Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorun ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler. Hüseyin Gürer 26 Nisan 2007 Antalya

Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorun ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler / Hüseyin Gürer 2 ©2007 Deloitte Türkiye Denetim firmalarının yaşadığı sorunlar Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorunlar ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler Medya ve Kamu bilinci Meslek kuruluşları Düzenleyici kurumlar Personel Müşteriler Meslek mensupları Çözüm Önerileri

Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorun ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler / Hüseyin Gürer 3 ©2007 Deloitte Türkiye Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorunlar ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler Müşterilerle ilgili zorluklar ve çözüm önerileri Teknik konularda müşterilere düzenli olarak uygulamalı eğitimlerin sunulması Teknik Bilgi Eksiği “Finansal ve yönetsel şeffaflık amacıyla raporlama” yaklaşımına yönelmenin teşvik edilmesi Şirket yönetiminin mali tablolarını sahiplenmesi İç kontrol ve bilgi sistemlerinin geliştirilmesi için profesyonel danışmanlık hizmetlerinin alınması “Vergi amaçlı finansal raporlama” yaklaşımı Şirket üst yönetiminin alt kadrolara denetimin önemini aktarması Rapor tarihlerinin denetim çalışmaları için gerekli olan süre dikkate alınarak belirlenmesi Denetim çalışmaları boyunca düzenli olarak durum değerlendirme toplantılarının yapılması Denetim komitelerinin bankalarda olduğu gibi etkin bir şekilde devreye sokulması Denetimin belirlenen tarihlerde bitmesi için gerekli önceliğin verilmesi Düzenleyici kurumların şirketler üzerinde “denetlenebilirlik” açısından zorlayıcı olması BASEL II kapsamında otoritelerin risk yönetimi mekanizmalarının hayata geçirilmesini ve iç denetim sistemlerinin etkinliğinin denetlenmesini zorunlu kılması Denetim kavramının benimsenmemesi Denetim sürecinde ihtiyaç duyulacak tüm bilgi ve belgelerin denetim öncesinde hazırlanmış olması Finansal Raporlama Standartlarının gerektirdiği tüm hesaplamaların müşteri tarafından yapılması Şirketlerin bu yönde teknolojik yatırım yapması ve bunları idame ettirecek personelin istihdamı Denetim ücretlerinin katlanılan maliyete oranla çok düşük kalması Sosyal sorumluluk bilincinin geliştirilmesi için müşteri ile denetim şirketleri arasında genel kabul görmüş ilke ve kurallar çerçevesinde işbirliği ortamının sağlanması Sosyal sorumluluk

Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorun ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler / Hüseyin Gürer 4 ©2007 Deloitte Türkiye Maliyet – Ücret Döngüsü Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorunlar ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler Artan maliyetleri karşılamak için denetim ücretleri arttırılıyor Müşteriler üzerine düşeni yapmıyor Denetim şirketleri ihtiyaçtan fazla personel istihdam etmek zorunda kalıyor Personel devir hızı artıyor Denetim için harcanan saatler uzuyor Katlanılan maliyetler artıyor

Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorun ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler / Hüseyin Gürer 5 ©2007 Deloitte Türkiye Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorunlar ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler Düzenleyici kurumlarla ilgili zorluklar ve çözüm önerileri SPK, BDDK, EPDK, Hazine, TURMOB vb. kurumlar arasında koordinasyonun arttırılması Talep edilen rapor formatlarının yeknesak hale getirilmesi Kurumlararası koordinasyonun geliştirilmesi Maliyet Artış Fonu, KVK uygulamaları vb. Türk vergi mevzuatına spesifik uygulamaların yeknesak ve doğru bir şekilde yorumlanması amacıyla IFRIC’e karşılık gelen Türkiye Finansal Raporlama Standartları Yorumlama Komitesi’nin oluşturulması ve uygulama tebliğlerinin yayınlanması Bu komitenin denetim şirketleriyle koordineli çalışarak bu tür uygulamalarda kaynak oluşturması Türkiye’ye has uygulamaların finansal raporlama standartlarına göre yorumlanmasında kaynak eksikliği Otorite denetimlerinin etkinliği ve uygulama kalitesinin geliştirilmesi Teknik uygulamalarının yeknesak hale getirilmesi için denetim şirketleri üzerinde otorite denetimlerinin etkin ve yoğun bir şekilde yapılması Otorite denetimlerinde eleştiri ve cezaların sektörün sağlıklı gelişimi açısından makul ve yapıcı olması Otoritelerin denetim şirketlerinde kullanılan eğitim materyallerini, bütçesini ve sürelerini denetlemesi Otoritelerin belli büyüklükteki şirketleri denetleyen denetim şirketlerinin teknolojik yatırımlarını incelemesi Kamu yararını gözeterek, otorite denetimlerinde ortaya çıkan bulguları diğer denetim şirketleriyle paylaşması ve denetim faaliyetlerinin düzeltilmesinin amaçlanması Denetim şirketlerinin tarafsızlık ilkesinin etkin bir biçimde uygulanabilmesi için sistem kurması ve otoritelerin bu sistemleri periyodik olarak incelemesi

Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorun ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler / Hüseyin Gürer 6 ©2007 Deloitte Türkiye 3’lü mekanizmanın oluşturulması Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorunlar ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler Denetim ŞirketleriMüşteri Düzenleyici Kurumlar Denetim Kalitesi

Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorun ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler / Hüseyin Gürer 7 ©2007 Deloitte Türkiye Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorunlar ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler Meslek kuruluşları ile ilgili zorluklar ve çözüm önerileri Sertifikasyon koşullarının, yetki ve sorumluluklarının yeknesak hale getirilmesi SM, SMMM, YMM müesseselerinin entegrasyon eksikliği SMMM sınavlarının CPA ve CA sınavlarının içerikleriyle uyumlaştırılması CPA’de olduğu gibi SMM sertifikasyon sürecinde staj süresi boyunca sınavlara girebilme imkanı ve böylece personelin teknik açıdan olgunlaştırılmasının hızlandırılması SMMM belgelendirme sürecindeki eksikler Continuing Professional Education (CPE) uygulamasının Türkiye’ye getirilmesi ve böylece meslek mensuplarının sürekli olarak teknik bilgi birikiminin güncel tutulmasının sağlanması Bilgi birikiminin güncellenmesi ihtiyacı

Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorun ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler / Hüseyin Gürer 8 ©2007 Deloitte Türkiye Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorunlar ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler Denetim şirketlerinde yaklaşım farklılıkları ve çözüm önerileri Denetim yaklaşımlarının ve özellikle iş süreçlerinin ve bilgi sistemlerinin kontrol edilmesine ilişkin prosedürlerine ilişkin kapsamların net olarak tanımlanması Denetim saatlerinin gerçekçi tahminlere dayandırılması Türkiye’de uygulanan denetim standartlarının tüm otoritelerce benimsenecek şekilde uluslararası denetim standartlarına uyumlu hale getirilmesi ve tek bir standart setinin oluşturulması Her denetim şirketinin mesleki ahlak kurallarının yazılı olarak yayınlanmasının zorunlu kılınması Denetim şirketlerinin risk yönetimi ve takip sistemi oluşturması Uygulama kapsamı Denetim saatlerinin gerçekçi tahminlere dayandırılması Saat tahminleri Standartların tüm denetim şirketlerinde yeknesak şekilde yorumlanması için koordinasyonun arttırılması Yorum farklılıkları Standartların denetim şirketlerine getirdiği artan sorumluluklar nedeniyle, denetim şirketleri arasında işbirlikteliğinin artan düzeyde sürdürülmesi ve bir önceki denetçinin mevcut denetçiye çalışma dosyalarına hızlı ve kolay erişilebilirlik konusunda yardımcı olması Bilgi paylaşımı Denetim şirketlerinin kendi içinde kalite güvence sistemlerinin oluşturulması Kaliteden sorumlu ortağın onayı olmadan raporların imzalanmaması Herhangi bir sorun ortaya çıktığında, hem müşteriden sorumlu ortağın hem de kaliteden sorumlu ortağın ortak sorumlu olması Kalite kontrol Ortak “risk masası”nın oluşturulması ve yakın gelecekte gündeme gelecek olan mesleki sorumluluk sigortası ile ortak hareket ederek risk priminin düşürülmesi Risk primi

Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorun ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler / Hüseyin Gürer 9 ©2007 Deloitte Türkiye Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorunlar ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler Personel ile ilgili zorluklar ve çözüm önerileri Kalifiye yeni mezun temin edilememesi Üniversitelerde eğitim standartlarının yükseltilmesi Denetim, finansal raporlama gibi mesleki konuların uygulamalı olarak eğitim programına dahil edilmesi Denetim şirketleri ile üniversiteler arasında işbirliğinin arttırılması Müşterilere ilişkin belirtilen sorun ve zorluklara paralel olarak, müşterilerle denetçiler arasında koordinasyonun geliştirilerek, müşterilerin hazırlıklı ve yardımcı olmasının sağlanması ve böylece personelin bünyede tutulması Elemanların bünyede muhafaza edilebilmesi

Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorun ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler / Hüseyin Gürer 10 ©2007 Deloitte Türkiye Medya ve kamu bilincini geliştirmeye yönelik çözüm önerileri Türkiye’de Denetim Firmalarının Yaşadığı Sorunlar ve Zorluklar; Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluğun Değerlendirilmesi ve Öneriler Medya Sorun Teknik konulara ilişkin konuyu tam anlamadan yanlış bir şekilde yorumlanması ve kamuoyunun yanlış algılamasına sebebiyet verilmesi Çözüm önerisi Ekonomi yazarlarının denetim ve muhasebe standartları konusunda bilgi vermek, eğitimlere davet etmek Herhangi bir konuda TURMOB, TMSK vb. otoritelerden görüş alarak yorum yapmalarını sağlamak Kamu Bilinci Sorun Kamuoyunun “denetim”den farklı beklentilerinin olması Çözüm önerisi Üniversitelerde ve çeşitli platformlarda “denetim” bilncinin yaygınlaştırılması Mesleğin onuru ve saygınlığı

Deloitte Türkiye Member of Deloitte Touche Tohmatsu