BİLGİ SERMAYESİ: FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BİLGİ SERMAYESİ: FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI Av. Dr. Cahit SULUK

SUNUM PLANI I. Fikri Mülkiyet Hakları II. Çeşitleri III. Fikri Mülkiyet Korumasının Amaçları IV. Patent Fakiri Ülke: Türkiye V. Üniversite Buluşları ve Hak Sahibi VII. Uygulamada Yaşanan Sorunlar VIII. Firmaların Dikkat Edeceği Hususlar IX. Öneriler

I. Kavram Fikri mülkiyet hukuku; soyut, cisimleştiği eşyadan farklı, süreyle ve ülkeyle sınırlı, sahibine mutlak yetkiler veren hakları kendisine konu alır. Temel Özellikler: i)Eşyadan farklı bir hukuki rejim ii)Ülkesellik ilkesi iii)Süreyle sınırlılık iv) Mutlak hak oluşu

II. Çeşitleri II. Çeşitleri 1. Fikir ve Sanat Eserleri 2. Patent ve Faydalı Modeller 3. Tasarımlar 4. Markalar ve Diğer Ayırt Edici İşaretler 5. Entegre Devreler 6. Yeni Bitki Çeşitleri 7. Biyoçeşitlilik 8. Folklor ve Geleneksel Bilgi 9. Biyoteknoloji 10. Ticari Sırlar

III. Fikri Mülkiyet Korumasının Amaçları / Nedenleri Buluşçuyu/Tasarımcıyı/Eser Sahibini teşvik ve ödüllendirme Bilgi paylaşımı Rekabeti teşvik Ar-Ge faaliyetini özendirme Uluslararası ilişkiler (AB ve DTÖ)

Korumanın Hedefi: Dengenin Sağlanması Tasarımcının/Buluşçunun/Eser Sahibinin Çıkarları v. Toplumun Menfaatleri Çatışan menfaatlerin dengelenmesi

IV. Patent Fakiri Ülke: Türkiye Türkiye’de ve Dünyada patent sayıları Türkiye’de ve Dünyada faydalı model sayıları Türkiye’de ve Dünyada tasarım sayıları

PATENT SAYILARI BAŞVURULARVERİLENLER YILLARYERLİYABANCIYERLİYABANCI (İLK 6 AY) TOPLAM

FAYDALI MODEL SAYILARI BAŞVURULARVERİLENLER YILLARYERLİYABANCIYERLİYABANCI (İLK 6 AY)

TASARIM SAYILARI BAŞVURULARVERİLENLER YILLARYERLİYABANCIYERLİYABANCI (İLK 6 AY)

DÜNYADA PATENT SAYI. Bugün 4 milyon geçerli patent var Bugün 4 milyon geçerli patent var Dünyada her yıl patent ve faydalı model başvurusu yapılıyor Dünyada her yıl patent ve faydalı model başvurusu yapılıyor Patent literatürüne giren 50 milyon patent var. Bugün bunların %90’ı geçerli değil (süresi dolmuş vs.) Patent literatürüne giren 50 milyon patent var. Bugün bunların %90’ı geçerli değil (süresi dolmuş vs.) Bugüne kadar ABD Patent Ofisine 15 milyon patent başvurusu yapıldı, 7 milyon tescil edildi. Bugüne kadar ABD Patent Ofisine 15 milyon patent başvurusu yapıldı, 7 milyon tescil edildi. EPO’ya 3 milyon başvuru yapıldı, 1.6 milyon tescil edildi. EPO’ya 3 milyon başvuru yapıldı, 1.6 milyon tescil edildi.

ÜNİVERSİTE PATENT BAŞVURULARI NASA: NASA: DLR: DLR: U. of California: U. of California: MIT: MIT: Standford U.: Standford U.: Munih Tek. U.: 83 Munih Tek. U.: 83 Berlin Tek. U.: 53 Berlin Tek. U.: 53

ÜNİVERSİTE PATENT BAŞVURULARI Oxford U.: 100 U. of Newcastle: 391 U. of Newcastle: 391 U. of Yale: U. of Yale: U. of Princeton: U. of Princeton: Texas U.: Texas U.: U. of Columbia: U. of Columbia: 5.422

TÜRK ÜNİVERSİTELERİ ÜNİVERSİTELERTÜBİTAK YılBaşvuruTescilBaşvuruTescil (ilk 6 ay) 1079 TOPLAM

V. Üniversite Buluşları Üniversitede geliştirilen buluşların sahibi öğretim üyeleridir. Üniversite, buluştan elde edilen kazançtan, harcadığı kadar pay isteyebilir. Üniversite tasarımları bakımından da benzer düzenleme kabul edilmiştir. İşçi-işveren ilişkisinde geliştirilen buluş ve tasarımların sahibi, kural olarak işverendir.

VI. Lisanslama Buluşların Pazarlanması Lisanslama Yöntemleri Lisans Çeşitleri Lisans Sözleşmelerinde Dikkat Edilecek Hususlar

VII. Uygulamada Yaşanan Sorunlar 1. Mevzuattan Kaynaklanan Sorunlar 2. Patent ve Marka Vekillerinden Kaynaklanan Sorunlar 3. TPE’den Kaynaklanan Sorunlar 4. Yargıdaki Sorunlar a) Mahkeme Kararları b) Bilirkişilik c) Uygulayıcılar (patent vekili, avukat vs.) 5. Toplumun fikri mülkiyet korumasına yaklaşımı

1. Mevzuat Sorunu ÖRNEK I: Hak sahipleri, faydalı model ve tasarım başvuru ya da belge hakkına dayanarak hukuk ve ceza davaları açılabilir. Bu belgeler yaklaşık 2 yılda iptal edilebilmektedir. ÖRNEK II: Fikri mülkiyet hakları ile Haksız rekabet ilişkisi:Tescilli haklar ve haksız rekabet dengesizliği

2. Patent ve Marka Vekillerine Dair Sorunlar Marka ve patent vekillerinin işi Uygulamada yapılan yanlışlıklar i) Tarifnamelerin kaleme alınışı ii) Özgün olmayan çalışmalara alınan belgeler

3. TPE’den Kaynaklanan Sorunlar Kalitesiz Personel Uluslararası Arena Mevzuat Hazırlık Çalışmaları İşlerin Mahkemelere Havale Edilmesi

4. Mahkemelere Dair Sorunlar Yetkin olmayan hakimler ve İhtisas Mahkemeleri Yargıtay’ın 2001 tarihli kararı: “İlgililerin bir endüstriyel tasarımın tescili için başvurusu halinde tasarımın tescili için yetkili merci olan TPE’nin bir dosya açarak, gerek 554 sayılı KHK ve gerekse anılan KHK’nın Uygulama Şeklini gösterir Yönetmelik hükümlerine göre araştırma ve inceleme yaptıktan sonra tescile karar verdiği muhakkaktır…”.

5. Bilirkişilik Sorunu 2002 tarihinde teknik bilirkişinin sarf ettiği sözler… Metreli bilirkişi 4 m oluk ya da 3.80 m oluk

6. Patent Vekili, Avukat vs. Firmaların yanıltılması… Yılların birikiminin yok olması (markanın yitirilmesi) Patentte tarifname (patentin yitirilmesi)

VIII. Firmaların Dikkat Edeceği Hususlar Ar-Ge faaliyeti Özgün buluş ve tasarımların tescili Katalog basımında tarih belirtilmeli Marka ve unvan seçimi Taklitle mücadele (aktif-pasif)

IX. Öneriler 1. FİKRİ MÜLKİYET SİSTEMİ İhtiyaçlara cevap veren bir mevzuat İyi çalışan bir İdari Birim (TPE) Yetkin patent ve marka vekilleri İyi işleyen yargı Toplumun bilgilendirilmesi

TEŞEKKÜRLER… Av. Dr. Cahit SULUK İstanbul Barosu / İTÜ