NİTEL ARAŞTIRMANIN RAPORLANMASI Doç.Dr.Nilgün Özçakar DEÜTF Aile Hekimliği AD

Nitel yazım Diğer araştırma yazımlarından farklı: Karar ve tutku İdrak ve duyarlık Özgünlüğüne inandırmak Yaşayan olay ve insani deneyim tablosu Öykü meydana getirmek – nicel araştırma yazımından farklı bakış Commitment and passion, sense and sensitivity are crucial in writing up qualitative research. Only then can the author convince the readers of its authenticity. It is not just straight description but compelling portrayal of the world of the participants, the ‘lived experience’.

Araştırmacının süreç içindeki durumu Talep edilen sorular (dikkati çekme ve okuyucuyu bağlama) Beklenen ? Beklenenler/beklenmeyenler arası uyumsuzluklar: yeni şeyler bulma, hastaların yeni öyküleri… Durumunuza uygunluk

Elde edilen bulguların genellenebilmesi güçtür. Nitel çalışmalar genel olarak bir tema çerçevesinde giriş, çekirdek kısım (verilerin sunulduğu) ve bir sonuçtan oluşur. Elde edilen bulguların genellenebilmesi güçtür. Nitel çalışmalar genel olarak bir tema çerçevesinde giriş, çekirdek kısım (verilerin sunulduğu) ve bir sonuçtan oluşur. Elde edilen bulguların genellenebilmesi güçtür. Genellemeye engel nedenlerin başında sosyal olayların doğası gelir. Sosyal olaylar durağan değildir, süreklilik ve değişkenlik gösterir. Sosyal olaylar içinde bulunulan ortama göre önemli değişiklikler gösterebilir. Gerek ortam gerekse zaman yönünden aynı sosyal olayı yaşamak mümkün olmadığına göre sosyal olayları inceleyen bir araştırmanın bulgularını doğrudan başka sosyal olaylara genellemek güçtür. İlgili evreni temsil edecek sayıda bireyi örnekleme dahil etmek mümkün değildir. Nitel araştırmada araştırma problemine ilişkin değişkenleri araştırma yerine bu değişkenler bütüncül ve doğal bir yaklaşımla incelenmeye çalışılır.

Nitel araştırmalarda raporlama özellikleri Akla yatkınlık Bireylerin deneyimlerine uygunluk İnandırıcılık Önem Okunurluk İnandırıcılık için önerilen stratejiler: Uzun süreli etkileşim Derinlik odaklı veri toplama Çeşitleme Uzman incelemesi Katılımcı teyidi

Problemin/sorunun tanımlanması Veri sunu modelleri İçerik bölümlerinin sunumu Yayın araştırması Nitel yazım

Problemi/soruyu tanımlama Nitel araştırmalar için genelin kabul ettiği bir değerlendirme yoktur Nitel araştırma raporlama için rehber bulunmaz Spektrum, anlaşmazlık, hayal kırıklığı (yazar, hakem, editör)

Veri sunumu modelleri Ham veri modeli Tanımlayıcı model Yorumlayıcı model

1.Ham veri modeli Tema, araştırma sorusu: ‘aktarım’ Rapor (örneğin bir odak grup çalışması örneği) Tanımlama ve verinin yorumlanması yok Nicel araştırmalardaki ham veriye benzer

2. Tanımlayıcı model Verinin içerik bölümleri şeklinde tanımlanması Genellikle uygulanan model Bulguların tartışılması

3. Yorumlayıcı model Verinin tanımlanması, araştırmacının yorumu ve ilgili içeriğin yer aldığı bölüm Analiz edilmiş bilginin ortaya konulmasını en çok sağlayan yöntem

İçerik bölümlerinin sunumu Görüşme metni : Birebir aktarılır Sözsüz iletişim ile ilgili açıklama yok Sessizlik (…) Durdurma, kesme (//) Vurgu: ‘sessiz olun … dedi’

İçerik bölümlerinin sunumu Birebir görüşme metni: Birebir aktarılır Satır numaraları yazılır Konuşmacının adı eklenir Semboller kullanılarak etkileşimler eklenir

Örneğin; “diyabet hastalarının tedaviye uyumu” Hastalıkla ilgili bilgi Yetersiz bilgi Hekim tarafından yapılan bilgilendirme Yetersiz ve karmaşık bilgi Diyabet yönetimi ile ilgili rehberlere hekimin yetersiz uyumu Hasta hekim ilişkisi Hastanın sağlık inanışlarına yetersiz ilgi Hastanın ilaçlar hakkındaki görüşlerine yetersiz ilgi Paternalizm Hekimin toleransında dalgalanma İzlemin yetersizliği Hastanın uyum konusunda iletişim çekincesi

Hastalıkla ilgili bilgi ‘Bunun şekerden olduğunu söylediler, lanet olsun, ben hiç şeker yemem ki…’ ‘Aslına bakarsanız bunun tümüyle neden kaynaklandığını bilmiyoruz. Doktor diyabetiniz olduğunu söylüyor, bir takım yiyecekleri tüketmemeniz gerektiğini anlatıyor ve reçete yazıyor. Ve… sizi üç hafta sonra yeniden göreyim diyor…’

Hekim tarafından yapılan bilgilendirme ‘Birçok doktor ve hemşire bana ne yapmam ya da yapmamam gerektiğini açıkladı. Bana herkes kendi diyabetini bilir gibi geliyor.’

Hasta hekim ilişkisi ‘ Doktoruma yaşadığım zorlukları bir daha asla anlatmam, anlattıklarımı sürekli unutuyor.’ ‘Doktorlar yılın 365 günü diyabetik olmak ne demek asla bilemezler!’

Araştırma yayınlama Özet + IMRAD Introduction, Methods, Results and Discussion Giriş: bilgi, ilgi, hedef, araştırma soruları Metod/yöntem: tanım, örneklem, geçiş/ilgi, veri toplama, veri düzenleme, analiz Bulgular: araştırma sorusu ile konuya göre düzenlenmiş Tartışma: tüm zayıf , güçlü yönler… Sonuç IMREDC Introduction giriş Methods Results Discussion

Önermelerde açıklık! Araştırmada: Neden? Ne? Nasıl? Sınırlar? Kısıtlamalar? Sonuçlar? Karar/yorumlar? Bu sorulara açık yanıtlar yazın!

Yazar dönüşümü sağlar Bağıntılı (ikna edici) argümanlar Okuyucudaşlık Bağlam (duyarlılık) Esneklik Güvenilirlik Biçim (dil, stil)

Todres L & Holloway I (2004). Descriptive phenomenology: life world as evidence. In Rapport F (ed.) New Qualitative Methodologies in Health and Social care Research, London: Routledge Yazar araştırmaya katılanların perspektifleri ile onları anlamaya çalışan okuyucular arasında medyatör rol oynar.

İçerik çözümlemesinden raporlamaya Görüşme verisinin yazıya geçirilmesi Görüşme verisinin düzenlenmesi Anlamlı veri birimlerinin saptanması Verinin kodlanması Taslak temalara göre kodların düzenlenmesi Taslak temanın kontrolü ve kesinleştirilmesi Taslak temaların belirlenmesi Verinin düzenlenmesi Kod ve tema kitapçığının oluşturulması ve buna göre verinin düzenlenmesi Temaların araştırma soruları altında düzenlenmesi Kodlara ve temalara göre verinin betimlenmesi, alıntılara yer verilmesi, örneklendirilmesi, açıklanması, yorumlanması, görsel hale getirilmesi Temalar arası ilişkilerin saptanması Araştırma sonuçlarının yazılması

“Görünen o ki, bilim adamı, tam şimdi söyleyecek bir şeyi olan ve bunu nasıl söyleyeceğini de bilmeyen yegane kişidir.” Sir James Barrie

TEŞEKKÜR EDERİM