BOLOGNA SÜRECİ AVRUPA ÜNİVERSİTELER BİRLİĞİ (EUA) ve HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ EKİM, 2006

(1999) Bologna Bildirisi ( (1999) Ortak amaç; 2010 yılına kadar kendi içinde uyumlu, birbirini ve derecelerini karşılıklı olarak tamamlayan ve rekabet gücü yüksek bir “Avrupa Yükseköğretim Alanı” (European Higher Education Area) oluşturmaktır. Türkiye bu sürece 2001 yılında (Prag Toplantısı) dahil olmuştur. Bologna Bildirisi Öncesi: Erasmus Programı (1987) Bologna ‘ Magna Charta Universitatum’ (1988) Socrates Programı I ( ) Sorbonne Bildirisi (1998) Amaç: Avrupa dillerini geliştirmek, eğitim yoluyla işbirliği ve hareketliliği teşvik etmek, eğitimde yeniliği cesaretlendirmek, eğitimin bütün sektörlerinde fırsat eşitliğini teşvik etmek. BOLOGNA SÜRECİ

Bologna Bildirgesi ve Sonrası 1999 Bologna Bildirgesi 2000 Lizbon Bildirgesi 2001 Salamanca Bildirgesi (EUA) 2001 Prag Bildirgesi 2003 Graz Bildirgesi (EUA) 2003 Berlin Bildirgesi 2005 Glasgow Bildirgesi (EUA) 2005 Bergen Bildirgesi 2007 …. -İki yılda bir toplantı. -Avrupa Ülkeleri Eğitim veya Yükseköğretim Bakanları -İzleme Raporları yayınlanıyor (Trend Raporları) BOLOGNA SÜRECİNDE TEMEL DOKÜMANLAR © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

Kolay anlaşılır ve karşılaştırılabilir derecelerin oluşturulması Ortak Kredi sistemi’nin kullanılması (AKTS / DE) Öğrenci/Öğretim üyesi hareketliliğinin arttırılması Kalite güvencesi konusunda çerçeve yapılar oluşturulması ve bu alanda işbirliği yapılması Yaşam boyu öğrenim olanaklarının arttırılması. Özerklik, Öğretim ve araştırmanın bütünlüğü, Özgürlük, Üniversitelerarası bilgi alışverişi. © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü BOLOGNA SÜRECİNİN ANA HEDEFLERİ

- - Avrupa Komisyonu - Avrupa Ülkeleri Eğitim Bakanları - Avrupa Hükümet Başkanları - Avrupa Üniversiteler Birliği (EUA) - BFUG ( Bologna İzleme Grubu) - CEDEFOP-Avrupa Mesleki Eğitim Okulları Birliği - EURASHE -Avrupa Yüksek Öğretim Kurumları Birliği - ESIB-Avrupa Öğrenci Birliği - ENQA- Avrupa Kalite Güvence Ajansları Birliği - ÜNİVERSİTELER ve dış paydaşlar. - IAU,UNESCO Bologna Süreci’nde rol oynayan kurum ve kuruluşlar © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

Kuruluş yılı: 2001 Üye sayısı: 45 ülkeden 777 yüksek öğretim kurumu. Bologna Süreci’nde Avrupa üniversitelerinin ana temsilcisi konumundadır. EUA’nın pozisyonu resmen tanınmaktadır. Temel amacı: Avrupa üniversitelerinin tek tek gelişimine katkı ve yükseköğretim sektörünün toplu olarak güçlendirilmesidir. Hacettepe Üniversitesi EUA’nın üyesidir. © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü AVRUPA ÜNİVERSİTELER BİRLİĞİ (EUA)

Kurumsal Değerlendirme Programı, Kurumsal Değerlendirme Programı, Kalite Kültürü Projesi, Kalite Kültürü Projesi, Avrupa Kredi Transfer Sistemi çalışmaları (ECTS), Avrupa Kredi Transfer Sistemi çalışmaları (ECTS), Bütünleşik Master programları, Bütünleşik Master programları, Doktora programları (HÜ bu programa katıldı) Doktora programları (HÜ bu programa katıldı) © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü AVRUPA ÜNİVERSİTELER BİRLİĞİ’NİN (EUA) ÇALIŞMA ALANLARI

Kurumsal Değerlendirme Programı’nın amacı: Eğitim reformuna kalkışmış ve kalitesini evrensel standartlara ulaştırmayı hedeflemiş olan üniversitelere, doğru yolda olup olmadıklarını gösterecek bir ayna tutmaktır. Gelişim sürecini destekleyen ve rehberlik eden bir anlayış. EUA-Kurumsal Değerlendirme Programı (1) (The EUA Institutional Evaluation Programme-IEP)

Program : öz-değerlendirmeye önem vermekte, uluslararası bir bakış sağlamakta, yükseköğretimi bilen uzmanların değerlendirmesine dayanmakta, hükümetlerden bağımsız yürütülmektedir. EUA - Kurumsal Değerlendirme Programı (2) © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

Kurumsal Değerlendirme Programına katılım isteğe bağlıdır. Bu katılım, üniversitelerin sistemli gelişimine ve uluslar arası düzeydeki tanınırlılığına katkı sağlar. Değerlendirme daha çok, öneri ve destek vermeye dayalıdır. Değerlendirme iki aşamada yapılmaktadır: -İlk ziyaret (2 günlük) : Kurumu tanıma ve ek bilgiler talep edebilme -Esas ziyaret (3 günlük): Kapsamlı değerlendirme ve rapor EUA-Kurumsal Değerlendirme Programı (3)

Bologna sürecinde Avrupa’da öğrenci değişimine yönelik bir reform paketi ortaya konulmuştur. Bu reform paketinin temel unsurları: “ECTS” (Avrupa Kredi Transfer Sistemi) “Diploma Eki”dir. ECTS, öğrencilerin aldıkları derslerin uluslararası kredi eşdeğerliliğini sağlamaya yönelik olan bir sistemdir. ECTS şeffaflık, ortak bir dil oluşturmak için bir referans noktası oluşturmaktadır. ECTS öğrenci merkezli, öğrencinin bireysel farklılıklarını dikkate alan ve öğrenci iş yüküne dayalı bir sistem. Avrupa Kredi Transfer Sistemi Çalışmaları (ECTS) (1)

Bu nedenle, öğrenci iş yükünün tanımlanması, öğretim programlarında yer alan derslerin amaçlarının ve öğrenme çıktılarının belirlenmesi gerekiyor. İş yükü, öğrenme çıktılarına göre hazırlanmaktadır. Başka bir deyişle, bu sisteme göre, bir dersin ECTS kredisi, dersin normal kredisine, derse hazırlanmaya ve ders dışı çalışmaya ayrılacak zamanın da katılmasıyla elde edilir. Avrupa Kredi Transfer Sistemi Çalışmaları (ECTS) (2)

Bir yıl = 2 dönem = kredi = bir yıl 1800 saatlik bir zaman. 1 kredilik bir ders için ortalama bir öğrencinin dönemde 25 – 30 saat harcaması gerekiyor. Avrupa Kredi Transfer Sistemi Çalışmaları (ECTS) (3)

Avrupa Kredi Transfer Sistemi Çalışmaları (ECTS) (4) Diploma Eki de öğrencinin bir ortak Avrupa Diploması almasını sağlamaya yönelik bir çalışmadır. ECTS ve Diploma Eki, - Kurumun uluslar arası düzeyde tanınırlığı - Öğrencilerin Avrupa ülkelerinde daha üst düzeyde öğrenime devamlarında kolaylık - Mezunların Avrupa ülkelerinde çalışmalarında (istihdamlarında) ve dolaşımlarında kolaylık sağlar.

Bologna Süreci Kapsamında Üniversitemizde Yapılanlar

“Bologna Süreci” paralelindeki çalışmalar gereği üniversitemizde dört yıldır Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS/ECTS) ve Diploma Eki (DE/DS) çalışmaları yürütülmektedir. ECTS paketlerinin birinci gözden geçirmeleri tamamlanmıştır. DE için Öğrenci İşleri Dairesi ile işbirliği içinde altyapısı hazırlanmış, birimlerden veriler alınarak Öğrenci İşlerine iletilmiştir. AKTS ve DİPLOMA EKİ ÇALIŞMALARI

KALİTE GÜVENCE SİSTEMİNDE YENİ YAPILANMA (1)  YÖK: Yeni Yönetmelik çıkarıldı. (2005)  YÖDEK (Yükseköğretim Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu) kuruldu.  HÜ Stratejik Planlama çalışmasının başlaması (2004)  HÜADEKK: Hacettepe Üniversitesi Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu (2006)  HÜKK: HÜ Kalite Koordinatörlüğü (2006)  Özdeğerlendirme Komisyonu (2006) (EUA’ya Hazırlık Süreci)

KALİTE GÜVENCE SİSTEMİNDE YENİ YAPILANMA (2) KALİTE GÜVENCESİ İç Değerlendirme Dış Değerlendirme Bireysel faaliyet raporları* EUA’dan istenmiştir. Öğrenci değerlendirmeleri Memnuniyet araştırmaları Mezun izleme çalışmaları

2006 yılında Üniversitemiz dış değerlendirme amacıyla EUA’nın Kurumsal Değerlendirme Programı’na (IEP) başvurmuştur. EUA’nın değerlendirme ekibi tarafından yapılacak olan değerlendirmenin belirli bir takvimi vardır. Buna göre: Temmuz – Ekim 2006 : EUA Kurumsal Değerlendirme Programı Rehberi’ni sunar ve üniversite özdeğerlendirme için hazırlıklarına başlar. Bu aşama Üniversitemiz açısından tamamlanmıştır. EUA-DIŞ DEĞERLENDİRME SÜRECİ (1) © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

Ekim 2006 – Mart 2007: Üniversite, EUA tarafından sağlanan rehbere göre kendi kendini değerlendirme sürecine girer ve bu sürecin sonunda EUA’ya bir öz-değerlendirme raporu sunar Öz-değerlendirme raporunun sunulması: Kasım 2006 EUA Ekibi İlk ziyaret: Aralık 2006 EUA-DIŞ DEĞERLENDİRME SÜRECİ (2) © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

Nisan – Mayıs 2007: Üniversite (eğer varsa) EUA ekibi tarafından istenen ilave bilgileri sağlar. Mayıs - Temmuz 2007: ESAS ZİYARET EUA değerlendirme ekibi üniversiteye esas ziyaretini yapar. Temmuz Ekim 2008: EUA üniversiteye düzeltmeye gerek olan konular olup olmadığını belirlemek üzere taslak rapor sunacak ve bunu takiben, basılmasını da teşvik ederek nihai raporu sunacaktır. EUA-DIŞ DEĞERLENDİRME SÜRECİ (3) © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

EUA değerlendirme ekibi her iki ziyaretinde de tüm birimlerin içerisinden kendi seçeceği birim yöneticileri, öğretim elemanları, idari personel, öğrenciler ve ayrıca tüm paydaşlar, mezunlar ile EUA tarafından sağlanan rehbere göre görüşmeler yapacaktır. Bu nedenle tüm birimlerin EUA’nın rehberinde yer alan ve kendilerine sorulması muhtemel alanlar hakkında bilgi sahibi olması oldukça önemlidir. ( EUA EKİBİ ZİYARET SÜRECİ ve HAZIRLIĞIMIZ (1) © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

EUA, Üniversitemize sunduğu rehbere göre Üniversitemizden bir öz-değerlendirme raporu istemektedir. Özdeğerlendirme raporu, Öz-Değerlendirme Komisyonu tarafından hazırlanmaktadır. Öz-değerlendirme raporu SWOT/GZFT analizi ile yakından ilgilidir. Büyük ölçüde Stratejik Planlama çalışmalarına dayanmaktadır. EUA EKİBİ ZİYARET SÜRECİ ve HAZIRLIĞIMIZ (2) © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

Yönetim açısından kurumun yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası pozisyonu nedir? Kurumun Avrupa ve uluslararası düzeyde uluslararası ilişkilerine ilişkin politika ve amaçları nedir? vb. Akademik Faaliyetler:Kurumun öğretim, araştırma ve diğer hizmetler açısından durumu nedir? Kurumun akademik öncelikleri (öğretim, araştırma, toplumsal hizmet) nelerdir? Kurumun öğretim yöntemlerine ilişkin tercih ve politikaları var mı? Kurum, öğrencileri ve öğretim elemanları için bir yabancı dil politikasına sahip mi? vb. I. KURUM NE YAPMAYA ÇALIŞIYOR? Kurumsal normlar ve değerler ÖZDEĞERLENDİRME RAPORUNUN ANAHATLARI (1) © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

Akademik Sayılabilecek Etkinlikler açısından kurumun paydaşları (dış partnerler) ile olan ilişkileri nasıldır? Finansman açısından kurumun kendisini finanse eden (devlet ve diğer) kurumlarla ilişkisi ne düzeyde olmalıdır? Kurumun genel ortamı: Tartışmayla ilişkili faktörler Kurumsal otonomi derecesi (Personel seçimi ve yükseltilmesi, öğrenci seçimi, öğretme ve öğrenme yaklaşımları, araştırma, mali konular vb.) Mevcut bölgesel ve ulusal işgücü piyasası şartları nelerdir? Öğrenci, öğretim elemanı sayıları, bina alanları, fiziksel imkanları, laboratuvarlar ve kütüphaneler, yerleşim konularında alt yapısı nedir? Öğrenci/öğretim elemanı oranları nasıldır? Diğer kısıtlayıcı faktörler ve fırsatlar. ÖZDEĞERLENDİRME RAPORUNUN ANAHATLARI (2) © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

II. KURUM YAPMAYI PLANLADIĞI İŞLERİ (KURUMSAL MİSYON VE AMAÇLARI) NASIL GERÇEKLEŞTİRİYOR? Uygulamada kurum amaçlarını gerçekleştirmek için bir çok faaliyet yürütür. Ancak olanla olması gerekenler arasında kaçınılmaz olarak farklar vardır. Bu farklar kurumun güçlü ya da zayıf yanlarını gösterir. Bu bölümdeki değerlendirme SWOT/GZFT analizi üzerine kuruludur. Bölüm 1’deki soruları tekrar gözden geçiriniz. Ancak, burada, kurumun bunları nasıl yaptığına bakınız. -Fakülteler arasında koordinasyon var mıdır? -Dekanların/müdürlerin rolleri nelerdir? Hangi konularda, ne ölçüde yetkilidirler? (Akademik kadronun seçimi ve yükseltilmesi, öğrenci seçimi, finansman konuları vb.) -Kurum, öğrencileri kurumsal kararlara ne ölçüde katıyor? -Öğrenci destek hizmetlerinin analizi vb. ÖZDEĞERLENDİRME RAPORUNUN ANAHATLARI (3) © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

III. KALİTE UYGULAMALARI: Kurum kullandığı yöntemlerin işe yaradığını nereden biliyor? İç kalite çalışmalarında kurumsal sorumluluk; yapılar, çalışanlar ve raporlama anlamında nasıl paylaşılmıştır? İç kalite süreçleri açık kalite standartlarına mı dayanmaktadır? Bu standartlar kurumda iyi bilinmekte ve paylaşılmakta mıdır? Bu konuda paylaşılan ortak bir kültür oluşmuş mudur? İç kalite çalışmalarını destekleyecek kaynaklar sağlanmış mıdır? İç kalite çalışmaları; öğretim, araştırma, öğrenci performansı, idari süreçler, girişimcilik faaliyetleri, dış ilişkiler konularını ne ölçüde kapsamaktadır? Faaliyetler hangi sıklıkta değerlendirilmektedir? Ne kadar veri toplanmaktadır? İç kalite çalışmalarının sonuçları karar alma ve stratejik planlama çalışmalarında ne ölçüde kullanılmaktadır? ÖZDEĞERLENDİRME RAPORUNUN ANAHATLARI (4) © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

IV. STRATEJİK YÖNETİM VE DEĞİŞİM KAPASİTESİ: Kurum kendini geliştirmek adına kendini nasıl değiştiriyor? Kurum kendi çevresinden gelen taleplere, tehditlere ve fırsatlara ne şekilde tepki vermektedir? Kurum çevresinden kimleri stratejik yönetimine dahil etmektedir? Kurumun amaçlarını gerçekleştirmesi için ne tür değişimler beklenebilir? Kurumun mevcut ve gelecekteki misyonları, amaçları ve faaliyetleri arasında nasıl daha iyi uyum sağlanabilir? Kalite izleme ve kalite yönetimi bu gelişmelerde nasıl bir rol oynar? ÖZDEĞERLENDİRME RAPORUNUN ANAHATLARI (5) © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

Üniversitemiz bu sorular çerçevesinde bir Öz Değerlendirme Raporu hazırlamaktadır. Bu raporda yer alan konular /sorular; aynı zamanda EUA Değerlendirme Ekibi (Aralık 2006) tarafından da cevap aranacak sorular olacaktır. Bu sorular /konular, hepimiz için bir ev ödevidir. ÖZDEĞERLENDİRME RAPORUNUN ANAHATLARI (6) © Hacettepe Üniversitesi Kalite Koordinatörlüğü

Ziyaret Sürecindeki Olası Sorular / Konular (Ev ödevimiz!)

Değerlendirme Sürecindeki Olası Sorular (1) Dekanlar 1.Üniversitenizin / fakültenizin öğrenciler tarafından kaçıncı sırada tercih edildiğini biliyor musunuz? 2. Üniversitelerin bir amacı kaliteli öğrenci yetiştirmek ve bir amacı da mezun olduklarında onların kolay iş bulabilmesini sağlamaktır. Ne dersiniz? Bunu ne ölçüde gerçekleştirebiliyorsunuz? 3.Kurumunuz Stratejik Planının (Üniversite ve birim bazında) öncelikleri nelerdir? 4.Bu değerlendirmenin kaçınılmaz sonucu olarak bazı fakülteler ön plana çıkacaktır. Sizin bu konudaki görüşleriniz nelerdir?

Değerlendirme Sürecindeki Olası Sorular (2) 5. Her fakültenin mükemmel olması gerekir, ancak bunun için çeşitli kriterler vardır; örneğin bilimsel araştırma seviyesi yüksek olmalıdır. Bu araştırma ilk önce kütüphanede başlar. Sizler fakülte olarak araştırmaları nasıl destekliyorsunuz? 6. Akademik personelin eğitimi çok önemlidir. – Personel eğitimi için neler yapılıyor? Hizmet-içi eğitim için neler yapıyorsunuz? Öğretim elemanlarının özellikle eğitim bilgi ve becerilerinin geliştirilmesi konusunda neler yapıyorsunuz? 7. Öğrenci değişimi programınız var mıdır? 8. Güçlü-zayıf yönlerinizin belirlenebilmesi için neler yapmayı planlıyorsunuz? 9. Öğretim elemanı sıkıntısı için ne yapmayı düşünüyorsunuz?

Değerlendirme Sürecindeki Olası Sorular (3) Öğretim Üyeleri: 1. Üniversite Öz Değerlendirme Raporunda yazılanlar ile hemfikir misiniz? 2. Kurumunuz Stratejik Planının öncelikleri nelerdir? 3.Üniversitenizde bir Araştırma Fonu var mıdır? 4.Üniversite-Sanayi (Uygulama Alanı) İşbirliği konusunda neler yapılıyor? Ortak proje çalışmalarınız var mı? 5.Teknoparkın üniversitenize neler kazandırabileceğini düşünüyorsunuz?

Değerlendirme Sürecindeki Olası Sorular (4) 6. Fakülte Yönetimi size çalışmalarınızda yardımcı oluyor mu? 7. Rektörlük ile aranızdaki idari ilişkiler nasıl? İdari özerklik söz konusu mudur? 8. Eğitim sürecinde başka üniversitelerden öğrenci alıyor musunuz? 9. Kütüphane olanaklarını yeterli buluyor musunuz? 10. Öğretim üyelerinin haftalık ders yüklerinin fazlalığının sebebi nedir?

Değerlendirme Sürecindeki Olası Sorular (5) 11. Yabancı uyruklu yüksek lisans ve doktora öğrenciniz var mı? 12. Mezunlarınızla irtibat kuruyor musunuz? Onların deneyimlerinden yararlanıyor musunuz? yıl-10 yıl içinde nerede olmayı planlıyorsunuz? 14. Stratejik planla ilgili neler yapıyorsunuz? 15. Öğrenci değişimi programınız var mı? 16. Uluslararası anlaşmaların geliştirilmesi için neler yapıyorsunuz?

Değerlendirme Sürecindeki Olası Sorular (6) Öğrenciler: 1.Değerlendirme sürecine katılıyor musunuz? Nasıl katılıyorsunuz? 2.Öğrenci birliğiniz var mı? 3.Üniversite burs / kredi olanaklarından memnun musunuz? 4.Üniversitenizde uygulanan İngilizce dersleri hakkındaki fikirleriniz nelerdir? İngilizce sizce önemli mi? Neden? 5.Kaliteyi geliştirme sürecine nasıl katılmak istersiniz? Bu sürece katılmaya hazır mısınız?

Değerlendirme Sürecindeki Olası Sorular (7) 6. Kütüphane olanakları hakkında ne düşünüyorsunuz? 7. Üniversitenizin gelişimi için tutacağınız üç dilek nedir? 8. Erasmus ve Socrates Programlarını duydunuz mu? 9. Siz yurt dışında okumak ister misiniz? 10.Üniversite yerleşkesi içinde barınma ve beslenme koşulları nasıldır? 11. Üniversitenizin bilgisayar ve internet ulaşımları yeterli mi? 12. AKTS / DE çalışmalarını duydunuz mu? Bunlar size ne yarar sağlayacak? 13. EUA (Avrupa Üniversiteler Birliği)’ni duydunuz mu? Bu kurum neler yapar?

KAYNAKÇA gna.jspx gna.jspx

Çok teşekkürler, iyi çalışmalar.