T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU SOSYAL GÜVENLİK PERSPEKTİFİNDEN TÜRKİYE’DE HTA

TÜRKİYE’DE SAĞLIK TEKNOLOJİLERİ DEĞERLENDİRME (HTA) GELİŞİM SÜRECİ

SGK ÖNCESİ – EMEKLİ SANDIĞI _ 1 EMEKLİ SANDIĞI/RESMİ HASTALAR İÇİN KAPSAM: SAĞLIK BAKANLIĞI TARAFINDAN RUHSATLANDIRILAN VE FİYAT VERİLEN HER ÜRÜN ALDIĞI TÜM ENDİKASYONLARDA ALMIŞ OLDUĞU FİYATLA ÖDENİR. ENDİKASYON KISITLAMASI YADA KOŞUL TARİFİ YAPILMAZ. ENDİKASYON UYUMU ARAMA UYGULAMASI YOK.

SGK ÖNCESİ – EMEKLİ SANDIĞI _ 2 YENİ GELEN TEKNOLOJİLER ÖNCEKİLERLE KIYASLANMAZ TEDAVİLER ARASINDA BASAMAKLANDIRMA YAPILMAZ. MALİYET ETKİLİLİK DEĞERLENDİRİLMESİ YAPILMAZ. ALDIĞI FİYAT – ALDIĞI TÜM ENDİKASYONLAR – SERBEST REÇETELEME

SGK ÖNCESİ – BAĞKUR SAĞLANAN SAĞLIK HİZMETLERİ AÇISINDAN EMEKLİ SANDIĞI İLE BENZER KRİTERLER KULLANMAKLA BERABER SİGORTACILIK AÇISINDAN BİRAZ DAHA FARKLI İDİ.

SGK ÖNCESİ – SSK _ 1 KENDİ SGORTACILIK KURUMLARI, KENDİ SAĞLIK HİZMET SUNUCULARI, KENDİ ÖDEME BİRİMLERİ, KENDİ KOŞULLARI MEVZUATIMIZIN (SAĞLIK UYGULAMA TEBLİĞİ) VE TÜRKİYE’DE SAĞLIK TEKNOLOJİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNİN KÖKENİ SSK’YA DAYANIYOR. OLABİLDİĞİNCE KENDİ KAYNAKLARINDAN KULLANMA

SGK ÖNCESİ – SSK _ 2 MALİYET EŞDEĞERLİĞİ UYGULAMASI : AYNI KLİNİK SONUÇLAR İÇİN BENZER SEÇENEKLER ARSINDAN SEÇİM YAPILIYOR (ÖRNEĞİN İHALEYE BENZER ETKİLİLİKTEKİ FARKLI MOLEKÜLLER GİREBİLİYOR: NSAI, ANTİBİYOTİKLER…) KENDİ UZMAN HEKİM GRUBU TEKNOLOJİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, KURALLARIN BELİRLENMESİ İÇİN ÇALIŞIYOR.

Sosyal güvenlik yapıları İlaçlara ilişkin ödeme yaklaşımları ülkeler arasında çok ciddi farklılıklar gösterebilmektedir. Nüfusunun tamamına yakını kamu sosyal güvenlik şemsiyesi altında olan bizim gibi ülkeler olduğu gibi, Sağlık harcamalarının önemli bir bölümünün özel sektör/özel sigorta şirketleri tarafından finanse edildiği sistemler, Birden çok kamu ve özel sektör paydaşının rol aldığı sistemler, Herhangi bir sosyal güvenlik yapılanması olmayan ülkeler de vardır.

SGK SÜRECİ _ 1 ÖDEME SÜRECİ TARİF EDİLDİ ÖDEME KOMİSYONUNUN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNERGE VE BAŞVURUDA SUNULACAK DOSYA HAKKINDA KILAVUZ YAYIMLANDI SAĞLIK UYGULAMA TEBLİĞİ GÜNCELLEME ÇALIŞMALARI SÜRDÜRÜLÜYOR. BU UYGULAMALAR İLE ;

SGK SÜRECİ _ 2 YENİ GELEN ÜRÜNLERDEN MALİYET ETKİLİLİK VERİLERİ İSTENİYOR YENİ GELEN TEKNOLOJİLER MEVCUTLAR İLE KIYASLANIYOR (BU KONUDA GEÇMİŞTEN GELEN BAZI SIKINTILAR MEVCUT) TEKNOLOJİLER ARASINDA BASAMAKLANDIRMA YAPILIYOR.

SGK SÜRECİ _ 3 ULUSLAR ARASI KILAVUZLAR İNCELENİYOR. TEKNİK KOMİSYONLAR ARACILIĞI İLE ULUSAL YAKLAŞIM DİKKATE ALINIYOR. KAYNAKLAR EN MALİYET ETKİLİ TEDAVİYE YÖNLENDİRİLMEYE ÇALIŞILIYOR. TÜM BU SÜREÇLER ORGANİZE BİR HTA YAPISI OLMASA VE ULUSLAR ARASI AKADEMİK / SİSTEMATİK UYGULAMALARIN NİSPETEN DIŞINDA OLSA DA SAĞLIK TEKNOLOJİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ İLE YAPILIYOR.

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, İlaçların ödeme kapsamına alınması ( Pozitif Liste – EK/2D) Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’nın koordinatörlüğünde Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı temsilcilerinden oluşan komisyon tarafından değerlendirilmektedir.

İLAÇ VE TIBBİ MALZEME MEVZUATI DAİRE BAŞKANLIĞI Tıbbi ve Ekonomik Değerlendirme Komisyonu Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığını temsilen dört kişi, Sağlık Bakanlığını temsilen iki kişi, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Maliye Bakanlığını temsilen birer kişi, iki akademisyen, orijinal ve jenerik ilaç sektöründen toplam iki kişiden oluşur. Tıbbi ve Ekonomik Değerlendirme Komisyonu ödeme komisyonuna yapılan her türlü başvuruyu değerlendirerek görüş oluşturur. Tıbbi ve Ekonomik Değerlendirme Komisyonu çalışmaları esnasında gerekli konularda; akademisyen ve / veya ilgili dal uzmanlarından Ödeme Komisyonu Başkanının onayı ile oluşturulan Teknik Komisyon ve yapılan başvuru dosyalarını inceleyerek teknik görüş bildiren Teknik Raportör Görüşlerine de başvurabilir. 04.02.2009 13

Ödeme Komisyonu İş Akış Şeması Kurum Başkan Onayı Ödeme Komisyo nu Kararı Tavsiye Kararı Oluştur ulması Ödeme Komisyonu İncelemesi Firma Başvuruları Sekreterya Dosyaların İncelenmesi ve Yönergeye Göre İşlem (İnceleme, Komisyonlara Sunma, Raporlama Kararları Yayımlama) Tıbbi ve Ekonomik Değerlendirme Bilgilendirme Komisyonu İncelemesi 5-1-j-e Kapsamı nda Olanlar Evrak İlaç Şube Müdürlüğü 7. Madde Kapsamında Olanlar Teknik Raportör Teknik Komisyon İnceleme Diğer Başvurular Ö.K. Başk. Onayı Genelge Şeklinde Yayınlama 07.04.2017

İlaçlara ilişkin pozitif listeye dahil etme kararı alınırken Alternatif tedaviler ile karşılaştırmalı çalışmalara ihtiyaç vardır. aynı hastalık farklı ürünlerle farklı maliyetlerle tedavi edilebilir. Başka bir ilaçtan önce yada sonra yada onunla birlikte kullanıldığı takdirde ortaya çıkabilecek sonuçların irdelenmesine ihtiyaç vardır. “a” ilacından sonra “b” ilacının kullanılmasının hastaya herhangi bir yararı olmayabilir, belli bir endikasyonda ayrı ayrı kullanıldıklarında işe yarayan iki ilacın bir arada kullanılmasının mahsurları olabilir. Maliyet etkililik analizlerine ihtiyaç vardır. İlaçlar plaseboya yada karşılaştırıldıkları diğer ilaçlara göre daha etkili olabilirler ancak bu “etki” aktarılan kaynağa değer mi? Yada ne kadar daha fazla ödemeliyim? Ödeme kurumu açısından en önemli kriter “maliyet etkililiktir”

ÖDEMENİN DÜZENLENMESİNİN GEREĞİ HEKİM TAKİBİNİN YAPILAMAMASI, AYNI ENDİKASYONDA PEK ÇOK ÜRÜN, ÇOK FARKLI FİYATLAR, PAZARLAMA STRATEJİLERİNİN YÖNLENDİRMELERİNDEN KORUNMA TANI VE TEDAVİ KILAVUZLARININ YETERSİZLİĞİ, “YENİ DAHA İYİDİR” İNANCI “PAHALI DAHA İYİDİR” İNANCI BİLGİ ASİMETRİSİ

AYNI ENDİKASYONDA KULLANILAN İLAÇLARI BENZER FİYATLAMAK AYNI HASTALIĞI TEDAVİ EDEN FARKLI İLAÇLAR VAR. BU İLAÇLARIN ETKİNLİK VE YAN ETKİLER AÇISINDAN BİRBİRLERİNE ÜSTÜNLÜKLERİ YOKSA MALİYETİ DÜŞÜK OLANI ALMALIYIM !

BİR ÜRÜN BELLİ BİR HASTALIKTA İŞE YARADIĞINI GÖSTERİRSE RUHSAT ALIR MALİYET ETKİLİLİK BİR ÜRÜN BELLİ BİR HASTALIKTA İŞE YARADIĞINI GÖSTERİRSE RUHSAT ALIR PEKİ BU ÜRÜNÜ “KAÇ LİRADAN” ALACAĞIZ. ÜZERİNDEKİ FİYAT HEMEN HİÇBİR ZAMAN ZAMAN “GERİ ÖDEME FİYATI” DEĞİLDİR. AYNI HASTALIKTA KULLANILAN DİĞER ÜRÜNLER ALTERNATİF TEDAVİLERİN VARLIĞI İLACIN KULLANILACAĞI HASTALIĞIN “ÖNEMİ” (ORPHAN DRUG) İLACIN HEDEFLEDİĞİ HASTA SAYISI

MALİYET ETKİLİLİK - II BU ÜRÜN İÇİN VERDİĞİM PARAYA DEĞER Mİ? AYNI PARA İLE BAŞKA HANGİ TEDAVİLERİ ALABİLİRİM? BU ÜRÜNÜ ALIRSAM BAŞKA HANGİ TEDAVİLERDEN VAZGEÇMİŞ OLURUM?

TOPLAM MALİYET İLACA VERDİĞİNİZ PARA YALNIZCA KUTU ÜZERİNDEKİ RAKAM DEĞİLDİR. YAN ETKİ – KONTRENDİKASYON KOMPLİKASYON OLUŞTURMA KOMPLİKASYONLARDAN KORUMA KULLANIM SÜRESİ BÜTÇE YÜKÜ – İNSİDANS

MALİYET ETKİLİLİK ÇALIŞMASI YAPMANIN/YAPTIRMANIN MALİYETLERİ YETİŞMİŞ İNSAN GÜÇÜ İSTİHDAM ALTYAPI HİZMET ALIMI ZAMAN MALİYET ETKİLİLİK ÇALIŞMASI YAPMAMANIN/YAPTIRMAMANIN MALİYETLERİ NEYE, NİÇİN PARA ÖDENDİĞİNİN BİLİNMEMESİ DAHA DÜŞÜK MALİYETLE ALINABİLECEK HİZMETİN DAHA PAHALI ALINMASI YABANCI ÜLKE UYGULAMALARINA BAĞIMLI KALMA

“ilkin zarar vermemek” “PRIMUM NON NOCERE” Bütün bu yaklaşımlarda eski, fakat geçerli bir kural olan, “ilkin zarar vermemek” kuralının hiç göz ardı edilmemesi gerekmektedir.

Yeni ilaçlar : Yeni, eskiyi kovuyor. PİYASADA VAR OLMA Patent koruması : Orijinal üreticileri yeni moleküllere yöneliyor. Karlılık : Tıbben gerekli bazı ilaçlar kârlılığı kalmadığı için pazarlanmıyor. Yeni ilaçlar : Yeni, eskiyi kovuyor. “Kardeş” moleküller : Patenti biten ürünün “kardeşi” patent koruması ile piyasaya çıkıyor. Farmakovijilans : ilaçlar pazarlandıktan sonra etkinlik ve güvenlik verileri toplanmaya devam eder. Bazı ürünler pazardan çekilebilir.

ZORLUKLARIMIZ TEDAVİ MALİYETLERİNİN YÜKSEK OLMASI BUNA KARŞIN ÇOĞU TEDAVİLERİN ETKİNLİĞİNİN SORGULANIYOR OLMASI BAZI TEDAVİLERDE ETKİNLİĞİ KANITLANMIŞ ALTERNATİF TEDAVİLERİN OLMAYIŞI YAŞAM SÜRESİNİN UZATILMASINA ETKİSİ OLMADAN YAŞAM KALİTESİNİ BİR MİKTAR ARTIRDIĞI İDDİASI İLE YÜKSEK TEDAVİ MALİYETLERİ İLE POZİTİF LİSTEYE GİRME ARZUSU OLAN İLAÇLAR BİLGİ ASİMETRİSİ ; HEKİMİN “İMA”SINI YAŞAMI KURTULACAKMIŞ GİBİ ALGILAYAN HASTA GRUBU YENİ İLAÇLARDA KARAR ALMAYA YÖNELİK ETKİLİLİK VE GÜVENLİK VERİLERİNİN BAZEN YETERSİZ OLMASI

Maliyet azaltma yaklaşımları - I Iskontolar : Bir ürün geri ödemeye standart %11 ıskonto ile girebilir. Fiyatı 3,96’nın altında olan ürünlerde bu oran %4. Pazarlık : Dolaylı ( band vb.) yada şifai olarak daha yüksek ıskonto istenebilir. Pazarlık unsurunu pek çok ülke ciddi olarak kullanıyor. Reçeteleme Kuralı : İlacın reçetelenmesinin bazı kurallara bağlanması satışlarını azaltıyor. Risk Paylaşımı (risk-sharing) : bazı ülkeler çok etkili olarak kullanıyorlar. Global Bütçeleme : Bütçe baştan sabitleniyor. Aşıldığında ödenmiyor. Kota : İlaçlar için belli kotalar konuyor. Kotası dolan daha fazla satamıyor.

Maliyet azaltma yaklaşımları - II Zorunlu İndirimler : Bazı ülkelerde jenerik piyasaya girdiğinde orjinalin fiyatı %20 düşürülüyor. Referans Ülke Sayısının Artırılması : 10’un üzerinde referans fiyat isteyen ülkeler var. Kademeli Fiyatlandırma : Örneğin, ilk gelen jenerik orjinalin %80’ine kadar fiyat alabiliyor ise, bir sonraki jenerik bunun belli oranda altında ve sonraki her gelen belli oranda altında fiyat alabiliyor. “Tedavi eşdeğerliği” : bu güne kadar alışılagelmiş olan farmakolojik olarak eşdeğerlik uygulanması. Bazı ülkeler “kardeş” molekülleri aynı eşdeğer gruba alabiliyor.(PPI, Statinler, vb)

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER