KİRLETİCİ SALIM VE TAŞIMA KAYDI (Pollutant Release and Transfer Register) Tahsin Serkan KOCAEMRE Çevre ve Şehircilik Uzmanı T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Laboratuvar, Ölçüm ve İzleme Daire Başkanlığı Endüstriyel Kirlilik İzleme Şube Müdürlüğü

Sunum İçeriği PRTR Nedir? PRTR Pilot Projesi PRTR Projesi Çalışmalar Proje Çıktıları Yürütülmesi planlanan çalışmalar E-PRTR Projesi

PRTR Nedir? Endüstriyel tesislerden kaynaklanan kirleticilerin: hava, su, toprak gibi alıcı ortamlara bırakılmasına arıtma, işleme v.b. faaliyetler için taşınmasına ilişkin bilgileri içeren ve düzenli aralıklarla raporlanan envanterin uluslararası tanımıdır.

Avrupa’da PRTR PRTR Protokolü ve Aarhus Sözleşmesi ile ilgili gelişmelere paralel olarak, IPPC Direktifi Madde 15’e dayanarak Temmuz 2000’de Avrupa Birliği kendi kayıt sistemini ‘EPER’ oluşturmaya başlamıştır. Aarhus Sözleşmesine taraf ülkelerin 21 Mayıs 2003 tarihinde bir araya gelmesi ile PRTR Protokolü imzalanmıştır. E-PRTR Tüzüğü (2006/166/EC), PRTR Protokolünün gerekliliklerinin uygulanması amacıyla Ocak 2006’da oluşturulmuştur. EPER Raporlaması 2007 yılında yerini E-PRTR raporlamasına bırakmıştır.

PRTR Pilot Projesi 2005 – 2007 yılları arasında 1 gönüllü tesis katılımı ile (PETKİM Petrokimya A.Ş.) 10 kirletici Aylık raporlama Rehber doküman ve raporlama formatının Türkçeye çevirisi

PRTR Projesi UNEP – MAP işbirliği ile Başlangıç: 01 Şubat 2011 Bitiş: 31 Aralık 2012 Bütçe: 16.000 Avro

PRTR Projesi – Çalışmalar Akdeniz ve Ege Denizi’ne kıyısı olan 10 İl Müdürlüğümüz ile toplantı Projede görev alma konusunda gönüllü olabilecek tesisler ile irtibata geçilmesi Gönüllü tesislerin ve tesis temsilcilerinin belirlenmesi Tesisler ve İl Müdürlüklerimiz arasında Protokol imzalanması Sonuç olarak: 9 ilden ve 10 farklı sektörden toplam 20 tesis

PRTR Projesi – Çalışmalar İl Müdürlüklerimizin ve projede görev alan tesislerin temsilcileri ile eğitim PRTR’ye genel bakış, Teknik konular Kağıt ortamında ve yazılım aracılığıyla raporlama Emisyon faktörleri

PRTR Projesi – Çalışmalar Rapor formatı ve rehber dokümanın Türkçe çevirisinin kontrolü ve düzeltilmesi UNEP-MAP tarafından sağlanan web tabanlı PRTR V3.0 raporlama yazılımının yüklenmesi ve Türkçe’ye çevirisi Kirletici listesinin belirlenmesi (E-PRTR Tüzüğü-EC 166/2006, Ek-2) Raporlama periyodu ve tarihlerin belirlenmesi

PRTR Projesi – Çalışmalar Her bir tesis için raporlanacak kirleticilerin belirlenmesi Sonuç olarak: 20 tesis için 19 farklı kirletici

PRTR Projesi – Proje Çıktıları PRTR yazılımı yüklendi ve kullanımına başlandı.

PRTR Projesi – Proje Çıktıları PRTR sistemi Akdeniz ve Ege Denizi’ne kıyısı olan 9 İlde uygulandı. Adana Antalya Aydın Balıkesir Çanakkale Edirne Hatay Mersin Muğla

PRTR Projesi – Proje Çıktıları İSKEN İskenderun Enerji Üretim A.Ş. Advansa SASA Polyester Sanayi A.Ş. Aksa Enerji Üretim A.Ş. Batı Söke Söke Çimento Sanayi T.A.Ş. Eti Maden İşl. Gn. Müd. Bandırma Bor ve Asit Fab. İÇDAŞ Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım San. A.Ş. AKÇANSA Çimento San. Ve Tic. A.Ş. Çanakkale Kalebodur Seramik San. A.Ş. Olmuksa International Paper Sabancı Ambalaj A.Ş. Amcol Mineral Madencilik San. T.A.Ş. Çimentaş İzmir Türk Çimento Trakya Şubesi Kilim Grubu Kartaltepe Mensucat San. T.A.Ş. İskenderun Demir Çelik A.Ş. Ekinciler Demir Çelik ve Sanayi A.Ş. Soda Sanayi A.Ş. Kemerköy Elektrik Üretim ve Tic. A.Ş. Kılıç Deniz Ürünleri Üretimi İhr. İth. Ve Tic. A.Ş. Fethiye Belediyesi (Düzenli Depolama) Marmaris Belediyesi (Düzenli Depolama) Gümüşdoğa Su Ürünleri Üretim İhr. Ve İth. A.Ş. PRTR sistemi 10 farklı sektörde uygulandı. Enerji Kimya Çimento Demir – Çelik Seramik Kağıt ve Mukavva Madencilik Tekstil Su ürünleri Düzenli depolama PRTR sistemi 20 farklı tesiste uygulandı.

PRTR Projesi – Proje Çıktıları Metan (CH4) Karbonmonoksit (CO) Karbondioksit (CO2) Amonyak (NH3) Metan harici uçucu organik bileşikler(NMVOC) Azot oksitler (NOx/NO2) Kükürt oksitler (SOx/SO2) Toplam Azot Toplam Fosfor Arsenik ve bileşikleri (As olarak) (8) Kadmiyum ve bileşikleri (Cd olarak) (8) Krom ve bileşikleri (Cr olarak) (8) Bakır ve bileşikleri (Cu olarak) (8) Civa ve bileşikleri (Hg olarak) (8) Nikel ve bileşikleri (Ni olarak) (8) Kurşun ve bileşikleri (Pb olarak) (8) Çinko ve bileşikleri (Zn olarak) (8) Toplam organik karbon (TOC) (toplam C veya KOİ/3) Partikül madde (PM10) PRTR sistemi 19 farklı kirletici için uygulandı. Bir raporlama döneminde 81 veri, toplamda 243 veriye ulaşıldı.

Yürütülmesi Planlanan Çalışmalar Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye 2008 Yılı Ulusal Programına göre; Entegre kirlilik önleme ve kontrolü ile ilgili 2008/1/AT sayılı Konsey Direktifi ve Avrupa Kirletici Emisyon Kaydının (EPER-European Pollutant Emission Register) uygulanmasına dair 17 Temmuz 2000 tarih ve 2000/479/AT sayılı Karar ve Avrupa Kirletici Salım ve Taşınım Kaydına (E-PRTR) dair Tüzük çerçevesinde; Kirletici emisyonlara ilişkin envanterin hazırlanması Envanterin raporlamaya uygun bir şekilde kayda alınması Raporlama sisteminin oluşturulması ve işletilmesi uyumlaştırma 2009 ve sonrasında uygulama üyelikle birlikte

Yürütülmesi Planlanan Çalışmalar Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı 1. Bileşeni – 2013 Yılı Programına “Türkiye’de E-PRTR Kapasitesinin Geliştirilmesi” isimli bir proje önerilmiş ve kabul edilmiştir. Ulusal E-PRTR sisteminin kurulması Taslak mevzuatın oluşturulması Raporlama sisteminin oluşturulması Elektronik ulusal envanter çalışması Yetkili otorite ve öncelikli grupların idari ve teknik kapasitesinin artırılması Öncelikli gruplar ve karar vericilerin farkındalığının artırılması

Teşekkürler… İletişim: Tahsin Serkan KOCAEMRE Çevre ve Şehircilik Uzmanı 0312 498 2150 / 1266 tserkan.kocaemre@csb.gov.tr Teşekkürler…