DEĞERLER VE HEMŞİRELİK EĞİTİMİ Dr.Rengin ACAROĞLU İÜ Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu rencar@istanbul.edu.tr Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com

“Yaptığımız her şey, verdiğimiz her karar ve uyguladığımız her eylem bilinçli / bilinçsiz seçtiğimiz inanç, tutum ve değerler üzerine temellenir” Uustal 1985

davranışların kaynağı, Değerler; davranışların kaynağı, gerekçeleri ve yargılayıcılarıdır Değerler birey, grup ya da toplumun inandığı sosyal ilkeler, idealler ya da bir ölçüt gibi davranışlara rehberlik ederek yaşama anlam katar ve yaşamı yönlendirirler. Bir insanın sahip olduğu değerler kişisel, sosyal/kültürel ve profesyonel değerleridir Sağlık Slaytları <a href=“http://hastaneciyiz.blogspot.com”>sağlık</a>

Profesyonel Değerler hemşirelik uygulamaları için temel oluşturur, etik eyleme, sorun/ikilemlerin çözümüne ve hemşirenin birey, toplum, diğer sağlık disiplini üyeleri ve meslektaşları ile etkileşimine rehberlik eder. Uustal, Hemşireler güçlü profesyonel değerlere sahip olmalıdır der.-chitty. . Hemşireler güçlü profesyonel değerlere sahip olmalıdır. Uustal, ve bu değerler profesyon adaylarına aktarılmalıdır.

Profesyonel Değerlerin; - anlaşılması, - içselleştirilmesi ve - benimsenerek davranışa yansıması profesyonel gelişimin odak noktasıdır

Hemşirelik öğrencileri; kişisel ve kültürel / sosyal değerlerin farkına varmalı, mesleki değer sistemini anlamalı, bu değer sistemleri arasındaki ilişkiyi kavramalıdır. Hemşirelik programına dahil olan öğrenciler; -glen

Değerlerin oluşumu ve profesyonel değerlerin şekillenmesi; Temel hemşirelik eğitimi ve Hizmetin sunulduğu alanlar, Meslek kuruluşlarının işbirliğini gerektirir. Hendel. Profesyonel değerlerin gelişimi formal eğitim programlarında başlar. Hemşirelik programına değerleri ile gelen öğrenciler eğitim süresi boyunca hemşirelik değerlerini kazanır.-haigh

Değer temelli eğitim; Profesyonel değerlerin gelişimi için sistematik ve kapsamlı bir çaba olarak tanımlanır Hemşire olmak için öğrenimde bu sosyalleşme sürecinin basit bir beceriler kazanımı olduğu düşünülmemeli, mesleğin doğasının, bir epistomoloji (bilginin felsefesi) ve değerler dizisini içerdiği bilinmelidir. Değer temelli hemşirelik eğitimi öğrencilerin ahlaki ve kişilik gelişimini destekler. Bu ilkeler, öğrencilerin değer temelli önemli konuların eğitimciler tarafından onlara aktarımını gerektirir -fahrenwald

Değer temelli eğitim; Öğrencilere değerlerin açıklanması sağlar ve değerleri dikkate alarak karar vermede beceri,tutum ve davranış kazandırır. Değerler eğitimi; değer, açıklık getirme, yargı, karar ve eylem gibi birçok karmaşık ögenin bütünleştirilmesidir - glen

Temel Profesyonel Değerler (1) Tanım İnsanın saygınlığı Bireylerin doğasında var olan/ doğal değerliliği, eşsizliği yeganeliği ve bütünlüğüne saygı Bütünlük Etik kod ve kabul edilmiş uygulama rehberlerine göre eylemde bulunma Hemşirelik felsefesinin üzerine temellendiği hümanizm ve holism

Temel Profesyonel Değerler (2) Otonomi Kendisi ve diğerlerinin özdenetim hakkına inanma Alturizm Başkalarının sağlığı / iyiliği / mutluluğu ile ilgilenme Sosyal adalet Ahlaki, yasal ve humanistik ilkeleri onaylama

Temel Profesyonel Değerler (3) Eşitlik Aynı haklara, statüye sahip olma Estetik Nesnelerin, olayların ve kişilerin niteliği ile doyum sağlama.

Değerler açıklama, ahlaklandırma, model alma ve uygulama yoluyla kazanılır Glen.

Eğitimde profesyonel değerlerin hemşirelik müfredatı içine yerleştirilmesine ilişkin belirsizlikler söz konusudur Öğrencilerin değer çatılarının gelişimine eğitimsel katkı ile ilişkili güçlüklerden biri hemşirelik müfredatı içine kimlik ve değerlerin yerleştirilmesidir. Melnick (2002) hemşire eğitimcilerin öğrencilerin gelişiminde değerler eğitiminin önemi konusunda hemfikir olduğunu, ancak onların değerler eğitiminin nasıl yönetilmesi konusunda belirsizlikler yaşadığını belirtir. Öz değerlerin öğretilmesi informal olarak müfredat içine entegre edilerek tanımlanması şeklindedir. Değerler eğitimi için bu informal yaklaşım Elfrink and Lutz (1991) çok az öğretmenin, değerlerle ilişkili konuları tercih ederek, değerler ile ilgili tartışmayı formal ders planları içine dahil ettiğini açıklar. 2006 yılında Vancouver’da, 19 farklı ülkeden hemşirelik eğitimcilerinin katıldığı Elsevier First International Nurse Education Conference’sında 74 eğitimciden alınan yanıtlar (yanıtlanma oranı %18.5 ve 9 ülke) ki burada yanıtlama oranı dikkat çekicidir, eğitimcilerin değerlerin aktarım yollarına ilişkin belirsizlik, sorun olduğunu göstermiştir.

Profesyonel değerlerin informal olarak müfredat içine entegre edilmesi önerilmektedir. Değerler eğitimi için bu informal yaklaşım Elfrink and Lutz (1991) çok az öğretmenin, değerlerle ilişkili konuları tercih ederek, değerler ile ilgili tartışmayı formal ders planları içine dahil ettiği görülür. Etik kodlar içinde her bir hemşirelik değerinin evrenselliğini deneyimlemek öğrenciye yardım eder ve ahlaki özellik gelişimini, dolayısı ile profesyonel bakım davranışının gelişimini kolaylaştıran bir yoldur.

Değerler öğretimi için 6 önemli yaklaşım; değerlerin açıklanması, değerlerin tekrarlanması -telkin ahlaki düşünme ve bilişsel ahlaki gelişim, değerlerin analizi, sosyal değerler için rol play oluşturma, davranışı / eylemi öğrenme. Her bir yaklaşım değerlerin farklı bir anlamını içerdiği vurgulanır -glen

Değerlerin gelişimi; bilişsel, duyuşsal ve davranışsal alanları içerir . Hemşirelik eğitiminde, bilişsel ve psikomotor alanların gelişimi ile ilgili çok fazla çalışma vardır, ancak duyuşsal alandaki gelişim, özellikle profesyonel değerlerin gelişimi ile ilgili çalışmalar yetersizdir. Steven, temel hemşirelik eğitiminde değerler sistemi sıklıkla açıklanmaktan ziyade farz olunur, incelenmekten ziyade telkin edilerek öğretilir. Bu yüzden, öğrencilerin sosyalleşme sürecinde çoğunluğunun farkında olmadan kazandıkları mevcut düşüncelerin eğitimleri süresince açıkça ve kritik edilerek düşünmelerini sağlamak gerekir.

kişisel değer sistemi içinde analiz edilir değerler açıklanır kişisel değer sistemi içinde analiz edilir değeri sergileyen tutumlar tanımlanır uygulamaya yansıtılır Değerlerin açıklanması insanların kendi değerlerini anlamalarına yardım etmek için geliştirilmiştir-chitty.insanın saygınlığı Bireyin değerliliğini ve yeganeliğini kabul etme tutumlar, önem verme,empati, insancıllık, nezaket, saygılı olma,güven Uygulama, bireyselliğe ve bireysel özelliklere duyarlılık, gizliliği sağlama, güvenliği sürdürme, gibi girişim becerilerinde ve profesyonel sorumluluklarını uygulayarak yansıtır.

Öğretim aktiviteleri tartışma, vaka çalışmaları, rol play yazılı ve görsel dökümanlardan yararlanma bilgi teknolojisini kullanma kişilerarası iletişimi gözleme Klinik ortamdaki öğrenci deneyimleri ya da eğitimciler, akranları ve diğer sağlık bakım profesyonelleri ile yapılan tartışmalar

Değer temelli profesyonel davranışlar her bir yarıyılda kuramsal derslerde ve klinik alanda değerlendirilir

Değer gelişimine ilişkin önermeler; değer oluşumu zaman içinde gelişen bir süreçtir profesyonel değerlerin gelişimini kolaylaştıran ya da engelleyen aşamalar vardır hazır oluşluk ve hedeflenmiş deneyimler değer gelişiminde önemli faktörlerdir

bazı öğrenciler hemşirelik değerleri ile uyumlu kişisel değerlere sahip olabilir, profesyonel değer gelişimi mezuniyet sonrası eğitimler ile sürdürülür,

profesyonel değerleri içselleştirmiş profesyon üyelerinin gözlenmesi ve izlenmesi, değerlerin gelişimi ve bağlılığı destekler.

Hemşire eğitimciler profesyonel değerlerin gelişim sürecini; rol modeli davranışlar ile profesyonel değerleri ve değerlere bağlılığı sergileyerek, gözlem ve deneyime olanak sağlayan uygulama ortamını belirleyerek kolaylaştırır Hemşire eğitimciler bu süreci iki yolla kolaylaştırır; Literatürde hemşirelik öğrencilerinin değerlerinin eğitimleri sırasında değiştiği ve geliştiği, öğrencilerin mesleki sosyalleşmesinde hemşire eğitimcilerin anahtar rolü oynadığı açıkça belirtilmektedir. Bir öğrenci zamanının çoğunu klinik ortamdan çok okulda geçirir ve bu nedenle eğitimciler mesleki değerler ve mesleki kimliğin önemini öğrenciye yansıtır. Hemşirelik öğrencileri ve eğitimciler arasındaki ilişki bu anlamda önemlidir, bununla birlikte uygulama alanında bu gelişim devam eder. Çünkü, iyi bir uygulama ortamında, rol model oluşturacak olumlu davranışlar sergileyen hemşireler, öğrencilerin temel hemşirelik becerilerinin yanı sıra mesleki değerleri algılamasında kaynak oluştururlar (Ramage 2004). Weis, fahrenwald, haigh

Hastalar kendi tanıları hakkında daima gerçeği/ doğruyu söylerler, Hemşireler, eğer isterlerse, terminal dönemdeki hastaya yardım edebilirler, Ciddi anomali ile doğan bebekler gelecekteki yaşam kalitesi ne olursa olsun yaşatılmalıdır, Bir profesör kimsesiz bir kişiden öncelikle kalp transplantasyonunu hak eder, Hemşireler sağlık davranışlarının rol modelidir

Sonuç olarak; Eğitim sürecinde hemşirelik öğrencilerine profesyonel hemşirelik değerleri kazandırılmalıdır. Ancak bu değerlerin nasıl kazandırılacağına ilişkin eğitim stratejilerinin araştırılarak geliştirilmesine gereksinim vardır.

Bu bağlamda; Hemşirelik eğitim müfredatında, değer temelli eğitimin, tüm derslerde işlenerek bütünleştirilmesi, geleceğin hemşireleri olan öğrencilerin profesyonel değerleri kavraması, içselleştirmesi, benimsemesi ve davranışa dönüştürmelerinde bir eğitim stratejisi olarak irdelenebilir. Biz eğitimcilerin mezunlarımızı hemşirelik değerlerini içeren hemşirelik yeminindeki vaadlerle mesleki yaşamlarına uğurluyorsak bunun gereklerini de yerine getirmeliyiz diyerek sözlerime son veriyor ve teşekkür ediyorum.

Hür insanlık ideallerine inanarak sağlığın korunmasında ve geliştirilmesinde bütün gayretimle çalışacağıma; Kişisel ve mesleki davranışlarımda en iyi standartlara erişip bunları devam ettireceğime; Din, renk ve ırk ayırmaksızın, sorumluluğuma verilenlere, öğrendiğim bilgi, beceri ve tecrübelerin ışığı altında en iyi hemşirelik bakımı vereceğime; Bana söylenen kişisel sırları ve rastladığım aile sırlarını kimseye açıklamayacağıma; İşbirliği yaptığım diğer meslek mensupları ile iyi iş ilişkileri kuracağıma AND İÇİYORUM.

Saygılarımla