COĞRAFİ KEŞİFLER
Coğrafi Keşiflerden Önce Avrupa’nın Durumu -Feodalite ile yönetiliyordu -Ticaret İpek ve Baharat Yolları kullanılarak yapılıyordu. -Dünya düz olarak bilinmekteydi -Avrupa karışıklık içerisindeydi -Dine dayalı dünya görüşü hakimdi.
YENİÇAĞDA AVRUPADA ORTAYA ÇIKAN TEKNİK GELİŞMELER
Barut ve Top Avrupalılar Barutu Haçlı Seferleri sırasında Müslümanlardan öğrenmişlerdir. Topun icat edilmesiyle barutun önemi anlaşılmıştır. Krallar feodalite düzenini yıkmak için topu kullanmışlardır. Derebeylerin yaşadıkları kaleler ve şatolar yıkılmış, feodalite sona ermiştir. Top, coğrafi keşiflerde sömürgelerin kazanılmasında çok etkili olmuştur.
Kağıt ve Matbaa Kağıt Çinliler tarafından bulunmuştu. Çinlilerin ipekten, Türklerin pamuktan kağıt yapmasını bildikleri dönemde, Avrupalılar kağıt yapımını bilmiyorlardı. Avrupalılar, Haçlı seferlerinde kağıt yapımını öğrendiler. Matbaaya benzer ilk baskı aracını Çinliler icat etmişlerdi. Bilinen şekliyle matbaa ilk kez tahta harflerden Felemenkli Jan Koster tarafından yapılmıştır. Alman Jan Gutenberg Kurşun ve Antimon madenlerinin karışımından daha dayanıklı harfler dökerek matbaayı geliştirmiştir. Matbaanın geliştirilmesi dünya fikir hayatında uyanışı sağladı.Hümanizm, Rönesans ve Reform hareketlerinin doğmasında etkili oldu.
Usturlab - Pusula Avrupalı gemiciler kıyıları izleyerek ulaşımı yaparlardı. Müslüman gemiciler Hint okyanusunda coğrafi yeri belirten Usturlab ile yön tayinine yardımcı olan pusulayı kullanıyorlardı. Pusula Çinliler tarafından bulunmuştu. Avrupalılar haçlı seferlerinde pusulayı tanıdılar. Pusulanın açılarıyla ilgili hesapları geliştiren Avrupalı gemiciler pusula sayesinde açık denizlere çıkabildiler.
Coğrafi Keşifler Nedir? Coğrafi Keşifler, 15. yüzyıl ve 16. yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ticaret yollarının bulunması amacıyla başlattıkları ve yeni Okyanusların ve kıtaların bulunmasıyla gerçekleşmiş olan keşifleri ifade eder.
Keşiflerin Nedenleri Nelerdir ? Coğrafya bilgilerinde ilerleme Haçlı Seferleri Sonucunda Pusulanın Kullanılması ve Geliştirilmesi Efsane ve hurafelere inanmayan cesur gemicilerin yetişmesi İstanbul’un Fethedilmesi Gemicilik Sanatının İlerlemesi Başka Deniz Yollarının Aranması Avrupalıların Doğunun zenginliklerine ulaşmak istemeleri ve bazı kralların gemicileri desteklemesi Avrupalıların, Hıristiyanlık dinini yaymak istemeleri.
1) Coğrafya bilgilerinde ilerleme Ortaçağda Avrupalıların dünya ile bilgileri yetersizdi.Avrupalılar, Haçlı seferleriyle Müslümanlardan çok önemli bilgiler öğrendiler Dünyanın yuvarlak olduğunu, Din adamlarının dedikleri gibi düz olmadığını anladılar. Din adamlarının söylediklerine önem vermediler. Haritalarda düzeltmeler yaptılar. Yeni haritalar yapılarak çoğalttılar. Coğrafya bilgisiyle ilgili bir çok eser tercüme ederek bastırdılar. Hindistan'a başka yollardan gidilebileceği anladılar.
2) Gemicilik Sanatının İlerlemesi Pusulanın Avrupa'da bilinmesi gemicilik sanatının gelişmesini etkiledi. Açık denizlere açılmak için Kadırga, Karavel denilen dayanıklı gemiler yapıldı. Coğrafya bilgisindeki ilerleme sonucu gemicilerin hurafelere inanmamalarını ve daha cesur hareket etmelerini sağlamıştır.
3)İstanbul'un Fethedilmesi İstanbul'un fethinden sonra Karadeniz'deki Kırım ve Trabzon ticaret merkezlerinin, Türklerin eline geçmesi, Avrupalıların ipek ve baharat mallarını pahalıya almalarına neden olmuştur.
4) Başka Deniz Yollarının Aranması İspanyol ve Portekizli gemicilerin Akdeniz de Venedikli ve Cenevizli gemicilerden dolayı doğu ticaretinden yararlanamayışları nedeniyle başka deniz yolları aramaları
5.Pusulanın Geliştirilmesi Pusulanın geliştirilmesi: İlk kez Çinliler tarafından icat edilen pusula, Haçlı Seferleri sırasında Avrupa'ya geçmiştir. Kristof Kolomb'un pusulanın sapma açısını düzeltmesiyle artık yönlerini kaybetme korkusundan kurtulan Avrupalılar, okyanuslara daha rahat ve korkusuzca açılmaya başladılar
6. Efsane ve hurafelere inanmayan cesur gemicilerin yetişmesi Orta Çağ'da Avrupalılar, Atlas okyanusunun içinde gemileri çeken çok büyük girdapların olduğu ve bu sularda dolaşan gemicilerin zenciye dönüşecekleri gibi hurafelere inanırlardı. Ancak doğu ile olan ilişkiler ve coğrafya bilgisinin ilerlemesi bu gibi inançların yıkılmasına neden olmuştur.
YAPILAN ÖNEMLİ KEŞİFLER
Dünyanın Dolaşılması (1519-1552) Macellan – Del Kano Portekizli bîr denizci olan Macellen, 1517'de İspanya Kralı Şarlken'in hizmetine girdi. 1519'da onun yardımıyla yola çıktı. Güney Amerika kıyılarını dolaşarak sonradan kendi adıyla anılacak olan Macellen Boğazı'nı buldu. Buradan Büyük Okyanus'a ulaştı. Batıya doğru yolculuğuna devam eden Macellen, Filipin adalarında yerlilerle yaptığı çatışmada öldü. İkinci kaptan Del Kano yola devam etti. Ümit Burnu'ndan geçerek İspanya'ya vardı (1552). Bu yolculuğun sonunda, dünyanın yuvarlak olduğu kanıtlandı; yeryüzünün gerçek büyüklüğü, kara ve denizlerin dağılışı hakkında geniş bilgiler sağlandı.
Amerika'nın Keşfi:Christopher Colombus (1492) Cenovalı bir denizci olan Christopher Colombus, sürekli batıya giderse Hindistan'a ulaşacağına inanıyordu. Bu konuda, Müslüman coğrafyacıların dünyanın yuvarlak olduğu düşüncesini benimsedi. Kolomb, 1486'da İspanya Kralı Ferdinand'a başvurdu. Kolomb'un isteğini olumlu karşılayan Ferdinand, kendisine üç gemi verdi. İspanya'nın Palos Limanı'ndan 1492'de Atlas Okyanusu'na açılan Kolomb, iki ay sonra, Amerika'nın doğusunda Bahama adalarına vardı. Kolomb, bu adaları, Hindistan'ın batısındaki adalar sandığından, bunlara Batı Hint Adaları adını verdi. Kolomb, bundan sonra üç seyahat daha yaptı. Ancak, yeni bir kıt'a keşfettiğinin farkına varamadı.
, Americo Vespuci (1507) Kolomb'un ölümünden sonra, İtalyan denizci Americo Vespuci (Amerika Vespuci), bölgeye yaptığı gezi sonrasında, buranın yeni bir kıt'a olduğunu bildirdi (1507). Daha sonra bu yeni kıtaya Amerika adı verildi. Daha sonra Amerika'nın diğer bölgeleri keşfedildi. İspanyollar, Cortes (Kortuz)'in önderliğinde, 1519'da Meksika'nın fethine başladılar. Burada yaşayan ve uygarlıkta oldukça ileri gitmiş olan Aztek ve Maya uygarlıklarını yok ettiler. Meksika'nın fethinden bir süre sonra Almagro ve Pizzaro adlı iki İspanyol, Güney Amerika'nın batısında bulunan Peru'nun fethine yöneldiler. Peru'da oturan İnkaları yenerek yurtlarını İspanya'ya
Vasko Do Gama-Bartelmo Diaz Portekizli prens Hacri Hıristiyanlığı yaymak ve Baharat yolunu bulmak amacıyla keşifleri başlattı. Portekizliler ekvatoru geçerek B. Afrika kıyılarını tanıdılar. Bartelmi Diyaz Ümit burnunu buldu (1487). Vasko Do Gama Ümit burnundan geçerek batı Hindistan'daki Kalikut limanına ulaştı (1498). Böylece Hint deniz yolu bulundu. Bu yol, Baharat yolunu Hint ve Avrupa limanlarına çevirdi. Bu deniz yolu Süveyş kanalının açılmasına kadar önemini sürdürdü.
Ayrıca; AMAZON--- PİNZON ASOR ADALARI --- CABRAL BERİNG BOĞAZI --- BERİNG BERMUDA ADALARI--- BERMUDEZ BEYAZ DENİZ--- OTTAR BREZİLYA --- ALVARES CABAL ÇİN --- MARCO POLO GÜNEY KUTBU --- R. AMUNDSEN- NOBİLE GRÖNLAND--- KIZIL ERİK HAİTİ --- KRİSTOF KOLOMB İZLANDA--- NADDOD JAPONYA--- MENDES PİNTO KUZEY KUTBU--- R. AMUNDSEN LABRADOR--- CİOVANNİ CABOTO MEKSİKA--- CORDOBA MOĞOLİSTAN ---- RUBROEK ÜMİT BURNU ---- BARTOLOMEU DİAS VENEZUELA---- VESPUCCİ
Coğrafi Keşiflerin Sonuçları 1.Siyasi Sonuçlar Yeni ülkelerin keşfedilmesi ile Sömürgecilik gelişti.( Portekiz ve İspanyollarla başlayan sömürgeciliğe daha sonra İngiltere, Fransa ve Hollandada katıldı.) Afrika, Amerika, Avustralya ve okyanuslar keşfedildi. Doğudan yeni keşfedilen yerlerden Avrupaya bol miktarda altın, gümüş gibi değerli eşyalar geldi. Avrupa zenginleşti. Soylular nüfuzlarını kaybetti. Baharat ve İpek Yolları önemini kaybetti.
2.Sosyal Sonuçlar Yeni keşfedilen yerlere Avrupa’dan büyük bir göç dalgası gitti. Yeni kültürlerle etkileşildi. Burjuva sınıfı ticaret sayesinde zenginleşti. Buda Avrupa’da sosyal ve ekonomik olarak değişimlere sebep oldu. İnsanlarda tartışma ve yeni şeyleri keşfetme duygusu gelişti. Yeni ırklar, bitkiler ve hayvanlar tanındı.
3.Ekonomik Sonuçlar Yeni ticaret yolları bulundu, Baharat ve İpek Yolları önemini kaybetti. Akdeniz kıyısındaki limanlar önemini kaybetti. Buna karşılık Atlas Okyanusu kıyısındaki limanlar önem kazandı. İslam ülkeleri yoksullaştı. Avrupa’da ticaret canlandı ve zenginlik arttı. Deniz ticareti kara ticaretinden daha karlı hale geldi. Avrupa’da temel geçim kaynağı tarımken bunu yerini ticaret aldı. Avrupa’da üretim ve alım gücü arttı. Avrupa ticari açıdan kendine yeter hale geldi.
4.Dini Sonuçlar Kiliseye olan güven sarsıldı. Dünyanın düz olmadığı kanıtlandı. Avrupa’da dine dayalı dünya görüşü değişti. Hıristiyanlık yeni keşfedilen yerlere yayıldı. Kilise yeni keşfedilen yerlerde Avrupa kültürünü yaydı.
5.Bilimsel Sonuçlar Düşünce dünyasında, kalkınma hareketlerini destekleyen düşünceler gelişti. Dünya’nın yuvarlak olduğu ispatlandı. Yeni kıtalar keşfedildi.(Amerika,Avustralya) Yeni ırklar keşfedildi Yeni bitkiler keşfedildi. (tütün ,patates, domates, şeker kamışı, vanilya, kakao vb.) Yeni uygarlıklar keşfedildi.(KIZILDERİLİLER,AZTEK,MAYA ve İNKA’lar,Avusturalya’da ABOROJİNLER)
COĞRAFİ KEŞİFLERİN GÜNÜMÜZ BİLGİ BİRİKİMİNE KATKISI Coğrafi keşiflerle birlikte özellikle pusulanın bulunması ve pusulanın sapma açısının Kolombtarafından hesaplanması günümüz modern pusulanın yapılma durumuna çok büyük katkı sağlamıştır.Pusula sayesinde o dönemlerde önemli yerler keşfedilmiş bu sayede de günümüzde birçok insanın yararlandığı yerleşim alanları ortaya çıkmıştır.Dünyanın yuvarlak olduğu ispatlanmıştır.Günümüzde bu konuda yapılan bir çok araştırmaya bu sayede zemin hazırlanmıştır.Keşiflerin yapıldığı zamanda kullanılan gemilerde önem arz eder.Günümüzde kullanılan çok dayanıklı ve işlevsel gemilerin öncüleri keşifler döneminde yapılmıştır.
Keşiflerin yapıldığı dönemlerdeki Karavel adı verilen gemiler günümüzdeki gemilere kaynaklık etmektedirler.Günümüzde kullanılan bir çok kavram o dönemden gelmedir.Bakıldığında sömürgecilik gibi kambiyo,şirket,kumpanya gibi önemli kavramların günümüzde kullanılmasına kaynaklık etmektedir.Coğrafi keşiflerle birlikte yeni yerlerin bulunması bir çok açıdan bilinmeyenlere ışık tutmuştur.Günümüzde de bilimsel bilginin gelişmesi açısından katkı sağlamıştır diyebiliriz.