Aile Hekimliği Tarihçesi KTÜ Aile Hekimliği Anabilim Dalı Dr. Salih Z. KARSLIOĞLU 26.08.2014 / 29

Amaç Dünya’da Aile Hekimliği tarihi ile ilgili Türkiye’de Aile Hekimliğinin gelişim süreci ile ilgili bilgi verilmek istendi.

Kavramlar Genel pratisyen General practitioner Aile hekimi Family physician Aile hekimliği FM/GP Aile doktoru Family doctor İlk başvuru hekimi First contact physician Kapsamlı bakım Comprehensive care Birinci basamak Primary care / 29

Flexner raporu 1910 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde Carnegie Vakıf tarafından hazırlanan ve Flexner raporu olarak bilinen bir proje ile tıp eğitiminin hastanelerle bağlantılı olarak yapılması kararlaştırılmıştır. İlk kez John Hopkins Hastanesinde yapılan bu uygulamayı, başka ABD ve Kanada örnekleri izlemiştir. / 29

İlk defa Francis Peabody 1923 de tıp bilimlerinde uzmanlaşma sonucunda hastaların ortada kaldığını ve insanları bir bütün olarak ele alacak bir uzmanlık dalının olması gerektiğini belirtmiştir. / 29

Önemli Raporlar 1966 Folsom Millis Willard Sağlık bir toplum sorunudur Herkesin kendi doktoru olmalıdır Millis Uzmanlaşma çözüm değil; yeni bir doktor gerek! Willard Aile hekimlerinin eğitimi nasıl olacak? / 29

Millis Raporundan “Bir ülser hastası cerraha, psikiyatriste veya eczaneye ihtiyaç duyabilir. Hepsinden anlayan bir doktor gerek. Hastayı diğerlerinden anlamayan birine mahkum edemeyiz!” / 29

1969 American Board of Family Practise (Amerika Aile Hekimleri Kurulu) kuruldu ve aile hekimliği uzmanlığı doğmuş oldu. / 29

AİLE HEKİMLİĞİNİN GELİŞİMİ İLE İLGİLİ 4 ÖNEMLİ OLAY 1-Leeuwenhorst (Gereklilik, tanım) 2-Alma Ata Konferansı (Birinci basamak hizmet sunumu) 3-Avrupa Birliği kararları (Eğitim süresi) 4-Ontario Konferansı (Politika) / 29

1-LEUWENHORST: HOLLANDA, 1974 Gereklilik - Tanım Tüm dünyada kabul görmüş bir Aile Hekimliği tanımının yapılması gerekliliği, Birinci basamak hekimliğinin, insanı organ veya sistemlerini esas alarak inceleyen, diğer klinik uzmanlık dallarından farklı bir uzmanlık dalı olduğu vurgulanarak Aile Hekimliğinin tanımı yapılmıştır. / 29

2-ALMA ATA KONFERANSI, 1978 Hizmet Sunumu  . ‘2000 yılında herkese sağlık ‘ başlığı altında toplanan bir kısım hedefler ve stratejiler belirlendi. Birinci basamak hekimliği kendine özgü bilgi ve tutum içerir. Birinci basamak hizmet sunumu bu alanda uzmanlaşmış hekimlerce verilmelidir / 29

Alma Ata Konferansının Sağlık hizmetlerine etkisi - Sağlık hizmetlerinin yönelimi değişti - Sağlık sistem ve politikaları tekrar gözden geçirildi - Tıpta uzmanlık dalları yeniden tanımlandı / 29

3- AVRUPA KONSEYİ ( 1986, 1993, 2001) EĞİTİM Avrupa Topluluğu üyesi ülkelerin birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışacak hekimlerin, tıp fakültesi mezuniyeti sonrası en az 2 yıl Aile Hekimliği hizmeti eğitimi alması gerektiğini karara bağlamış. Bu uygulamaya başlanması için 1 Ocak 1995 tarihini hedef olarak belirlemiştir. 2001 de bu süre 3 yıl olarak kabul edilmiştir. / 29

4-WHO VE WONCA , ONTARİO KONFERANSI (1994) POLİTİKA GELİŞTİRME Sağlık bakımını daha eşit, maliyet etkin ve gereksinimlere yanıt verir kılabilmek için kökten değişiklikler yapmak gerekir. Her ülkede bağımsız aile hekimliği örgütleri kurulmalıdır. Bu şekilde aile hekimliği politikası konularında önemli kararlar alınmış oldu. / 29

Türkiye’de Aile Hekimliği TR 1940: Genel tababet ihtisası TR 1947_1955: Sağlık Merkezleri.Genel Sağlık Uzmanlığı. TR 1961: 224 sayılı yasa Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Pratisyen Hekimler TR 1983: Tababet Uzmanlık Tüzüğünde ilk defa aile hekimliği uzmanlığı ele alındı(3 yıl_1yıl 4ay) TR 1985 Eğitim Araştırma hastanelerinde AH 1990 AHUD, 1998 TAHUD 1993 YÖK kararı İlk anabilim dalları: Edirne, Eskişehir, Adana, Kocaeli / 29

Türkiye’de 1990 yılında Ankara da Aile Hekimliği Uzmanlık Derneği (AHUD) kuruldu, Daha sonra 1998 yılında 2/3/1998 tarih, 98/1074 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği (TAHUD) oldu. / 29

Türkiye’de İlk Aile Hekimliği Anabilim Dalı 1984 yılında Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde kurulmuştur. 16 Temmuz 1993’de alınan YÖK Kararı uyarınca tıp fakültelerinde aile hekimliği anabilim dallarının kurulması uygun görülmüştür. 17 Eylül 1993’de Trakya Üniversitesi’nde Aile Hekimliği Anabilim Dalı kurulmuştur. / 29

Türkiye’de İlk aile hekimliği asistan eğitimi Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalında başlatılmıştır (Nisan TUS 1995). 1994 yılında aile hekimliği uzmanları akademik kadrolarda yer almaya başlamıştır. / 29

Türkiye’de 1993: İlk ulusal kongre (İstanbul) 7. kongre 2006 İzmir 2001: İlk aile hekimliği günleri (Edirne) 3. aile hekimliği günleri 2005 Aydın 1997: Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 3 ayda bir / 29

Türkiye’de 2003: TR Wonca’ya(Dünya Aile Hekimleri Birliğine) tam üye 2005: TR Wonca Dünya konseyinde temsil edildi. 5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanuna dayanarak 3 Ocak 2005 tarihli Bakan onayıyla Düzce ili Pilot il olarak belirlendi. 2008: Ulusal aile hekimliği kongresi TAHUD Edirne şubesi 2008: Avrupa aile hekimliği kongresi Türkiye’de 2010: Yılın sonunda tüm illerimizde Aile Hekimliği uygulamasına geçildi. / 29

Türkiye-Dergiler Türkiye Aile Hekimliği Dergisi; 1997’den bu yana hakemli dergi olarak yayımlanmaktadır. PRN Aile Hekimliği Dergisi Ocak 2006'dan itibaren aylık olarak yayınlanmaktadır. The Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care (TJFMPC) yılda dört kez internet aracılığıyla 2007 yılından bu yana yayınlanmaktadır. / 29

Kaynaklar 1- Aile Hekimliği Avrupa Tanımı WONCA 2005 2- Prof. Dr. İsmail Hamdi Kara. Aile Hekimliğinin tanımı ve ilkeleri, dünyada ve Türkiye’de aile hekimliği 3- Prof. Dr. Hüsnü Çağlar. Bir tıp disiplini olarak aile hekimliği 4- http://ailehekimligi.gov.tr 5- http://www.tahud.org.tr

/ 29