ETİK VE SAYDAMLIK

ETİK – SAYDAMLIK İLİŞKİSİ Etik davranış ilkeleri, Yeni yönetim anlayışı ve Yönetişim, Koalisyon ortakları: Etik, saydamlık, hesap verme sorumluluğu … Ortaklığı bozan faktör: Gizlilik

YÖNETİŞİM Çok aktörlü model, Birlikte çaba ve katılım, Karşılıklı bağımlılık ve güven, Eşitlik, adalet, dürüstlük, saydamlık, etik, hesap verebilirlik, Aktörlerin sorumluluklarının artması, Sivil toplumun etik değerlerin yerleşmesindeki rolü,

YÖNETİŞİM Yönetmelik Madde 19: … Kamu görevlileri, kamu hizmetleri ile ilgili temel kararların hazırlanması, olgunlaştırılması, alınması ve bu kararların uygulanması aşamalarından birine, bir kaçına veya tamamına, aksine yasal bir hüküm olmadıkça, o karardan doğrudan ya da dolaylı olarak etkilenecek olanların katkıda bulunmasını sağlamaya dikkat ederler.

YÖNETMELİK Madde 19 — Kamu görevlileri, halkın bilgi edinme hakkını kullanmasına yardımcı olurlar. Gerçek ve tüzel kişilerin talep etmesi halinde istenen bilgi veya belgeleri, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununda belirlenen istisnalar dışında, usulüne uygun olarak verirler. Üst yöneticiler, ilgili kanunların izin verdiği çerçevede, kurumlarının ihale süreçlerini, faaliyet ve denetim raporlarını uygun araçlarla kamuoyunun bilgisine sunarlar.

GİZLİLİĞİN NEDENLERİ Devlet Güvenliği ve Diplomasi Özel Hayatın Korunması Etkin ve Tarafsız Yönetim Sağlama Düşüncesi Ülkede Uygulanan Siyasal Rejim Otorite Kazanma Eğilimi Kötü Yönetim Uygulamaları Kamu Görevlilerinin Kendilerini Koruma Güdüsü

GİZLİLİĞİN SONUÇLARI Keyfi Yönetim Uygulamaları Yozlaşma ve Yolsuzluk Yönetim Halk İlişkilerinde Güven Krizi

SAYDAMLIK Politik Saydamlık Yönetsel Saydamlık Yargıda Saydamlık Mali Saydamlık

SAYDAMLIĞIN ARAÇLARI Bilgi Verme Ödevi Bilgi Edinme Hakkı Hesap Verebilirlik Gerekçelendirme İlkesi

BİLGİ VERME ÖDEVİ “Bilgi verme ödevi”nin kapsamı ve niteliği 4982 sayılı Kanun ile getirilen bilgi verme ödevi Karar ve işlemlerini, mal ve hizmet alımlarını, satımlarını, projelerini ve yıllık faaliyet raporlarını, kanun, tüzük, yönetmelik, Bakanlar Kurulu kararı veya diğer düzenleyici işlemleri yayımlamak, Faaliyet ve denetim raporlarını incelemeye açmak,

BİLGİ VERME ÖDEVİ İsteğe bağlı yayınlanabilecek bilgi veya belgeler Teşkilat yapısı, görevler, bütçe, gelir ve giderler hakkındaki bilgi veya belgeler, Personel sayısı ve statüleri hakkındaki bilgiler, Verilen hizmetlere ilişkin bilgiler, Karar alma, hizmet sunma ve politika oluşturma yöntemlerine ilişkin bilgiler Kamuyu etkileyen kararlar ve gerekçeleri, politikalar, bunlar hakkında idare tarafından yapılan değerlendirmeler ve bu kararların alınmasına dayanak teşkil eden temel bilgiler ve veriler, Kayıt, dosyalama ve arşiv düzeninin tanıtımına ilişkin bilgiler, Şikayet ve başvuruların yapılma usulü ve verileceği merci veya yetkili kişi hakkında bilgiler, İstatistiki veriler, araştırma raporları, makaleler ve diğer belgeler.

BİLGİ EDİNME HAKKI I Kimler Bilgi Edinme Hakkına Sahiptir? Herkes bilgi edinme hakkına sahiptir. Türkiye’de ikamet eden ve faaliyette bulunan yabancılara getirilen istisnalar

BİLGİ EDİNME HAKKI II Hangi Kurumlar Bilgi Edinme Hakkı Kanunu Kapsamındadır? Merkezi idare kapsamındaki kamu idareleri ile bunların bağlı, ilgili veya ilişkili kuruluşları, Mahalli idareler ve bunların bağlı ve ilgili kuruluşları ile birlik veya şirketleri (köyler hariç), T.C. Merkez Bankası, İMKB, Üniversiteler, kamu tüzel kişiliğini haiz olarak enstitü, teşebbüs, teşekkül, fon ve sair adlarla kurulmuş olan bütün kamu kurum ve kuruluşları, Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları

BİLGİ EDİNME HAKKI III Ne tür bilgi veya belgeler bilgi edinme hakkı kapsamındadır? Kurum ve kuruluşların ellerinde bulunan veya görevleri gereği bulunması gereken bilgi veya belgeler, Kurum ve kuruluşların sahip oldukları kayıtlarda yer alan her türlü veri, Kurum ve kuruluşların sahip oldukları yazılı, basılı veya çoğaltılmış dosya, evrak, kitap, dergi, broşür, etüt, mektup, program, talimat, kroki, plân, film, fotoğraf, teyp ve video kaseti, harita, elektronik ortamda kaydedilen her türlü bilgi, haber ve veri taşıyıcıları, Kurum ve kuruluşların, kamuoyunu ilgilendirmeyen ve sadece kendi personeli ile kurum içi uygulamalarına ilişkin düzenlemeler hakkındaki bilgi veya belgeler, bu uygulama ve düzenlemelerden etkilenen kendi personelinin bilgi edinme hakkı kapsamındadır,

BİLGİ EDİNME HAKKI IV Ne tür bilgi veya belgeler bilgi edinme hakkı kapsamındadır? (devamı) Bilgi edinme hakkı dışında tutulan sivil ve askeri istihbarat birimlerinin görev ve faaliyetlerine ilişkin bilgi veya belgelerden, kişilerin çalışma hayatını ve meslek onurunu etkileyecek nitelikte olanlar, Kurum ve kuruluşların alacakları kararlara esas teşkil eden bilimsel, kültürel, istatistik, teknik, tıbbi, mali, hukuki ve benzeri uzmanlık alanlarında yasal olarak görüş verme yükümlülüğü bulunan kişi, birim ya da kurumların görüşleri, Anayasada yargı denetimi dışında bırakılan idari işlemlerden kişinin çalışma hayatını ve mesleki onurunu etkileyecek nitelikte olanlar,

BİLGİ EDİNME HAKKI V Kurumun takdir yetkisine bırakılan bilgi veya belgeler; İlgili kurumun elinde bulunmayan veya görevi gereği bulunması gerekmeyen, ayrı veya özel bir çalışma, araştırma, inceleme ya da analiz neticesinde oluşturulabilecek türden bir bilgi veya belgeler, Kamu yararının gerektirdiği hallerde, kurum ve kuruluşların kayıtlarında bulunan kişisel bilgi veya belgeler,

BİLGİ EDİNME HAKKI VI Bilgi Edinme Hakkının İstisnaları Devlet sırrına ilişkin bilgi veya belgeler, Ülkenin ekonomik çıkarlarına ilişkin bilgi veya belgeler, İstihbarata ilişkin bilgi veya belgeler, İdari soruşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler Adli soruşturma ve kovuşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler, Özel hayatın gizliliği, Haberleşme gizliliği, Kurum ve kuruluşlarca yayımlanmış veya kitap, broşür, ilan ve Benzeri yollarla kamuya açıklanmış bilgi veya belgeler,

BİLGİ EDİNME HAKKI VII Bilgi Edinme Hakkının İstisnaları (devamı) Ticari sır, Fikir ve sanat eserleri, Kurum içi düzenlemeler, Kurum içi görüş, bilgi notu ve tavsiyeler, Tavsiye ve mütalaa talepleri, Belli bir tarihte açıklanacağı, duyurulacağı önceden belirtilmiş olup, zamanından önce açıklanması halinde kamu yararını zedeleyecek veya kişisel menfaat temin etmek için kullanılabilecek bilgi veya belgeler, Kurum ve kuruluşlarca yayımlanmış veya kitap, broşür, ilan ve benzeri yollarla kamuya açıklanmış bilgi veya belgeler,

BİLGİ EDİNME HAKKI VIII Başvuru Yöntemleri Dilekçe, elektronik posta ve faks Başvuru belgesinde bulunması gereken bilgiler Başvurular belediyelere Başvuru tarihi Özürlülerin durumu

BİLGİ EDİNME HAKKI IX Bilgi Edinme Birimlerinin Kurulması Basın ve Halkla İlişkiler Birimleri bünyesinde kurulur, Başvuru sahibine gerekli bilgilendirme yapılır, Kurum dosya planları bulundurulur, Kurumu tanıtıcı yayınlar vb dokümanlar bulundurulur,

BİLGİ EDİNME HAKKI X Başvuruların Kabulü, Değerlendirilmesi ve İşleme Konulması Ayrı evrak kayıt sistemi, Başka birimlere gelen başvurular, İşleme konulmayacak başvurular, Ek bilgi gerektiren başvurular, Başvuruların ilgili birimlere veya diğer kurumlara gönderilmesi,

BİLGİ EDİNME HAKKI XI Başvuruların Cevaplandırılması Bilgi veya belgenin kopyasının verilmesi Kopya verilmesinin mümkün olmadığı durumlar Gizli bilgilerin ayrıştırılması Gerekçeli cevap verilmesi Süreler Ücretler

BİLGİ EDİNME HAKKI XII Hakkın Kullanımında İtiraz Yolları Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu İdari yargı yolu Rapor Düzenlenmesi Denetim ve Ceza Hükümleri

HESAP VERİLEBİLİRLİK I Kim Kime Karşı Sorumludur? Hesap Verilebilirlik Anlayışı Politik Hesap Verebilirlik Bürokratik Hesap Verebilirlik Yasal Hesap Verebilirlik Mali Hesap Verebilirlik

HESAP VERİLEBİLİRLİK II 5018 sayılı Kanunun Getirdiği Düzenlemeler Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında denetimin sağlanması amacıyla kamuoyu zamanında bilgilendirilir (md.7) Görev, yetki ve sorumlulukların açık olarak tanımlanması, Hükümet politikaları, kalkınma planları, yıllık programlar, stratejik planlar ile bütçelerin hazırlanması, yetkili organlarda görüşülmesi, uygulanması ve uygulama sonuçları ile raporların kamuoyuna açık ve ulaşılabilir olması, Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından sağlanan teşvik ve desteklemelerin bir yılı geçmemek üzere belirli dönemler itibarıyla kamuoyuna açıklanması, Kamu hesaplarının standart bir muhasebe sistemi ve genel kabul görmüş muhasebe prensiplerine uygun bir muhasebe düzenine göre oluşturulması, Mali saydamlığın sağlanması için gerekli düzenlemelerin yapılması ve önlemlerin alınmasından kamu idareleri sorumlu olup, bu hususlar Maliye Bakanlığınca izlenir.

HESAP VERİLEBİLİRLİK III Hesap verme sorumluluğu Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır (md.8) Faaliyet raporları Üst yöneticiler ve bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama yetkililerince, hesap verme sorumluluğu çerçevesinde, her yıl faaliyet raporu hazırlanır (md.41) Sayıştay ve İçişleri Bakanlığına gönderilir. TBMM’ye sunulur.

İLKELER Rollerin ve Sorumlulukların Açık Olması, Beklentilerin Açık Olması, Sorumluluk - Yetki / Kaynak Dengesi, Güvenilir Raporlama,

ETİK VE HESAP VEREBİLİRLİK Yönetmelik Madde 20: Kamu görevlileri, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi sırasında sorumlulukları ve yükümlülükleri konusunda hesap verebilir ve kamusal değerlendirme ve denetime her zaman açık ve hazır olurlar.

GEREKÇELENDİRME İLKESİ Gerekçelendirme, yönetimin eylem, işlem ve kararları ile ilgili sebepleri özlü bir biçimde açıklamasıdır. Yönetim-yönetilen ayrımına dayalı ve toplumun “yönetilen eşya” olarak görüldüğü sistemlerde gerekçelendirme yoktur, Kamu yönetimi ile toplum arasında güven ortamının oluşması için gerekçelendirme gereklidir, Kişiye (kişilere) ve topluma duyulan saygının bir ifadesidir, İş ve işlemlerle ilgili açıklayıcı bilgi vermedir,