YAPILANDIRMACILIK

YAPILANDIRMACILIK KURAMI Bu kuram bilişsel ve fizyoloji yaklaşımların son yıllarda üzerinde en fazla durdukları bir kuramdır, aynı zamanda bilginin doğasını ve kaynaklarını (bilgi nedir?, öğrenme nedir?) inceleyen bir kuramdır, Önemli isimleri Piaget, Bruner, Vgotsky, Dewey ve Gestalt’tır, Eğitim programları tümdengelim yaklaşımı ve temel kavramlara ağırlık verilerek düzenlenir, Program öğrenci sorunlarına yöneliktir ve birincil kaynaklar ve materyaller üzerinde öğrenme gerçekleşir, Öğrenme süreci öğrenen açısından ele alınmaktadır, öğrenmenin bilgiyi nasıl oluşturduğu ile ilgilenmekte, Bilgilinin yeniden yapılandırılması ve transferi üzerine durmaktadır,

Yapısalcılık, Dewey’nin felsefesine ve eğitim anlayışına; Piaget ve Vaygotsky’nin insanın biyolojik, kültürel, toplumsal ve dilsel gelişimi ile ilgili ilkelerine; Bruner ve Ausubel’in öğrenme konusundaki görüşlerine dayandırılabilir. Dewey (1938) Piaget (1963) Vaygotsky (1962) Bruner (1966) Ausubel (1968)

Bilgi evrensel geçerliliği olan birimler olarak değil, işleyen hipotezler olarak görülür, Birey tarafından oluşturulan bilgi, kişinin öğrendiğinden ve anladığından daha çoktur, Bilginin doğruluğu kişiye, kültüre, duruma göre değişebileceği için, bilginin doğruluğundan çok üretilmesi ve kullanılışlığı önemlidir. Bilginin öğrenci tarafından oluşturulmasını ifade eder. Öğrenci bilgiyi aktif olarak özümler ve davranışa dönüştürür,  

Anlamlı öğrenme, keşfederek öğrenme, bağlamsal öğrenme, düşünmeyi öğrenme, araştırma-keşfetme ve problem çözme gibi yaklaşımlar kullanılır, Bilgi ve beceri kazandırmaktan çok, bireylerin düşünmesi, anlaması, kendi öğrenmelerinden sorumlu olması, kendi davranışlarını kontrol etmesi ve deneyimler yaşamasını vurgular, Yapılandırmacı öğrenmede etkinlik merkezli eğitim uygulamaları gerçekleştirilir.

SORU : (2003 KPSS) Aşağıdakilerden hangisi yapısalcılığın  ( constructivism ) kullanıldığı eğitim uygulamalarının temel özelliklerinden biri değildir? A) Genellikle birincil kaynak niteliğindeki öğretme-öğrenme materyalinin kullanımı B) Öğretme-öğrenme sürecinde öğrencinin etkin bir rolünün olması C) Sınıf içi ve dışı etkinliklerin, öğrencilerin problem çözme becerilerini geliştirmeye yönelik olması D) Sınıfın, bilgilerin aktarıldığı ortam olması     E) Değerlendirmede düşünme biçimine ağırlık vermesi

YAPISALCI ÖĞRENİM SÜRECİNİN AŞAMALARI Yapısalcı öğrenim sürecini 5 aşamada gösterelim.

1. AŞAMA Önceki bilgiler harekete geçirilir.   Öğrencilerin yeni yapılandırılacak olan bilgiler ile ilgili  hazırbulunuşluk düzeyi sağlanır. Bu amaçla önkoşul bilgiler tamamlanır ve güdülenme sağlanır. Bunun için konu ile ilgili ön bilgiler soru-cevap tekniği ile yönlendirilir.

2. AŞAMA Yeni bilgilerin kazanılması.    Öğrenme konularının ezberlenmesi yerine anlama ve oluşturma hedeflenmelidir. Bu düşünceden hareketle öğrencilerin bütünü onun ilgili parçalarını ve parçalardan tekrar bütünü görmesi gerekir. Konular birbirinden soyutlanmış ayrı ayrı, yüzeysel ve genişliğine değil derinliğine öğrenilmelidir.

3. AŞAMA Bilginin anlaşılması.   Piaget’e göre öğrenci bilgi ile karşı karşıya kaldığında, onun için anlama ve kavrama süreci başlamış olur. Bu süreçte iki yol kullanılır. -Özümleme : Eğer yeni bilgi, daha önce edinilenlerle çelişiyorsa ve var olan zihinsel şemaya (yapıya) uyuyor ise olduğu gibi öğrenilir. - Uyum (uyum kurma-düzenleme): Eğer yeni bilgi daha önceki bilişsel şemaya (yapıya) yerleşmiyorsa ve uymuyor ise, bu defa zihinde yeni düzenlemeler yapılır (şemanın niteliği değişitirilir veya yeni bir şema oluşturulur) Böylece denge (öğrenme) oluşur.

4. AŞAMA Bilgiyi uygulama.    Öğrenilen bilgi işlevsel hale getirilmelidir. Bilgi yalnızca öğrenildiği ortamda ve sınıfta  kalmamalı bilgi benzer ya da farklı problem durumlarına uygulanabilir, aktarılabilir olmalıdır. Bilgi günlük yaşamda karşılaşılabilecek her durumda aktarılabilir olmalıdır.

5. AŞAMA Bilginin farkında olma.    Öğrencilere sahip oldukları bilgilerin farkında olmalarını sağlayacak etkinlikler düzenlenmelidir. Öğrenci bilgisini hangi durumda kullanabileceğini anlamalıdır. Bu nedenle bilginin farklı durumlarda kullanılarak farkında olmayı sağlayan drama, proje çalışması, örnek olay incelemesi gibi zenginleştirilmiş öğrenme-öğretme etkinlikleri gerçekleştirilmelidir.

Yapılandırmacı Öğretim Yaklaşımının Temel İlkeleri : Öğrencileri, konuya ilgi uyandıracak problemlere yöneltme, Eski bilgilerin harekete geçirilmesi ve yeni bilgiyle ilişkilendirilerek öğrenmeyi sağlama, Öğretim programı tümdengelim yoluyla ve temel kavramlara ağırlık verilerek işlenir, öğrenme-öğretme etkinlikleri; ikincil kaynaklar ( ders kitapları, dergi vb.) yerine birincil kaynaklara (gerçek öğrenme ortamı, işlenmemiş ham veriler) yöneliktir,

Öğrencilerin bireysel görüşlerinin ortaya çıkmasını sağlama  ve görüşlerine değer verme, Bilginin anlaşılması ve uygulanması gerçekleştirilir, Öğretim programının öğrencilerin katılımıyla yönlendirilmesi sağlanır, Değerlendirilmenin öğretim sürecine dönük olarak yapılması söz konusudur, Öğrenme birincil derecedeki kaynaklara  dayanır, Öğrenme temel kavramlar etrafında yapılandırılır, Değerlendirme sonuç değil, sürece yöneliktir, değerlendirme sonuçları öğrencinin gelişiminde kullanılır,

Öğretme değil öğrenme esastır. Öğrenci, özerkliğe ve girişimciliğe cesaretlendirilir, Öğretmen öğrencinin özgüveninin ve sorumluluğunun gelişmesine yardımcı olur, Etkinlikler öğrenci merkezlidir. Öğrenciler bilgiye ulaşmak için sorular sorar, deneyimler yaşar ve sonuca ulaşır, İşbirliğine dayalı öğretim yöntemleri kullanılarak öğrenme sağlanır. Öğrencilere neden-sonuç ilişkilerini kuracakları yaşantılar kazandırılır.

Yapılandırmacı Öğretimin Özellikleri; Yapısalcı anlayışta öğrenci öğrenmeden sorumlu ve süreçte aktiftir, Öğretmen bilginin inşa edilmesinde öğrenciye gerekli malzemeyi ve ortamı hazırlar, Öğretmen, öğrenme ortamında öğrenciye uygulama-deneme ve keşfetme fırsatları yaratır, Öğretmen, öğrenci özelliklerini ve girişimciliklerini öğretimde temel kabul eder, Öğretmen öğretmez, deneyimler yaşatır. Öğrenci deneyimlerle öğrenir. Öğretmen, öğrencinin yeni bakış açıları geliştirmelerine ve önceki öğrenmeleri ile bağlantı kurmalarına yardımcı olur,

SORU : (2004 KPSS) A) Seviye grupları uygulaması B) Eleştirel düşünme I- Piaget’in zihinsel gelişim kuramı üzerine kurulmuştur, II- Öğrenciye deneyim kazandırması ve onun bu deneyimler üzerinde düşündürülmesine dayanır, III- Öğretmenin öğretmekle değil, öğrencilerin öğrenmelerini sağlamakla görevli olduğu düşüncesi hakimdir. Özellikleri sıralanan öğretme-öğrenme yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir? A) Seviye grupları uygulaması B) Eleştirel düşünme C) Yaşam boyu öğrenme D) Yapısalcılık     E) Çoklu zeka kuramı  

HAZIRLAYAN VE SUNAN: Emre ŞENTÜRK Fen Bilgisi Öğretmenliği 2/A