEFOP, OECD sentez raporları Hayat boyu rehberlik alanında politikalar, sistemler ve uygulamaların güçlendirilmesi (2004)

Avrupa Belgesinde Rehberlik Hayat Boyu Öğrenme Öğrenme talebini ve bilincini geliştirme Meslek ve öğrenme tercihlerinin geleneksel olmayan yeni ihtiyaç ve koşullara yansıtılması Eğitim-öğretim sağlayıcılar ile iş piyasası arasında güçlü ortaklıklar geliştirme Vatandaşların giderek karmaşıklaşan öğrenme sistemleri içinde kendilerine uygun alternatiflere ve fırsatlara erişimlerinin artırılması

Avrupa Komisyonu Destekleri Avrupa Sosyal Fonu, SOCRATES, Leonardo Da Vinci ve PHARE PLOTEUS ve EUROGUIDANCE şebekesi “Hayat Boyu Rehberlik Uzmanlar Grubu

Kopenhag Bildirgesi (2002) Avrupa’da vatandaşların meslekî ve coğrafi hareketliliğini desteklemek üzere, özellikle öğrenme, meslekî eğitim ve öğretimden yararlanma, yeterlilikler ile niteliklerin aktarılması ve tanımlanmasıyla ilgili konularda, eğitim-öğretimin, istihdamın her düzeyinde üye devletlerdeki bilgilendirme, rehberlik, danışmanlık faaliyetlerini destekleyen politikalar, sistemler ve uygulamaların güçlendirilmesi çağrısı

Hayat Boyu Öğrenme Hedefleri -Rehberlikten Beklentiler- Okulu bırakma oranlarının azaltılması Sistem içindeki ilerlemenin hızlandırılması Öğrenmeyi kolaylaştırma/destekleme Eğitim sistemlerinin etkililiğini artırması Eğitim ile iş dünyası arasında etkili ve işlevsel bağlar oluşturulması Avrupa çapında öğrenme imkanlarının kullanımının kolaylaştırılması

İşgücü Piyasası Etkinliği ve Ekonomik Kalkınma Hedefleri –Beklentiler- İş piyasasında arz ve talebi uyumlaştırma Yetişkinlerin öğrenme süreçlerine kazandırılması İşgücü hareketliğinin sağlanması İşsizliğin azaltılması Çalışanların yeni üretim süreçlerine uyum sağlaması

İşgücü Piyasası Etkinliği ve Ekonomik Kalkınma Hedefleri –Beklentiler- Yaşlı çalışanlar yada erken emeklilik gibi sonuçların etkilerinin azaltılması İstihdam fırsatlarının kullanılmasının kolaylaştırılması Hayat boyu kariyer bilincinin geliştirilmesi İş tatmininin artırılması

Sosyal Adalet ve Sosyal Katılım Hedefleri –Beklentiler- Eğitimde başarısız öğrencileri motive etme ve sürece kazandırma Okuldan ayrılma oranlarını azaltarak istihdama entegre olma şansını yükseltme Cinsiyet ayrımcılığına karşı kız öğrencileri ve kadınları fırsatlara eriştirme Okulu bırakan gençler, uzun süreli işsizler, riskteki bireyler, özürlüler, sosyo-ekonomik olarak dezavantajlı grupların sosyal imkanlara erişimleri ve sosyal katılımlarının desteklenmesi

Meslekî Rehberlikte AB Perspektifi -Yapısal Olarak- Merkezi olmayan ikincil karakterdeki bir hizmetten tüm vatandaşların yasal bir hak olarak yararlandıkları bir hizmete Mantığını ve yöntemlerini sadece psikolojiden alan bir hizmetten çok disiplinli bir hizmete Fırsatları ve seçenekleri ulus, ülke ve bölge bazında algılayan bir hizmetten öğrencilerin ve çalışanların tüm Avrupa’da dolaşımını kolaylaştıran bir hizmete

Meslekî Rehberlikte AB Perspektifi -Hedef Kitle Olarak- İşsizlere ve karar verecek öğrencilere sunulan bir hizmetten hayat boyu eğitime, meslek içi ve meslekler arası geçişlere sunulacak bir hizmete Risk ve sorun gruplarını hedef alan marjinal bir hizmetten daha geniş kitlesel sunulan bir kamu hizmetine Çoğunluk orta düzey öğrencileri hedef alan bir hizmetten herkesin ihtiyaçlarını karşılayacak bir hizmete

Meslekî Rehberlikte AB Perspektifi -Zaman Olarak- Kritik karar dönemlerinde sunulan bir hizmetten hayat boyu sunulan bir hizmete İyileştirici olarak kriz zamanlarında sunulan bir hizmetten eğitici olan ve vatandaşlara öğrenme, meslekî yönetim yetenekleri kazandıran ve yaşamları süresince doğru karar vermeye hazırlayan bir eğitime

Meslekî Rehberlikte AB Perspektifi -Yer Olarak- Sadece kurumlarda sunulan bir hizmetten çeşitli sosyal alanlarda, evde de sunulan bir hizmete Resmi olarak yer ve zamanla sınırlandırılmış bir hizmetten her yerde her zaman verilebilecek bir hizmete

Meslekî Rehberlikte AB Perspektifi -Hizmet Verenler Olarak- Sadece devletçe sağlanan bir hizmetten hem devlet, hem de sivil kuruluşlar ve özel sektörce de sağlanan bir hizmete Yalnızca rehberlik personeli tarafından sunulan bir hizmetten paydaşların ve diğer ilgililerin katkısını da içeren bir hizmete Uzman olmayan personel tarafından sunulan bir hizmetten hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim gerektiren bir hizmete

Meslekî Rehberlikte AB Perspektifi -Hizmet Verenler Olarak- Kişisel ve eğitim rehberliği konularına yoğunlaşan bir hizmetten meslekî gelişime önem veren bir hizmete Yeterince profesyonelleşmemiş bir hizmetten başlangıç ve meslekî ilerleme yollarına sahip bir hizmete Aynı seviyedeki personelce sunulan bir hizmetten para-profesyonel çalışanlar da dahil olmak üzere farklı personel kategorilerine sahip bir hizmete,

Türkiye’nin Durumu ve AB ile İlişkili Meslekî Rehberlik Çalışmaları Meslekî Bilgi, Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Türkiye Ülke Raporu (2003) I. Ulusal Meslekî Rehberlik Politikaları Çalıştayı (Nisan-2004) II. Ulusal Meslekî Rehberlik Politikaları Çalıştayı (Mayıs-2005) Meslekî Bilgi, Rehberlik ve Danışmanlık Hizmetleri İş Birliği Protokolü (Ekim-2004)

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI MESLEKİ REHBERLİK ÇALIŞMALARI

EĞİTİMDE REHBERLİK ve PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİ Öğrencilerin kendilerini gerçekleştirmelerine, eğitim sürecinden yetenek ve özelliklerine göre en üst düzeyde yararlanmalarına, gizil güçlerini en uygun şekilde kullanmalarına ve geliştirmelerine yönelik psikolojik yardım hizmetleridir.

EĞİTİMDE MESLEKİ REHBERLİK HİZMETLERİ -POLİTİKA- Ülkenin kısa, orta ve uzun vadede sektörel bazda istihdam-eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi, Eğitim-insangücü-istihdam arasındaki dengenin kurulması, Yaşam boyu eğitimin sürekli eğitim anlayışı içerisinde geliştirilmesi

EĞİTİMDE MESLEKİ REHBERLİK HİZMETLERİ -AMAÇ- Öğrencilerin eğitim süreci içerisinde kariyer gelişimleri desteklenerek, uygun zamanda kendi özelliklerine göre kariyerlerini planlamalarına v seçim yapmalarına yardımcı olmak. Mesleki rehberlik hizmetlerinde bilgi iletişim sistemlerinin kurulup kullanılmasını sağlamak. İşgücünün gelişimi boyutunda, öğrencilerin mesleki eğitimde yöneltme ile mesleğe ve iş hayatına hazırlanmalarını desteklemek.

EĞİTİMDE MESLEKİ REHBERLİK HİZMETLERİ -HEDEF KİTLE- Okul öncesi eğitim ve ilköğretim olarak temel eğitim ile orta öğretimdeki tüm öğrencilerdir. Hayat boyu kariyer anlayışı çerçevesinde yaygın eğitimdeki tüm kursiyerler.

EĞİTİMDE MESLEKİ REHBERLİK HİZMETLERİ -HİZMET VERENLER- MEB/Merkez Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü Özel Eğitim hizmetleri Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri MEB/Taşra Rehberlik ve Araştırma Merkezleri (RAM) Okul RPD Servisleri

MEB ORTA ÖĞRETİM PROJESİ MESLEKİ REHBERLİK VE DANIŞMANLIK BİLEŞENİ

MESLEKİ REHBERLİK VE DANIŞMANLIK BİLEŞENİ -AMAÇ- Bireylerin ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda kendilerine uygun meslekleri daha sağlıklı seçebilmeleri, Daha iyi eğitim ve öğretim almalarını desteklemek amacıyla gerekli meslekî bilgilendirmenin yapılması, Rehberlik ve danışmanlık hizmetlerine erişimin ve hayat boyu öğrenmenin sağlanmasıdır.

MESLEKİ REHBERLİK VE DANIŞMANLIK BİLEŞENİ -FAALİYETLER- 1- Kurumlar arası işbirliği 2- Mesleki Bilgilendirme ve Rehberlik Kaynaklarını geliştirmek 3- Kaynak ve Hizmet içi Eğitim Sağlamak 4- Personel Gelişimi 5- Program Gelişimi

MESLEKİ REHBERLİK VE DANIŞMANLIK BİLEŞENİ -YAPILACAK ÇALIŞMALAR- Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) MEB, ÇSGB (İŞKUR) DPT, YÖK, DİE, KOSGEB, MPM, TİSK, TOBB ve ilgili STK’lar Meslekî Rehberlik Hizmetleri Geliştirme Birimi (MERGEB) Meslekî Bilgilendirme ve Rehberlik Kaynaklarını Geliştirme Mesleki Bilgi Sistemi (MBS) kurulması Program Gelişimi Modellerin Belirlenmesi Program Entegrasyonu

Teşekkürler