Uluslararası İş Etiği

Etik Etik; insanlar için neyin iyi ve doğru olduğunun ortaya konmasıdır. İş etiği ise iş adamlarının kararları ve uygulamalarında neyin doğru, neyin yanlış olduğu hakkında kabul gören ilkeleridir. Etik strateji; bir kurumun iş etiğini ihlal etmeyecek faaliyetler bütünü ve yönüdür.

Etik Konular Etik ilkelerin çoğu yasalarda bulunmaktadır. Uluslararası işletmecilikte etik konular ve ikilemler ülkeler arası politik, yasal, ekonomik gelişmişlik ve kültürün farklılık göstermesinden kaynaklanır. Yöneticiler bu farklılıklara duyarlı olmalı ve etik problemleri çözmelidir.

Etik Konular (dvm) Uluslararası işletme ulusal sınırların ve kültürel farklılıkların ötesinde bir takım evrensel etik davranış standartlarına uymalıdır. İstihdamda adalet, iş güvenliği ve güvencesi, tüketiciye karşı sorumluluklar, çevreyi koruma, yolsuzluklarla mücadele, temel hak ve özgürlüklere ve yerel kültüre saygılı olmak gibi

İstihdam Uygulamaları Gidilen ülkede çalışma şartları ev sahibi ülkedekinden daha kötüyse hangi standartlar uygulanmalıdır? Çalışanların temel haklarını karşılayan, minumum kabul edilebilir standartlar koymak, firmanın yada ortakların faaliyetlerini izlemek ve gerektiğinde düzeltici tedbirler almak uygun bir yoldur.

İnsan Hakları Temel insan hak ve özgürlükleri birçok ülkede hala uygulanmamaktadır. 1994’lere kadar süren beyaz yönetimcilerce uygulanan; Güney Afrika’daki ırk ayrımcılığı gibi

İnsan Hakları (dvm) Ayrılıkçı uygulama siyah çoğunluğun temel politik haklarını reddedetti. Buna rağmen Batılı işletmeler Güney Afrika’da çalıştı. Ancak birçokları bunun etik olup olmadığını tartıştı. Güney Afrika’ya giden yabancı yatırımların baskıcı rejimi desteklediğini öne sürdüler.

Bu tür baskıcı rejimlerin olduğu ülkelerde iş yapmak etik midir? Ancak yatırımların ekonomik, politik ve sosyal ilerlemeyi sağladığı ve insan haklarını geliştirdiği ileri sürülmektedir. Ekonomik ilerleme hakların elde edilmesine yardımcı olmaktadır.

Çevresel Kirlilik Çevresel düzenlemeler ana ülke ile gidilen ülke arasında farklılıklar göstermektedir. Gelişmiş ülkelerde kirlilik yapan zehirli kimyasal ve atıklara karşı yasal düzenlemeler vardır. Ancak gelişmekte olan ülkelerde bu tür düzenlemeler yoktur yada zayıftır.

Çevresel Kirlilik (dvm) Yabancı firmalar gelişmekte olan ülkelerde çevreyi kirletmekte midir? Doğru olan çevreyi kirleterek ekonomik üstünlük sağlamak mıdır yoksa çevre kirliliği ile ilgili ortak standartlara mı uyulmasıdır?

Yolsuzluk ve Rüşvet Tarih boyunca problem olan rüşvet günümüzde de problem olmaya devam etmektedir. Birçok ülkede kamu görevlilerine hızlandırma parası ödemek normal karşılanır. Hatta gelişmekte olan ülkelerde rüşvetin kaçınılmaz olduğunu düşünenler vardır.

Rüşvet Bu ekonomistlere göre, mevcut politik yapıların piyasa mekanizmasının çalışmasına engel olduğu durumlarda, hükümet görevlilerine rüşvet vermek verimliliği geliştirmektedir. Rüşvet kendisini sürekli besler. Buradaki etik konu hiçbir şekilde rüşvete bulaşmamaktır. (Örneğin BP bu konuda sıfır tolerans hedeflemiştir).

Sosyal Sorumluluk Uluslar arası firmaların iş yaptıkları yerlerde toplumların gelişmesine katkıda bulunmaları gereğine olan inanç giderek artmaktadır. İş adamları aldıkları kararlarda ekonomik faaliyetlerin sosyal sonuçlarını düşünmelidir.

Sosyal Sorumluluk (dvm) Güç tek başına tarafsızdır. Müspet yada menfi sonuçları, nasıl kullanıldığına bağlıdır. Gittikleri ülkelerde bazı yabancı şirketlerin sosyal fayda sağlayacak şekilde güçlerini kullandıkları görülmektedir.

Etik İkilemler Etik ikilemler konusunda anlaşmaya varılamamış olunabilir. Neyin doğru olduğu kültürel perspektife bağlıdır. Örneğin, iş müzakereleri sürerken hediye vermek Asya kültürlerinde doğru bulunurken, Batılılar bu uygulamayı rüşvet olarak değerlendirebilir.

Etik İkilemler (dvm) Etik olarak kabul edilebilir çözümün olmadığı durumlar olabilir.Örneğin, çocuk işçi çalıştırmak doğru değildir; ancak tek geçim kaynağı bu olduğunda nasıl bir karar verilmelidir? Etik ikilemler vardır çünkü gerçek hayatta kararlar karmaşıktır ve çerçevelenmesi zordur.

Etik Olmayan Davranışların Sebepleri Yöneticiler niçin etik olmayan şekilde davranır? Kişisel ahlakla ilgilidir. Yurt dışında çalışan ana firma yöneticileri baskı altında kalabilirler. Örgüt kültürü sadece ekonomik davranmayı düşünerek etik ilkeleri göz ardı edebilir. İş adamları bazen etik dışı davrandıklarını fark etmezler ve bunu sorgulamazlar. Son olarak liderlik etik dışı davranışa yol açabilir (Çalışanlar ipuçlarını liderden alır)

Etik Karar Verme Kişilik yapısı etik olan insanları işe almak Etik davranışa değer veren örgüt kültürü Etik davranan liderler İş kararlarında etik boyutu dikkate almayı gerektiren karar verme süreçleri Ahlak, etik ilham ve destek

Gerçekten etik ikilem ve çıkmaz yaratan durumlar vardır Gerçekten etik ikilem ve çıkmaz yaratan durumlar vardır. Böyle karmaşık durumlarda, yönetici yeteneği önem kazanır. Mümkün olduğunca dengeli çözümler üretme yeteneği gerekir.