SSH SUNUCUSU NEDİR? NASIL KURULUR?

SSH sunucusu: SSH(Secure Shell/Güvenli Kabuk) ağ üzerinden başka bilgisayarlara erişim sağlamak, uzak bir bilgisayarda komutlar çalıştırmak ve bir bilgisayardan diğerine dosya transferi amaçlı geliştirilmiş bir protokoldür. Güvensiz kanallar(internet vs) üzerinden güvenli haberleşme olanağı sağlar.

Bir iletişimde SSH aşağıda belirtilen temel unsurları sağlar. authentication /Kimlik denetimi encryption /Şifreleme Integrity /Bütünlük.

SSH ile ilgili temel tanımlar SSH1, Tatu Ylönen tarafından geliştirilen ilk orjinal SSH ürünü. SSH-1 protokolü temel alınarak geliştirilmiştir. SSH2, Tatu Ylönen tarafından geliştirilen SSH-2 ürünü. SSH-1, SSH protocol 1. SSH-2, SSH protocol 2 . Günümüzde yaygın kullanımda olan ve kullanımı tavsiye edilen ssh sürümü.

SSH Tarihçesi SSH-1 protokolu ve SSH1, ilk olarak 1995 yılında Helsinki teknoloji universitesinde araştırma görevlisi olan “Tatu Ylönen” tarafından geliştirilmiştir. Aynı yılın Haziran ayında SSH1 kaynak kodları ile birlikte özgür olarak dağıtılmaya başlamıştır.

SSH Tarihçesi SSH protokolünün özgür bir uyarlaması olan OpenSSH SSH1 ve SSH2 protokollerini içeren yazılım takımıdır.OpenSSH son özgür SSH versiyonu olan ssh1.2.12 den türetilmistir. Markus Friedl önderliğinde geliştirilen OpenSSH projesi dünya üzerinde birçok yazılımcının katılımı ile iyi bir yol katetmiştir. Göreceli olarak özgür yazılım projeleri arasında en fazla kullanılan yazılımlardan biridir.

Kullanım Alanları Birincil olarak Linux ve unix tabanlı sistemlerin kabuk hesaplarına ulaşmak için kullanılmıştır. SSH protokolü Telnet gibi güvenlik yetenekleri olmayan network protokollerinin yerini almak için dizayn edilmiştir. Telnet gibi sistemlerde veri içinde bağlantı parolası da görülebilecek şekilde şifrelenmeden gönderilmektedir. SSH protokolünde ise gönderilen tüm veriler şifrelenerek güvenlik sağlanmış olur. SSH uzak bilgisayarla bağlantı için şifreleme ve doğrulama algoritmaları kullanmaktadır. Genellikle uzak bilgisayara bağlanıp komutlar çalıştırmak için kullanılır.

SSH Kurulumu Kurulum için öncelikle AKÜ FTP Sunucusuna bağlanılmalıdır. ftp://ftp.akü.edu.tr/Utility/SSH Secure Shell/ dizinindeki SSHSecureShellClient-3.2.9.exe isimli dosya indirilip çalıştırılır. Buradaki 3.2.9 programın sürüm numarasını belirtmektedir.

SSH Kurulumu SSH Secure Shell yazılımını kurmak için öncelikle kurulum dosyası çift tıklanmalıdır. Giriş ekranında "Next" düğmesine basılarak kurulum başlatılır.

SSH Kurulumu Lisans sözleşmesinin bulunduğu sonraki ekranda "Yes" düğmesine basılarak sonraki adıma geçilir.

SSH Kurulumu Üçüncü adımda yazılımın bilgisayarda kurulacağı dizin belirtilmelidir. Önerilen dizine kurulabilir ya da istenen dizin seçilebilir. "Next" düğmesine basılarak sonraki adıma geçilir.

SSH Kurulumu Dördüncü adımda yazılımın program dizinleri arasında görülecek adı belirtilmelidir. Önerilen ad kullanılabilir ya da istenen ad yazılabilir. "Next" düğmesine basılarak sonraki adıma geçilir.

SSH Kurulumu Beşinci adımda kurulması istenen bileşenler işaretlenmelidir. Önerildiği gibi tüm bileşenler işaretlenebilir ya da aralarından yalnızca istenenler seçilebilir.

SSH Kurulumu "Next" düğmesine basılarak dosya kopyalama işlemi başlatılır.

SSH Kurulumu Dosya kopyalama işlemi bittikten sonra kurulumun tamamlandığını belirten pencerede "Finish" düğmesine tıklanarak kurulum sonlandırılır.

SSH Kullanımı Secure Shell Client programı Başlat (Start) | Programlar (Program Files) | SSH Secure Shell | Secure Shell Client yoluyla ya da masaüstündeki "SSH Secure Shell Client" ikonu çift tıklanarak başlatılabilir.

SSH Kullanımı "Quick Connect" düğmesine tıklanınca açılan pencerede, bağlanılmak istenen sunucunun adı "Host Name", kullanıcı adı ise "User Name" kısmına yazılıp "Connect" düğmesine basılmalıdır.

SSH Kullanımı Ekrana gelen pencerede kullanıcı şifresi girilerek sunucuya bağlanılır.

Vİ NEDİR? NASIL KURULUR?

Vi’ nin oldukça eski bir geçmişi vardır Vi’ nin oldukça eski bir geçmişi vardır.Daha eski “ed” isimli bir editörden türetilmiştir.Şu anda en çok kullanılan editörlerden biridir.Bunun nedeni de,ilk başta zor görünmesine rağmen,kullanışlı olması çoğu dağıtımda standart olarak gelmesidir.Vi’nin vim adında bir geliştirilmiş versiyonuda vardır ve çoğu dağıtımda “vi”deyince kasdedilen “vim”dir. Vim, tamamen Vi ile geri uyumludur.Bütün Vi komutlarını kullanabilirsiniz.Ayrıca Vim, size Vi’ye ek olarak bilinen proğramlama dillerinde yazılmış kodları renklendirme,sınırsız geri alma imkanı,eklenti desteği,scripting imkanı,yazım denetimi ve daha bir sürü özelliği sunar.Bu yazıda anlatacağımız konular Vi ‘de de Vimde’de aynı şekilde çalışacaktır.Vi ‘nin ayrıca GV imadında bir GTK önyüzüde bulunur.

Vi’nin ,yeni başlayanlara en zor gelen tarafı,iki modu olmasıdır;komut modu,ekleme modu.Vi , uyumluluk amacıyla ,her klavyede kullanılan tuşları kullanmak üzere tasarlanmıştır.Vi ile dosyayı açmak basit bir şekilde “vim dosya adi”komutu ile olur.editörü ilk açtığımızda karşımıza gelen komut modudur.Ekleme moduna geçmek için “i” tuşuna basabilirsiniz.Eğer ekleme modundan çıkıp,tekrar komut modun girmek isterseniz “ESC” tuşunu kullanmalısınız.

Komut modunda ,dosyada gezinmek için “h”,”j”,”k” ve “l” tuşları kullanılır.Sırasıyla sola sağa aşağıya,Yukarı ve sağa gitmek için.Komut modunda ,adından da anlaşılabileceği gibi, dosyalarımızda düzenlemeler yapmak için komutları kullanırız.Komut vermeye başlamak için öncelikle “:”tuşuna basarız,ardından komutumuzu gireriz.Örneğin,bir dosyadan çıkmak için “:q” komutu kullanılır.Bu komut,dosyadan çıkmamızı sağlar, ancak eğer dosyada değişiklilik varsa,değişikliği kaydetmemiz veya görmezden gelmemiz istenir.Değişiklikleri kaydetme modu “:w”dir,dolayısıyla “:wq”komutu ile değişiklikleri kaydederek dosyadan çıkarız.Değişiklikleri kaydetmeden dosyadan çıkmak için ise “:q!”komutunu kullanmalıyız .”:e!”komutu ise diskten dosyayı kaydetmeden tekrar açar.Yani,dosyada ona kadar yaptığımız bütün değişiklikleri siler.

Ayrıca vi ‘de,imleçten itibaren belirli kısımları niteleyen nesneler vardır.Bunlar tek başına kullanıldıklarında ,imleci niteledikleri yerleri götürürler :bir komutla birlikte kullanılınca o yerle ilgili işlemlerde bulunurlar.Bunların sık kullanılanları ve anlamları şu şekildedir: “w”:Bir kelime ileri “b”:Bir kelime geri “e”:kelimenin sonu “(“:cümlenin başı “)”:cümlenin sonu “{“:parağrafın başı “}”:parağrafın sonu “0”:satırın başı “$”:satırın sonu

Vi’nin Kurulumu Ben kullanacağım vi Bu eğitimde benim metin editörü olarak. Varsayılan vi programı Ubuntu ve Debian bazı garip davranışları vardır; Bu durumu düzeltmek için, biz yüklemek vim-nox : vim-nox apt-get install (Örneğin joe veya nano gibi farklı bir metin düzenleyicisi kullanın eğer bunu yapmak zorunda değilsiniz.)

NANO NEDİR? NASIL KURULUR?

Nano basit ,terminal tabanlı bir metin editörüdür Nano basit ,terminal tabanlı bir metin editörüdür. Emacs veya Vim kadar güçlü olmasa da, onu öğrenmek ve kullanmak kolaydır. Nano mevcut yapılandırma dosyalarında küçük değişiklikler yapmak için ya da kısa, düz metin dosyalarını yazma için idealdir. Başlangıçta özgür olmayan Pico editörü için ücretsiz bir yedek olarak oluşturuldu. Pico, Washington Üniversitesi'nden Pine e-posta paketi kullanılan terminal tabanlı bir editördür.

Nano,yine Linux ta konsoldan kullanabileceğimiz editörlerden bir tanesidir.Vi den daha kolay olması onu tercih sebebi yapar.Vi gibi; komut modu ve ekleme modu gibi modları yoktur.Bir nevi ekleme modunda açılır ve komutlar "CTRL +harf" kombinasyonlarıyla verilir.Konsola az işiniz düşüyorsa ve Vi öğrenmek istemiyorsanız kullanabileceğiniz basit bir editördür."nano dosya_adi"şeklinde açtığınızda,karşınıza gelen basit arayüzde zaten sık kullanılan komutlar yazmaktadır.

Vi ye göre daha interaktiftir Vi ye göre daha interaktiftir.Size sorular sorar ne yapmak istediğinizle ilgili.Örneğin Vi de bir dosyayı kaydedip kapatmak için yapmanız gereken ":wp"komutu iken,aynısını Nano'da yapmak için "CTRL+X" e basmalı,"Değiştirilmiş arabellek kaydedilsin mi?"sorusuna "e" yanıtını vermeli ve sonra karşınıza gelen dosya adını onaylamalısınız.Nano,size interaktif bir ortam sunduğu için kullanımı daha kolaydır.

Ayrıca "CTRL+G" ile komutların açıklamalarını bulabilirsiniz Ayrıca "CTRL+G" ile komutların açıklamalarını bulabilirsiniz.Kısaca bahsetmek gerekirse komutlardan: -Kopyalama ve yapıştırma:"CTRL+K“ ile bir satırı kesebilir,kestiğiniz satırı "CTRL+U“ ile yapıştırabilirsiniz. -Arama:"CTRL+W" ile belgede bir metni arayabilirsiniz. -Konum:"CTRL+C" ile imlecinizin bulunduğu konumu öğrenebilirsiniz.

Nano Ekran Düzeni Varsayılan nano ekran düzeni aşağıda gösterilmiştir.

Alttaki iki satır ortak operasyonlar için tuş kombinasyonları gösterecektir. ^ Sembolü klavyenizdeki Ctrl tuşunu temsil eder. Örneğin, temel bir nano giriş ve varsayılan ekran düzeni görüntülemek için Ctrl-G tuş kombinasyonunu kullanabilirsiniz.

jeffsch @ mandela: ~ sudo apt-get install nano Nano kurulumu Nano standart Ubuntu kurulumunun bir parçası olan, ve zaten sisteminizde olmalıdır. Yüklemek için en sevdiğiniz paket yöneticinizi kullanın. Aşağıdaki örnek, paketi yüklemeyi gösterir. Nano kullanarak komut satırından apt-get programını yazarız.. Nano kurma kodu aşağıda gösterilmiştir: jeffsch @ mandela: ~ sudo apt-get install nano normal kullanıcı şifresi, size Ubuntu oturum için kullandığınızda,istendiğinde, yazın.

PUTTY NASIL KULLANILIR ? PUTTY NE İŞE YARAR ?

Putty Nasıl Kullanılır? Putty ağ üzerindeki Linux işletim sistemli sunucunuza/makinanıza terminal üzerinden bağlantı sağlayan boyut olarak oldukça küçük ama güçlü ücretsiz ve açık kaynak kodlu bir yazılımdır. Putty ile bağlantı yaptığınız sunucunuzu terminal üzerinden çeşitli komutlar ile yönetebilirsiniz. Daha çok gelişmiş linux kullanıcılarına hitap eder zira kullanıcı arayüzü yoktur tüm işlemleri komutlar ile yapmanız gerekir.

Putty ile Uzak Unix Sunucuya Bağlanma Düzenli Olarak bağlandığımız sunucu bilgilerini kaydetme ve tekrar yükleme Kullanım İpuçları

1- Putty ile Uzak Unix Sunucuya Bağlanma Putty programını indirdikten sonra çift tıklayarak programı çalıştırabilirsiniz, ek kurulum gerektirmeden çalışacaktır. Çalıştırdığınızda yukarıdaki resimdeki ekran ile karşılaracaksınız. Host Name (or IP address) bölümüne bağlanacağınız sunucunun adını (siteniz.com gibi) veya ip adresini (111.222.255.255 gibi) yazıp Open düğmesine basmanız sunucunuza bağlanmak için yeterli olacaktır. Bu aşamada karşınıza terminal ekranı gelecektir. ve size giriş bilgilerinizi, kullanıcı adı ve şifrenizi sırası ile soracaktır.

1- Putty ile Uzak Unix Sunucuya Bağlanma Şifrenizi girerken yazamadığınız düşünebilirsiniz. Güvenlik nedeni ile şifre yazma esnasında ekranda herhangib karakter gösterilmez (normalde * karakteri ile gizlenir fakat bu bile şifrenizin uzunluğu hakkında bilgi verir) Şifremizi yazıp onayladıktan sonra bir karşılama mesajı görünür bu mesajda en son hangi ip adresindenve ne zaman bağlandığınız bilgisi verilir. Bu mesajın amacı sizin kontrolünüz dışında herhangi birisinin sunucuya girip girmediğini anlamaktır. Bu aşamadan sonra çeşitli komutlar ile sunucunuzda işlemler yapmaya başlayabilirsiniz.

2- Düzenli Olarak bağlandığımız sunucu bilgilerini kaydetme ve tekrar yükleme İlk ekran görüntüsündeki bilgileri doldurduktan sonra ayrıca Saved Sessions bölümüne herhangi bir isim vererek (bu isim sizin isteğinize kalmıştır sadece daha sonra tekrar kolayca bulma amaçlı) Save dümesine basmanız yeterlidir. Kaydınız alttaki listeye eklenecektir, daha sonraki bağlantılarınızda listeden seçil Load düğmesine basarak bilgileri kolayca girebilirsiniz. Ayrıca dilerseniz kayıtlarınızı seçtikten sonra Delete düğmesi ile silebilirsiniz.

3- Kullanım İpuçları Terminal ekranında kopyalama/yapıştırma : Kopyalama yapmak için fareniz ile ilgili metni seçtikten sonra CTRL+C ile kopyalayabilirsiniz. Yapıştırmak için farenizin sağ tuşunu kullanın. Dikkat emeniz gerekn husus yapıştırılan metin içinde alt satıra geçme (ENTER) karateri varsa bu yapıştırdıklarınızı onayladığınız anlamına gelir.

PUTTY NE İŞE YARAR ? Putty severine reboot,restart atmaya yarar.Pvp serverinizi kapatıp açmaya yarar.Bunların dışında bir çok özelliği vardır.Kısacası putty ile servera rebot atabilir, restart çekebilir,severinizi kapatıp yada açabilirsiniz.

Putty Kurulumu ve Kullanımı 1.Program kurulumu için gerekli dosyalar, İTÜ "yazilim" sunucusundan veya FTP (File Transfer Protocol) sunucusundan temin edilebilir. Yazılım sunucusuna bağlanmak için Yazılım Sunucusuna Erişim dokümanından faydalanılabilir. FTP sunucusuna iseftp.itu.edu.tr adresinden bağlanılabilir. 2.Yazılım sunucusuna bağlanıldığında \\yazilim\yazilim\Utility\SSH\Putty yolu izlenerek putty Installer (kurulum) dosyasına ulaşılır. Burada bulunan putty.exe dosyası kurulum gerektirmeden doğrudan bilgisayara kopyalanıp çift tıklanarak çalıştırabilen bir programdır ama sadece Putty'nin SSH (Secure SHell) özelliğini sağlayan bileşenidir.Putty-installer.exe ise kurulum gerektiren ve istenildiği kadar putty bileşeni yüklenerek  SFTP (Secure FTP - Güvenli Dosya İletimi) gibi başka servislerin de kullanılabilmesine imkan sağlayan bir programdır. 

NOT: Putty programı ftp.itu.edu.tr -> Utility -> Putty yolu izlenerek de temin edilebilir.

3.Daha sonra görüntülenecek olan ekranda, kuruluma başlamak için Run (Çalıştır) düğmesine tıklanır.

4.Daha sonra görüntülenecek olan ekranda, kuruluma izin vermek için Run (Çalıştır)  düğmesine tıklanır.

5. Kuruluma devam etmek için Next (İleri)  düğmesine tıklanır.

6.Programın kurulması istenen yer gösterilerek Next (İleri) düğmesine tıklanır.

7.Bir sonraki adımda "Başlat" menüsüne programın kısayolunun ekleneceği dosya ismi seçilerek Next (İleri) düğmesine tıklanır

8.Kurulması istenilen ek görevler seçilerek Next (İleri) düğmesine tıklanır.

9.Bir sonraki ekranda programın kurulumun başlatılması için Install (Kur) düğmesine tıklanır.

10.Dosyaların kopyalanması bittikten sonra görüntülenen ekranda Finish (Son) düğmesine tıklanarak kurulum tamamlanır.

11.Masaüstünde bulunan PUTTY programı kısayolu çift tıklanarak program çalıştırılır.

12.Program çalıştırılınca aşağıdaki PuTTY Yapılandırma (PuTTY Configuration)ekranı görüntülenir. Burada yapılması gereken ayarlar : Host Name(or IP address): ssh.itu.edu.tr  Protocol: SSH Port: 22

13.Daha sonrasında, sunucu ile bağlantı kurmak için Open (Aç) düğmesine tıklanır. Görüntülenecek ekranda ise bu bağlantının güvenli olduğunu onaylamak için Yes (Tamam) düğmesine tıklanır.

14.Bağlantı kurabilmek için sırasıyla İTÜ BİDB tarafından verilmiş olan kullanıcı adı ve şifresi girilir.

Sistem Saati Nasıl Senkronize Edilir? Bir NTP (ile sistem saatini senkronize etmek için iyi bir fikirdir network time p Internet üzerinden otokol) sunucusu. Sadece çalıştırın. Altta ki kod size sistem saatinizi senkronize eder. apt-get install ntp ntp ve sistem zaman zaman senkronize olacaktır.

SORULAR

HAZIRLAYANLAR 113750003 Yıldız AKTAŞ 113750015 Hülya YÜKSEL 113750031 Aynur YAZGILI 113750051 Safiye AYDIN