Çevresel Yatırımlarda Önceliklerimiz ve Teknolojinin Rolü T.C. Marmara ve Boğazları Belediyeler Birliği İstanbul,

Temel başlıklar  Giriş  Amaç  Yasal sınırlar  Toplumsal davranış  Ticari koşullar  Teknolojik değerlendirme  Finansal/Ekonomik değerlendirme  Öngörülen proje planı

Giriş Ülkemizde ;   İmalat sanayi 20 milyon ton atık/yıl   1,2 milyon ton/yıl tehlikeli atık   280 bin ton/yıl özel atık   Evsel atık   Ambalaj atığı   Vb.   WEEE, En hızlı büyüyen çöp dalgası   Avrupa’daki öngörülen özel atık maliyeti 3milyar € /yıl’dır.

Giriş  Yasal zorunluluklar,  Toplumsal çevrenin duyarlılığı,  Artan rekabet şartları  Kısıtlı kaynakların daha etkin kullanımı, tasarımüretimsatışservis Geri Kazanım Atık yönetimi

Giriş   Doğal kaynakların hızla tüketilmesinin önüne geçilmesi ve üretilen atıkların çevre ve insan sağlığı için bir tehdit olmaktan çıkarılarak ‘’ekonomi için bir girdiye dönüştürülmesini amaçlayan atık yönetim stratejileri’’, sürdürülebilir kalkınma yaklaşımının temelini oluşturmaktadır.

Yaşam Döngüsü Ürün ömrü sonu ürün Sorting geridönüşüm Üretim Üretim süreci atıkları Atık toplama depolama ayrıştırma Enerji

Amaç;  Gelişmiş (BAT) ve temiz teknolojileri kullanarak  Üretilen atıkları çevre ve insanı dikkate alarak, yasal şartları yerine getirecek geri kazanım sistemini kurmak,  Rekabetçi ve sürdürülebilir faaliyet yapısında bir ekonomik işletme olmak,.

Merkez  Tehlikeli atıkları,  Özel atıkları,  Enerji değeri olan diğer atıkları  Ayrıştırma geri kazanma,  Hammadde, İkincil malzeme olarak kullanma  ENERJİ üretimi, yöntemleri ile değerlendirerek ekonomiye kazandıracak entegre geri kazanım merkezi

Yasal sınırlar  Ülke yasaları  Mevcut yasalar,  Çevre yasası,  Tehlikeli atıklar yönetmeliği,  Bakanlık çalışması  Çevre yasası ilgili yönetmelikler,  AB ile birlikte sürdürülen çalışmalar,  Bakanlık programı,  AB uyum yasaları  Sürdürülen yeni uyum yasaları,  Çerçeve yasaları revizyonu,

ÜLKE YASALARI  Çevre Yasası; 2872 sayılı yasa ve Tarih ve 5491 Sayılı Kanunla Değişiklikler sonrası;   Madde 8. ; “her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili Yönetmeliklere aykırı olarak alıcı ortama vermek YASAKTIR.   Madde11. Üretim, tüketim ve hizmet faaliyetleri sonucunda oluşan atıklarını alıcı ortamlara doğrudan veya dolaylı vermeleri uygun görülmeyen tesis ve işletmeler ile yerleşim birimleri atıklarını yönetmeliklerde belirlenen standart ve yöntemlere uygun olarak ARITMAK ve BERTARAF ETMEKLE VEYA ETTİRMEKLE ve öngörülen İZİNLERİ ALMAKLA yükümlüdürler.

ÜLKE YASALARI   Sanayiciler / üreticiler kendi birliklerini oluşturarak atık bertarafını sağlayacak yapılar oluşturmalıdır.   Yasalara aykırı davrananlara, ağır para cezaları ve faaliyeti durdurma / kapatma cezaları verilecektir.   Bakanlar Kurulu da bu cezaları 10 katına kadar artırabilicektir.

 Tehlikeli atıklar yönetmeliği;Sayı 25775, tarih 14.Mart.2005,  Tehlikeli atık kriterlerini, tarifini, sınıflandırmasını Tehlikeli atıkların taşıma, depolama ve işleme yöntemlerini  Tehlikeli atık ile ilgili kuruluşların, izleme denetim ve lisans sürecini tanımlamaktadır.  Sanayi tesislerinin tehlikeli atık yönetim planı oluşturmasını zorunludur. ÜLKE YASALARI

BAKANLIK ÇALIŞMASI AB UYUM SÜRECİ  AB ile birlikte sürdürülen çalışmalar  AB uyum görüşmeleri  ENVEST (Technical Assitance for Environmental Heavy-Cost investment Planning in Turkey)  TWIN-Eşleştirme projeleri (özel atıklar ait yönetim planı,  TWIN-Eşleştirme projeleri (özel atıklar ait yönetim planı, “Etkin Bir Yönetim Yapısına Yönelik Öneriler ve AB’nin Dört Özel Atık Direktifinin uyumlaştırılması ve Uygulamaları İçin Yetkilerin Belirlenmesi”   Üretici sorumluluğu ve kirleten öder prensibi

TOPLUMSAL DAVRANIŞ  Atık bertaraf tesislerine ait bölgeler bilinmektedir.  Tek kuruluş olan İzaydaş kapasite kısıtı ile ihtiyacın ancak %5ine cevap verebilmektedir.  Atık tesis kurulması planlanan bölgelerde örgütsel toplum desteğinin alınması önemlidir.  Gerikazanım vasıflandırması ‘’atık’’ ve ‘’bertaraf’’ sözcükleri olumsuzluklarını gidermektedir.  Merkezi yönetim ve Bölge yerel yönetimlerinin,desteklerinin alınması önem taşımaktadır.  Tesisin kurulum bölgesindeki kitlenin konuya olumlu yaklaşımlarının temini projenin gerçekleştirilmesi yönünde hayati önem taşımaktadır.

TOPLUMSAL DAVRANIŞ  Medya ve Halkla ilişkiler;  Bakanlık ve resmi kuruluşlar,  Yerel yönetimler,  Sivil toplum kuruluşları,  Medya ile ilişkileri projenin önemli başlıklarıdır. çevreciler

TİCARİ KOŞULLAR  Müşteri portföyü / Atık miktarı  Sağlanacak hizmetler  Mühendislik  Servis  Atık bertaraf ücretleri

TİCARİ KOŞULLAR  Müşteri portföyü / Atık miktarı;  Atık envanteri.  Atık dağılımı  Tesisin hammaddesi ‘atık’dır.Uzun dönemli hammadde sağlayacak anlaşmalar şirketin fizibilitesi ve karlılığı için gereklidir.  Ortaya çıkacak kapasitenin doldurulması ‘rekabet’ gücünü ve ‘’sürdürülebilir’’ yapıyı doğrudan etkileyecektir.

TİCARİ KOŞULLAR  Mühendislik:Atık yönetim planı oluşturma desteği, kaynağında ayırma, atık envanteri oluşturulması desteği  Servisler:  Test ve analizler,  Toplama-depolama  Geri kazanma  Geri dönüşüm  Enerji geri kazanım  Bertaraf

TİCARİ KOŞULLAR  Atık bertaraf ücretleri

TEKNOLOJİ  İzin prosedürü  Yer seçimi  Toplama – depolama  Geri kazanım  Süreçler

TEKNOLOJİ  İzin prosedürü;  Çevre ve orman bakanlığı tehlikeli atıklar yönetmeliğinde tanımlanmıştır.  Bakanlık tarafından başvuruda kapsamlı bir fizibilite çalışması istenmektedir. fizibilite  İzin prosedürünün minimum 4-6 ay alması beklenmelidir.Proje planının temel referans tarihidir.  Yer seçimi doğrudan bakanlıkça belirlenmektedir.

TEKNOLOJİ  Teknoloji seçimi;  Düzenli depolama: Hızla AB’de ve Ülkemizde şartları ağırlaştırılan, yasaklanan gömme yöntemi,  Rotary klin:Klasik yakma teknolojisi,  Plasma:İlk olarak Nasa tarafından geliştirilen ve yaygınlaşma eğilimindeki teknoloji,  Diğer klasik biyolojik metotlar:sınırlı atıklar için uygulanabilen özellikle sıvı atıklarda kullanılan tehlikesizleştirme teknolojileri

TEKNOLOJİ Mühendislik  Atık yönetim mevzuatı hakkında danışmanlık  atık yönetim planları hazırlanması destek,  Geridönüşüm bilgisi ile tasarıma girdi, veri tabanı yönetimi  Yabancı ve Yerel atık yönetim kuruluşları ile koordinasyon  Yerel ve uluslararası STK ile koordinasyon  Hedef sanayinin uygulamaya yönelik yeni proseslerin değerlendirilmesi  Sektörel bazda atık yönetim konseptlerinin hazırlanması

Finansal Konular, hibe, teşvik ve diğer kolaylıklar  US Trade and Development Agency (USTDA)  UNDP  Worldbank  AB Fonları (IPA)*  Ülke kredileri  eximbank  Ulusal kaynaklar  Diğer... *( ), milyar Euro

Finansal konular Gelirler,  Hizmet gelirleri  Mühendislik,  Laboratuvar ve analiz  Atık gerikazanım gelirleri  Geri kazanım malzeme, hammadde satış  Atık geri kazanım bedelleri  Enerji üretim gelirleri (elektrik)  Isı üretimi

3.Aşama: Sözleşmeler Yatırım Proje Planı-Proje Yönetimi 2.Aşama: Model Kararı,ÇED 1.Aşama: Envanterin oluşturulması, ön analizler

Sonuç  Çevre mevzuatına uyumunun sağlanması, yasal zorunluluklara ve ihtiyaçlara çözüm getirmesi  Çevre bilincinin geliştirilmesi,  Ülkemizin ve sanayimizin sürdürülebilir ekonomik kalkınmasına katkıda bulunması,  Rekabet avantajı sağlaması,  Avrupada ve Türkiyede örnek bir merkezin oluşturulması

Teşekkür Ederim Talat Yuksel, Tel: