TAPU DA İ RES İ BAŞKANLI Ğ I

RET KARARLARI ve UYGULAMADA GÖRÜLEN EKSİKLİKLER T.K. Uzmanı Emre ERGİN ERGANİ Ankara 2014

1. Mevzuatta Ret Kararları 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu MADDE Tasarruf yetkisine ve hukukî sebebe ilişkin belgeler tamam de ğ ilse istem reddedilir. Bununla birlikte, hukukî sebebe ilişkin belgeler tamam olmasına ra ğ men, tasarruf yetkisini belirten belgenin tamamlanması gereken hâllerde, malikin rızası veya hâkimin kararıyla geçici tescil şerhi verilebilir.

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlü ğ ü 2013/1 Sayılı Genelge 22/11/2001 tarih ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 1016’ncı maddesi uyarınca tasarruf yetkisine ve hukuki sebebe ilişkin belgelerin tamam olmaması halinde istemin reddedilece ğ i hükmü ile Tapu Sicili Tüzü ğ ü’nün 23’üncü (Yeni Tüzük m.26) maddesinde yer alan; “Mevzuat ve bu Tüzükte yer alan hükümlere uygun olmayan ve Türk Medeni Kanununun 1011’inci maddesine göre geçici şerhe de imkan bulunmayan istemler, geciktirilmeden gerekçesi, itiraz yeri ve süresi de belirtilmek suretiyle reddedilir. Ret kararı, istem sahibine elden veya Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebli ğ edilir. Ret kararına tebli ğ tarihinden itibaren otuz gün (on beş gün) içinde müdürlü ğ ün ba ğ lı bulundu ğ u üst birime, bu birimin kararına karşı da tebli ğ tarihinden itibaren otuz gün (on beş gün) içinde Genel Müdürlü ğ e itiraz edilebilir.” hükmü uyarınca, ret kararı verilmesinin yöntem ve ilkelerine ilişkin aşa ğ ıda gösterildi ğ i şekilde işlem yapılması uygun görülmüştür.

Tarihli TAPU S İ C İ L İ TÜZÜ Ğ Ü Tarihli TAPU S İ C İ L İ TÜZÜ Ğ Ü Madde 26. (1)Mevzuat ve bu Tüzükte yer alan hükümlere uygun olmayan ve 4721 sayılı Kanunun 1011 inci maddesine göre geçici tescil şerhine de imkân bulunmayan istemler geciktirilmeden, gerekçesi, itiraz yeri ve süresi de belirtilmek suretiyle reddedilir. (2) Ret kararının varlı ğ ı, tarih ve yevmiye numarası esas alınarak kütü ğ ün beyanlar sütununda belirtilir. İ stemin reddi halinde, ret gerekçesi giderilmeden reddin konusu tapu işlemi yapılamaz. (3) Ret kararı, istem sahibine elden veya 11/2/1959 tarih ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebli ğ edilir. (4) Ret kararına, tebli ğ tarihinden itibaren on beş gün içinde müdürlü ğ ün ba ğ lı bulundu ğ u bölge müdürlü ğ üne, bölge müdürlü ğ ünün kararına karşı da tebli ğ tarihinden itibaren on beş gün içinde Genel Müdürlü ğ e itiraz edilebilir. Madde 23. (1)Mevzuat ve bu Tüzükte yer alan hükümlere uygun olmayan ve Türk Medeni Kanununun 921 inci maddesine göre geçici şerhe de imkan bulunmayan istemler, geciktirilmeden gerekçesi, itiraz yeri ve süresi de belirtilmek suretiyle reddedilir. (2)Ret kararı, istem sahibine elden veya Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebli ğ edilir. (3)Ret kararına, tebli ğ tarihinden itibaren otuz gün içinde müdürlü ğ ün ba ğ lı bulundu ğ u üst birime, bu birimin kararına karşı da tebli ğ tarihinden itibaren otuz gün içinde Genel Müdürlü ğ e itiraz edilebilir.

A- RET KARARINA İ L İ ŞK İ N ŞEK İ L KOŞULLARI: Ret kararlarının yazılmasında aşa ğ ıda belirtilen şekil koşullarına uygun hareket edilmesi gerekir. 1-Tapu Müdürlüklerince verilecek ret kararları için; a) Kararın tarihi ve yevmiye numarası, b) İ stemin ne oldu ğ u ve kim tarafından yapıldı ğ ı, c) Yapılan inceleme, d) Ret gerekçesi ve hukukî nedenler, e) Verilen karar (sonuç). Ret kararında bulunması gereken zorunlu unsurlardan olup, ayrıca ret kararı ilgili memur ve müdür tarafından imzalanıp kararın her sayfası daire mührü ile mühürlenmelidir.

2- Ret kararlarına yapılan itirazlar sonrasında Bölge Müdürlüklerince verilecek onama/bozma kararları için; a) Kararın tarihi ve numarası, b) İ stemin ne oldu ğ u ve kim tarafından yapıldı ğ ı, c) Yapılan inceleme, d) Ret gerekçesi ve hukukî nedenler, e) Verilen karar (sonuç), Ret kararı içeri ğ inde bulunması gereken zorunlu unsurlardır. Ayrıca, onama/bozma kararında, tarih ve karar sayısının yazılması zorunlu olup, kararın görevli şube müdürü, görevli bölge müdür yardımcısı ve bölge müdürü tarafından imzalanması ve her sayfasının daire mührü ile mühürlenmesi gerekir.

3- İ tiraz Süresi ve Süresinde Yapılmayan İ tirazlar; Tapu Sicili Tüzü ğ ü 26’ıncı maddesi uyarınca on beş gün olarak belirlenen itiraz süresinin hesabında kararın ilgilisine tebli ğ edildi ğ i gün dikkate alınmaz. İ tiraz süresi, son gününe denk gelen çalışma saatinin sonunda, sürenin son gününün resmi tatil gününe rastlaması halinde ise, tatil bitimi başlayan ilk iş günü çalışma saati bitiminde sona erer. Posta yoluyla yapılan itirazlarda postadaki gecikmeler dikkate alınmaz. Ret kararlarına karşı yapılan itirazı incelemeye yetkili birim tarafından itirazın süresinde yapılmadı ğ ı belirlenirse aynı şekil koşullarına ba ğ lı kalınarak “karar verilmesine yer olmadı ğ ı” şeklinde karar verilir ve bu karar ilgilisine tebli ğ edilir.

B- RET KARARININ İ ÇER İĞİ : 1-) “Yapılan inceleme” bölümünde inceleme konusu istemin ne oldu ğ u, istemin aşamaları ve gelişim süreci, isteme ilişkin belgelerle birlikte ele alınarak anlatılacaktır. Ayrıca, var ise, isteme ilişkin daha önce yapılan işlemlerin de ilgili birim tarafından açıklaması yapılacaktır. 2-) Müdürlüklerce verilecek ret veya bölge müdürlüklerince verilecek onama/bozma kararlarının gerekçesi ve hukuksal nedeninin mevzuattaki hükümlere ve süreklilik kazanmış yargısal içtihatlara dayandırılması gerekmektedir. (Örnek: T.M.K...md., T.B.K...md., T.S.T...Md., YHGK vb. gibi). Ayrıca, dayanak madde ya da yargısal içtihatların isteme/itiraza ne şekilde uygulandı ğ ına/uygulanması gerekti ğ ine ilişkin müdürlü ğ ün veya bölge müdürlü ğ ünün açık görüşü belirtilecektir.

3-) Tapu müdürlü ğ ü veya bölge müdürlü ğ ünce verilecek ret veya onama/bozma/ karar vermeye yer olmadı ğ ına ilişkin kararlarda, karara karşı itiraz süresinin Tapu Sicil Tüzü ğ ü 26’ıncı maddesi uyarınca on beş gün oldu ğ u, itiraz dilekçesinin, süresi içinde olmak koşuluyla ret/onama/karar verilmesine yer olmadı ğ ı kararını veren tapu müdürlü ğ ü/bölge müdürlüklerimizin yanı sıra, kararı veren birime iletilmek üzere herhangi bir taşra birimimize (Bölge müdürlükleri, tapu müdürlükleri) verilmesinin yeterli olaca ğ ı, bu birimlere yapılan itirazların itirazı inceleyecek yetkili birime yapılmış sayılaca ğ ı, on beş günlük itiraz süresinin hesabında tebli ğ gününün, posta yoluyla yapılan itirazlarda ise gecikmelerin dikkate alınmayaca ğ ı açıkça yazılacaktır.

C- TEBL İĞ : Karar ilgilisine imzalı tebli ğ /tebellü ğ belgesi düzenlenerek elden veya 11/2/1959 tarih ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine uygun olarak (tebli ğ mazbatalı zarf ile) tebli ğ edilecektir. D- İ T İ RAZ YOLU: 1- İ tiraz Mercii: Tapu Müdürlü ğ ünün ret kararına karşı yapılacak itirazı müdürlü ğ ün ba ğ lı bulundu ğ u bölge müdürlü ğ ü, bölge müdürlü ğ ünün onama/bozma/karar vermeye yer olmadı ğ ı kararına karşı yapılacak itirazı da Genel Müdürlük karara ba ğ lamaya yetkili olup, itirazın, kararı veren birime iletilmek üzere herhangi bir taşra birimimize (Bölge müdürlükleri, tapu müdürlükleri) yapılması yeterlidir. Bu birimlere yapılan itirazlar da itirazı inceleyecek yetkili birime yapılmış sayılır. İ tiraz süresinin hesabında da ilgili birime yapılan itiraz tarihi dikkate alınır.

2- İ tiraz Şekli, Kayıt ve Yapılacak İ şlem: İ tiraz yazılı olarak yapılacak ve itiraz olunan karar açıkça gösterilecektir. İ tiraz dilekçesinin iletildi ğ i birimlerimiz kararı veren birim de ğ il ise, itiraza ilişkin dilekçe bekletilmeden kayda alınacak ve süreli olması nedeniyle en seri vasıtayla kararı veren mercie “itiraz” dilekçesi ve varsa ekleri, en geç itiraz başvurusunun teslim alındı ğ ı günü takip eden gün mesai saati sonuna kadar faksla ve postayla iletilecektir.

3- İ tiraz Bildirimi ve İ ncelenecek Belgeler: İ tiraz dilekçesinin verildi ğ i birim kararı veren birim ise; Kararı veren birim kendisine verilen “itiraz” dilekçesi veya di ğ er birimlerce iletilen itiraz bildirimi ile birlikte aşa ğ ıdaki belgeleri hazırlayarak dizi pusulasına ba ğ lamak suretiyle itirazı de ğ erlendirecek birime gönderecektir. Gerek duyulması halinde gerçek durumu ortaya çıkarmaya yardımcı olabilece ğ i de ğ erlendirilen başka belgeler de itirazı inceleyecek birim tarafından karar veren birimden istenebilecektir. Bu bildirim sonrasında itiraza konu edilen isteme ilişkin aşa ğ ıda belirtilen belgelerin onaylı örnekleri, dizi pusulasına ba ğ lanarak Bölge Müdürlü ğ üne/Genel Müdürlü ğ e gönderilecektir. a) İ steme ilişkin belgeler, b) Ret kararının onaylı örne ğ i, c) Ret kararının ilgilisine tebli ğ ine ilişkin belgeler, d) İ lgilisince verilen redde itiraz dilekçesi. e) Varsa inceleyen birim tarafından istenilen di ğ er belgeler.

KARARI VEREN TAPU/BÖLGE TAŞRA B İ R İ M İ TAPU/BÖLGE GENEL MÜDÜRLÜK DE Ğ ERLEND İ RECEK BÖLGE MÜDÜRLÜ Ğ Ü İ T İ RAZ İ tiraz Halinde Yapılacak İ şlem

4- Sonuçlandırma: Yapılan itiraz üzerine istem, belgeler tamamlandıktan sonra Bölge Müdürlü ğ ünce 30 gün, Genel Müdürlükçe de 90 gün içerisinde sonuçlandırılmak zorundadır (2013/1 sayılı Genelge). Ret kararları ve bu kararlara itiraz edilmesi sonucunda ilgili birimlerce verilecek onama/bozma/karar verilmesine yer olmadı ğ ına ilişkin kararlar yukarıda gösterilen biçim ve içerikte hazırlanıp sonuçlandırılacaktır.

Yetki Alanı Dışında Yapılan Tapu İ şlemlerinde Ret Yetkisi Yetki alanı dışında yapılan tapu işlemlerinde ret yetkisi, Genel Müdürlü ğ ümüzce tarihinde yayımlanarak yürürlü ğ e koyulan, yetki alanı dışında yapılacak tapu işlemleri konulu ve /9 sayılı Genelgemizin, “Ret Yetkisi” başlıklı 6. bölümünde düzenlenmiştir.

Genelgeye göre; Yetki veren tapu müdürlü ğ ünce öncelikle tescile esas belgelerde yer alan kimlik bilgileri ile hak sahibinin MERN İ S’teki T.C. kimlik numarası karşılaştırılacak olup, tespitin do ğ rulu ğ u halinde yetki verilecektir. Tespit yapılamıyor ise TMK m ve TST m. 23 (Yeni TST m. 26) gere ğ i istem ret edilecektir. Ret kararı için itiraz merci, ret kararını veren müdürlü ğ ün ba ğ lı oldu ğ u bölge müdürlü ğ üdür.

Yetki alan tapu müdürlü ğ ünce mevzuata uygun olmayan ve Türk Medeni Kanununun 1011 inci maddesine göre geçici şerhe de imkân bulunmayan istemler geciktirilmeden, gerekçesi, itiraz yeri ve süresi de belirtilmek suretiyle reddedilir. Ret kararı için itiraz merci, ret kararını veren müdürlü ğ ün ba ğ lı oldu ğ u bölge müdürlü ğ üdür.

II- Uygulamada Görülen Eksiklikler II- Uygulamada Görülen Eksiklikler 2013 yılı içerisinde Genel Müdürlü ğ ümüz tarafından, 83’ü onama, 37’si bozma ve 5 adet de karar verilmesine yer olmadı ğ ına olmak üzere toplam 125 adet karar verilmiştir yılı içerisinde Genel Müdürlü ğ ümüze itiraz edilen ret kararları arasında 25 adet cebri satış, 13 adet hükmen tescil, 10’ar adet intikal ve hisseli satış, 5 adet yönetim planı de ğ işikli ğ i ve muhtelif konulara ilişkin kararın bulundu ğ u görülmüştür. Genel Müdürlü ğ ümüze intikal eden bu ret kararlarından bazılarında bir takım eksiklikler tespit edilmiştir.

 Ret kararlarında itiraza konu somut olay ile mevzuat hükümlerinin birbirini karşılamaması, sadece mevzuata de ğ inilerek söz konusu hükümlerin olaya nasıl uygulandı ğ ının yeterince açıklanmaması,  Bazı ret kararlarında eksik inceleme yapılarak karar verilmesi,

Örne ğ in; Tapu müdürlüklerimize yapılan başvurularda başvuru sahiplerinin tasarruf ehliyetinin belirlenmesi ve kimlik tespitinin yapılması sırasında, belgeler arası tutarlılık ve uyumluluk, birbirini destekleme, tutanaktaki edinme gerekçesi ve edinme öyküsü ile resmi kayıtların uyumlulu ğ u, yerel otoritelerdeki veriler ile müdürlük verilerinin örtüşmesi gibi unsurlar gözetilmeden Müdürlük ve Bölge Müdürlü ğ ü görüşünün oluşturulması,

 Ret kararları kurulurken ilgililerin gerek tapu müdürlüklerine gerekse bölge müdürlüklerine vermiş oldukları itiraz dilekçelerinde ileri sürmüş oldukları gerekçelerin belirtilmemesi ve bu gerekçeler çürütülmeden karar oluşturulması,

 Ret kararları ve onama/bozma kararları kurulurken, 2013/1 sayılı genelgemize uyulmayarak, itiraz dilekçelerinin verilece ğ i yerler konusunda karar içeri ğ inde gerekli açıklamanın yapılmaması,

 Bölge müdürlüklerince Genel Müdürlü ğ ümüze gönderilen di ğ er dosya evrakının özensiz ve silik çekilmiş fotokopilerden oluşturulması; bu şekilde oluşturulan dosyaların dizi pusulası yapılmadan veya yapılsa bile eksik ve hatalı numaralandırma yapılmak suretiyle gönderilmesi,

 Genel Müdürlü ğ ümüzce onaylı olarak talep edilen evrakların bölge müdürlüklerince onaylanmayarak, daha önce ilgili tapu müdürlükleri tarafından onaylanmış fotokopilerinin gönderilmesi sonucu dosya evrakında aslı gibidir onay ve mühürlerinin eksik kalması,

 Genel Müdürlü ğ ümüze gönderilen dosya evrakı arasında tebli ğ mazbatalarının bulunmaması sebebiyle yapılan itirazların süresinde yapılıp yapılmadı ğ ının tespitinin zorlaşması. Tebligat hususuna ilişkin olarak bölge müdürlüklerince tutulan evrak kayıt defterlerinin fotokopilerinin gönderilmesinin sorunun çözümüne herhangi bir katkı sa ğ lamaması ve gereksiz olması,