Kırıkkale Üniversitesi Dış İlişkiler ve AB Koordinasyon Birimi

Bologna Süreci (2010 yılına kadar) bilgi temelli bir Avrupa ekonomisi için: öğrenci, öğretim elemanı ve idari kadro hareketliliği yüksek, ulusal eğitim alanları birbiri ile karşılaştırılabilir, ulus ötesi eğitim boyutlarını dikkate alan, eğitim ve araştırma etkinliklerini birbiri ile sıkı ilişkilendirmiş ve tüm süreci iç ve dış paydaş katılımı ile sürekli denetleyen ve izleyen Avrupa Yüksek Öğrenim Alanı oluşturmak Yükseköğretim reformu

Bologna Süreci  Bologna Deklarasyonu, 1999 (29 ülke)  Prag Bildirgesi, 2001 (32 ülke, Türkiye’nin katılımı)  Berlin Bildirgesi, 2003  Bergen Bildirgesi, 2005  Londra Bildirgesi, 2007 (46 ülke)  Leuven, 2009  Mart 2010 Budapeşte ve Viyana Bakanlar Konferansı (+1=47 ülke) Tarihçe

Bologna Süreci Katılımcı Ülkeler 19 Haziran 1999 (29 ülke) Avusturya, Macaristan, Portekiz, Belçika, İzlanda, Romanya, Bulgaristan, İtalya, Slovak Cumhuriyeti, Çek Cumhuriyeti, Letonya, Slovenya, Danimarka, Litvanya, İspanya, Estonya, Lüksemburg, İsveç, Finlandiya, Malta, İsviçre, Fransa, Hollanda, İngiltere, Almanya, Norveç, İrlanda, Yunanistan, Polonya 19 Mayıs 2001 Prag Bakanlar Konferansı (+4=33 ülke) HırvatistanLihtenştayn Kıbrıs Türkiye 19 Eylül 2003 Berlin Bakanlar Konferansı (+7=40 ülke) ArnavutlukRusya FederasyonuAndora Sırbistan-KaradağBosna-HersekMakedonya Vatikan Cumhuriyeti Mayıs 2005 Bergen Bakanlar Konferansı (+5=45 ülke) ErmenistanAzerbaycanGürcistan MoldovaUkrayna 2007 Londra Bakanlar Konferansı (+1=46) Karadağ Mart 2010 Budapeşte ve Viyana Bakanlar Konferansı (+1=47) Kazakistan

Bologna Süreci 1. Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi ve temel olarak 2/3 aşamalı yükseköğretim sistemi (Lisans, Master ve Doktora) 2. Ortak bir kredi sistemi (ECTS-AKTS) 3. Öğrenci/Öğretim üyesi Hareketliliği 4. Kalite güvencesi konusunda işbirliği 5. Yükseköğrenimde Avrupa boyutu 6. Yaşam boyu öğrenim 7. Öğrencilerin süreçlere katılımı 8. Avrupa Yükseköğretim Alanı (EHEA)’nın çekiciliğinin arttırılması 9. Avrupa Yükseköğretim Alanı (EHEA) ile Avrupa Araştırma Alanı (ERA) arasındaki sinerjinin oluşturulması 10. Bu çalışmaların 2010 yılına kadar tamamlanması ve EHEA ‘nın oluşturulması Eylem Başlıkları

Bologna Süreci Bologna Sürecinde Üniversitelerden Beklenenler Bologna sürecine uyum kararlılığı, Bologna Sürecinin tanıtılması ve paydaşların sürece katılımının özendirilmesi, Üniversite içinde bir Bologna Süreci birim/çalışma grubu kurulması ve bu gruba yönetsel destek verilmesi (Bologna Eşgüdüm Komisyonu), Bu amaçlar doğrultusunda stratejik planlama yapılması, Öğrenim Programlarının gözden geçirilmesi, Sürekli kalite iyileştirme mekanizmalarının kurulması, Bologna sürecine bütün programlar düzeyinde katılımın sağlanmasıdır.

Bologna Süreci Türk Yükseköğretimi ile Bologna Süreci’nin Ortak Hedefleri Uluslararası rekabette yer almak, Öğrenci merkezli uygulamaları ve ders programlarını oluşturmak, Mezunların istihdam edilebilirliğini arttırmak, Derece ve diplomaların tanınırlığını arttırmak, Yükseköğretimimizi yeterlilikler çerçevesinde yeniden yapılandırarak kalite ve şeffaflığı artırmak Kalite güvencesi sisteminin uygulanmasını sağlamak, Öğrencilerin, öğretim elemanlarının, mezunların dolaşımını/hareketliliğini özendirmek, kolaylaştırmak, kalitesini artırmak.

Bologna Süreci Yükseköğretimimizde Yeniden Yapılanma Çalışmaları, BEK’lerin Kurulması tarihli YÖK Genel Kurul Kararı ile Yükseköğretim kurumlarının, Bologna Süreci esasları doğrultusunda yeniden yapılandırılması ve sürdürülebilir gelişmesini yönlendirmek üzere her yükseköğretim kurumunda bir “Bologna Eşgüdüm Komisyonu- BEK” oluşturulması istendi. BEK’ler, Avrupa Yükseköğretim Alanı’nın yeniden yapılandırılması için yürütülen Bologna Süreci kapsamındaki Avrupa Kredi Transfer Sistemi-AKTS/ Diploma Eki-DE ve Tanınma, Kalite Güvencesi, Yeterlilikler, Öğrenim Çıktıları, Hareketlilik, Öğrenci Katılımı, Sosyal Boyut konularında yükseköğretim kurumlarında yapılacak olan çalışmaları yürütür.

Bologna Süreci BEK’in görevleri şunlardır: a. Bologna sürecinin faaliyet alanlarına giren ve YÖK tarafından çerçevesi belirlenmiş olan konularda kurumun “Yıllık Eylem Planı”nı hazırlamak, uygulamasını sağlamak; “Kurum Raporu”nu hazırlanacak yıllık ulusal rapora veri oluşturmak üzere, her yılın en geç Mayıs ayı sonuna kadar Yükseköğretim Kurulu’na göndermek. b. Bologna Süreci’nin ana çalışma alanlarında iç ve dış paydaşlara ilgili mevzuat ve uygulama konularında sistematik olarak hizmet içi eğitim seminerlerinin düzenlenmesini sağlamak. Kurum ve birimlerin akademik kurullarında Bologna Süreci uygulamalarının yerleşmesi için gerekli önlemler almak. c. Yapılan çalışmaları değerlendirip yeni dönem uygulamaları için strateji belirlemek. d. Bologna Süreci’yle ilgili, Yükseköğretim Kurulu’nun, Avrupa Yükseköğretim Alanında faaliyet göstere kurum ve kuruluşların (EUA, ENQA, ESU, EURASHE gibi ) etkinliklerini izlemek, katılmak ve bu doğrultuda kurum içi hazırlıklara öncülük etmek.

Bologna Süreci Önümüzdeki Süreç (Yapılması Gerekenler) Yükseköğretim kurumlarımızdaki yeniden yapılanma çalışmalarına ağırlık verilmesi –Kurum içinde öğretim elemanlarına, personele ve öğrencilere bilgilendirmenin yapılması, –İstihdam edilebilirliği artırmak için iş dünyasıyla ve diğer paydaşlarla diyalogun artırılması, –AKTS çalışmalarının öğrenci iş yüküne dayalı olarak hesaplanması, –DE çalışmalarının tamamlanması, –Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi kapsamında öğrenme çıktılarını temel alarak ders programlarının ve müfredatın güncellenmesi, –İç ve Dış Kalite Süreci mekanizmalarının oluşturulması, çalıştırılması, –Yıllık eylem planının hazırlanması ve yapılanların Senato’ya sunularak kurumsallaştırılması gerekmektedir.

Bologna Süreci Üniversitemizde Bologna Süreci Kapsamında Yapılan Çalışmalar 1.Üniversitemizde Bologna Süreci Çalışmaları akademik yılında başladı, 2.Bologna Süreci Bilgilendirme Toplantıları düzenlendi, 3.Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) çalışmaları yapıldı, 4.Diploma Eki (DE) çalışmaları yapıldı, 5.Üniversitemizin İngilizce Bilgi Paketi hazırlandı, 6.İngilizce transkript ve öğrenci belgesi verilmeye başlandı, yılında ders içerikleri hazırlandı, 8.Erasmus Programı başlatıldı, 9.Yurtdışındaki üniversitelerle İkili Anlaşmalar yapıldı, 10.Yurtdışındaki anlaşmalı üniversite/firmalara öğrenci, akademik-idari personel hareketliliği (değişimi) başladı, 11.Yurtdışından öğrenci-akademik personel geldi, 12.Üniversitemizi tanıtıcı İngilizce web sitesi hazırlandı, 13.Yerinde Ziyaret Programı kapsamında YÖK Bologna Uzmanları üniversitemize davet edildi, Bologna Sürecinde yaptığımız çalışmalar incelendi, bilgilendirme toplantıları düzenlendi, 14.Sürekli Eğitim Merkezi açıldı (Hayat Boyu Öğrenme), 15.Bologna Eşgüdüm Komisyonu kuruldu.

Bologna Süreci Üniversitemizde Yapılması Gereken Çalışmalar a. Bologna Eşgüdüm Komisyon (BEK) üyelerinin Bologna Süreci konusunda bilgi sahibi olması, b. Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi ve Türkiye Yükseköğretim Ulusal Yeterlilikler Çerçevesinin (TYYÇ) incelenmesi, c. TYYÇ, İş Veren ve Mezun görüşü ile müfredat çalışmalarının başlatılması, d. Aynı içerikli derslerin belirlenmesi, ders isim ve kodlarının ortak olması, e. Program çıktıları, ders çıktıları, ders içeriklerinin hazırlanması (Türkçe-İngilizce), AKTS kredilerinin anket sonuçlarına göre belirlenmesi, bu çalışmaların web ortamında yapılıyor ve güncellenebiliyor olması, f. Derslerin, içeriklerinin ve çıktılarının her yılın Haziran ayına kadar güncellenmesi ve senatonun onayından sonra kitapçık olarak ve Internet’te yayınlanması, g. Üniversite web sitesinin İngilizce versiyonunun hazırlanması, h. Diploma Eki’nin tüm akademik birim mezunlarına otomatik olarak verilmesi, i. Bologna Süreci Yıllık Eylem Planı hazırlanması, j. Kalite Güvencesi ve Akreditasyon çalışmaların hız verilmesi, k. Bologna Süreci internet sayfasının oluşturulması, gerekmektedir.

Bologna Süreci Yeterlilikler Çerçevesi Kalite Güvencesi Eğitim Planı Tasarlama Öğrenme Çıktıları Öğrenci iş yükü Tanınma Öğrenme çıktıları Öğrenci iş yükü Derecelerin karşılaştırılabilirliği (I, II, III) Öğrenim dönemleri Transfer ve Biriktirme için AKTS(ECTS) Özet olarak Bologna Süreci

Bologna Süreci Yeterlilik: Geçerliliği kabul edilen bir öğretim programının başarıyla tamamlanması sonucu o program için öngörülen öğrenme çıktılarının (kazanımlarının) kazanıldığını onaylayan ve yetkili bir otorite tarafından basılı olarak verilen derece, diploma veya sertifika türü belgedir. Öğrenme Çıktıları (kazanımları): Bir öğrenme sürecinin tamamlanmasının ardından öğrenenin neleri bileceğinin, neleri yapabileceğinin ve nelere yetkin olacağının ifade edilmesidir. Yeterlilikler Çerçevesi: Yeterlilikleri, öğrenme çıktılarına göre sınıflandıran ve organize eden yapıdır.

Bologna Süreci Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi: Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlilikleri arasındaki ilişkiyi açıklayan, ulusal ve uluslararası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen, yeterliklerin belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir. Bu sistem aracılığla, yükseköğretimde tüm yeterlilikler ve diğer öğrenme kazanımları açıklanabilir ve tutarlı bir şekilde birbiri ile ilişkilendirilebilir. Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi: Ulusal Yeterlilikler Çerçevelerinin ilgi tutulabileceği ve bu sayede farklı ülkelerin yeterliliklerinin de birbirleriyle ilişkilendirilebileceği şemsiye (üst) çerçevedir.

Bologna Süreci Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi: Uluslararası alanda o ülkenin yüksek öğretim sisteminin  şeffaflığı  tanınması  öğrenenler ve mezunlarının hareketliliği ve  yükseköğretim kurumlarının uluslararası çekiciliğini artırmak

TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Biliş sel -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 5 ÖNLİSANS _____ EQF-LLL: 5. Düzey _____ QF-EHEA: Kısa Düzey -Ortaöğretim düzeyinde kazanılan yeterliliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç- gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma. - Alanında edindiği temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri aynı alanda bir ileri eğitim düzeyinde veya aynı düzeydeki bir alanda kullanabilme becerileri kazanma. - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak, verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme. - Alanı ile ilgili temel düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri yürütebilme. - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve karşılayabilme. - Öğrenimini aynı alanda bir ileri eğitim düzeyine veya aynı düzeydeki bir mesleğe yönlendirebilme. - Yaşamboyu öğrenme bilinci kazanmış olma. - Alanı ile ilgili konularda sahip olduğu temel bilgi ve beceriler düzeyinde düşüncelerini yazılı ve sözlü iletişim yoluyla aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü A2 Genel Düzeyi’nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı Temel Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere sahip olma. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite ve kültürel değerler ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.

18 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEY İ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 6 LİSANS _____ EQF-LLL: 6. Düzey _____ QF-EHEA: 1. Düzey -Alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma. - Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilme. - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme. - Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlayabilme ve yönetebilme. - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, -Öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. -Yaşamboyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirebilme. - Alanı ile ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenleyebilme ve bunları uygulayabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi’nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı İleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket etme. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite kültürü ve kültürel değerlerin korunması ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.

19 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişs el -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 7 YÜKSEK LİSANS _____ EQF-LLL: 7. Düzey _____ QF-EHEA: 2. Düzey - Lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirebilme ve derinleştirebilme. - Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrayabilme. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilme. - Alanında edindiği bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirerek yorumlayabilme ve yeni bilgiler oluşturabilme, - Alanı ile ilgili karşılaşılan sorunları araştırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilme. - Alanı ile ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunların çözümü için yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilme ve sorumluluk alarak çözüm üretebilme. - Alanı ile ilgili sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilme. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. - Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, nicel ve nitel veriler ile destekleyerek alanındaki ve alan dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli biçimde aktarabilme. - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemeyebilme, geliştirebilme ve gerektiğinde değiştirmek üzere harekete geçebilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B2 Genel Düzeyi’nde kullanarak sözlü ve yazılı iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanabilme. -Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerleri gözeterek denetleyebilme ve bu değerleri öğretebilme. - Alanı ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilme ve elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilme. - Alanında özümsedikleri bilgiyi, problem çözme ve/veya uygulama becerilerini, disiplinlerarası çalışmalarda kullanabilme.

20 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 8 DOKTORA _____ EQF-LLL: 8. Düzey _____ QF-EHEA: 3. Düzey - Yüksek lisans yeterliliklerine dayalı olarak alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya araştırma ile uzmanlık düzeyinde geliştirebilme, derinleştirebilme ve alanına yenilik getirecek özgün tanımlara ulaşabilme. - Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrayabilme; yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşabilme. -Alanındaki yeni bilgileri sistematik bir yaklaşımla değerlendirebilme ve kullanabilme. - Alanına yenilik getiren, yeni bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulama geliştirebilme ya da bilinen bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulamayı farklı bir alana uygulayabilme, özgün bir konuyu araştırabilme, kavrayabilme, tasarlayabilme, uyarlayabilme ve uygulayabilme. -Yeni ve karmaşık düşüncelerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapabilme. - Alanı ile ilgili çalışmalarda araştırma yöntemlerini kullanabilmede üst düzey beceriler kazanmış olma. - Alanına yenilik getiren, yeni bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulama geliştiren ya da bilinen bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulamayı farklı bir alana uygulayan özgün bir çalışmayı bağımsız olarak gerçekleştirerek alanındaki ilerlemeye katkıda bulanabilme. - Alanı ile ilgili en az bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya uluslar arası hakemli dergilerde yayınlayarak ve/veya özgün bir yapıt üreterek ya da yorumlayarak alanındaki bilginin sınırlarını genişletebilme. - Özgün ve disiplinlerarası sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilme. - Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili yeni düşünce ve yöntemler geliştirebilme. - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla inceleyebilme, geliştirebilme ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik eylemleri yönetebilme. - Uzman kişiler ile alanındaki konuların tartışılmasında özgün görüşlerini savunabilme ve alanındaki yetkinliğini gösteren etkili bir iletişim kurabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü C1 Genel Düzeyi’nde kullanarak ileri düzeyde yazılı, sözlü ve görsel iletişim kurabilme ve tartışabilme. - Alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtarak, yaşadığı toplumun bilgi toplumu olma ve bunu sürdürebilme sürecine katkıda bulunabilme. - Alanı ile ilgili karşılaşılan sorunların çözümünde stratejik karar verme süreçlerini kullanarak işlevsel etkileşim kurabilme. - Alanı ile ilgili konularda karşılaşılan toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik sorunların çözümüne katkıda bulunabilme ve bu değerlerin gelişimini destekleyebilme.

Bologna Süreci Bologna Süreci ile ilgili internet siteleri:  YÖK Bologna Süreci internet sitesi:  66 Soruda Bologna Süreci Uygulamaları: İ.PDF  Sakarya Üniversitesi, E ğ itim Ö ğ retim Bilgi Sistemi  Karadeniz Teknik Üniversite, Bilgi Paketi  Kocaeli Üniversitesi, E ğ itimde Yeniden Yapılanma ve Kalite Süreci

Kırıkkale Üniversitesi Dış İlişkiler ve AB Koordinasyon Birimi