YAPI DENETİMİ UYGULAMALARI Murat MENDEŞ Celal ÖNAL

4708 sayılı Kanun Uygulamasının Denetimi 4708 sayılı Kanunun 10. maddesi Bakanlık, bu Kanunun uygulanmasında yapı denetim kuruluşlarının işlem ve faaliyetlerini denetleme yetkisine sahiptir. 26/02/2011 tarihine kadar Bakanlık Makamı Oluru üzerine Teftiş Kurulu Başkanlığınca İnceleme Rutin İnceleme söz konusu değil 26/02/2011-17/08/2011 İl Müdürlüğünce görevlendirilen teknik heyetlerce inceleme yapılması, rutin veya şikayet üzerine Merkez komisyonunca karar alınması 17/08/2011 sonrası «Yapı Denetimi Kuruluşlarının Faaliyetlerinin Denetlenmesi, Denetim Faaliyetlerinin Durdurulması ve İzin Belgelerinin İptal Edilmesinin Usûl Ve Esaslarına Dair Tebliğ» İl komisyonunca karar alınması

Yapı Denetimi Kuruluşları İşlem ve Faaliyetleri İl Müdürlüğüne ihbar veya şikayet ulaşması halinde, İl Müdürlüğünce re’sen yapılacak denetimlerde, Bir takvim yılı içinde yapılacak; en az iki kez büro ve altı kez şantiye denetimi sırasında (12/09/2011 tarihli ve 6404 sayılı Genelge), Herhangi bir başka nedenle (seviye tespiti gerektiren nedenler v.b), İncelemeye konu olabilir.

Yapı Denetim Kuruluşları Faaliyetlerinin Denetim Aşamaları Komisyon Kararı sonrası yapılacak işlemler Bakanlık Makamı Oluru Yasaklama İşlemleri Suç Duyurusu İşlemleri Diğer Bildirimler Komisyonun, raporu karara bağlaması Eksikliklerin, raporu hazırlayanlar tarafından 15 gün içinde giderilmesi ve yeniden komisyona iletilmesi Komisyonun, bu raporlarda eksiklik tespit etmesi durumunda, bunun giderilmesi için iade etmesi Teknik İnceleme Raporları hazırlanması ve gereği için İl Yapı Denetim Komisyonuna gönderilmesi

Yapı denetim görevinin yerine getirilmesinde usulsüzlük ve/veya aykırılık tespit edilmesi halinde Öncelikle; usulsüzlük ve/veya aykırılığa ilişkin objektif deliller elde edilmiş mi? Yoksa iddiada bulunulamaz Varsa; Deliller sıra numarası verilerek rapor ekine konulur Usulsüzlük ve/veya Aykırılığın ilk olarak kim tarafından ve nasıl tespit edildiği belirtilir Usulsüzlük ve/veya Aykırılığın mahiyeti ve niteliği belirlenir ve tespite ilişkin fotoğraflar ile gösterilir Usulsüzlük ve/veya aykırılığa ilişkin yapım sürecinin gerçekleştiği dönem belgeleri ile birlikte belirlenir

Yapı denetim görevinin yerine getirilmesinde usulsüzlük ve/veya aykırılık tespit edilmesi halinde Usulsüzlük ve/veya aykırılık kimin sorumluluk alanındadır belirlenmesi? Titiz bir çalışma ile sorumluluğu bulunan mimar ve mühendislerin açıkça tespit edilmesi gerekir. Bunun için, Yapı Denetim sisteminde görevli unsurlara başta 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun ile 3194 sayılı İmar Kanunu olmak üzere çeşitli Kanunlarda verilen görev ve sorumlulukların göz önünde bulundurulması gerekir.

Yapı Denetim Kuruluşu Yapı denetim kuruluşları; eylem ve işlemlerinden dolayı 3194 sayılı İmar Kanununun fenni mesul için öngörülen hükümlerine tabidirler. Yapı sahibi ve idareye karşı sorumludurlar Yapı Denetim Kuruluşunun; 4708 sayılı Yapı Denetim Hakkında Kanunun 2. maddesi ile diğer maddelerinde ve 3194 sayılı İmar Kanununda tanımlı görevleri ile bu görevleri yerine getirme sorumluluğu vardır. 4708 sayılı Kanunda sayılı görevlerin içeriği Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 5. maddesinde açıklanmıştır.

Yapı Denetim Kuruluşunun İdari Sorumlulukları Yapı Denetim Kuruluşlarından (4708/8) 4708 sayılı Kanunda öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmediği anlaşılanların, Denetim faaliyeti dışında başka ticarî faaliyette bulunanların, Görevden ayrılması veya mimar ve/veya mühendislerinden birinin, herhangi bir sebeple yapı ile ilişkisinin kesilmesi halinde; durumu gerekçeleri ile birlikte en geç altı iş günü içinde yazılı olarak Bakanlığa ve ilgili idareye bildirmeyenlerin, Denetim faaliyeti, yapı denetim komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıla kadar durdurulur ve belgesi geçici olarak geri alınır. Durdurma kararı, Resmî Gazetede ilan edilir. Faaliyeti üç defa durdurulan yapı denetim kuruluşunun denetim faaliyetine son verilir ve izin belgesi Bakanlıkça iptal edilir. Yapı denetim kuruluşunun izin belgesi alma aşamasında gerçeğe aykırı belge düzenlendiğinin izin belgesi verildikten sonra anlaşılması hâlinde, izin belgesi derhal iptal edilir (4708/9).

Yapı Denetim Kuruluşunun İdari Sorumlulukları Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının Yapı Denetim Kuruluşuna; Yapının mülkiyet durumuna, Bulunduğu alanın özelliğine, Durumuna (Seviyesine), Niteliğine ve sınıfına, Yerleşmeye ve çevreye etkisine, Can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine, Aykırılığın büyüklüğüne, Göre, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinde öngörülen idari para cezaları uygulanır. 3194 sayılı Kanunun, 18, 28, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40 ve 41 inci maddelerinde belirtilen mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı davranan Yapı Denetim Kuruluşuna, ilgisine göre aynı Kanunun 42. maddesinde belirtilen idari para cezaları uygulanır.

Yapı Denetim Kuruluşunun Mali Sorumlulukları Yapı Denetim Kuruluşunun yapı hasarı sorumluluğu; 4708 sayılı Kanunun 3. maddesi gereğince, yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından, dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı kusuru oranında, yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sisteminden, dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıl süreyle sorumludur. Yapı Denetim kuruluşu; parsel dışında meydana gelebilecek ve yapıda hasar oluşturabilecek yer kayması, çığ düşmesi, kaya düşmesi ve sel baskını gibi durumları yapı sahibine yazılı olarak bildirip, önlem alınmasını istemediği takdirde oluşacak yapı hasarından sorumludur (4708/3).

Yapı Denetim Kuruluşu Ortakları ve Yöneticileri Mali Sorumlulukları Yapı Denetim Kuruluşu yöneticileri ve ortakları 4708 sayılı Kanunun uygulanmasından dolayı ortaya çıkan yapı hasarından sorumludur (4708/3). Cezai Sorumlulukları 4708 sayılı Kanunun 9. maddesi (4708/9) Görevi kötüye kullanma Kanunun uygulanması sırasında, icraî veya ihmalî davranışıyla görevini kötüye kullanan Yapı Denetim Kuruluşu Ortak ve Yöneticileri; Yaptırım; altı aydan üç yıla kadar hapis cezası Resmi belgede sahtecilik 4708 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yapmaları gereken denetimi yapmadıkları hâlde yapmış gibi gösteren veya yapmalarına rağmen gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen Yapı Denetim Kuruluşu Ortak ve Yöneticileri, Yaptırım; Türk Ceza Kanununun ilgili hükümlerine göre hapis cezası (5237/204).

Denetçi Mimar ve Mühendisler Denetçi Mimar ve Mühendisler; eylem ve işlemlerinden dolayı 3194 sayılı İmar Kanununun fenni mesul için öngörülen hükümlerine tabidirler (4708/9). Denetçi Mimar ve Mühendislerin Görevleri Yapı Denetim Kuruluşunun 4708 sayılı Kanunun 2. maddesinde sayılı görevlerini yerine getirmediğinin tespit edilmesi halinde, buna neden olan denetçi mimar ve mühendisler de kendilerine verilen sorumluluğu yerine getirmemiş olurlar. Denetçi Mimar ve Mühendislerin görev ve sorumlulukları, ihtisas alanları da dikkate alınarak Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 6. maddesinde tanımlanmıştır.

Denetçi Mimar ve Mühendislerin Görevleri Denetçi Mimar ve Mühendislerin; denetim faaliyeti süresince başkaca meslekî ve inşaat işleri ile ilgili ticarî faaliyette bulunmaları yasaktır (4708/3). Denetçi Mimar ve Mühendisler; uzmanlık alanına uygun olarak yapıda yetki belgesi olmayan usta çalıştırılması veya şantiye şefi bulundurulmaksızın yapım işinin sürdürülmesi veya yapının mevzuata aykırı yapılması veya istifaları halinde, bu durumları altı iş günü içinde ilgili idareye yazılı olarak bildirmek zorundadırlar (3194/28). Denetçi Mimar ve Mühendislerin istifası halinde, istifa tarihinden önce yapılan işlere dair sorumluluğu devam eder. Yeni atanan Denetçi Mimar ve Mühendis, daha önce yapılan işlerin denetlenmesinden ve eksiklik ve hata var ise giderilmesini sağlamaktan ve bildirimde bulunmaktan da sorumludur (3194/28).

Denetçi Mimar ve Mühendislerin İdari Sorumlulukları 4708 sayılı Kanunun 8. maddesi (4708/8) Geçici Durdurmaya neden olanlar Yaptırım; Denetim faaliyetinin bir yıla kadar durdurulması Bu süre içinde hiçbir denetim faaliyetinde bulunamaması

Denetçi Mimar ve Mühendislerin İdari Sorumlulukları 6235 sayılı Kanunun 26. maddesi (6235/26) Meslekle ilgili işlerde, gerek kasten ve gerekse ihmal göstermek suretiyle zarara yol açan ya da kabullendiği anlaşmalara uymayan ya da meslek onurunu bozan Yaptırım; Yazılı uyarma, Kanunda belirtilen hafif para cezası, Kanunda belirlenen ağır para cezası, On beş günden, altı aya kadar serbest meslek uygulamasından uzaklaştırma, Odadan çıkarma ya da üye olma zorunluluğu bulunmayanlar için meslekten men,

Denetçi Mimar ve Mühendislerin Mali Sorumlulukları Denetçi Mimar ve Mühendislerin yapı hasarı sorumluluğu; 4708 sayılı Kanunun 3. maddesi gereğince, yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından, dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı kusuru oranında, yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sisteminden, dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıl süreyle sorumludur. 4708 sayılı Kanunun uygulanmasından dolayı ortaya çıkan yapı hasarından sorumludur.

Denetçi Mimar ve Mühendislerin Cezai Sorumlulukları 4708 sayılı Kanunun 9. maddesi (4708/9). Görevi kötüye kullanma Kanunun uygulanması sırasında, icraî veya ihmalî davranışıyla görevini kötüye kullanan Yapı Denetim Kuruluşu Denetçi Mimar ve Mühendisleri; Yaptırım; altı aydan üç yıla kadar hapis cezası Resmi belgede sahtecilik 4708 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yapmaları gereken denetimi yapmadıkları hâlde yapmış gibi gösteren veya yapmalarına rağmen gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen Yapı Denetim Kuruluşu Denetçi Mimar ve Mühendisleri; Yaptırım; Türk Ceza Kanununun ilgili hükümlerine göre hapis cezası (5237/204).

Kontrol ve Yardımcı Kontrol Elemanları (4708/1) Yapı denetim kuruluşunun istihdam ettiği kontrol ve yardımcı kontrol elemanlarının görev ve sorumlulukları, ihtisas alanları da dikkate alınarak Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 6. maddesinde tanımlanmıştır. Yapı Denetim Kuruluşunun 4708 sayılı Kanunun 2. maddesinde sayılı görevlerini yerine getirmediğinin tespit edilmesi halinde, buna neden olan kontrol ve yardımcı kontrol elemanları da kendilerine verilen sorumluluğu yerine getirmemiş olurlar.

Kontrol ve Yardımcı Kontrol Elemanlarının Görevleri 3194 sayılı Kanunun 28. maddesi Kontrol Elemanı Mimar ve Mühendisler; uzmanlık alanına uygun olarak yapıda yetki belgesi olmayan usta çalıştırılması veya şantiye şefi bulundurulmaksızın yapım işinin sürdürülmesi veya yapının mevzuata aykırı yapılması veya istifaları halinde, bu durumları altı iş günü içinde ilgili idareye yazılı olarak bildirmek zorundadırlar. Aksi takdirde kanuni mesuliyetten kurtulamazlar. Kontrol Elemanı Mimar ve Mühendislerin istifası halinde, istifa tarihinden önce yapılan işlere dair sorumluluğu devam eder. Yeni atanan Denetçi Mimar ve Mühendis, daha önce yapılan işlerin denetlenmesinden ve eksiklik ve hata var ise giderilmesini sağlamaktan ve bildirimde bulunmaktan da sorumludur. Tespit edilen bu eksiklik ve hatalar giderilmedikçe inşaatın devamına izin verilmez.

Kontrol Elemanlarının Sorumlulukları (1) Mimar-Mühendis İdari sorumluluk 4708 sayılı Kanunun 8. maddesi (4708/8); Geçici Durdurmaya neden olanlar Yaptırım; Denetim faaliyetinin bir yıla kadar durdurulması Bu süre içinde hiçbir denetim faaliyetinde bulunamaması

Kontrol Elemanlarının Sorumlulukları (2) Mimar-Mühendis İdari sorumluluk 6235 sayılı Kanunun 26. maddesi (6235/26). Meslekle ilgili işlerde, gerek kasten ve gerekse ihmal göstermek suretiyle zarara yol açan ya da kabullendiği anlaşmalara uymayan ya da meslek onurunu bozan Yaptırım; Yazılı uyarma, Kanunda belirtilen hafif para cezası, Kanunda belirlenen ağır para cezası, On beş günden, altı aya kadar serbest meslek uygulamasından uzaklaştırma, Odadan çıkarma ya da üye olma zorunluluğu bulunmayanlar için meslekten men,

Kontrol Elemanlarının Sorumlulukları (3) Mimar-Mühendis Cezai Sorumluluk 4708 sayılı Kanunun 9. maddesi (4708/9) Görevi kötüye kullanma Kanunun uygulanması sırasında, icraî veya ihmalî davranışıyla görevini kötüye kullanan Yapı Denetim Kuruluşu Kontrol Elemanı Mimar ve Mühendisleri; Yaptırım; altı aydan üç yıla kadar hapis cezası Resmi belgede sahtecilik 4708 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yapmaları gereken denetimi yapmadıkları hâlde yapmış gibi gösteren veya yapmalarına rağmen gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen Yapı Denetim Kuruluşu Kontrol Elemanı Mimar ve Mühendisleri; Yaptırım; Türk Ceza Kanununun ilgili hükümlerine göre hapis cezası (5237/204).

Proje Müellifleri (4708/1) Proje Müellifleri, işlerini 3194 sayılı Kanuna ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirmekten sorumludur (3194/28). Proje Müelliflerinin görev ve sorumlulukları, Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 7. maddesinde tanımlanmıştır.

Proje Müellifleri İdari sorumlulukları Bu sorumluluklarını yerine getirmeyen Proje Müelliflerine, ilgisine göre 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinde belirtilen idari para cezaları uygulanır. 6235 sayılı Kanunun 26. maddesi (6235/26). Meslekle ilgili işlerde, gerek kasten ve gerekse ihmal göstermek suretiyle zarara yol açan ya da kabullendiği anlaşmalara uymayan ya da meslek onurunu bozan Yaptırım; Yazılı uyarma, Kanunda belirtilen hafif para cezası, Kanunda belirlenen ağır para cezası, On beş günden, altı aya kadar serbest meslek uygulamasından uzaklaştırma, Odadan çıkarma ya da üye olma zorunluluğu bulunmayanlar için meslekten men,

Proje Müellifleri Mali Sorumlulukları Cezai Sorumlulukları 4708 sayılı Kanunun 3. maddesi Yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı kusuru oranında, yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sisteminden dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıl süreyle sorumludur. 4708 sayılı Kanunun uygulanmasından dolayı ortaya çıkan yapı hasarından sorumludur. Cezai Sorumlulukları 4708 sayılı Kanunun uygulanması sırasında, icraî veya ihmalî davranışıyla görevini kötüye kullanan Proje Müellifi gerçek kişiler; altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (4708/9).

Laboratuvarlar (4708/1) Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği Eki Laboratuar İzni Onay Talimatının 8, 9 ve 10. maddelerinde, sırasıyla Laboratuvar genel yükümlülükleri, genel sorumlulukları ile kişi, kuruluş ve üçüncü kişilere karşı sorumlulukları belirlenmiştir. Laboratuvar İzni Onay Talimatının 12. maddesi gereğince Laboratuvarın; Personel, tesis, makine-teçhizat ve kalite kontrol sistem ve imkanlarında olumsuz yönde bir değişim olduğunun, Deneylerini belirlenen teknik kritere uygun olmayarak gerçekleştirdiğinin, Talimat ile sözleşmenin diğer hükümlerine aykırı hareket ettiğinin, Tespiti halinde, Yapı Denetim Komisyonu, gerekli düzenlemeyi sağlamak amacıyla Uyarma, Nakdi Ceza ve Belge Kullanma Hakkının Askıya Alınması uygulamalarını sırasıyla veya aykırılığın önem derecesine göre herhangi birinden başlayarak tatbik edecektir.

Laboratuvar Görevlileri (4708/1) İdari Sorumluluk 6235 sayılı Kanunun 26. maddesi (6235/26). Meslekle ilgili işlerde, gerek kasten ve gerekse ihmal göstermek suretiyle zarara yol açan ya da kabullendiği anlaşmalara uymayan ya da meslek onurunu bozan Yaptırım; Yazılı uyarma, Kanunda belirtilen hafif para cezası, Kanunda belirlenen ağır para cezası, On beş günden, altı aya kadar serbest meslek uygulamasından uzaklaştırma, Odadan çıkarma ya da üye olma zorunluluğu bulunmayanlar için meslekten men,

Laboratuvar Görevlileri Mali Sorumluluk 4708 sayılı Kanunun 3. maddesi Yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı kusuru oranında, yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sisteminden dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıl süreyle sorumludur. 4708 sayılı Kanunun uygulanmasından dolayı ortaya çıkan yapı hasarından sorumludur.

Laboratuvar Görevlileri Cezai Sorumluluk 4708 sayılı Kanunun 9. maddesi (4708/9) Görevi kötüye kullanma Kanunun uygulanması sırasında, icraî veya ihmalî davranışıyla görevini kötüye kullanan Laboratuvar Görevlileri; Yaptırım; altı aydan üç yıla kadar hapis cezası Resmi belgede sahtecilik 4708 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yapmaları gereken denetimi yapmadıkları hâlde yapmış gibi gösteren veya yapmalarına rağmen gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen Laboratuvar Görevlileri; Yaptırım; Türk Ceza Kanununun ilgili hükümlerine göre hapis cezası (5237/204).

Yapı Sahipleri Yapı Sahipleri; Yapı üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan gerçek ve tüzel kişilerdir. Yapı Sahiplerinin görev ve sorumlukları, Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 8. maddesinde tanımlanmıştır. Yapı sahibinin; Bir Yapı Denetim Kuruluşu ile yapı denetim hizmet sözleşmesi akdetmek (4708/5) Yapı denetim hizmet sözleşmesinde yer alan hükümlere uymak (4708/5) Yapı Denetim Kuruluşunun geçici yasaklama veya belge iptali söz konusu olduğunda, yapım faaliyetine devam edebilmek için başka bir yapı denetim kuruluşunu görevlendirmek (4708/8) Görevleri vardır. Yapı sahibi, ruhsat süresi dolmamış olan bir yapının etüt ve proje müellifliği, yapı müteahhitliği ve şantiye şefliği görevlerinden herhangi birini üstlenmemiş ise bütün sorumluluk, ilgisine göre etüt ve proje müelliflerine, yapı müteahhidine, şantiye şefine ve ilgili fenni mesullere aittir. (3194/28)

Yapı Sahipleri İdari Sorumlulukları Göre, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının Sahibine; Yapının mülkiyet durumuna, Bulunduğu alanın özelliğine, Durumuna, Niteliğine ve sınıfına, Yerleşmeye ve çevreye etkisine, Can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine Aykırılığın büyüklüğüne, Göre, Yaptırım; Para cezası

Yapı Sahipleri İdari Sorumluluk 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi 3194 sayılı Kanununun, 18, 28, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40 ve 41 inci maddelerinde belirtilen mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı davranan Yapı Sahibine, ilgisine göre, Mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini tehdit ettiği veya edeceği ilgili idare veya mahkeme kararı ile tespit olunan yapıların sahiplerine, ilgili idarenin yazılı ikazına rağmen idarece tanınan süre içinde takviyede bulunmamaları veya bu yapıları yıkmamaları halinde Yaptırım; Para cezası

Yapı Sahipleri Mali Sorumluluk 4708 sayılı Kanunun 3. maddesi (4708/3). Yapıda, yapı kullanma izni alındıktan sonra, ilgili idareden izin alınmadan yapılacak esaslı tadilattan doğacak yapı hasarından, izinsiz tadilat yapan yapı sahibi sorumludur. Yapı denetim kuruluşunun; yazılı ihtarına rağmen yapı sahibi tarafından önlemi alınmayan, parsel dışında meydana gelen ve yapıda hasar oluşturan yer kayması, çığ düşmesi, kaya düşmesi ve sel baskınından doğan hasarlardan yapı sahibi sorumludur.

Yapı Sahipleri Cezai Sorumluluk 5237 sayılı Kanunun 203. maddesi Mühür Fekki Yapı Tatil Tutanağı düzenlenmesi ve yapının mühürlenmesi sonrasında, inşaata devam etmesi durumunda Yaptırım; altı aydan üç yıla kadar hapis, adli para cezası 5237 sayılı Kanunun 184. maddesi İmar Kirliliğine Neden Olma Yapı ruhsatiyesi veya ruhsata aykırı olarak bina yaptıran Yaptırım; bir yıldan beş yıla kadar hapis Ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak yaptırdığı binayı imar planına ve ruhsatına uygun hale getirmesi halinde, yapı sahibi hakkında kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar.

Yapı Müteahhitleri (4708/1) Yapı Müteahhitleri işlerini 3194 sayılı Kanuna ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirmekten sorumludur (3194/28). Yapı Müteahhitlerinin görev ve sorumlulukları, Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 9. maddesinde tanımlanmıştır. Görevleri 3194 sayılı Kanunun 28. maddesi (3194/28) İşlerini 3194 sayılı Kanuna ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirmekten sorumludur Yapıyı, tesisatı ve malzemeleriyle birlikte 3194 sayılı Kanuna, ilgili diğer mevzuata, uygulama imar planına, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik şartnamelere uygun olarak inşa etmek, neden olduğu mevzuata aykırılığı gidermek mecburiyetindedir. Yapı müteahhitleri, ilgili Yapı Denetim Kuruluşu görevlileri olmaksızın inşaat ve tesisatlarına ilişkin yapım işlerini sürdüremez, inşaat ve tesisat işlerinde yetki belgesi olmayan usta çalıştıramaz. Bakanlıktan veya Bakanlıkça yetkilendirilmiş idareden yetki belgesi almaksızın, inşaat ve tesisat dahil yapım işlerinin müteahhitliği üstlenilemez.

Yapı Müteahhitleri İdari Sorumlulukları 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi (3194/42) Yapım işinin, ruhsata ve ruhsat eki etüt ve projelere aykırı olarak gerçekleştirilmesi ve ilgili idaresince verilen bir aylık süre içinde aykırılığın giderilmemesi halinde beş yıl, Yapım işinde ruhsat eki etüt ve projelere aykırı olarak gerçekleştirilen imalatın can ve mal güvenliğini tehdit etmesi halinde on yıl, Bakanlıkça olumsuz kayıt değerlendirmesi yapılan hallerde bir yıl, Yapı müteahhidinin, yapım işlerinden doğan vergi ve sigorta primi borçlarını ödememesi ve diğer sorumluluklarını yerine getirmemesi hallerinde yetki belgesi bir yıldan az olmamak üzere Bakanlıkça iptal edilir ve bunlara sorumluluklarını yerine getirinceye kadar yeni yetki belgesi düzenlenmez. Yetki belgesi iptal edilen yapı müteahhidi yeni yetki belgesi düzenleninceye kadar yeni iş üstlenemez, ancak mevcut işlerini tamamlar. Yaptırım, Yetki belgesinin geçici iptali  

Yapı Müteahhitleri İdari sorumlulukları 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının Yapı Müteahhidine; Yapının mülkiyet durumuna, Bulunduğu alanın özelliğine, Durumuna, Niteliğine ve sınıfına, Yerleşmeye ve çevreye etkisine, Can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine Aykırılığın büyüklüğüne, Göre, 3194 sayılı Kanununun, 18, 28, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40 ve 41 inci maddelerinde belirtilen mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı davranan Yapı Müteahhidine, ilgisine göre, Yaptırım; Para cezası

Yapı Müteahhitleri Mali Sorumlulukları 4708 sayılı Kanunun 3. maddesi Yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı kusuru oranında, yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sisteminden dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıl süreyle sorumludur. 4708 sayılı Kanunun uygulanmasından dolayı ortaya çıkan yapı hasarından sorumludur.

Yapı Müteahhitleri Cezai Sorumluluk 4708 sayılı Kanunun 9. maddesi (4708/9) Görevi Kötüye Kullanma 4708 sayılı Kanunun uygulanması sırasında, icraî veya ihmalî davranışıyla görevini kötüye kullanan Yapı Müteahhitleri; Yaptırım, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası 5237 sayılı Kanunun 203. maddesi Mühür Fekki Yapı Tatil Tutanağı düzenlenmesi ve yapının mühürlenmesi sonrasında, inşaata devam etmesi durumunda Yaptırım; altı aydan üç yıla kadar hapis, adli para cezası

Şantiye Şefleri (4708/1) Görevleri 3194 sayılı Kanunun 28. maddesi (3194/28) Şantiye Şefleri işlerini 3194 sayılı Kanuna ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirmekten sorumludur Şantiye şefleri; yapıyı, tesisatı ve malzemeleriyle birlikte 3194 sayılı Kanuna, ilgili diğer mevzuata, uygulama imar planına, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik şartnamelere uygun olarak inşa etmek, neden olduğu mevzuata aykırılığı gidermek mecburiyetindedir. Şantiye şefleri, ilgili Yapı Denetim Kuruluşu görevlileri olmaksızın inşaat ve tesisatlarına ilişkin yapım işlerini sürdüremez, inşaat ve tesisat işlerinde yetki belgesi olmayan usta çalıştıramazlar. Şantiye Şefinin görev ve sorumlulukları Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 9. maddesinde tanımlanmıştır.

Şantiye Şefleri İdari sorumluluk 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi 3194 sayılı Kanununun, 18, 28, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40 ve 41 inci maddelerinde belirtilen mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı davranan Şantiye Şefi, ilgisine göre, Yaptırım; Para cezası  6235 sayılı Kanunun 26. maddesi (6235/26) Meslekle ilgili işlerde, gerek kasten ve gerekse ihmal göstermek suretiyle zarara yol açan ya da kabullendiği anlaşmalara uymayan ya da meslek onurunu bozan Yaptırım; Yazılı uyarma, Kanunda belirtilen hafif para cezası, Kanunda belirlenen ağır para cezası, On beş günden, altı aya kadar serbest meslek uygulamasından uzaklaştırma, Odadan çıkarma ya da üye olma zorunluluğu bulunmayanlar için meslekten men,

Şantiye Şefleri Cezai Sorumluluk 5237 sayılı Kanunun 203. maddesi Mühür Fekki Yapı Tatil Tutanağı düzenlenmesi ve yapının mühürlenmesi sonrasında, inşaata devam etmesi durumunda Yaptırım; altı aydan üç yıla kadar hapis, adli para cezası 5237 sayılı Kanunun 184. maddesi İmar Kirliliğine Neden Olma Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yaptıran Yaptırım; bir yıldan beş yıla kadar hapis

İlgili İdare İlgili İdare; Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki uygulamalar için büyükşehir belediyeleri ile diğer belediyeler, bu alanlar dışında kalan alanlarda valilikler ve yapı ruhsatı ve kullanma izin belgesi verme yetkisine sahip diğer idarelerdir. İlgili İdarenin; 3194 sayılı İmar Kanununun 28. maddesinde, Müelliflerin, fenni mesul mimar ve mühendislerin, yapı müteahhitlerinin, şantiye şefi mimar ve mühendislerin, imar mevzuatına aykırı fiillerinden dolayı verilen cezaları ve haklarındaki kesinleşmiş mahkeme kararlarını, kendi kayıtlarına işlenmek ve ilgili mevzuata göre cezai işlem yapılmak üzere, üyesi bulundukları meslek odasına ve Bakanlığa bildirme Yapıya ilişkin bilgileri, etüt ve proje müelliflerinin, fenni mesullerin, yapı müteahhitlerinin ve şantiye şefi mimar veya mühendisin üyesi bulunduğu meslek odasına, üyelik kayıtlarına işlenmek üzere bildirme 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde, İmar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinde belirtilen idari müeyyideler uygulanır. Yetki belgeli yapı müteahhidi olmaksızın başlanılan yapının ruhsatını iptal etmek ve yapıyı mühürlemek

İlgili İdare İlgili İdarenin; Görevleri vardır. 4708 sayılı Kanunun 6. maddesinde Yapı denetim kuruluşunun görevden ayrılması veya mimar ve/veya mühendislerinden birinin, herhangi bir sebeple yapı ile ilişkisinin kesilmesi halinde yapı denetim kuruluşu durumlarında; yapı sahibince, yeniden yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe veya yapı denetim kuruluşunca, ayrılan mimar ve/veya mühendislerin yerine yenisi işe başlatılmadıkça yapının devamına izin vermeme 4708 sayılı Kanunun 8. maddesinde Denetim faaliyeti geçici olarak durdurulan veya izin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşu hakkındaki kararın kendisine bildirilmesini müteakip , bu kuruluşun denetimini üstlendiği yapıların devamına izin vermeme Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 4. maddesinde tanımlı, Görevleri vardır.

İlgili İdarenin Sorumlulukları İlgili İdarenin, Kanun ve ilgili mevzuat ile belirlenen görevlerini tam ve zamanında yerine getirmemesi halinde; İlgili İdare hakkında gerekli işlemlerin yapılması için Bağlı olduğu Kuruma bildirimde bulunulması.

Yapı denetim görevinin yerine getirilmesinde usulsüzlük ve/veya aykırılık tespit edilmesi halinde Denetim görevinin 4708 sayılı Kanun’da ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği’nde öngörülen esaslara uygun şekilde yerine getirilmemesi ile ilgili olarak; Yapı denetimi kuruluşunu temsile yetkili olanların, Yapıdaki aykırılıklarda sorumluluğu bulunan mimar ve mühendislerin , Yazılı savunmalarının alınması Bunun için, sorumluluğu bulunan kuruluş veya ilgililerden “Resmi İadeli Taahhütlü” olarak tebligat adreslerine yazılacak yazı ile savunma istenilmesi ve varsa ek bilgi ve belgelerin ilgilisine tebliğinden itibaren makul bir süre içerisinde gönderilmesinin istenmesi. Savunması alınanlara; öncelikle ilgili belgelerdeki imzaların kendilerine ait olup olmadığı ile Yapı Denetim Kuruluşunda hangi tarihler arasında çalıştıklarına ilişkin bilgilerin sorulması.

Yapı denetim görevinin yerine getirilmesinde usulsüzlük ve/veya aykırılık tespit edilmesi halinde Savunma belgelerinin de inceleme raporunun ekine konulması. Cevabi yazı ile intikal eden konuların inceleme raporu için yapılan değerlendirmeye dahil edilmesi. Süresi içinde bilgi ve belge sunulmaması durumunda ise incelemeye devam edilmesi. Yazılı savunmalar değerlendirilerek varılan nihai görüşün belirtilmesi, bu bölümde; İlgili İdarenin, Yapı Müteahhidi, Şantiye Şefi, Yapı Sahibi veya Proje Müellifinin Yapı Denetim Kuruluşu ve Personellerinin, Sorumluluklarının açıkça yazılması. İnceleme Raporunun sonlandırılması