SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI GİRİŞ

Giriş Sistem analizi ve tasarımı yapılmadan üretilen programlar: Hatalı, sorunlu, eksikliklerle dolu. Böyle bir sistemde problemleri düzenlemek çok vakit alır, sistemi en baştan tasarlamak ise hem vakit hem nakit kaybı olur. Sistem analizi ve tasarımı daha doğru, etkili ve verimli bir yaklaşımdır. Bununla beraber daha kaliteli ve üstün sistemler elde etmek için yapılanları da kapsamaktadır.

Giriş Yazılım sektöründe bulunan pek çok firma yazılım geliştirme ve otomasyon aşamalarını bu ideal yaklaşıma göre gerçekleştirmemektedir. Bu sorunu ortadan kaldırmak için sistem analizi ve tasarımında kullanılmak için geliştirilen yazılımların sayısı ve kullanım oranı her geçen gün artmaktadır. Bu sunum sistem analizi, sistem tasarımı, bilgi ve sistem otomasyonu gibi konuları değişik yönleriyle irdelemiştir.

Sistem Analizi ve Tasarımı Sistem analizi ve tasarımı, yazılım sektöründe bir sistemi, o sisteme uygun yazılımla buluşturmayı ve sistemin bu yazılımla varlığını daha verimli, etkili ve kaliteli bir şekilde devam ettirmesine olanak sağlamayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda sistem analizi ve tasarımının aşağıdaki temel aşamalarla gerçekleştiği söylenebilir. Sistemin Planlanması Sistemin Analizi Sistem Tasarımı Sistemin Uygulanması Sistemin Geliştirilmesi

Sistemin Planlanması Sistemin Analizi Sistemin kurulma amacını besleyen fikirden oluşur. Bu fikir sistemin geleceğine yönelik yenilikler sunar. Boylece bu fikri gerçeklestirmek için planlar yapılmaya başlanır. Sistemin Analizi Sistemin mevcut durumunun incelenmesi ve sistemi bilgi sistemine dönüştürme aşamalarının olanak ve olabilirlik gibi yönlerinden ele alınması aşamasıdır. Bu aşamada temel UML diyagramlarının çizimine başlanır (Use Case, Activity, Class diagram)

Sistemin Geliştirilmesi Sistem Tasarımı Sistem analizinden gelen raporlar doğrultusunda sistem için en uygun çözümün hazırlanması aşamasıdır. Daha gelişmiş UML diyagramlar çizilir (Sequence, Collaboration, Statechart diagram) Sistemin Uygulanması Bilgi sisteminin oluşturulması, kontrolü, yüklenmesi ve kullanıcılara bu yeni sistemin kullandırma aşamasıdır. Sistemin Geliştirilmesi Sistemin sürekli gözden geçirilerek günün şartlarına uygun hale getirilmesi aşamasıdır.

Sistem varlığını sürdürdüğü sürece tüm bu aşamalar tekrar tekrar gerçekleşmesi gerekmektedir. Sistem analizi ve tasarımının bir sistemi bir bilgi sistemine dönüştürme eylemi olduğudur. Bu dönüştürme eylemi yazılım, donanım, uygun insan kaynağı, uygun fiziksel alan ve çevre gibi bir sistem için gerekli her şeyin karşılanması sistem analizi ve tasarımı ile sağlanır.

Sistem Nedir? Sistem birleştirilmiş bir bütün oluşturmak için karşılıklı ilişkileri olan elemanların bir araya gelerek toplanmasıdır. Sistem donanım, yazılım ve belleğin birleşimidir. Sistem aktör ve varlıkların belirli kural ve ilişkilerle bir araya gelerek oluşturdukları bütündür. Kısacası; sistem birbirleriyle ilişkili, ortak hedef veya hedefler doğrultusunda hareket eden bileşenler kümesi olarak tanımlanabilir.

Bu bileşenler: Ilişkili elemanlar (insan, yazılım veya donanım) Ortak hedefler (verilecek hizmet veya ürün) Birlikte çalışma (hizmet veya ürünün verilmesi için yapılmasi gereken işlemler)

Sistem Gösterimi ÇEVRE (ENVIRONMENT) GERİ BESLEME (FEEDBACK) SÜREÇ (PROCESS) GİRDİ (INPUT) ÇIKTI (OUTPUT) SINIR (BOUNDARIES)

Okul Sistem Şeması OKUL kayıtlı BÖLÜM başkan Ders alır Öğrenci öğretir Öğretmen

Okul Sistem Şeması Ilişkili elemanlar: öğrenci, öğretmen, ders, bölüm Ortak hedef: okula gelen öğrencileri gerek teknikte gerekse sosyal olarak yetiştirmek ve mezun etmek. Birlikte çalışma: Bu amaçda okul binasi, dersler, bölümler, öğrenciler, öğretmenler ortak hedefe hizmet etmek için birlikte çalışmaları gerekmektedir.

Okul Sistem Şeması Sistem için girdi: öğrenci Işlem süreci: eğitim, öğretim süreci Çıktı: yetişmis bireyleri olarak düşünülebilir.

Sistemler var oluş şekillerine göre ikiye ayrılırlar: Doğal sistemler (varoluşlarında insan etkisi olmadığı sistemlerdir) Yapay sistemler (insanlar tarafından oluşturulan sistemlere denir, sistem analizi ve tasarımı ilgi alanına giren yapay sistemlerdir)

Bilgi sistemi Bilginin toplanması, işlenmesi, yeni bilginin elde edilmesi ve bilginin saklanması işlevlerini gerçekleştiren donanım, yazılım ve bilgi araçları kümesidir. Bilgiler veri tabanında tutulabilir, istendiği zaman erişim sağlanabilir, bilgiler üzerinden çözümleme ve raporlama yapılabilir. Bilgi sistemlerinde bilgi, insan ve işlem esas alınır. Bilginin niteliği, insanın yapması gerekenler ve hangi bilgi için hangi işlemin gerçekleşeceği önceden planlıdır ve bilinir. Sistem otomatikleştirilmiş (insan etmeni en alt düzeyde) veya otomasyonu yapılmıştır. Otomatikleştirilmiş veya otomasyonu yapılmış sistemler bilgi sistemine ek olarak yazılım ve bu yazılımına uygun donanım organizasyonu gerçekleştirilmiştir. Bilgi sistemini etkileyen bir faktör de bilgi sistemi elemanlarıdır. Bu elemanlar analist, programcı, kullanıcı, satıcı, yönetici vb. olabilir. Sistem analizi ve tasarımı açısından en etkili eleman analisttir.

Sistem Analisti Sistem analizi ve tasarımı konusunda uzmanlığa sahip kişilere denir. Sistemlerin sürekli değişebilirliği ve bunun sonucunda gelen yenilenme gereksinimleri de sistem analistini diri tutan durumlardandır. Bir sistem analisti sistemi daha kaliteli, verimli ve etkili kılma çabasında olmalıdır. Sistem analistinin diğer görevleri; girdi olarak alınan veri, verinin işlenmesi ve saklanması, çıktının uygun zamanda, uygun şekilde, uygun kişilere veya sistemlere iletilmesidir.

Sistem Analisti Bir sistem analistinde bulunmasi gereken özellikler: Problem çözmede ve insani iliskilerde nitelikli olmak Prensiplerin anlaşılmış olması Sistemin işleyişi için doğru yöntem ve teknik planını hazırlayabilme Sistem ortamını ve kullanılacak araçları iyi bilmesi

Sistem Analizinin ve Tasarımının Zorlukları Analiz sorunları Yapay çözümler ve insani etkenler Dinamik sorunlar Disiplinler arası sorunlar Sistem analistinin sürekli kendini güncellemesi Bilişsel etkinlik

Genel Sistem Analizi ve Tasarımı Modeli Sistem analizi ve tasarımı modeli bir sistemin bilgi sistemi olabilmesi için gereken etkinlikleri ve bu etkinlikte etkisi olan her şeyi kapsamaktadır. Bunlar sistemle ilişkili bütün insanlar ve bunların bu süreçteki görevleri, kullanılan yazılım ve donanımlar, girdi ve çıktılar ve bunların arasındaki ilişkilerin gösterilmesini kapsamaktadır.

Genel Sistem Analizi ve Tasarımı Modeli İnsanlar Bilgi Sistemi (6) Gereksinimler (1) Sürekli Etkili (5) Analiz Tasarım ve Uygulama Gereksinimler Kısıtlamalar (3) Sorun Tanımlama Yeterliliği (2) Sorun Çözme Yeterliliği (4) Bilgi, Teknoloji Personel ve Malzeme

Ayrıntılı Sistem Analizi ve Tasarımı Modeli Etkinlikler Sistem Planlama Fizibilite Çalışması Gereksinim Belirleme Genel Tasarım Kullanıcı Onayı Prototip Oluşturma Ürünler Gereksinim Tanımlama Prototip TASARIM Etkinlikler Maddi Tasarım Prototip Oluşturma Yazılım Oluşturma Kullanıcı Dökümanı Test Etme Eğitim Kullanıcı Onayı Değişiklik Sistemi Uygulama Ürünler Bilgi Sistemi

Bahsedilmeyenler Şekilde gösterilmemekle beraber sistem analizi ve tasarımı sürecinin başından sonuna kadar yer alan iki etkinlik daha bulunmaktadır; Proje Yönetimi Dökümantasyon Sistem gereksinim ve durumlarında sürekli değişiklik yaşadığı zaman, yeni bir sorunun giderilmesinde veya sistemin geliştirilmesinde, proje tüm bu aşamalarda bir döngü halinde tekrar analiz ve tasarımının gerçekleşmesi gerekir. Bu döngüye sistem analizi ve tasarımı hayat döngüsü veya sistem geliştirme hayat döngüsü denebilir.

Sistem Analizi ve Tasarımının Gelişim Nedenleri Sorunlar: Sistemde oluşabilecek mimari bir sorun veya doğru çalışmayan bir modül. Fırsatlar: Sorunsuz çalışan bir sistemi daha iyi ve gelişmiş bir platforma taşımak. Yönlendirme: Sistem kullanıcılarının değişiklik talepleri doğrultusunda. Kısıtlamalar: Kısıtlamalar verilen ürün veya hizmetlerin kalitesini ve işlevselliğini en az düzeyde etkilemeli.

Bilgi Sisteminin Prensipleri Tüm sistemler kullanıcı eksenlidir. Tüm bilgi sistem gelişimlerinde sistem analiz ve tasarımı hayat döngüsü kullanılmalıdır. Sistem analizi ve tasarımı firmalar için maddi yatırımlardır. Yönetici veya analistler kötü gidişatlı projeleri iptal etmekten çekinmemelidir. Dökümantasyon sistem analiz ve tasarımının önemli bir ürünüdür.