Av ve Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı Yaban Hayatı Geliştirme Şube Müdürlüğü Burak TATAR Çevre ve Orman Uzmanı - Biyolog Mayıs 2011

 Yaban Hayatı Koruma ve Geliştirme Sahaları tesis etmek,  Bu sahaların planlama çalışmalarını yapmak veya yaptırmak,

3167 sayılı Kara Avcılığı Yasasına göre ha büyüklüğünde 109 adet Yaban Hayatı Koruma Sahası ilan edilmiştir yılında yürürlüğe giren 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanununda Yaban Hayatı Koruma Sahaları Statüsü; 1- Yaban Hayatı Koruma Sahaları 2- Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları şekline dönüştürülmüştür.

Yaban Hayatı Geliştirme Sahalarında “ yaban hayatı tahrip edilemez, ekosistem bozulamaz, yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları ile üretme istasyonları dışında da olsa bu sahalara olumsuz etki yapacak tesislere izin verilemez, varsa mevcut tesislerin atıkları arıtılmadan bırakılamaz, onaylanmış plânlarda belirtilen yapı ve tesisler dışında hiçbir yapı ve tesis kurulamaz, irtifak hakkı tesis edilemez. Bu sahalarda Bakanlıkça gerektiğinde ilave yasaklamalar getirilebilir ” hükmü getirilmiştir.

YHGS’lerde ana amaç; alandaki hedef türleri korumak, yaşam alanlarını geliştirmek, gerektiğinde var olan popülasyonları ilave bireyler ile takviye etmektir.

YABAN HAYATI GELİŞTİRME SAHALARININ TÜRLERE GÖRE DAĞILIMI Bugün toplam ha’lık alanda 79 adet YHGS bulunmaktadır. TÜRTÜRALAN (ha) SAHA SAYISI Yaban Keçisi Yaban Koyunu Toy SülünSülün Su kuşları Sırtlan Karaca Geyik Y.Keçisi Karaca Geyik Karaca Alageyik Ceylan ÇBDK Ayı ÇBDK+Yaban keçisi Dağ Horozu Kuş türleri için ha’lık toplam 20 adet Memeliler için ha’lık toplam 59 adet

Madde 11 — Yaban hayatı geliştirme sahalarında ve gerekli görülen yaban hayatı koruma sahalarında yaşama ortamını iyileştirici çalışmaların yer aldığı gelişme ve yönetim planları Genel Müdürlükçe hazırlanır veya hazırlattırılır, Genel Müdürlükçe onaylanarak yürürlüğe konulur.

Korunan alanın sahip olduğu kaynak değerlerinin korunması, geliştirilmesi ve devamlılığının sağlanması için; ekolojik ve sosyo ekonomik verilerin değerlendirilerek alan kullanımının düzenlenmesi ile yapılması gerekli faaliyetleri içeren bir belgedir.

Yaban Hayatı Koruma ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ile İlgili Yönetmelik’in 11. maddesi gereği hazırlanması gereken Yönetim ve Gelişme Planları için 2007 yılında altlıklar oluşturulmuştur yılında ha’lık 6 sahanın, 2009 yılında ha’lık 5 sahanın, 2010 yılında ha’lık 9 sahanın, 2011 yılında bugüne kadar ha büyüklüğünde 10 sahanın planı onaylanmıştır yılında planlanmasına devam edilen sahalar 22 adettir yılında tüm sahaların planlamasının tamamlanması hedeflenmektedir.

1 - Planlama ekibi 2 - Paydaş Analizi 3 - Bilgi (veri) Toplanması 4 – Değerlendirme 5 - Bölgeleme ( Zonlama ) 6 - Stratejik plan 7 - İzleme( Monitoring )

1 - Planlama, çok disiplinli bir çalışma gerektiren bu sahalar için farklı bilim dalı mensuplarından oluşmuş bir ekip tarafından gerçekleştirilmektedir.

Veri Toplama Zonlama Programlama İzleme PAYDAŞLAR Yerel Örgütler/Köylüler ZİYARETÇİLER DEVLET ORGANLARI Sivil Toplum Kuruluşları 2 - Planlama Süreci ve Paydaşların Katılımı

I. ALANIN GENEL TANITIMI Genel Bilgiler Fiziki Özellikler Ekolojik Özellikler Sosyo-Kültürel Özellikler Ekonomik Özellikler II. DEĞERLENDİRME - Korunan Alanın Sahip Olduğu Değerler - Koruma Hedefleri - Tehdit Analizi III. PLANLAMA - Yönetim stratejisi - Vizyon - Bölgeleme - Programlar, hedefler ve stratejik uygulama planı - İzleme

1- Alanın Tarihçesi 2- Coğrafi Konumu 3- İdari Durum ve Yasal Yetkiler 4- Yönetim Kaynakları ve Altyapısı 5- İlgi Grupları 6- Arazi Mülkiyeti ve Kullanım Hakları

1 – Jeoloji ve Jeomorfoloji (MTA Bölge Md.lüğü) 2- Hidroloji (DSİ Bölge Md.lüğü) 3- Toprak (İl Tarım Md.lüğü) 4- İklim ( DMİ Bölge Md.lüğü)

1 – Biyocoğrafya 2- Ekosistemler ve Habitatlar 3- Flora ve Vejetasyon (Orman Genel Müdürlüğü veri desteği) 4- Fauna 5- Nesli tehlike altında olan türler

1 – Nüfus 2- Kültürel Değerler 3- Tarihi ve Arkeolojik Değerler 4- Rekreasyon ve Turizm 5- Bölgeye Yönelik Projeler

1 – Arazi Kullanımı ve Geçim Kaynakları 2- Altyapı ve Gelişim 3- Doğal Kaynak Bazlı Ekonomik Faaliyetler

- Önemli ekolojik ve kültürel değerlerin belirlenmesi. - Öncelikli koruma hedeflerinin ortaya çıkarılması. -İlgi gruplarının alanın kaynakları ile ilişkilerinin irdelenmesi. - Tehdit analizi

KORUMA HEDEFLERİBASKIBASKININ KAYNAĞİÇÖZÜM YOLLARI 1- Yaban keçisi populasyonunun ve yaşam alanlarının korunması. - Kaçak avcılık - Ormancılık faaliyetleri - Sürdürülebilir koruma sisteminin yetersizliği - Keçi otlatması - Yaylacılık 1- Yaban hayatı konusunda bilinç eksikliği ve eğitimsizlik 2- Av turizmine yönelik avlanma anlayışının olması, çok yönlü avlanma planının olmaması 3- Avcılık tutkusu ve alışkanlığı 4- Silah ve arazi ekipmanlarındaki teknik gelişme 5- Fonksiyonel amenajman planlarının yaban hayatı planlarına entegre olmaması 1- YHGS dışını da kapsayan eğitim ve bilinçlendirme 2- Farklı sportif ve sosyal aktivitelere yöneltmek 3- İzleme programının oluşturulması 4- Çok yönlü avlanma planının yapılması 5- Köy tüzel kişiliği ile koruma 6- Sistemli bir alan koruma planının yapılması ve uygulanması 7- Avlanma planını ve koruma sistemini geliştirmek

YHGS Katılımcı yönetim ve gelişme planında tespit edilen koruma hedefleri doğrultusunda, fiziki alan kullanımının düzenlenmesidir. Planlama ekibi tarafından gerçekleştirilecek çalışmaların alanın saptanan kaynak değerlerinin ortaya konmasıyla belirlendiği koruma hedeflerine ait bölgeleme çalışması, koruma- kullanma dengesi gözetilerek alanın gelişmesini de sağlamalıdır. Farklı amaç ve kullanımlar için ayrılan bu alanlar; faaliyetlerle ilgili izinleri, çatışma ve anlaşmazlıkların kalıcı çözümlerini, korunan alanın yönetimi ile ilgili ilke ve kuralları kapsayan bir araçtır.

Mutlak Koruma Bölgesi Hassas Kullanım Bölgesi Sürdürülebilir Kullanım Bölgesi

Korunan alanda aktüel durum ile ulaşılması arzu edilen durum arasındaki yolu tarif eder. Kurumun amaçlarını, hedeflerini ve bunlara ulaşma yöntemlerinin belirlenmesini gerektirir. Uzun vadeli ve geleceğe dönük bir bakış açısı taşır. Kuruluş bütçesinin stratejik planda ortaya konulan amaç ve hedefleri ifade edecek şekilde hazırlanmasına, kaynak tahsisinin önceliklere dayandırılmasına ve hesap verme sorumluluğuna rehberlik eder. NEREDEYİZ ? NEREYE GİTMEK İSTİYORUZ ? GİTMEK İSTEDİĞİMİZ YERE NASIL ULAŞABİLİRİZ ? BAŞARIMIZI NASIL TAKİP EDER ve DEĞERLENDİRİRİZ ? Yukarıda belirtilen sorulara verilen cevaplar Stratejik planlama sürecini oluşturur.

1- Koruma ve Geliştirme Programı 2- Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Kullanımı Programı 3- Eğitim ve Bilinçlendirme Programı 4- İzleme Programı

PROGRAM 1:KORUMA ve GELİŞTİRME PROGRAMI Hedef 1. Yaban Hayatı Geliştirme Sahası içinde bulunan yaban keçisinin korunmasını sağlayarak popülasyonunu artırmak, sürdürülebilir koruma sistemini oluşturmak. Başarı göstergesiY Y Y Y Y Sorumlu birim Strateji 1.1 YHGS ve çevresinde kaçak avcılığı kontrol altına almak Amaç Koruma ekiplerinin personel sayısını artırarak ve araç yönünden destekleyerek daha aktif hale gelmelerini sağlamak Faaliyetler 1. Av koruma ekiplerinin güçlendirilmesi, araç ve ekipman yönünden desteklenmesi için kapsamlı bir rapor hazırlanması, gerekli ekipman ve eleman talebinin yapılması. Amaç Alandaki mevcut koruma sistemini köy tüzel kişiliği ve benzeri yaklaşımlarla (yöre halkından hizmet satınalma vb) yapmak Faaliyetler 1.Alandaki mevcut koruma sistemini köy tüzel kişiliği ve benzeri yaklaşımlarla 3 yıl içinde enaz 2 köyde etkin hale getirmek. Amaç YHGS ve çevresinde yaban keçisi avcılarını tespit etmek ve izlemek. Faaliyetler 1.Koruma alanı ile ilişkili köylerde avcılığın ve av suçlarının izlenmesi. Raporun hazırlanması ve yönetimin rapora göre ekibi güçlendirmesi En az 2 köy tüzel kişiliğiyle protokol imzalanması İzleme raporları düzenlendi İl Çevre ve Orman Müdürlüğü DKMP Genel Müdürlüğü, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü İl Çevre ve Orman Müdürlüğü

Hedef 6. Alanın Jeomorfolojik yapısını ve doğal peyzajını korunmak Politika ve Temel Mantık Köyceğiz YHGS alanındaki serpantin anakaya üzerindeki kızılçam, erica ve genista toplulukları ile kalker anakaya üzerindeki kızılçam ve maki toplulukları dönemsel olarak çiçeklenmeleriyle ender peyzaj değeri oluşturmaktadır. Bütün bunlara Köyceğiz gölü, Dalyan kanalları, narenciye bahçeleri ve bakir koylar eklenince alan bir bütün olarak peyzaj açısından yüksek bir değere sahiptir. YHGS nın peyzaj değerleri üzerine alanda yapılan doğal kaynak kullanım faaliyetlerinden (turizm, ormancılık, tarım, madencilik vb.) kaynaklanan olumsuz etkiler bulunmaktadır. Alan içerisindeki yapılacak her tür faaliyette alanın peyzaj değerlerinin bozulmadan geleceğe taşınması için gerekli hassasiyetin gösterilerek önlem alınması zorunludur. Strateji 6.1 Alanda yapılacak her tür faaliyette jeomorfolojik yapının ve peyzaj değerlerinin korunmasını sağlamak Amaç Alan içerisinde yapılacak tüm faaliyetleri peyzaj değerlerini korumaya yönelik yapmak. Amaç YHGS içerisindeki peyzaj değerlerini kurumsallaştırmak.

İZLEME Etkili yönetim planlaması; 1- bilgi toplanması, 2- toplanan bilginin değerlendirilmesi, analiz edilmesi ve 3- sonucunda planın üretilmesi, 4-plan uygulamalarının sonuçlarının izlenmesi, bilgi toplanması aşamalarından oluşan ve durmaksızın devam eden bir döngüsel süreç olup, planlama süreci planın hazırlanmasıyla sona ermez, ermemelidir.

Bilgi Toplama Analiz Etme Politika Strateji Belirleme Uygulama