COĞRAFYA İÇERİSİNDEKİ YERİ EKONOMİK COĞRAFYANIN COĞRAFYA İÇERİSİNDEKİ YERİ

COĞRAFYANIN KONU BAKIMINDAN BÖLÜMLERİ Coğrafyanın iki esas öğesi vardır. Bunlar doğal çevre ve insandır. İşte bunlar coğrafyanın bölümlerini de belirlerler. Bunlardan birincisi coğrafi çalışmaların temelini oluşturan ve doğal olayları ve oluşumları inceleyen “Fiziki Coğrafya” Diğeri ise, bu doğal olguları temel alarak üzerine insan faktörünü ve insanın oluşturduğu her türlü sosyal ve ekonomik olguları yerleştiren ve yerkabuğu üzerinde coğrafi bir bütünlük sağlayan “Beşeri ve Ekonomik Coğrafya”dır.

COĞRAFYANIN BÖLÜMLERİ

EKONOMİK COĞRAFYANIN COĞRAFYA İÇİNDEKİ YERİ

Beşeri ve Ekonomik Coğrafya Aslında ekonomik coğrafyanın konusunu meydana getiren olay ile olguların insanlar tarafından meydana getirildiği dikkate alındığında, coğrafyanın bu bölümüne "Beşeri Coğrafya" denilmesi de doğru olur. Ancak konuların daha net anlaşılması için beşeri ve ekonomik coğrafya ayrı ayrı ele alınır.

Kısaca Ekonomik coğrafya Beşeri ve ekonomik coğrafya ve Fiziki Coğrafya olarak ikiye ayrılan sistematik coğrafya içinde Beşeri ve ekonomik coğrafyanın bir alt dalıdır.

Ekonomik Coğrafya Dünya üzerindeki çok çeşitli doğal kaynakların dağılışını ve bu kaynakların insan tarafından kullanılışını konu alan Ekonomik coğrafya, insanın hayatını kazanmak ve sürdürmek için uğraştığı üretim, tüketim, değiştirme ve hizmet etkinliklerinin yeryüzündeki mekansal farklılıklarını inceler. Çeşitli iklim olaylarının ve jeolojik yapının insanın ekonomik faaliyetlerine yararlı bir biçimde değerlendirilmesi, gıda maddesi ve endüstriyel hammadde olarak bitkilerin ve hayvanların en verimli biçimde değerlendirilmesi, denizlerin, ormanların ve mineral kaynaklarının kullanımı, Ekonomik Coğrafyanın konuları içerisinde yer alır.

Bunların dışında doğal kaynakların işlenmesi ve kullanılır hale dönüştürülmesinin sonucu olarak ortaya çıkan endüstri ve ulaşım gibi konuları da kapsamına alır. Ekonomik coğrafya konularını incelerken, ekonomik faaliyeti yaratan başlıca özelliğin ne olduğu, faaliyetin bulunduğu yerin faaliyet üzerindeki etkisinin ne olduğu, faaliyetin gerek yerel gerekse bölgesel ya da küresel ilişkilerinin neler olduğu üzerinde durur. Bugün, tarım, endüstri ve ticaret gibi temel unsurlar artık sadece insan ve onun doğa ile olan ilişkilerinden kaynaklanan basit bir bileşke olarak ele alınmamakta, bu ilişkiler bölgeler arasındaki politik ve ekonomik etkileşimleri de hesaba katılarak incelenmek zorundadır.

EKONOMİK COĞRAFYANIN ALT DALLARI

Tarım Coğrafyası: Tarım faaliyetlerinin şekillendirdiği yeryüzünü inceleyen Tarım coğrafyası, tarım faaliyetlerinin dağılış düzeni ve bunu hazırlamış olan şartların çözümlenmesiyle uğraşan bir bilim dalıdır. Coğrafyacı tarımsal faaliyetlere daha çok arazi kullanılışı yönünden bakar. Tarım faaliyetlerinin topografya, iklim, ulaşım, sanayi, nüfus gibi coğrafi olaylarla etkileşimlerini inceler.

Hammadde ve Enerji Kaynakları Coğrafyası: Hammadde ve enerji kaynaklarının mekana bağlı düzenleri ve ilişkileri üzerinde duran coğrafyada, madenlerin üretimi, jeolojik yapıdan başlayarak üretimin tüketiciye erişinceye kadar süregelen çeşitli fiziki, beşeri ve ekonomik ilişkileri bir bütün olarak incelenir. Coğrafya bir doğal kaynak olan madenlerle arazi kullanış biçimi olduğu ve sanayinin kuruluş yeri ile ilgili olduğu için ilgilenir.

Endüstri (Sanayi) Coğrafyası: Ekonomik coğrafyanın temel konularından birisi olan Endüstri Coğrafyası; nüfus, tarım, ulaşım, yerleşme sosyo-politik gibi konularla karşılıklı etkileşim içerisinde olan bir bilim dalıdır. Böylece hem insanlar tarafında oluşturulan (pazar, işgücü, ulaşım, sermaye, yasalar, vb) hem de doğa tarafından oluşturulan (hammadde, enerji kaynakları, yüzey şekilleri, iklim vb) elemanların ve etkenlerin dağılışı ve etkileşimi coğrafyanın endüstri ile olan ilişkisini belirler.

Yani, en basit anlamıyla endüstri, hammaddelerin mamul ürün haline dönüştürülerek çeşitli yollarla tüketiciye ulaştırılması aşamasıdır. Fakat geniş anlamda düşünüldüğünde “Endüstri” kelimesinin üretimin her aşamasını ve her türlü ekonomik faaliyeti kapsadığı görülür ki buna hammaddenin elde edilmesi, gerekli olan altyapının inşası ve servis hizmetleri gibi kavramlar da dahildir.

Turizm Coğrafyası: Turizmin mekansal açıklamasıyla ilgilenen Turizm Coğrafyası, Turizm etkinliklerinin türünü, bu etkinliklere katılan insan sayılarını, bu etkinliklerin ekonomiye katkılarını konu alarak inceleyen bilim dalıdır. - Turizm mekansal farklılıktan doğmuştur, - Turizmin coğrafi görünüm üzerinde büyük etkisi vardır. Arazi kullanımını değiştirir. - Turizmin demografik yapı üzerinde etkisi vardır. - Turizm bir ticaret faaliyetidir. Bu nedenle bir ekonomik coğrafya konusudur.

Ulaşım Coğrafyası: Yer yüzünde çeşitli yerler "bölgeler" arasındaki ilişkilerin oluşmasında ve coğrafi görünümün şekillenmesinde önemli rol oynayan ulaşım faaliyetlerinin mekan organizasyonundaki rolünün belirlenmesi, tanımlanması, hacminin ölçülmesi, haritalanması ve ulaşım olaylarının biçimlenmesini etkileyen doğal ve kültürel konuların değerlendirilmesini konu alan bir bilim dalıdır. Coğrafya ulaşımla şu bakımlardan ilgilenir; Yer yüzünde coğrafi görünümlerin farklı ya da benzer oluşunda rol oynayan etkenler arasında ulaşımın önemli bir yeri olduğu için, Ulaşım faaliyetleri maddenin, insanların ve haberlerin yer değiştirmesini sağlayarak değer artışına neden olur ve böylece bir üretim biçimini oluşturduğu için, Olayları incelerken dağılışa özel bir önem veren coğrafya, dağılışı çok defa ulaşım sistemleri ile ilişkili olduğu için ulaşımı daima göz önünde bulundurmak zorunda olduğu için ilgilenir.

Ticaret (Pazarlama) Coğrafyası: Her türü ile ticaret etkinliklerinin alansal dağılışı ve gelişmesi ile yerleşmeler arasındaki büyüme ve araziden yararlanma yönünden değişime uğramaları arasındaki ilişkileri coğrafi yöntemlerle inceleyen ticaret ya da pazarlama coğrafyası, pazar alanlarının sınırlandırılması, ölçülmesi ve malların üreticiden tüketiciye ulaşmasını sağlayan pazarlama kanallarının incelenmesi, ticari yapıların özelliklerinin belirlenmesi ve ticari işlevler ile yer seçimi konularıyla uğraşan bilim dalıdır.